Prawo cywilne cz. ogólna

1. Pojęcie i źródła prawa cywilnego.

1. POJĘCIE.

Nazwa pracy cywilne wywodzi się ze starożytnego Rzymu, oznaczało to prawo obowiżujące obywateli rzymskich ( po łacinie ius civile) ius-prawo, civis-obywatel

Na pojęcie prawa cywilnego składają się trzy elementy:

a)      Przedmiot- Przedmiotem prawa cywilnego są stosunki cywilnoprawne tj. stosunki społeczne o charakterze majątkowym i niemajątkowym. Stosunki majątkowe reprezentują określoną wartość ekonomiczna. Stosunki niemajątkowe nie reprezentują wartości ekonomicznej, a ich przemiotem są dobra osobiste (godność, dobre imię itp.)

b)      podmiot - podmiotami stosunków cywilnoprawnych są osoby fizyczne i osoby prawne tj. organizmy wyposażone w zdolność prawną, tj. możność nabywania praw i obowiązków

c)      metoda regulacji-przyjmuje się, że dla stosunków cywilnoprawnych charakterystyczna jest zasada równorzędności stron, tzn. że żadna strona nie jest podporządkowana drugiej.

2. SYSTEMATYKA POLSKIEGO PRAWA CYWILNEGO

1)      cześć ogólna-to wszystkie te normy cywilnoprawne, które przynajmniej w zasadzie , regulują zagadnienia wspólne dla pozostałych działów prawa cywilnego

2)      prawo rzeczowe- unormowane są tu te społeczne formy korzystania z dóbr majątkowych;

3)      prawo o zobowiązaniach- reguluje szeroko rozumianą wymianę dóbr i usług między poszczególnymi podmiotami prawa cywilnego

4)      prawo rodzinne- normuje kwestię stosunków majątkowych i niemajątkowych wynikających z więzi rodzinnych między rodzicami a dziećmi oraz między małżonkami.

5)      prawo spadkowe- reguluje przejście praw i obowiązków majątkowych osoby zmarłej na inne podmioty.

6)      ponadto nowoczesna cywilistyka obejmuje swą regulacją tzw. Prawa o dobrach niematerialnych tzn. przede wszystkich prawo autorskie i wynalazcze

3. ŹRÓDŁA PRAWA CYWILNEGO

a.      STANOWIONE

-konstytucja

-ustawa

-ratyfikowane umowy międzynarodowe

-rozporządzenia

-akty prawa miejscowego

b.      ZWYCZAJ I PRAWO ZWYCZAJOWE-

b)      zwyczaj- stała praktyka stosowana przez daną społeczność w takich samych lub zbliżonych okolicznościach w przeciwieństwie do prawa zwyczajowego nie ma charakteru normy prawej.

c)      prawo zwyczajowe-cechą tego prawa jest stopniowe formowanie się, z upływem jakiegoś czasu, w przekonaniu społeczeństwa, że mamy do czynienia z ujawnieniem się pewnej postaci prawa obowiązującego. Postać prawa zwyczajowego jest jakby utarta praktyką przekształcają się w normę prawną (zaakceptowaną przez państwo)  

3. ORZECZNICTWO SĄDOWE- orzeczenia sądów w Polsce nie mogą stanowić źródła obowiązującego prawa, Mają one zasadniczą rolę w wykładni poszczególnych norm prawa

4. ZASADY WSPÓŁŻYCIA SPOŁECZNEGO

2. Analiza stosunku cywilnoprawnego.

1. POJĘCIE- to stosunek społeczny uregulowany przez normy prawa cywilnego, którego uczestnicy występują jako podmioty praw i obowiązków. Cechy charakterystyczne stosunku cywilno-prawnego:

-   równorzędność stron tego stosunku

-   autonomiczność pozycji stron stosunku

-   ma charakter majątkowy i w ograniczonym zakresie niemajątkowym.

2. Elementy stosunku cywilnoprawnego Każdy stosunek cywilnoprawny składa się z trzech elementów: podmiotów, przedmiotu i treści.

1.      podmioty, między którymi zachodzi stosunek-  czyli osoby fizyczne lub prawne

2.      przedmiot- określone  zachowanie się uczestników tego stosunku , oparte o wzorzec postępowania zawarty w normie prawa cywilnego. Przedmiot może być również materialny np. rzeczy, pożytki, pieniądz.

3.      treść- to prawa (uprawnienia) i obowiązki stron stosunku cywilno- prawnego, czyli jego podmiotów. Prawa są skorelowane w ten sposób, że prawu jednego podmiotu odpowiada zawsze określony obowiązek innego podmiotu

3. Podmioty Stosunku cywilnoprawnego

1. Podmioty stosunku cywilnoprawnego.

PODMIOTY PRAWA

Człowiek - osoba fizyczna Osoby prawne Ułomne osoby prawne

Podmioty - są nimi osoby fizyczne i osoby prawne, a także organizacje nie mające osobowości prawnej, którym przepisy prawa przyznają zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych.

• Osobą fizyczną jest człowiek jako uczestnik stosunków cywilnoprawnych. Atrybutami tej osoby są zdolność prawna oraz zdolność do czynności prawnych.

• Zdolność prawna - możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków w sferze prawa cywilnego, Każdy człowiek ma zdolność prawną od chwili urodzenia do śmierci (art. 8 KC). Zdolność taką ma również dziecko poczęte, lecz nie narodzone

• Zdolność do czynności prawnych - możliwość składania oświadczeń woli, czyli dokonywania czynności prawnych.

ZDOLNOŚĆ

Zdolność PRAWNA Zdolność DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH

Zdolność prawna to zdolność do bycia Zdolność do tego aby poprzez swoje działania

podmiotem praw i obowiązków nabywać prawa lub zaciągać zobowiązania.

Osoba fizyczna może:

nie mieć zdolności mieć ograniczoną zdolność mieć pełną zdolność

wg art. 12 kc nie mają zdolności wg art. 15 kc ograniczoną zdolność do wg art. 11 kc pełną

do czynności prawnych osoby czynności prawnych mają osoby które zdolność nabywa się z

poniżej 13 roku życia oraz ukończyły 13 lat oraz osoby chwilą uzyskania

osoby ubezwłasnowolnione ubezwłasnowolnione częściowo pełnoletności

całkowicie

Ubezwłasnowolnienie - orzeka sąd okręgowy. Może być częściowe lub całkowite. Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nie ma zdolności prawnej w zakresie zawarcia związku małżeńskiego, a ubezwłasnowolniona całkowicie lub częściowo w zakresie sprawowania władzy rodzicielskiej.

• Osobą prawną jest jednostka organizacyjna, której przepis prawa nadaje ten przymiot. Osobie prawnej przysługuje zdolność prawna oraz zdolność do czynności prawnych.

• Organizacjami nie będącymi osobami prawnymi, którym przepisy prawa przyznają zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych są spółki osobowe prawa handlowego. Mogą we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania oraz pozywać i być pozywanymi.

4.      Przedmioty stosunków cywilnoprawnych.

Przedmiot - jest to zachowanie się podmiotów tego stosunku, a jeżeli dotyczy ono określonego dobra materialnego lub niematerialnego to również to dobro.

Przedmiotem stosunków cywilnoprawnych są:

1. rzeczy i zwierzęta

2. energie

3. dobra niematerialne

4. zorganizowane kompleksy majątkowe ( np. przedsiębiorstwo )

Nie może być przedmiotem stosunków cywilnoprawnych człowiek.

Rzecz - zgodnie z art. 45 kc rzeczami są przedmioty materialne - rozumie się przez to materialne części przyrody zarówno w stanie przetworzonym jak i stanie pierwotnym, na tyle wyodrębnione, że w stosunkach cywilnoprawnych mogą być traktowane jako dobra samoistne.

.

1. Pojęcie i rodzaje rzeczy

Rzeczy - w znaczeniu polskiego prawa cywilnego są tylko fizykalnie istniejące części przyrody, które występują w stanie pierwotnym lub przetworzonym - bez względu na to czy mają jakąś wartość majątkową.

 Mienie - to rzeczy i inne postacie majątku, którymi dysponuje człowiek, to własność i inne prawa majątkowe.

2. Klasyfikacje rzeczy:

Rzeczy

ruchome ( ruchomości ) nieruchome ( nieruchomości )

rzeczą ruchomą jest każda rzecz która nie art. 46 §1 kc wskazuje cech nieruchomości.

1. grunty - części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności

2. budynki trwale z gruntem związane

3. lokale - wyodrębnione trwale części budynków stanowiące odrębny przedmiot własności

Rzeczy

oznaczone tylko co do gatunku oznaczone co do tożsamości

3.   Część składowa rzeczy a przynależność

 

1) Część składowa rzeczy.

Jest bezpośrednio związana z rzeczą i nie może być odrębnym przedmiotem praw rzeczowych. Częścią składową rzeczy jest wszystko to, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. Występuje tu silna więź fizykalno- przestrzenna i funkcjonalna. Połączenie to charakter trwały.

O częściach składowych rzeczy można orzekać zarówno w odniesieniu do:

a)      nieruchomości - do części składowych gruntu należą budynki, drzewa, inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.

b)      Ruchomości - częścią składową rzeczy ruchomej jest np. silnik w samochodzie

 

2) Przynależność

Jest to samoistna rzecz ruchoma, która pozostaje w związku z inną rzeczą ruchomą albo nieruchomością, nazwana rzeczą główną. Związek ten zachodzi, jeżeli występują w nim łącznie następujące cechy:

 właścicielem rzeczy głównej i przynależności jest ta sama osoba

 przynależność jest potrzebna do korzystania z rzeczy głównej zgodnie z jej przeznaczeniem

przynależność jest z rzeczą główną w faktycznym i stałym związku gospodarczym, np. koło zapasowe w samochodzie

4. Pożytki

Pożytki

pożytki rzeczy pożytki prawa

wg art. 54 pożytki prawa są to dochody jakie prawo to przynosi zgodnie ze swym

pożytki naturalne pożytki cywilne społeczno-gospodarczym przeznaczeniem

wg art. 53§1 kc, są to płody wg art. 53 §2 są to dochody

i inne naturalnie odłączone jakie rzecz przynosi na

od niej części składowe ( o podstawie stosunku prawnego.

ile stanowią normalny

dochód z rzeczy )

5. Rodzaje przedstawicielstw

Konstrukcja prawna polega na tym, że jedna osoba ( przedstawiciel ) dokonuje w imieniu drugiej osoby ( reprezentowanego ) czynności prawnej, która jeśli mieści się w granicach upoważnienia przedstawiciela do działania w cudzym imieniu ( umocowanie ), pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.

Umocowanie

Przedstawicielstwo ustawowe	pełnomocnictwo	prokura
wynika z art. 96 KC - polega na tym, że umocowanie do działaniu w cudzym imieniu opiera się na ustawie Przedstawicielami ustawowymi są rodzice dziecka podlegającego władzy rodzicielskiej, opiekun, kurator, doradca tymczasowy.	umocowanie do działania opiera się na oświadczeniu reprezentowanego	wynika z art. 109^1Kc udzielić jej może tylko kupiec rejst

Prawo cywilne wyróżnia dwa rodzaje przedstawicielstwa: przedstawicielstwo ustawowe i pełnomocnictwo.

Władza rodzicielska - dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską aż do uzyskania pełnoletniości. Władza ta przysługuje obojgu rodzicom, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Obejmuje ona obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. O istotnych sprawach dziecka rodzice obowiązani są rozstrzygać wspólnie, jeżeli nie mogą dojść do porozumienia, sprawę rozstrzyga sąd opiekuńczy.

• Każde z rodziców może samodzielnie działać jako przedstawiciel ustawowy dziecka.

Jeżeli żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską reprezentuje je kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.

Opiekun - ustanawia go sąd opiekuńczy. Zakres umocowania opiekuna określają przepisy KRO. Opieką objęte są osoby małoletnie, które nie pozostają pod władzą rodzicielską, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie. Opiekunem nie może być ustanowiona osoba, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnej, jak również osoba, która została pozbawiona praw publicznych albo praw rodzicielskich lub opiekuńczych.

Opiekun sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem pozostającego pod opieką. Nadzór nad opiekunem sprawuje sąd opiekuńczy.

Kurator - ustanawia go sąd. W zakresie nie uregulowanym przepisami o kurateli stosuje się odpowiednio przepisy o opiece. Kuratora ustanawia się w wypadkach przewidzianych ustawą, w tym zwłaszcza dla osób częściowo ubezwłasnowolnionych oraz dzieci poczętych lecz jeszcze nienarodzonych.

Doradca tymczasowy - może go ustanowić sąd dla osoby pełnoletniej, która ma być ubezwłasnowolniona. Osoba, dla której ustanowiono doradcę tymczasowego, ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych, tak jak osoba ubezwłasnowolniona częściowo. Do doradcy stosuje się przepisy o kuratorze ustanowionym dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo.

Pełnomocnictwo

Pełnomocnictwo jest najczęściej sprzężone z umową, która kreuje między pełnomocnikiem a mocodawcą tzw. stosunek podstawowy. Ma ono jednak niezależny byt prawny, chyba że co innego wynika z przepisu ustawy.

.

Oświadczenie woli zawierające pełnomocnictwo może być złożone w dowolnej formie. Od tej zasady są jednak wyjątki. Musi mieć ono formę szczególną w dwóch wypadkach:

• Jeżeli do dokonania czynności prawnej wymagana jest taka forma pod rygorem nieważności,

• Jeżeli forma taka jest wymagana dla danego rodzaju pełnomocnictwa.

2. Rodzaje pełnomocnictw

Do udzielania pełnomocnictwa, mocodawca musi mieć taką zdolność prawną jak jest wymagana do dokonania określonej czynności prawnej.

Pełnomocnictwo może być udzielone w dowolnej formie:

• ustnie

• pisemnie

• wyraźnie

• dorozumiane ( per factia concludentia )

Pełnomocnictwo ( z art. 98 kc )

Ogólne	szczególne	rodzajowe
obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu wg art. 99 §2 kc powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności	pełnomocnictwo do poszczególnych czynności (np. zawieranie umów o pracę)	upoważnia do dokonania indywidualnie określonej czynności prawej

Jeżeli do dokonania czynności wymaga jest szczególna forma, pełnomocnictwo powinno być udzielone w tej samej formie - art. 99 §1 kc.

Odwołanie pełnomocnictwa ( cofnięcie ) - może nastąpić w każdym czasie - art. 99 §1 kc, chyba że mocodawca zrzekł się tego prawa ze względu na rodzaj czynności prawnej.

Wygaśnięcie pełnomocnictwa wg art. 99 kc następuje na skutek śmierci mocodawcy lub pełnomocnika, chyba, że z treści wynika co innego ze względu na rodzaj czynności prawnej

Po wygaśnięciu pełnomocnictwa, pełnomocnik ma obowiązek zwrócić dokument pełnomocnictwa, ale może żądać odpisu - wynika to z art. 100 kc

6.     Czynności prawne= Zdarzenia cywilnoprawne-.

 

1. Czynność prawna - pojęcie.

jest to takie zachowanie się człowieka lub innej osoby prawnej, które zmierza do wywołania określonych skutków prawnych, które powoduje powstanie, zmianę lub ustanie stosunku cywilnoprawnego, poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia woli.

Czynność prawna:

• sprzeczna z ustawą

• mająca na celu obejście ustawy

jest nieważna

Elementy czynności prawnej

przedmiotowe istotne (essentialia negotii), są to elementy które stanowią rdzeń każdej czynności prawnej i indywidualizują ją pod względem prawnym.

nieistotne (naturalia negotii) pominięcie ich w treści czynności prawnej nie ma wpływu na jej skuteczność. W przypadku ich braku stosuje się przepisy prawa cywilnego lub ustalone zwyczaje.

podmiotowo istotne (accidentalia negotii)to postanowienia wprowadzone przez strony, których ustawa nie zalicza do standardowej treści czynności prawnej np. art. 89 kc),warunek, termin (art.116 kc), kara umowna (art. 483 kc).

 II.. Ze względu na kryterium podmiotowe wyróżnić można czynności prawne jednostronne, umowy (dwu- lub wielostronne), a także uchwały.

1)      Czynności prawne jednostronne wywołują skutki prawne niezależnie od woli podmiotu wobec, którego dana czynność jest kierowana.

2)      Umowy różnią się zasadniczo od jednostronnych czynności prawnych przede wszystkim tym, że dochodzą do skutku dopiero wtedy gdy wszystkie strony czynności złożą zgodne oświadczenie woli. Umowy mogą być dwustronne i wielostronne.

3)      Za pomocą uchwał wyrażana jest wspólna wola określonych kolektywów. Aby uchwała została podjęta nie jest wymagana jednomyślność, wystarczy zgoda większości (ustalane są wtedy progi, po przekroczeniu których uchwała zostaje podjęta, przy określonym quorum

II. Drugie kryterium za podstawę przyjmuje skutki czynności prawnej. Ze względu na to kryterium wyróżniamy czynności:

Klasyfikacje czynności prawnych:

Czynność prawna

jednostronna dwustronna ( umowy, uchwały )

do ich ważności potrzeba oświadczenia do dokonania tych czynności wymagana jest

woli tylko jednej osoby. Większa liczba oświadczeń woli ( min. 2 ).

Np.: testament, porzucenie rzeczy

Obowiązuje zasada numerus clasusu

czynności jednostronnych

czynność prawna

między żyjącymi na wypadek śmierci

inter vivos - mortis causa - odznaczają się tym

że ich skuteczność jest zależna od śmierci

osoby która jej dokonała

czynność prawna

konsensualna realna

Czynność prawna jest dokonana gdy strona do ważności czynności prawnej oprócz

lub strony złożą oświadczenia woli oświadczeń woli potrzebne są jeszcze inne

elementy.

Np. przy umowie przechowania - wydanie

rzeczy

czynność prawna

rozporządzające zobowiązujące

jest to taka czynność której celem i skutkiem jest to taka czynność prawna przez którą

jest przeniesienie, obciążenie lub zniesienie osoba ją dokonująca powiększa swoje

prawa majątkowego. pasywa - zobowiązuje się ona do

Dotyczy ono istniejącego prawa i prowadzi świadczenia względem innej osoby

do jego utraty

o podwójnym skutku

czynność prawna

odpłatna nieodpłatna

czynność prawna jest odpłata jeżeli strona która

dokonała przysporzenia ma otrzymać korzyść

majątkową

czynność prawna

kazualna ( przyczynowa ) abstrakcyjna ( oderwana )

causa - są to pobudki, przyczyny dla których

dana osoba dokonuje określonego przysporzenia

7.Wady oświadczeń woli.

Elementem bez którego czynność prawna nie może zaistnieć jest oświadczenie woli. Oświadczenie woli jest zewnętrznym przejawem wewnętrznie podjętej decyzji zmierzającej do wywołania określonych skutków prawnych. Oświadczenie woli aby mogło wywołać określone skutki prawne nie może być dotknięte wadą.

Wadliwość czynności prawnej powodują tzw. wady oświadczeń woli:

Wady

brak świadomości lub swobody pozorność błąd groźba

• brak świadomości i swobody wrażania woli (choroba psychiczna, brak zdolności do czynności prawnych),

• pozorność. (oświadczenie woli złożone dla żartu),

• błąd (nieznajomość skutków złożenia danego oświadczenia woli),

• groźba (oświadczenie woli złożone pod przymusem, pod wpływem groźby.

 

8. Rodzaje i przesłanki ważności czynności prawnej.

 

Czynność prawna może być dokonana w dowolny sposób, przez każde zachowanie się osoby, które jej wolę w sposób dostateczny (art. 60KC).

Wyjątki od tej dowolności nazywane są szczególną formą czynności prawnej.

Źródłem form szczególnych są:

 przepisy prawne np. art. 75, 158 KC

 umowa między stronami (umowa przedwstępna)

 

I. Do rodzajów form szczególnych w prawie cywilnym zaliczamy:

1) forma pisemna zwykła - do zachowania tej formy muszą być spełnione 2 warunki:

I.       sporządzenie dokumentu obejmującego treść oświadczenia woli

II.      podpisanie go

2) forma pisemna z datą pewną - polega na stwierdzeniu wiążącym także osoby nie uczestniczące w czynności prawnej, że czynność ta została dokonana w określonym czasie. Skutek ten wywołuje:

urzędowe poświadczenie daty (np. notariusz)

 stwierdzenie dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie urzędowym

umieszczenie na obejmującym treść czynności prawnej dokumencie jakiejkolwiek wzmianki

śmierć jednej z osób podpisanych pod dokumentem (datę złożenia przez tę osobę podpisu na dokumencie uważa się za pewną od daty śmierci tej osoby)

 

3) poświadczenie podpisu - inna forma pisemna z urzędowym poświadczeniem podpisu. Polega na tym, że notariusz lub powołany do tego organ zamieszcza na dokumencie klauzulę stwierdzającą własnoręczność podpisu złożonego przez wskazaną w tej klauzuli osobę.

 

4) forma aktu notarialnego - notariusz spisuje treść podawanych mu do wiadomości oświadczeń stron, współuczestnicząc w redagowaniu dokumentu, a następnie odczytuje go stronom i wraz z nimi podpisuje. Oryginały aktów notarialnych pozostają w biurze notariusza, a strony uzyskują ich wypisy, które podpisuje już tylko notariusz i opatruje pieczęcią urzędową.

Notariusz ponosi odpowiedzialność na informacje zawarte w akcie, czy są zgodne z prawem.

 II. SKUTKI NIEZACHOWANIE FORM SZCZEGÓLNYCH

1)      AD SOLEMITATEM - forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności; niezachowanie tej formy powoduje bezwzględną nieważność, która nie wywołuje skutków prawnych

2)      AD PROBATIONEM - forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych, konsekwencje niezachowania tej formy bezpośrednio przejawiają się wyłącznie w płaszczyźnie procesowej. 2 dowody z których nie wolno korzystać stronom to: przesłuchanie stron i ze świadków.

3)      AD EVENTUM - forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych. Niezachowanie formy nie powoduje nieważności czynności prawnej, a jedynie pociąga są sobą niewystąpienie niektórych wskazanych w ustawie konsekwencji prawnych.

 

 

 

 

11. Terminy w prawie cywilnym a przedawnienie.

 

1. Przedawnienie - Przedawnienie to upływ przewidzianego przepisami prawa cywilnego terminu, który powoduje ten skutek, że dłużnik może uchylić się od spełnienia świadczenia a nawet prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania, przedawnienie dotyczy najczęściej roszczeń.

Przesłanki:

-          upływ czasu

-          bezczynność wierzyciela przez określony czas

Terminy - 10 lat roszczenie okresowe

3 lata roszczenie związane z działalnością gospodarczą

                               1 rok terminy szczególne

2. Terminy zawite- zwane także prekluzyjnymi- przepisy prawa niejednokrotnie przewidują różnego rodzaju terminy, w ciągu których powinna być dokonana taka czy inna czynność. Jeżeli terminy te nie maja tylko charakteru instrukcyjnego, lecz ustawa wiąże z ich niezachowaniem ujemne skutki prawne dla strony , w szczególności, jeżeli bezczynność strony powoduje utratę uprawnień, to terminy takie nazywamy zawitymi lub prekluzyjnymi.

3.  Różnica

przedawnienie - utrata możliwości przymusowej realizacji roszczenia

termin zawity - upływ terminu wygaśnięcie roszczenia

10. Prawo rzeczowe. Pojęcie i rodzaje rzeczy.(Omówione t.4)

Treść  i wykonywanie prawa własności.

 

Prawo rzeczowe charakteryzuje się tym, że jego przedmiotem jest rzecz w znaczeniu techniczno prawnym i jest ukształtowane jako prawo bezwzględne, czyli skuteczne wobec wszystkich.

Źródła prawa rzeczowego: Kodeks Cywilny, ustawa Prawo Spółdzielcze, ustawa o księgach wieczystych, ustawa o gospodarce nieruchomościami.

Podział praw rzeczowych:

Kodeks cywilny dzieli prawa rzeczowe na trzy części:

I     własność

II    użytkowanie wieczyste

III.  prawa rzeczowe ograniczone

 

I. Treść prawa własności. 

Pojęcie.

własność- wg art. 140 k.c. w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób , korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa , a w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy; w tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.

14. NABYCIE I UTRATA WŁASNOŚCI

  Nabycie i utrata własności z zasady następuje jednocześnie. Rozróżniamy;

a. Nabycie własności pierwotne- przy pierwotnych sposobach nabycia prawa własności  prawo to powstaje niezależnie od praw poprzednika. Między prawami uprzedniego właściciela a prawami nabywcy nie ma więc ciągłości, nie ma następstwa prawnego. Gdy nabycie ma charakter pierwotny, prawo własności z zasady przechodzi na nabywcę w stanie wolnym tzn. bez obciążeń.

b. Nabycie własności pochodne- cechuje je to, że prawa nabywcy wywodzą się z praw przysługujących poprzednikom i są od nich zależne. Należy tu pamiętać o zasadzie, która głosi, że nikt nie może przelać więcej praw niż sam posiada.

 

3. SPOSOBY NABYCIA WŁASNOŚCI (17).

1)     PRZENIESIENIE WŁASNOŚCI- oznacza przejście własności na podstawie umowy.

2)     ZASIEDZENIE- polega na nabyciu prawa własności przez posiadacza rzeczy na skutek upływu określonego w ustawie czasu. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada własność nieprzerwanie od lat 20 jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie lat 30 posiadacz nieruchomości nabywa jej własność choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Nabycie własności rzeczy ruchomej następuje po upływie trzech lat powiadania tylko w dobrej wierze.

3)     ZRZECZENIE SIĘ WŁASNOŚCI- właściciel może pozbyć się własności przez to , że się zrzeknie. Zrzeczenie nie wymaga formy aktu notarialnego. Do zrzeczenia się własności nieruchomości potrzebna jest zgoda organu administracji rządowej.

4)     ZAWŁASZCZENIE RZECZY RUCHOMEJ-  własność ruchomej rzeczy niczyjej porzuconej nabywa się przez objęcie jej w posiadanie samoistne.

5)     ZNALEZIENIE- kto znalazł rzecz zgubioną, powinien niezwłocznie powiadomić o tym osobę uprawnioną do odbioru rzeczy. Jeżeli znalazca nie wie, kto jest uprawniony do odbioru rzeczy, albo jeżeli nie zna miejsca zamieszkania osoby uprawnionej, powinien o znalezieniu rzeczy powiadomić właściwy organ państwowy. Znalazca który uczynił zadość swoim obowiązkom, może żądać znaleźnego w wysokości 1/10 wartości rzeczy, jeżeli zgłosił swe roszczenie najpóźniej w chwili wydania rzeczy osobie uprawnionej

6)     POŁĄCZENIE, PRZETWORZENIE, PPOMIESZANIE  RZECZY

 

14. WSPÓŁWŁASNOŚĆ

W przypadku gdy jedna rzecz jest przedmiotem prawa własności kilku osób występuje współwłasność. Wyróżnia się dwa rodzaje współwłasności: współwłasność:

a. w cz. Ułamkowych każdy ze współwłaścicieli ma określony udział we własności rzeczy. Może rozporządzać swoim udziałem.

b. łączna opiera się na stosunku osobistym łączącym właścicieli (między małżonkami, w spółce cywilnej).

OCHRONA WŁASNOŚCI

 

W szerokim zakresie własność chroniona jest przez normy prawa karnego.

W znaczeniu cywilistycznym przez ochronę własności rozumie się system roszczeń, jakie przysługują właścicielowi w razie naruszenia jego prawa. Do ochrony własności służą:

1)     roszczenie windykacyjne- jest roszczeniem właściciela o wydanie rzeczy, która jest we władaniu innej osoby. Przedmiotem roszczenia windykacyjnego jest zwrot rzeczy, łącznie ze wszystkimi przychodami uzyskanymi przez osobę, która władała rzeczą.

2)     roszczenie negatoryjne- to roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. Stosowane jest wówczas gdy ktoś w inny sposób niż przez pozbawienie właściciela władania rzeczą narusza jego uprawnienia.

II. UŻYTKOWANIE WIECZYSTE

a. Pojęcie:  Jest ona prawem rzeczowym polegającym na długotrwałym użytkowaniu przez osoby fizyczne i prawne Gruntów Skarbu Państwa, gmin oraz jednostek samorządu terytorialnego. Użytkowania ma umożliwić wykorzystanie gruntów państwowych pod budownictwo mieszkaniowe.

b. Przedmiot użytkowania wieczystego   -mogą nim być grunty stanowiące własność Państwa.

c. Podmioty wieczystego użytkowania- osoby fizyczne, spółdzielnie mieszkaniowe i inne osoby prawne.

d. Treść użytkowania wieczystego- użytkownik wieczysty może korzystać z terenu z wyłączeniem innych osób, może wznosić budynki które będą jego własnością,w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie terenu w użytkowanie wieczyste. Jego prawo jest prawem zbywalnym, może więc swoje użytkowanie sprzedać innej osobie, podarować, zapisać w testamencie.

13.OGRANICZONE PRAWA RZECZOWE

 Ograniczone prawa rzeczowej odnoszą się do cudzej rzeczy.

W Polskim prawie wyróżnia się następujące ograniczone prawa rzeczowe:

a. UŻYTKOWANIE- polega na możności używania, bez pobierania pożytków, z obowiązkiem zachowania dotychczasowego przeznaczenia rzeczy. Użytkowanie    jest prawem niezbywalnym. Zasadniczym sposobem powstania użytkowania jest czynność prawna. Nie można nabyć prawa użytkowania droga zasiedzenia. Użytkowanie wygasa w razie śmierci użytkownika lub z upływem oznaczonego terminu. Może być nieodpłatne.

b. SŁUŻEBNOŚĆ- rozumie się przez nią obciążenie nieruchomości.

Wyróżnia się służebność: a. gruntową b. osobistą

Służebność osobista - może być ustanowiona na rzecz określonej osoby, wygasa wraz z śmiercią osoby uprawnionej.

Służebność gruntowa ustanawiana jest zaś na rzecz właściciela innej nieruchomości. Samej służebności bez nieruchomości nie można zbyć.. Służebność ustanawia się z reguły w drodze umowy lub orzeczenie sądu.

c. ZASTAW- polega na możności zaspokojenia oznaczonej wierzytelności z obciążonej zastawem rzeczy ruchomej, z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi każdoczesnego właściciela  tej rzeczy. Przedmiotem zastawu może być także prawo o ile jest zbywalne. W razie niewykonania zobowiązania przez dłużnika, wierzyciel może zaspokoić swą wierzytelność z rzeczy obciążonej zastawem.

d. HIPOTEKA- służy podobnie jak zastaw zabezpieczeniu wierzytelności pieniężnej jednak nie na rzeczy ruchomej tylko na nieruchomości. Treść hipoteki polega na zabezpieczeniu oznaczonej wierzytelności przez obciążeniem nieruchomości prawem, na mocy którego wierzyciel, może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości . Hipoteka zabezpiecza tylko wierzytelności pieniężne i roszczenia o odsetki nie przedawnione oraz przyznane koszty postępowania. Do ustanowienia hipoteki potrzebna jest umowa oraz wpis do księgi wieczystej.

e. WŁASNOŚCIOWE SPÓŁDZIELCZE PRAWO DO LOKALU MIESZKALNEGO-reguluje je ustawa „Prawo spółdzielcze”. Jest prawem zbywalnym i przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Zbycie prawa do części lokalu mieszkalnego jest nieważne. Umowa zbycia prawa do lokalu mieszkalnego powinna być zawarta w formie aktu  notarialnego.

f. SPÓŁDZIELCZE PRAWO DO LOKALU UŻYTKOWEGO- spółdzielnia może lokale użytkowe przydzielać członkom-osobom fizycznym i prawnym. Z chwilą przydzielenia powstaje spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, jako ograniczone prawo rzeczowe, do którego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Członek, któremu przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, może ten lokal w całości lub w części wynająć albo oddać w bezpłatne używanie tylko za zgodą spółdzielni.

POSIADANIE

 

Zgodnie z art. 336 k.c. posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, który nią faktycznie włada, jak i użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą.

Posiadanie charakteryzuje się dwoma elementami:

1)     faktycznym władztwem nad rzeczą- tj. władztwem fizycznym

2)     element woli w postaci chęci osobistego władztwa nad rzeczą.

Posiadanie jest więc określonym stanem faktycznym, przy którym posiadacz mając rzecz w swym władaniu korzysta z niej w taki sposób, w jaki mógłby z niej korzystać w wyniku przysługującego mu prawa podmiotowego.

Przedmiotem posiadania mogą być tylko rzeczy , a więc przedmioty materialne (art. 45 k.c., które mogą być przedmiotem prawa.

Posiadanie

Posiadanie samoistne- polega na tym, że posiadacz faktyczny włada rzeczą jak właściciel.

Posiadanie zależne- posiadaczem zależnym jest ten, kto rzeczą faktycznie włada jako użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo. Np. ten kto korzysta z lokalu na podstawie umowy najmu jest posiadaczem zależnym.

Posiadanie w dobrej wierze- ma miejsce gdy posiadacz przekonany jest, że posiada zgodnie z przysługującym mu prawem.

Posiadanie w złej wierze-posiadaczem w złej wierze jest złodziej.

16. Znaczenie wpisu do księgi wieczystej

Księgi wieczyste to jawne urzędowe dokumenty (rejestry) mające postać księgi.

.Podstawą prowadzenia ksiąg wieczystych jest ustawa z dnia 6 lipca 1982 roku o Księgach wieczystych i hipotece.

Dla każdej nieruchomości prowadzi się odrębną księgę wieczystą,. W księdze wieczystej ujawnia się takie prawa rzeczowe jak np. własność, użytkowanie itp.

Zakładanie ksiąg wieczystych: Prowadzenie ksiąg wieczystych należy do właściwości sądów rejonowych.. Założenie księgi wieczystej następuje z chwilą dokonania pierwszego wpisu. Założenie księgi wieczystej dla nieruchomości dokonywane jest na podstawie wniosku zawierającego w szczególności:

• oznaczenie nieruchomości, miejsce jej położenia, obszaru oraz sposobu korzystania;

• wymienienie wszystkich uprawnionych, na których rzecz własność ma być wpisana;

• powołanie tytułu własności;

• wyszczególnienie obciążających nieruchomość ograniczonych praw rzeczowych lub ograniczeń w jej rozporządzaniu albo oświadczenie wnioskodawcy, że nie wie o istnieniu takich praw lub ograniczeń.

Do wniosku powinny być dołączone dokumenty stwierdzające nabycie własności nieruchomości oraz dokumenty stanowiące podstawę oznaczenia nieruchomości.

Ewidencja gruntów i budynków stanowi podstawę planowania przestrzennego, wymiaru podatków, oznaczenia nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej i gospodarki nieruchomościami.

Ze względu na cel ewidencji gruntów i budynków wpis do niej ma przede wszystkim znaczenie informacyjne..

Dane zawarte w ewidencji gruntów są podstawą odpowiednich wpisów do działu I księgi wieczystej.
.

Informacje uwidocznione w ewidencji gruntów i budynków, dotyczące stanów prawnych nieruchomości oraz ich właścicieli, a także władających gruntami Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego, ujawnia się na podstawie:

• wpisów dokonanych w księgach wieczystych,

• prawomocnych orzeczeń sądowych,

• umów, zawartych w formie aktów notarialnych,

• ostatecznych decyzji administracyjnych,

• dyspozycji zawartych w aktach normatywnych nieruchomościami.

 17. Stosunki własnościowe w rolnictwie.

Wyróżnia się DWA TYPY GOSPODARSTW ROLNYCH prowadzonych na nieruchomościach rolnych :

1. zwykłe gospodarstwa rolne oraz

2. swoiście kwalifikowaną szczególnie chronioną przez państwo postać gospodarstwa rolnego - gospodarstwo rodzinne.

Za GOSPODARSTWO ROLNE, należy rozumieć gospodarstwo w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, za które uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, stanowiących zorganizowaną całość gospodarstwa. Cechy tego gospodarstwa to:

• Gospodarstwo rolne może być prowadzone przez każdego m.in. spółki prawa handlowego oraz spółdzielnie produkcji rolnej.

• Powierzchnia gospodarstwa rolnego nie może być mniejsza niż 1 hektar użytków rolnych.

• W stosunku do gospodarstw rolnych innych niż gospodarstwa rodzinne, ustawa nie przewiduje żadnych ograniczeń co do maksymalnej powierzchni gospodarstwa ani nie nakłada na właścicieli tych gospodarstw żadnych wymogów posiadania kwalifikacji rolniczych.

• Będzie je mógł nabyć każdy niezależnie od posiadanych kwalifikacji

GOSPODARSTWO RODZINNE

Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego wprowadza po raz pierwszy definicję gospodarstwa rodzinnego. Jest to jednostka, która ma spełniać wszystkie warunki gospodarstwa rolnego + nowe elementy, które powodują jego szczególną ochronę.

Gospodarstwo rodzinne musi być:

• prowadzone przez rolnika indywidualnego (nie może być prowadzone przez osobę prawną lub firmę)

• jego powierzchnia nie może przekraczać 300 ha.

Rolnik indywidualny musi być:

• osobą fizyczną

• właścicielem lub dzierżawcą nieruchomości rolnej

• powierzchnia gospodarstwa nie może przekraczać 300 ha

• musi osobiście prowadzić gospodarstwo rolne (podejmuje wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia działalności rolniczej w tym gospodarstwie)

• musi posiadać kwalifikacje rolnicze (wykształcenie zasadnicze - koniecznie rolnicze lub wykształcenie średnie, wyższe - dowolne lub praca przez 5 lat w gospodarstwie rolnym, której fakt potwierdzi wójt)

• zamieszkuje w gminie, w której położona jest ta nieruchomość rolna (chodzi o miejsce zameldowania). Jeśli nieruchomość położona jest w kilku gminach rolnik musi zamieszkiwać w gminie, w której położona jest przynajmniej jedna z jego nieruchomości.

18. Zobowiązania część ogólna

 ZOBOWIĄZANIA- jest to III księga kodeksu cywilnego czyli przepisy art. 353 do art. 921

1. Pojęcie zobowiązania.

Zobowiązanie jest stosunkiem prawnym, na mocy którego jedna osoba czyli wierzyciel może żądać od drugiej -dłużnika określonego świadczenia, a dłużnik jest zobowiązany to świadczenie spełnić.

Uprawnienie wierzyciela jest skierowane przeciw dłużnikowi i tylko dłużnik jest z nim związany i za dług odpowiada.

2. Elementy zobowiązania:

a. podmioty: wierzyciel i dłużnik,

b. przedmiot,

c. treść zobowiązania.

Stroną zobowiązania może być każdy podmiot (osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna określona w art. 33¹ KC. W stosunek może być uwikłana osoba trzecia (art. 393).

Przedmiot zobowiązania -jest nim świadczenie, określone zachowanie się dłużnika, którego może domagać się wierzyciel, ale także pewne dobra materialne i niematerialne, na które zachowanie jest skierowane (przy sprzedaży sama rzecz). Może przybrać kształt: działanie lub zaniechanie.

Treść zobowiązania- jest nią przyznane wierzycielowi uprawnienie skierowane wobec dłużnika, aby spełnił on świadczenie. Drugim składnikiem są obowiązki dłużnika. Są też inne składniki zobowiązania wynikające z ustalonych zwyczajów (art 56 KC).

3. CEL ZOBOWIĄZANIA

Cel zobowiązania jest z reguły ekonomiczny. Np. umowa sprzedaży ma na celu wymianę dóbr między kupującym i sprzedawcą. Celem zobowiązania może być także realizacja uczucia wdzięczności, np. przy darowiźnie.

4. ŹRÓDŁA ZOBOWIĄZAŃ

 I. DO ŹRÓDEŁ ZOBOWIĄZAŃ MOŻNA ZALICZYĆ

1) Czynności prawne:

-         umowy - stanowiące główny instrument organizujący stosunki zobowiązaniowe i objęta nimi wymiana dóbr i usług

-         jednostronne czynności prawne - nie stanowią źródła stosunku zobowiązaniowego np. przyrzeczenie publiczne (art. 919-924 KC), zapis w testamencie (art. 968 KC)

2) Akty administracyjne:

-         o skutkach bezpośrednich - w sferze stosunków zobowiązaniowych akty te pojawiają się rzadko - głównie jako zdarzenie kreujące obowiązek zapłaty odszkodowawczej

-         o skutkach pośrednich - na obszarze stosunków zobowiązaniowych akty takie występują przede wszystkim w postaci różnego rodzaju zezwoleń na dokonanie określonych czynności prawnych

3) Konstytutywne orzeczenia sądów:

4) inne zdarzenia: A. czyny niedozwolone. B. bezpodstawne wzbogacenie się

Bezpodstawne wzbogacenie

Bezpodstawne wzbogacenie - jedno ze źródeł odpowiedzialności cywilnej, obok klasycznej odpowiedzialności kontraktowej (z tytułu umowy lub podobnej czynności prawnej) lub deliktowej (z tytułu czynu niedozwolonego).

Bezpodstawne wzbogacenie polega na osiągnięciu korzyści majątkowej bez podstawy prawnej kosztem innej osoby. Jest ono podstawą roszczenia majątkowego - bezpodstawnie wzbogacony jest obowiązany do wydania korzyści w naturze, a gdyby nie było to możliwe - do zwrotu jej wartości osobie, kosztem której korzyść została odniesiona. Roszczenie o zwrot jest zawsze mierzone wartością mniejszą - zubożony nie może żądać więcej niż wynosi jego uszczerbek albo korzyść uzyskana przez wzbogaconego. Nie można jednak żądać zwrotu, gdy ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją, powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu

 II. Podział zobowiązań

1) ze względu na zakres odpowiedzialności:

• zupełne

• niezupełne (naturalne) - są to zobowiązania które:

 wynikają z gry lub zakładu (z wyłączeniem gier i zakładów zarządzonych lub zatwierdzonych przez właściwe organy państwowe, jak również z gier zaskarżalnych albo nierzetelnych)

 w których roszczenie uległo przedawnieniu

2) ze względu na przedmiot świadczenia:

• jednorazowe - jest to zachowanie się dłużnika jeden jedyny raz np. wykonanie oznaczonego dzieła

• okresowe - dłużnik musi zachowywać się w określony sposób co pewien czas (periodycznie) np. czynsz za jeden miesiąc

• ciągłe - dłużnik przez określony okres musi zachowywać się ciągle tak samo, np. stosunek zlecenia, agencji, dzierżawa

4) zobowiązanie można podzielić także na:

• pieniężne

• niepieniężne

 

20. ŚWIADCZENIA Z TYTUŁU ZOBOWIĄZAŃ

1. Pojęcie świadczenia.

Świadczenie jest przedmiotem stosunku zobowiązania i polega na zachowaniu się dłużnika zgodnie z treścią łączącego ich zobowiązania tj. działanie lub zaniechania musi być oznaczone i spełnione.

2. Rodzaje świadczeń:

1.        jednorazowe- może być wykonane w skutek jednorazowego zachowania się dłużnika np. zwrot pożyczki.

2.        ciągłe- wymagane jest ustawiczne zachowanie się dłużnika przez pewien czas np. najem lokalu.

3.        okresowe- występuje tu wiele świadczeń jednorazowych w określonych odstępach czasu np. czynsz najmu. Ma to znaczenie przy przedawnieniu roszczeń 3 lata.

4.        oznaczone indywidualnie- gdy przedmiot są to rzeczy oznaczone są do tożsamości.

5.        oznaczone rodzajowo - gdy przedmiotem są rzeczy oznaczone co do gatunku

Świadczenia podzielne - wtedy jeżeli może być spełnione częściami bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości.

Świadczenie niepodzielne- nie można spełnić go częściami np. kupno zwierzęcia.

3. Świadczenia pieniężne - przedmiotem jest określona kwota pieniędzy.

1. Zasada nominalizmu pieniężnego art. 358¹ § 1 polega na tym, że spełnienie świadczenia pieniężnego następuje przez zapłatę sumy nominalnej.

2. Zasada waloryzacji świadczeń pieniężnych art. 358¹§3 w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego ustalone w orzeczeniu lub umowie.

3. Zasada warunkowości polega na tym, że zobowiązania pieniężne na terenie RP mogą być tylko w złotych polskich.

4. Odsetki są to dochody od świadczeń pieniężnych wyrażone w % - pożytki cywilne rzeczy.

a. Źródła odsetek:

1.Czynność prawna- umowa

2.Ustawa- art. 481 KC

3.Orzeczenie sądu -wyrok, postanowienie

4.Decyzja innego właściwego organu

Dłużnik przy zwłoce wierzyciela winien złożyć świadczenie do depozytu sądowego. Skutkiem złożenia powoduje, że zobowiązanie wygasa, a to powoduje, że nie płyną odsetki.

b. Rodzaje odsetek:

1.Ustawowe (13,5%) art. 359&3

2.Umowne- strony określają wysokość odsetek w umowie.

Przedawnienie odsetek wynosi 3 lata - roszczenia okresowe.

21. Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa.

 1. Odpowiedzialność kontraktowa i jej przesłanki

Odpowiedzialność kontraktowa (EX CONTRACTO) - jest to odpowiedzialność odszkodowawcza za naruszenie zobowiązania przez dłużnikia. Sa 3 przesłanki odpowiedzialności kontraktowej:

• fakt, z którym system prawny wiąże czyjąś odpowiedzialność

• szkoda

• związek przyczynowy między zdarzeniem a szkodą

Odpowiedzialność kontraktowa obejmuje tylko szkody majątkowe !!!

2. Zasada odpowiedzialności kontraktowej

W świetle art. 471 KC naruszenie zobowiązania przez dłużnika polega na niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu zobowiązania. odpowiedzialność dłużnika na zasadzie każdej winy.

Na obszarze prawa cywilnego dokonuje się gradacji/stopniowania winy:

3. Rodzaje winy: a. wina umyślna - najwyższy stopień winy, polega na tym że dłużnik:

• chce naruszyć ciążące na nim obowiązki powinnego zachowania (dolus directus)

• albo przewidując możliwość takiego naruszenia na to się godzi (dolus eventualis)

b. wina nieumyślna - dzieli się na:

• niedbalstwo - można zarzucić temu, kto nie dochował należytej staranności.

• rażące niedbalstwo - znaczne odchylenie od wzorca należnego zachowania się dłużnika

 3. Odpowiedzialność z tytułu cz. niedozwolonych (odpowiedzialność deliktowa). Zag. 20.

 a. Odpowiedzialność deliktowa (EX DELICTO) - jest to czyn niedozwolony, który znamionuje zachowanie się podmiotu prawa cywilnego sprzeczne z zasadami porządku prawnego.

b. Ustawa zalicza do czynów niedozwolonych:

• zawinione działanie człowieka

• innego rodzaju zachowania ludzkie i zdarzenia podlegające pejoratywnej ocenie

c. Przesłankami odpowiedzialności są:

• pewne zdarzenie, którym jest czyn niedozwolony

• szkoda

• związek przyczynowy między zdarzeniem a szkodą

d. Cechy odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych:

• osoba odpowiedzialna za wyrządzenie szkody (dłużnik) od razu jest zobowiązany do jej naprawienia poszkodowanemu (wierzycielowi)

• obowiązek naprawienia szkody powstaje dopiero wtedy, gdy poszkodowany doznał jej w następstwie czynu niedozwolonego

21., Pojęcie i rodzaje umów zobowiązaniowych.

I. UMOWY JAKO ŹRÓDŁO ZOBOWIĄZAŃ. 

1. Pojęcie.

Umowa jest czynnością prawną dwustronną, obejmującą zgodny zamiar stron skierowany na wywołanie zmiany, powstania lub ustania skutków prawnych.

2. Rodzaje umów:

-umowy nazwane (typowe, opisane w KC np. sprzedaży, składu, najmu)

-umowy nienazwane (umowy, które same strony wymyślą)

-umowy mieszane (łączą elementy różnych umów)

3. Zasada swobody umów art. 353¹ KC -1.10.1990r

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byle by jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze), ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zasada „umów należy dotrzymywać” pacta sum serfanda.

4. Rodzaje umów ze względu na szatę zewnętrzną:

1. forma ustna,

1. zwykła forma pisemna,

2. forma pisemna z podpisem urzędowego poświadczenia,

3. forma notarialna.

5. Umowa przedwstępna -

jej treścią jest zobowiązanie się do zawarcia w przyszłości umowy przyrzeczonej.

W myśl art. 389 KC umowa przedwstępna jest ważna, jeśli:

-         określa istotne postanowienia umowy przyrzeczonej

-         ustala termin, w ciągu którego umowa przyrzeczona ma być zawarta

-         poza tym musi odpowiadać ogólnym przesłankom stawianym każdej czynności prawnej.

Gdy strona nie chce zawrzeć umowy przyrzeczonej druga strona może żądać naprawienie szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy. Nazywa się to odszkodowaniem w granicach negatywnego interesu szkody. Gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od której ważność umowy przyrzeczonej, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.

23. DODATKOWE ZASTRZEŻENIA UMOWNE:

1.Zadatek- jest to kwota pieniędzy dawana przez jedną stronę drugiej przy zawarciu umowy. W razie realizacji umowy zadatek stanowi część świadczenia. Gdy nie dochodzi do wykonania umowy z winy:

-dającego ten traci zadatek

-z winy biorącego-dający może żądać zwrotu podwójnej wysokości zadatku.

Z winy obu stron lub braku winy obu stron zadatek należy zwrócić.

*Zaliczka- jest to również kwota pieniędzy płacona przez jedną stronę drugiej na poczet świadczenia. Gdy umowa nie zostaje wykonana zaliczka podlega zwrotowi.- art. 65 §2. trzeba określić w umowie, że jest to zadatek i co się z tym wiąże, gdy nie dojdzie do transakcji (zlecenia, umowy).

2.Umowne prawo odstąpienia- polega na tym, że strony mogą zastrzec w umowie, że każdej z nich lub jednej z nich będzie przysługiwało prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonuje się poprzez złożenie oświadczenia woli.

3.Odstępne- modyfikacja umownego prawa odstąpienia i polega na tym, że odstąpienie od umowy będzie skuteczne dopiero z chwilą zapłacenia określonej kwoty pieniężnej. Odstępne wzmacnia wykonanie umowy.

4.Kara umowna- jest surogatem odszkodowania, art. 483 KC. Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego  wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi poprzez zapłatę określonej kwoty. A zatem w razie niewykonania lub nienależytego wykonania umowy , kara umowna należy się wierzycielowi, w zastrzeżonej wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody, z małymi wyjątkami - gdy zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane lub kara umowna jest rażąco wygórowana.

22-23. Rodzaje umów. ( 16)

a. SPRZEDAŻ

1. Pojęcie. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

2. Forma przeniesienia własności:

-dla nieruchomości- akt notarialny (pod rygorem niewykonalności)

-w pozostałych przypadkach forma dowolna, chyba że strony umówiły się inaczej lub jest jakiś przepis szczególny.

Przy sprzedaży rzeczy występują takie pojęcia.

-rękojmia za wady fizyczne i prawne art. 556- 576 KC

-gwarancja jakości art. 577- 581 KC

-odpowiedzialność przedsiębiorcy z tytułu towaru konsumpcyjnego z umową (ustawa z dn. 27.07.2002r o szczególnych warunkach sprzedaży konsumpcyjnej oraz zmianie Kodeksu Cywilnego).

Ustawę stosuje się do sprzedaży konsumenckiej gdzie sprzedawca jest przedsiębiorcą a kupującym rzecz ruchomą osoba fizyczna i rzecz ta jest nabywana nie na działalność zawodową lub gospodarczą (na cele prywatne). Ustawa ta do sprzedaży konsumenckiej wyłącza stosowanie przepisów o rękojmi i gwarancji jakości z kodeksu cywilnego. Kupujący może żądać bezpłatnej naprawy lub wymiany, a dopiero wtedy gdyby sprzedawca nie chciał lub nie mógł naprawić lub wymienić rzeczy, kupujący może żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy. Od umowy nie może jednak odstąpić gdy niezgodność towaru z umowa jest nieistotna.

Rodzaje sprzedaży:

1.sprzedaż na raty (art.583-588KC) 2.zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej (art.589-591 KC)

3.sprzedaż na próbę (art.592 KC), 4.sprzedaż z zastrzeżeniem prawa odkupu (art.593 KC)

5.prawo pierwokupu (art.596-602 KC)

b. Umowa o dzieło -przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Jest to umowa zawsze odpłatna. Wynagrodzenie może być ryczałtowe lub kosztorysowe. Jest to umowa rezultatu, co oznacza że ryzyko wykonania dzieła obciąża wykonawcę. Umową bliźniaczą jest umowa o roboty budowlane. Przedmiotami umowy o dzieło są rzeczy ale również twory myśli ludzkiej.

Strony mogą rozwiązać umowę przed wykonaniem dzieła (644 KC). Termin przedawnienia roszczeń wynosi 2 lata od wydania dzieła, a jeżeli nie było wydane od dnia, w którym zgodnie z umową miało być wydane (646 KC).

c. Umowa zlecenie (734- 751 KC). Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Oprócz składania oświadczeń woli i zawierania umów włączamy tu takie działania jak prowadzenie spraw przed sądami czy przed innymi organami (pełnomocnictwo).

Jest to umowa staranności a nie rezultatu tzn. przyjmujący prawidłowo wykonuje ją gdy dołoży należytej staranności nie zależnie od wyników swego działania. Może być odpłatna jak i nieodpłatna. Można ją zawrzeć w sposób dorozumiany. Umowę tą można wypowiedzieć (740 KC). Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami stosuje się przepisy o zlecenie (np. pełnienie opieki lekarskiej, pełnienie nadzoru nad osobami trzecimi).

d. Umowa najmu- przez umowę tą wynajmujący zobowiązuje się oddać rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najmujący  zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Problematyka najmu jest uregulowana zarówno w KC, jak i w ustawie o ochronie lokatorów (chodzi o najem lokali mieszkalnych).

Obowiązki najemcy:

-płacenie czynszu

-używanie rzeczy z należyty sposób oraz drobne nakłady i naprawy.

Obowiązki wynajmującego:

-wydanie rzeczy najemcy w stanie przydatnym do użytkowania

-obowiązek nie przeszkadzania w użytkowaniu rzeczy przez czas trwania najmu

-obowiązek ponoszenia koniecznych nakładów i dokonywania napraw.

Umowę najmu zawartą na czas nieoznaczony można wypowiedzieć (673 KC). Jeżeli jest zawarta na czas oznaczony wypowiedzieć jej nie można, chyba że w wypadkach określonych w umowie (673 §3).

e. Umowa dzierżawy - przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony. Dzierżawca zobowiązuje się płacić umówiony czynsz.

Przedmiotem są rzeczy ruchome oznaczone co do tożsamości oraz nieruchomości. Różnica z najmem sprowadza się do pobierania pożytków.

f. .Umowa użyczenia- przez tą umowę użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony lub nieoznaczony na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Mogą to być nieruchomości oraz ruchomości oznaczone co do tożsamości.

Jest to umowa zawsze nieodpłatna. Zwrot rzeczy winien nastąpić po terminie umówionym lub gdy bark jest takiego terminu, gdy rzecz należycie wykorzystano. Użyczający może żądać wcześniejszego zwrotu rzeczy, gdy kontrahent używa rzeczy niezgodnie z przeznaczeniem albo rzecz stała się potrzebna samemu użyczającemu.

g. Umowa pożyczki- przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych gatunkowo, a biorący zobowiązuje się zwrócić taką samą ilość pieniędzy albo rzecz tego samego gatunku albo jakości. Pożyczkobiorca zwraca nie te same rzeczy tylko takiego samego gatunku i jakości.

Może być udzielona na czas oznaczony lub nieoznaczony. Jeśli na czas nieoznaczony zwrot winien nastąpić po 6 tyg. od momentu wypowiedzenia umowy. Pożyczka może być zarówno umową odpłatną (odsetki) jak i nieodpłatną. Pożyczka powyżej 500zł powinna być udzielona na piśmie (dla celów dowodowych).

24. WYKONANIE ZOBOWIĄZAŃ.

1. Dłużnik winien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno- gospodarczemu oraz zgodnie z zasadami współżycia społecznego.

2. Przedmiot wykonania:

-jakość świadczenia: umówiona, a gdy strony nie umówiły się maja być rzeczy średniej jakości.

-świadczenie winno być spełnione w całości, zasadniczo dłużnik winien wykonać świadczenie w całości, ale gdy wykonuje je częściowo wierzyciel zobowiązany jest je przyjąć, chyba że sprzeciwia się to jego usprawiedliwionemu interesowi.

-dłużnik powinien spełnić świadczenie umówione.

3. Zmiana przedmiotu świadczenia

-art. 388KC wyzysk

-waloryzacja świadczeń pieniężnych art. 358¹ §3

-rebus sict santinus art. 357¹KC

-upoważnienie przemienne art. 453 „jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie zobowiązanie wygasa”

3. Miejsce wykonania zobowiązania

-decyduje o tym treść zobowiązania, jeśli nie wynika z treści może wynikać z właściwości.

Jeśli nie wynika z właściwości to decyduje miejsce zamieszkania lub siedziba dłużnika w chwili powstania zobowiązania

-przy świadczeniach pieniężnych miejsce zamieszkania lub siedziba wierzyciela.

4. Czas wykonania zobowiązania

-wynika z treści zobowiązania

-jeśli nie wynika z treści to może wynikać z właściwości zobowiązania

-jeśli nie wynika z właściwości, to niezwłocznie po wezwaniu wierzyciela

-z ustawy art. 723KC (6 tyg od wezwania)

24.Skutki niewykonania zobowiązań.

1. Skutki niewykonania zobowiązania

-dłużnik winien wykonać zobowiązanie należycie- gdy nie wykonuje wierzyciel może dochodzić wykonania zobowiązania przy wykorzystaniu przymusu (postępowanie egzekucyjne)

Roszczenie o wykonanie zobowiązania uzupełnione jest także o roszczenie odszkodowawcze.

2. Przesłanki odpowiedzialności dłużnika

-   dłużnik ponosi odp. tylko wtedy, gdy wierzyciel wskutek niewykonania umowy poniósł szkodę w znaczeniu uszczerbku majątkowego

-   spowodowanie szkody musi być spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania przez dłużnika

-   pomiędzy niewykonaniem i nienależytym wykonaniem umowy a poniesioną szkodą musi zachodzić związek przyczynowy

-niemożliwość świadczenia

a)pierwotna- brak zobowiązania

b)następcza - z powodu skutków, które nie obciążają dłużnika to zobowiązanie wygasa

-z powodu skutków, które obciążają dłużnika, to wierzyciel może żądać odszkodowania

 3. CIĘŻAR DOWODU

Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Wierzyciel występujący z roszczeniem musi udowodnić istnienie szkody i jej wysokość oraz wykazać, że szkoda powstaje w związku przyczynowym z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania przez dłużnika.

 

26. WYGAŚNIĘCIE ZOBOWIĄZAŃ

I. Przyczyny wygaśnięcia zobowiązania

1)     przez spełnienie świadczenia zgodnie z treścią zobowiązania

2)     naprawienie szkody przez zapłatę odszkodowania

3.Świadczenie w miejsce wykonania czyli świadczenie przemienne art. 453

4. Odnowienie art. 506 - jeżeli w celu umorzenia zobowiązania dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela spełnić inne świadczenie lecz z innej podstawy prawnej, zobowiązanie dotychczasowe wygasa

5. Potrącenie art. 498- jeżeli dwie strony są względem siebie zarówno dłużnikami jak i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym. W skutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się do wysokości wierzytelności niższej.

6. Złożenie świadczenia do depozytu sądowego- gdy są podstawy do złożenia: dłużnik nie wie kto jest wierzycielem, nie zna jego adresu, jest spór między wierzycielami, wierzyciel odmawia przyjęcia świadczenia- dłużnik może złożyć świadczenie do depozytu sądowego, skuteczne złożenie powoduje wygaśnięcie zobowiązania. W tym celu należy złożyć wniosek do sadu rejonowego.

7. Zwolnienie długu- jest to umowa na mocy, której wierzyciel oświadcza, że zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik wyraża na to zgodę.

8. Rozwiązanie stosunku prawnego- umowa dwustronna.

26. Spółka Cywilna

 

1. Spółka cywilna - to umowa zawarta między co najmniej 2 osobami, które zobowiązują się do dążenia do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego wyposażając spółkę w środki działania w szczególności wkładu.

2. Przedmiot wkładu:

a. pieniądz, b. Własność lub inne prawo majątkowe, c. praca własna wspólników.

3. Forma zawarcia umowy:

a. pisemna - ma charakter dowodowy

b. ustna nie rodzi to żadnych negatywnych skutków,

Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą nie jest nigdzie rejestrowana.

Nie ma podmiotowości prawnej, więc nie ma zdolności prawnej ( cecha normatywna ), ani zdolności do czynności prawnych.

Posiada uproszczoną strukturę organizacyjną, umożliwiającą każdemu wspólnikowi wpływ na działalność gospodarczą i jej kontrolę.

. STOSUNKI MAJĄTKOWE W SPÓŁCE:

1. Z momentem zawarcia umowy w spółce cywilnej powstaje, odrębny od majątku osobistego poszczególnych wspólników, majątek wspólny każdego z nich objęty tzw. współwłasnością łączną, opartą na zasadzie niepodzielności ( tzw. prawo niepodzielnej ręki ).
2. Skutki:

a.      Wspólnik nie może domagać się podziału wspólnego majątku w czasie trwania spółki.

b.      Majątek wspólny lub jego składniki są niedostępne dla osobistych wierzycieli wspólnika.

3. DO MAJĄTKU SPÓŁKI WCHODZI:

 wniesione przez wspólnika wkłady

 dochody uzyskiwane przez spółkę

wszelkie wierzytelności i roszczenia o wniesienie wkładów.

4. PROWADZENIE SPÓŁKI I JEJ REPREZENTACJA:

a. PROWADZENIE: podejmowanie decyzji w sprawach dotyczących działalności spółki, zarządzanie wewnętrznymi sprawami spółki.

 każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki

 każdy wspólnik może bez uchwały pozostałych wspólników prowadzić sprawy które nie przekraczają zwykłych czynności spółki.

 ponad zwykły zarząd potrzebna jest uchwała wspólników.

każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby narazić spółkę na niepowtarzalne straty.

b. REPREZENTACJA:  gdy spółka występuje na zewnątrz wobec osób trzecich - wykonywania czynności prawnych na rzecz spółki.

każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach w jakich jest uprawniony do prowadzenia spraw spółki.

 można powierzyć reprezentowanie osobom trzecim jednomyślną uchwałą wspólników, odwołać może każdy.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ WSPÓLNIKÓW ZA ZOBOWIĄZANIA SPÓŁKI:

za zobowiązania spółki wspólnicy są odpowiedzialni solidarnie - tzn., że każdy ze wspólników odpowiada za zobowiązania spółki w całości.

 odpowiedzialność solidarna - wybór należy do wierzyciela ( od ilu i od kogo zażąda zwrotu długu )

wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem osobistym.

 

 

Praca kontrolna nr 1- prawo cywilne rodzinne i opiekuńcze oraz gospodarcze - administracja . I sem.

Imię i Nazwisko......................................

1. W spółce cywilnej nadzór sprawuje: a. rada nadzorcza, b. walne zgromadzenie c. zarząd spółki

2. Umowa przeniesienia własności nieruchomości wymaga formy: a. pisemnej, b. podpisu notarialnie poświadczonego, c. aktu notarialnego.

3. Umowa o dzieło jest umową a. odpłatna, b. nieodpłatną c. odpłatną lub nieodpłatna.,

4. ................................... rzeczy jest zarówno ten, który nią faktycznie włada, jak i użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą.

5. Nasticurius posiada, a. pełną zdolność prawną, b. warunkową zdolność prawną c. ograniczoną zdolność prawną.

6. Konwalidacja czynności prawnej polega na……………………………………..…………………………….

7. Do przesłanek zasiedzenia nieruchomości zaliczamy: a……..………………….. b………………………………

8. zdolność prawna jest cechą: a. podmiotów prawa cywilnego, b. tylko osób fizycznych
   c. tylko osób prawnych d. osób fizycznych, osób prawnych, a także innych jednostek organizacyjnych, choćby nie posiadały osobowości prawnej

9. Pożytki cywilne z rzeczy to:………………………………………

10. Służebność gruntowa wygasa: a. w wyniku nie używania przez lat 20, b. nieużywana przez lat 10, b. w wyniku śmierci uprawnionego.

11. W przypadku śmierci zleceniodawcy przyjmujący zlecenie jest

12. Roszczenie negatoryjne polega na: …………………………………………………………………

13. Zawarcie umowy w przetargu ustnym następuje w chwili a. wyboru oferty najkorzystniejszej, b. przybicia, c. sporządzenia pisemnej umowy

14. Naruszenie swobody kształtowania czynności prawnej sprawia że: a. jest ona bezwzględnie nieważna, b. jest względnie nieważna, c. jest ważna gdy strony się na to zgodzą.

15. Osoba, która ukończyła 13 lat, lecz nie ukończyła lat 18, w świetle Kodeksu cywilnego: a. z zasady ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych
    b. może zostać ubezwłasnowolniony częściowo, c. jest nieletnim

16. Pełnomocnictwo  wygasa   przez:  a.......................................b.................................c…………………………

17. Własność rzeczy ruchomej nabytej wyniku kradzieży nabywa się: a. po 3 latach od momentu kradzieży, b. po roku od momentu kradzieży, c. nie nabywa się.

18. Spółka komandytowo - akcyjna powstaje z chwilą: A. podpisania statutu,
    B. wpisu do rejestru, C. wniesienia wkładów.

19. Majątkiem spółki jawnej jest: A. wyłącznie mienie wniesione jako wkład,
    B. wyłącznie mienie nabyte przez spółkę w trakcie jej działalności, bowiem mienie wniesione jest majątkiem wspólników, C. mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.

20. Spółdzielnia nabywa osobowość prawną z chwilą:
    A. podpisania statutu przez założycieli, B. uchwalenia statutu,
    C. wpisania jej do Krajowego Rejestru Sądowego.

21. Według kodeksu spółek handlowych handlowymi spółkami osobowymi są:
    A. spółka jawna, spółka komandytowa, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna i spółka cywilna,
    B. spółka jawna, spółka komandytowa, spółka partnerska i spółka akcyjna,
    C. spółka jawna, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna i spółka partnerska.

22. W użytkowanie wieczyste można oddać grunty, które stanowią własność:
    A. osób fizycznych, B. spółek prawa handlowego założonych przez Skarb Państwa,
    C. Skarbu Państwa, a także jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków.

23. Posiadaczem zależnym rzeczy jest ten, kto nią faktycznie włada jako:
    A. właściciel, B. dzierżawca, C. dzierżyciel.

24. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy spadkobiercy ustawowi, którym może przypaść cały spadek, to: A. wyłącznie jego rodzice i dalsi wstępni,
    B. rodzice, rodzeństwo i zstępni rodzeństwa, c. rodzice albo gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.

25. Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym o nazwisku, które każdy z małżonków będzie nosił po zawarciu małżeństwa, decyduje jego oświadczenie złożone przed:
    A. sądem, B. notariuszem, C. kierownikiem urzędu stanu cywilnego.

26. Każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód jeżeli między małżonkami nastąpił :A. niezupełny i trwały rozkład pożycia, B. zupełny i przejściowy rozkład pożycia, C. zupełny i trwały rozkład pożycia,

27. Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, pełnomocnictwo do zawarcia małżeństwa powinno zostać udzielone: A. na piśmie pod rygorem nieważności i wymieniać osobę, z którą małżeństwo ma zostać zawarte, B. na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym i wymieniać osobę, z którą małżeństwo ma zostać zawarte, C. w formie aktu notarialnego i wymieniać osobę, z którą małżeństwo ma zostać zawarte,

28. Do majątku wspólnego małżonków nie wchodzą:
    A. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, B. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, C. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,

29. Nieważna jest czynność prawna między innymi wtedy, jeżeli: a. Jest sprzeczna z ustawą, b. Ma na celu obejście ustawy, c. Jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, d. Jest sprzeczna z ustawą albo ma na celu obejście ustawy (chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy) oraz wtedy jeżeli jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

30. Ustawa o księgach wieczystych i hipotece przewiduje prowadzenie ksiąg wieczystych w celu ustalenia stanu prawnego a.
    wyłącznie nieruchomości gruntowych, b. wyłącznie nieruchomości lokalowych, c. nieruchomości i niektórych innych praw rzeczowych d. wszystkich nieruchomości i ruchomości

Tematy pracy kontrolnej nr 2

1. Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej.

2. Rozwiązanie małżeństwa a obowiązki alimentacyjne.

3. Umowy w obrocie gospodarczym.

Zagadnienia egzaminacyjne z prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz gospodarczego

1. Pojęcie i źródła prawa cywilnego.

2. Analiza Stosunku cywilnoprawnego.

3. Podmioty stosunku cywilnoprawnego

4. Przedmioty stosunku cywilnoprawnego

5. Rodzaje przedstawicielstw.

6. Zdarzenia cywilnoprawne, Czynności prawne

7. Wady oświadczeń woli.

8. Rodzaje i przesłanki ważności czynności prawnej

9. Terminy w prawie cywilnym a przedawnienie.

10. Prawo rzeczowe. Pojęcie i rodzaje rzeczy.

11. Treść Prawa własności.

12. Użytkowanie wieczyste

13. Ograniczone prawa rzeczowe i posiadanie

14. Nabycie i utrata własności.

15. Przesłanki i przedmiot Zasiedzenia.

16. Znaczenie wpisu do Księgi wieczystej i ewidencji gruntów

17. Stosunki własnościowe w rolnictwie

18. Prawo zobowiązań. Pojęcie i źródła zobowiązania.

19. Świadczenia z tytułu zobowiązań

20. Bezpodstawne wzbogacenie, czyny niedozwolone

21. Pojęcie i rodzaje umów zobowiązaniowych.

22. Umowa o dzieło, zlecenia, najmu

23. Umowa użyczenia, pożyczki, dzierżawy

24. Skutki niewykonania zobowiązań.

25. Wygaśnięcie zobowiązań

26. Spółka cywilna.

27. Warunki zawarcia małżeństwa

28. Stosunki majątkowe między małżonkami.

29. Rozwód i separacja.

30. Pochodzenie dziecka

31. Przysposobienie i jego rodzaje

32. Obowiązki alimentacyjne

33. Pojęcie spadku

34. Dziedziczenie ustawowe

35. Testament i jego rodzaje

36. Pozostałe rozporządzenia testamentowe

37. Zachowek

38. Stanowisko prawne spadkobiercy

39. Zasady dziedziczenia gospodarstw rolnych

40. Pojęcie, źródła i rodzaje postępowania cywilnego

41. Podmioty postępowania cywilnego

42. Orzeczenia sądowe i ich zaskarżenie

43. Sądownictwo polubowne

44. Postępowanie egzekucyjne i zabezpieczające.

45. Akta stanu cywilnego

46. Ćwiczenia - sporządzanie dokumentów - akt stanu cywilnego

47. Podstawowe pojęcia prawa gospodarczego

48. Podmiotowy charakter działalności gospodarczej.

49. Zasada jednego okienka w podejmowaniu dz. Gos..

50. Krajowy Rejestr Sadowy

51. Postępowanie w sprawach koncesji i zezwoleń

52. Ochrona konkurencji i konsumentów

53. Ochrona obrotu gospodarczego. Czyny nieuczciwej konkurencji

54. Klasyfikacje spółek

55. Spółka cywilna- porównanie z spółkami handlowymi

56. Osobowe spółki handlowe

57. Spółka komandytowa i komandytowo-akcyjna

58. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

59. Spółka akcyjna

60. Firma, prokura spółek handlowych.

61. Przekształcenia, rozwiązanie i likwidacja spółek kapitałowych

62. Komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych

63. Prawo spółdzielcze

64. Prawo bankowe

65. Działalność gospodarcza podmiotów non profit.

66. Działalność gospodarcza jednostek samorządu terytorialnego

67. Izby gospodarcze, samorząd zawodowy

23

---