SYSTEM BANKOWY

• całokształt instytucji bankowych

• normy określające wzajemne powiązania i stosunki z otoczeniem

FUNKCJE SYSTEMU BANKOWEGO

• stworzenie mechanizmów gromadzenia środków oraz ich inwestowania

• zapewnienie możliwości dokonywania płatności między podmiotami gospodarczymi, transferu w czasie i ponad granicami

• zapewnienie skutecznych rozwiązań w zakresie zarządzania rynkiem bankowym

• zapewnienie informacji cenowej

BANK

• nazwa pochodzi od włoskiego słowa „banco”,

• ławka, przy której pracowali włoscy handlarze zajmujący się przekazywaniem monet kruszcowych od jednych klientów do drugich

• używanie nazwy "bank" (oraz "kasa") jest zastrzeżone wyłącznie dla banków w rozumieniu przepisów prawa bankowego

• przedsiębiorstwo usługowe

RODZAJE BANKÓW

• bank centralny

• naczelna instytucja systemu bankowego

• banki operacyjne - komercyjne

• świadczące usługi tzw. klientowi masowemu

NARODOWY BANK POLSKI

• bank centralny Rzeczypospolitej Polskiej x

• odpowiada za wartość polskiego pieniądza x

• wyłączne prawo ustalania i realizowania polityki pieniężnej x

• wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych RP x

• posiada osobowość prawną

• x określenie zawarte w Konstytucja RP, art. 227

• posiada prawo używania pieczęci z godłem państwowym

• nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych

• prowadzi działalność na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej

• siedzibą jest Warszawa

• wykonuje zadania przez

• centralę

• inne jednostki organizacyjne

PODSTAWOWE CELE

• utrzymanie stabilnego poziomu cen

• przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu

• o ile nie ogranicza to podstawowego celu

FUNKCJE BANKU CENTRALNEGO

• bank państwa

• bank banków

• bank emisyjny

• realizacja funkcji wymaga niezależności

NIEZALEŻNOŚĆ BANKU CENTRALNEGO

• pierwotny, podstawowy, nadrzędny cel

• określony w konstytucji

• odpowiada za wartość polskiego pieniądza

• określony w ustawie o NBP

• utrzymanie stabilnego poziomu cen

• cel uzupełniający

• wspieranie polityki gospodarczej Rządu

• o ile nie ogranicza to podstawowego celu

• wyłączne prawo ustalania i realizowania polityki pieniężnej x

• x określenie zawarte w Konstytucja RP, art. 227

ZADANIA

• organizowanie rozliczeń pieniężnych

• prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi

• prowadzenie działalności dewizowej

• prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa

• regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie

• kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego

• opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej,

• opracowywanie bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej

• ogłaszanie bieżących kursów walut obcych

• ogłaszanie kursów innych wartości dewizowych

• organizowanie gospodarki znakami pieniężnymi RP

• wykonywanie innych zadań określonych ustawami

• może

• prowadzic obsługę pożyczki państwowej zaciągniętej w drodze emisji papierów wartościowych

• przyjmować do przechowania i administrowania oraz jako przedmiot zabezpieczenia papiery wartościowe

• być członkiem międzynarodowych instytucji finansowych i bankowych

• nie może być udziałowcem bądź akcjonariuszem innych osób prawnych

• z wyjątkiem prowadzących działalność usługową wyłącznie na rzecz instytucji finansowych i Skarbu Państwa

ORGANA NBP

• Prezes NBP

• Rada Polityki Pieniężnej

• Zarząd NBP

PREZES NBP

• powoływany i odwoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta RP x

• nie może x

• należeć do

• partii politycznej,

• związku zawodowego

• prowadzić

• działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu

• kadencja wynosi 6 lat x

• ta sama osoba

• nie dłużej niż przez dwie kolejne kadencje

• wygaśnięcie kadencji

• po upływie okresu sześcioletniego

• w razie śmierci

• w razie złożenia rezygnacji

• w razie odwołania

• nie wypełniania obowiązków na skutek długotrwałej choroby

• skazania prawomocnym wyrokiem sądu za popełnione przestępstwo

• orzeczenie Trybunału Stanu

TREŚĆ PRZYSIĘGI PREZESA NBP

• obejmując obowiązki Prezesa Narodowego Banku Polskiego przysięgam uroczyście,

• że postanowień Konstytucji i innych ustaw będę ściśle przestrzegać

• oraz że we wszystkich swoich działaniach dążyć będę do rozwoju gospodarczego Ojczyzny i pomyślności obywateli

UPRAWNIENIA PREZESA NBP

• jest przełożonym wszystkich pracowników NBP

• przewodniczy

• Radzie Polityki Pieniężnej

• Zarządowi NBP

RADA POLITYKI PIENIĘŻNEJ

• skład rady

• Przewodniczący Rady, którym jest Prezes NBP x

• 9 członków powoływanych w równej liczbie przez x

• Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (3)

• Sejm (3)

• Senat (3)

• spośród specjalistów z zakresu finansów

• kadencja członka rady

• 6 lat

• tylko jedną kadencję

• odwołanie przez organy uprawnione do powołania członka Rady

• wyłącznie w przypadku

• zrzeczenia się funkcji

• choroby trwale uniemożliwiającej sprawowanie funkcji

• skazania prawomocnym wyrokiem sądu za popełnienie przestępstwa

• nie dopełnienie obowiązku zawieszenia działalność w partii lub w związku, których jest członkiem

• prowadzenia niedozwolonej działalności zarobkowej lub publicznej

• wygaśnięcie mandatu

• w razie śmierci

TREŚĆ PRZYSIĘGI CZŁONKA RADY

• obejmując obowiązki członka Rady Polityki Pieniężnej przysięgam uroczyście,

• że będę działać z pełną bezstronnością, posiadaną wiedzą i doświadczeniem w zakresie polityki pieniężnej, zgodnie z celami działalności Narodowego Banku Polskiego

POSIEDZENIA RADY POLITYKI PIENIĘŻNEJ

• zwołuje Przewodniczący

• co najmniej raz w miesiącu

• może być zwołane na pisemny wniosek co najmniej 3 członków

• stanowiska członków Rady zajęte w głosowaniu

• podlegają ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym

• po upływie 6 tygodni

• nie później niż 3 miesięcy od daty podjęcia uchwały

ZADANIA RADY POLITYKI PIENIĘŻNEJ

• ustala corocznie założenia polityki pieniężnej x

• przedkłada je do wiadomości Sejmowi

• równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej

• składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej x

• w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego

ZARZĄD NBP

• kieruje działalnością NBP

• skład Zarządu

• Prezes NBP

• jako przewodniczący

• 6-8 członków Zarządu

• w tym 2 wiceprezesów

• członków Zarządu powołuje i odwołuje

• Prezydent RP

• na wniosek Prezesa NBP

ZADANIA ZARZĄDU NBP

• realizacja uchwał Rady Polityki Pieniężnej

• podejmowanie uchwał

• w sprawach niezastrzeżonych w do wyłącznej kompetencji innych organów NBP

OBOWIĄZKI ORGANÓW NBP WOBEC WŁADZ PAŃSTWOWYCH

• współdziała z właściwymi organami państwa w kształtowaniu i realizacji polityki gospodarczej państwa

• przedstawianie informacji i udzielania wyjaśnień dotyczących polityki pieniężnej i działalności NBP

• realizacja polityki walutowej ustalonej przez Radę Ministrów

• w porozumieniu z Radą Polityki Pieniężnej

NADZÓR BANKOWY

• Komisja Nadzoru Bankowego

• do końca 2008 r.

• Komisja Nadzoru Finansowego

• od 2009 r.

ZADANIA KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO

• w zakresie nadzoru nad bankami

• określanie zasad działania banków

• zapewniających bezpieczeństwo środków pieniężnych zgromadzonych przez klientów w bankach

• nadzorowanie banków

• dokonywanie okresowych ocen stanu ekonomicznego banków i przedstawianie ich Radzie

• dokonywanie okresowych ocen wpływu polityki pieniężnej, podatkowej i nadzorczej na rozwój banków

• opiniowanie zasad organizacji nadzoru bankowego i ustalanie trybu jego wykonywania

• współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych

ŚRODKI NADZORU BANKOWEGO

• wymogi uzyskania zezwolenia przez bank do rozpoczęcia działalności

• kontrola współczynnika wypłacalności

• limity koncentracji kredytów (wierzytelności)

EMISJA ZNAKÓW PIENIĘŻNYCH

• znaki pieniężne Rzeczypospolitej Polskiej

• banknoty i monety opiewające na złote i grosze

• emitowane przez NBP

• prawny środek płatniczy na obszarze RP

• Prezes NBP ustala w drodze zarządzenia

• wzory i wartość nominalną banknotów

• wzory, wartość nominalną, stop, próbę i masę monet

• wielkość emisji znaków pieniężnych

• terminy wprowadzenia ich do obiegu

• wycofuje z obiegu określone znaki pieniężne

• znaki te przestają być prawnym środkiem

• podlegają wymianie

FAŁSZYWE ZNAKI PIENIĘŻNE

• podlegają zatrzymaniu

• bez prawa do zwrotu ich równowartości

• zasadę stosuje się odpowiednio do fałszywych banknotów i monet opiewających na waluty obce

INSTRUMENTY POLITYKI PIENIĘŻNEJ

• rezerwy obowiązkowe

• kredyt refinansowy

• operacje rynku otwartego

• środki kontroli kredytów

REZERWY OBOWIĄZKOWE BANKÓW

• gromadzi NBP

• cel rezerwy

• kształtowanie podaży pieniądza i działalności kredytowej

• tworzenia rezerwy płynności banków operacyjnych

• przejęcia części zysków banków operacyjnych

• rezerwa

• część środków pieniężnych w złotych i walutach obcych zgromadzonych na rachunkach bankowych

• w tym

• uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych

• innych środków podlegających zwrotowi

• rezerwa jest oprocentowana

• suma rezerw obowiązkowych nie może przekroczyć

• 30 % sumy środków pieniężnych od wkładów na żądanie

• 20 % sumy środków pieniężnych od wkładów terminowych

• naruszenie obowiązku utrzymywania rezerwy

• bank uiszcza na rzecz NBP odsetki od brakującej kwoty

KREDYT REFINANSOWY

• refinansowanie banków operacyjnych

• polega na udzielaniu przez NBP

• kredytu redyskontowego

• kredytu lombardowego

• kredyty udzielane

• bankom posiadającym zdolność kredytową

• bankom w których został ustanowiony zarząd komisaryczny

KREDYT REDYSKONTOWY

• polega na wykupie weksli zdyskontowanych przez banki operacyjne

• zdyskontowane weksle muszą spełniać wszystkie wymogi prawa wekslowego

• decyzję o przyjęciu weksli do redyskonta podejmuje dyrektor oddziału NBP lub osoba do tego upoważniona

KREDYT LOMBARDOWY

• udzielany pod zastaw papierów wartościowych

• emitowanych przez

• skarb państwa

• NBP

• banki o wysokich kapitałach własnych

• wysokość kredytu waha się w granicach 75% do 90% wartości papierów wartościowych będących przedmiotem zastawu

• kredyt udzielany na okres do 12 m-cy

OPERACJE RYNKU OTWARTEGO

• polegają na zakupie i sprzedaży papierów wartościowych dopuszczonych przez NBP do tych operacji

• instrumenty rynku otwartego

• bony pieniężne NBP

• bony skarbowe

BONY PIENIĘŻNE

• krótkoterminowe papiery wartościowe

• z terminem wykupu 28, 91,128 dni

• oferowane krajowym osobom fizycznym i prawnym

• sprzedawane na przetargach w centrali NBP

• oferowane w nominałach 10.000, 100.000, 1.000.000 zł.

BONY SKARBOWE

• krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane przez Ministerstwo Finansów

• finansowanie deficytu budżetowego

• termin wykupu 4, 8, 26, 52 tygodni

• oferowane krajowym osobom fizycznym i prawnym

• emitowane w nominałach: 10.000, 100.000, 1.000.000 zł.

ŚRODKI KONTROLI KREDYTÓW

• stopa procentowa

• zalecenia dotyczące procedury kredytowej

• zakresu dokumentacji kredytowej

• sposobu oceny zdolności kredytowej

• pułapy (limity) kredytowe

• rezerwy obowiązkowe banków

DZIAŁALNOŚĆ DEWIZOWA NBP

• realizuje funkcje centralnej bankowej instytucji dewizowej poprzez

• gromadzenie rezerw dewizowych

• zarządzanie rezerwami dewizowymi

• podejmowanie czynności bankowych i innych mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa obrotu dewizowego i płynności płatniczej kraju

• wykonuje kontrolę w zakresie ustalonym w przepisach prawa dewizowego

BANKOWY FUNDUSZ GWARANCYJNY (BFG)

• instytucja gwarantująca depozyty polskich banków

• realizuje działalność pomocową

• w stosunku do instytucji bankowych zagrożonych upadłością

ZADANIA FUNDUSZU

• działalność gwarancyjna

• działalność pomocowa

DZIAŁALNOŚĆ GWARANCYJNA

• gwarantowanie środków pieniężnych zgromadzonych w bankach

• od dnia wniesienia na rachunek bankowy

• nie później niż w dniu poprzedzającym dzień zawieszenia działalności banku

• w przypadku należności wynikających z czynności bankowych

• o ile czynność bankowa została dokonana przed dniem zawieszenia działalności banku

• obejmuje środki gwarantowane do wysokości

• wraz z odsetkami naliczonymi zgodnie z umową

• równowartości w złotych 50 000 EUR

• w 100%

DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA

• udzielanie pomocy finansowej bankom, które znalazły się w obliczu utraty wypłacalności

• wspieranie procesów łączenia się banków zagrożonych z silnymi jednostkami bankowymi

• udzielanie zwrotnej pomocy w postaci pożyczek, gwarancji lub poręczeń oraz nabywanie wierzytelności banków zagrożonych niewypłacalnością

• kontrola nad realizacją programu naprawczego banku oraz prawidłowością wykorzystania pomocy

• określenie wysokości obowiązkowych rocznych wpłat wnoszonych przez banki na rzecz Funduszu

• gromadzenie i analizowanie informacji o bankach objętych systemem gwarantowania

FINANSOWANIE FUNDUSZU

• obowiązkowe opłaty roczne wnoszone przez banki objęte systemem gwarantowania

• kwoty przekazane z Funduszu Ochrony Środków Gwarantowanych pochodzące od podmiotów objętych systemem gwarantowania

• dochody z pożyczek udzielonych przez Fundusz

• środki uzyskane w ramach pomocy zagranicznej

• środki z dotacji udzielnych z budzetu państwa

• środki z kredytu udzielonego przez NBP

KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO

• utworzona w 2006 r.

• Nadzór Bankowy przejęła od zlikwidowanej Komisji Nadzoru Bankowego z dniem 1 stycznia 2008 r.

• podstawa prawna działalności

• Ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym

• Ustawa Prawo bankowe

• Ustawa o narodowym banku Polskim

• ustawa o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających

• statut nadany przez Prezesa Rady Ministrów

• Nadzór obejmuje także SKOK

ZAKRES DZIAŁANIA

• centralny organ administracji rządowej

• organ nadzoru nad systemem bankowym

• organ nadzoru nad rynkiem kapitałowym

• organ nadzoru nad systemem ubezpieczeń

CEL NADZORU

• zapewnienie prawidłowego funkcjonowania systemu bankowego

SKŁAD KOMISJI

• Przewodniczący

• powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów

• dotychczas na wspólny wniosek Ministra Finansów i Prezesa Narodowego Banku Polskiego zaopiniowany przez właściwe komisje sejmowe

• dwóch zastępców przewodniczącego

• powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Przewodniczącego Komisji

• dotychczas Minister Finansów na wniosek Przewodniczącego Komisji

• czterech członków

• minister właściwy do spraw instytucji finansowych albo jego przedstawiciel

• minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego albo jego przedstawiciel

• Prezes NBP albo delegowany przez niego Wiceprezes NBP

• przedstawiciel Prezydenta RP

FORMA I ORGANIZACJA PRACY KOMISJI

• podejmuje uchwały, postanowienia oraz decyzje administracyjne

• wykonuje swoje zadania za pomocą Urząd Komisji Nadzoru Finansowego

• wydaje Dziennik Urzędowy Komisji Nadzoru Finansowego

---