INSTYTUCJE UNII EUROPEJSKIEJ

1. Instytucje Unii Europejskiej

1) art. 13 Traktatu o Unii Europejskiej - Instytucje

a) Parlament Europejski

b) Rada Europejska (kiedyś nie była)

c) Rada

d) Komisja Europejska

e) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej

f) Europejski Bank Centralny (kiedyś nie był)

g) Trybunał Obrachunkowy

2. Organy pomocnicze oraz agencje Unii Europejskiej

• Organy pomocnicze

Komitet Ekonomiczno-Społeczny - skład określa Rada stanowiąc jednomyślnie na wniosek KE, członkowie mianowani na 5 lat, przewodniczący i prezydium na 2,5 roku, składa się z 6 sekcji wyspecjalizowanych. Jest zwoływany przez przewodniczącego na żądanie rady lub KE, albo z inicjatywy własnej. Jest organem pomocniczym PE, KE i Rady, wydaje opinie na żądanie KE lub Rady, może też wydawać opinie z własnej inicjatywy, wszelkie opinie przyjmuje zwykłą większością głosów.

Komitet Regionów - organ doradczy Rady, KE i PE. Posiada możliwość składania skarg do TS. Jego skład określa Rada jednomyślnie na wniosek KE spośród przedstawicieli wspólnot lokalnych i regionalnych posiadających mandat wyborczy społeczności bądź odpowiedzialnych politycznie przed wybranym zgromadzeniem , kadencja KR trwa 5 lat, przewodniczącego i prezydium KR 2,5 roku. Jest konsultowany przez PE, Radę i KE we wszelkich przypadkach, które zostaną uznane za stosowne, wydaje Komitet opinie, raporty i rezolucje nie posiadające prawnej mocy wiążącej, wydaje je w sprawach polityki regionalnej, środowiska, edukacji i transportu.

• Agencje UE

W ramach UE funkcjonują specjalistyczne, zdecentralizowane ciała pomocnicze - agencje UE. Zajmują się wydzieloną dziedziną integracji i pełnią funkcje techniczne i doradcze:

1. agencje wspólnotowe (dot. I filaru UE)

2. agencje Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (dot. II filaru UE)

3. agencje ds. Współpracy Policyjnej i Sądowej w Sprawach Karnych (dot. filaru III UE)

4. agencje wykonawcze

3. Zasada jednolitych ram instytucjonalnych UE

zakładała, że Unia Europejska wykorzystywała instytucje i organy wspólnotowe tak jak własne. Organy wspólnotowe funkcjonowały na zasadzie zapożyczenia w ramach II i III filara, przy czym instytucje ogólne Unii Europejskiej miały kompetencje do stanowienia prawa we wszystkich trzech filarach, choć w każdym te kompetencje były inne. Jedynym organem UE działającym w ramach II i III filara była Rada Europejska.

4. Zasada równowagi instytucjonalnej w ramach UE

Zasada równowagi instytucjonalnej - jest to zasada w prawie wspólnotowym stwierdzająca, że żadna instytucja Unii Europejskiej nie ma supremacji nad inną instytucją.

Sprowadza się to do sytuacji, w której każdy organ podejmuje właściwe tylko jemu działania przy czym nie narusza kompetencji innych organów. I tak w pierwszym filarze Komisja Europejska jest organem inicjującym prace legislacyjne (a nie zatwierdzającym), Rada Unii Europejskiej wspólnie z Parlamentem Europejskim podejmują decyzje a nie są np. instytucjami odwoławczymi, zaś Europejski Trybunał Sprawiedliwości jest sądem i organem odwoławczym dla podjętych decyzji, który rozsądza zgodnie z przyjętymi przez instytucje przepisami prawnymi.

5. Zasada autonomii instytucjonalnej w ramach UE

Zasada autonomii instytucjonalnej - każdy organ Unii posiada pewien zakres autonomii, który umożliwia jej wykonywanie zadao zapisanych w traktatach. W praktyce - uchwalanie własnych regulaminów wewnętrznych, pewien zakres przywilejów i immunitetów.

6. Zasada lojalnej współpracy międzyinstytucjonalnej - obowiązek współdziałania instytucji przy ustalaniu prawa unijnego. Obowiązek poddawania się kontroli budżetowej

7. Parlament Europejski - ogólna charakterystyka

Parlament Europejski jest jednoizbowy i reprezentuje obywateli państw należących do Unii. Oficjalną siedzibą Parlamentu jest Strasburg, choć komisje parlamentarne i władze klubów mieszczą się w Brukseli. Sekretariat i biblioteka ma zaś swoją siedzibę w Luksemburgu. Parlament Europejski liczy obecnie (na mocy Traktatu z Lizbony) 750 członków (deputowanych) plus przewodniczący, sprawujących mandat wolny, wybieranych na pięcioletnią kadencję. W Polsce w stosunku do członków PE używa się potocznie określenia „europarlamentarzysta” lub „eurodeputowany”, natomiast oficjalne określenie brzmi: „poseł do Parlamentu Europejskiego”.

8. PE- podstawy prawne działania

- Artykuły 183-201 traktatu WE.

- Regulamin Parlamentu Europejskiego.

9. PE- Sposób wyłaniania członków

Ustalenie szczegółowych zasad przeprowadzania wyborów pozostaje w kompetencji poszczególnych państw członkowskich.  Na poziomie prawa wspólnotowego wskazane jest tylko, iż wybory powinny mieć charakter powszechny, muszą być bezpośrednie, głosowanie natomiast - tajne i wolne. W Polsce, kwestie przeprowadzania wyborów do Parlamentu Europejskiego reguluje Kodeks wyborczy.

10. Czynne i bierne prawo wyborcze do PE

• Czynne prawo wyborcze ( możliwość głosowania )

Zgodnie z artykułem 10 Kodeksu wyborczego w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej może wziąć udział obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

• Bierne prawo wyborcze ( możliwość kandydowania )

Artykuł 11 Kodeksu wyborczego stanowi, iż w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej ma prawo wziąć udział osoba mająca prawo wybierania w tych wyborach, która najpóźniej w dniu głosowania kończy 21 lat, i od co najmniej 5 lat stale zamieszkuje w Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

11. Podstawy prawne wyboru posłów do PE w prawie polskim.

aktem normatywnym regulującym wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce jest ustawa z dnia 5 stycznia 2011 roku - Kodeks wyborczy

12. PE - skład.

Członkowie są wybierani w powszechnych wyborach bezpośrednich.

Mandaty dzielone są w oparciu o degresywną proporcjonalność. Na kraj przypada maksymalnie 96, a minimalnie 6 członków.

Obecnie jest 736 deputowanych wybieranych na 5 letnią kadencję w powszechnych wyborach

13. Degresywna proporcjonalność do składu PE

proporcjonalność degresywna - degressive proportionality, która, najkrócej rzecz ujmując, oznacza, że temu kto ma więcej ten dostaje mniej, a ten kto ma mniej - więcej. Przykładem tej nowatorskiej proporcjonalności jest przydział mandatów parlamentarnych poszczególnym krajom członkowskim. Podział ten określa nieobowiązujący Traktat Lizboński, który jest realizowany w praktyce z pełnym rygoryzmem.

I tak, na przykład:

• Niemcy mają 99 mandatów przypadających na ok. 82 miliony mieszkańców, co daje 1 mandat na 832 tysiące.

• UK ma 72 mandaty na ok. 61 milionów, co daje 1 mandat na 846 tysięcy

• Polska ma 50 mandatów na ok. 38 milionów, co daje 1 mandat na 770 tysięcy.

• Estonia ma 6 mandatów na 1 milion 300 tysięcy mieszkańców, co daje 1 mandat na 217 tysięcy

• Luksemburg ma 6 mandatów na 486 tysięcy mieszkańców, co daje 1 mandat na 81 tysięcy.

14. Charakter mandatu posła do PE - incompatibilitas

myśl zasady incompatibilitas (zakazu łączenia niektórych funkcji), poseł PE nie może być członkiem rządu krajowego, Komisji Europejskiej, Trybunału Obrachunkowego, ani urzędnikiem innych instytucji Unii Europejskiej.

15. Przywileje i immunitety posłów PE

W okresie sprawowania funkcji posłom PE przysługują przywileje i immunitety. Nie ponoszą oni odpowiedzialności za działania wynikające z wykonywania mandatu posła PE. Nie mogą oni być zatrzymani, przeszukani, ani nie może się wobec nich toczyć postępowanie sądowe. Szczególnej ochronie podlegają posłowie PE w trakcie trwania obrad, a także w drodze na posiedzenie i z powrotem. Immunitet może zostać uchylony tylko przez PE. Poseł PE nie może się powoływać na immunitet jeżeli zostanie przyłapany na „gorącym uczynku". Posłowie otrzymują diety poselskie, ale ich wysokość jest regulowana przepisami krajowymi. Deputowany może mieć „podwójny" mandat - parlamentu krajowego i europejskiego - o ile państwo członkowskie nie zabroni tego swoim deputowanym.

16. Siedziba PE

Oficjalną siedzibą Parlamentu jest Strasburg, ale też Bruksela, w której odbywa się większość obrad oraz mieszczą się biura poselskie, komisje parlamentarne i władze klubów.

Sekretariat, biblioteka i część zaplecza technicznego ma zaś swoją siedzibę w Luksemburgu.

17. Struktura wewnętrzna PE

1. Organy polityczne.

a. Przewodniczący.

Powoływany na 2,5 letnia kadencję. Kieruje całością prac parlamentu. Reprezentuje Parlament Europejski. Posiada w swoim składzie 14 wiceprzewodniczących.

b. Prezydium.

Składa się z przewodniczącego, 14 wiceprzewodniczących i 5 kwestorów z głosem doradczym. Odpowiedzialne za sprawy finansowe, organizacyjne i administracyjne dotyczące posłów oraz za wewnętrzną organizację parlamentu

c. Konferencja przewodniczących.

Składa się z przewodniczącego Parlamentu Europejskiego oraz grup politycznych. Decydują o organizacji prac Parlamentu

d. Komisje.

Dwa rodzaje: stałe lub tymczasowe.

e. Konferencja Przewodniczących Komisji.

W składzie zasiadają przewodniczący wszystkich komisji, przekazują Konferencji Przewodniczących zalecenia dotyczących prac komisji.

f. Delegacje.

Utrzymują stosunku z parlamentami państw spoza Unii Europejskiej.

g. Konferencja Przewodniczących Delegacji.

Składa się z przewodniczący wszystkich delegacji. Przekazują Konferencji Przewodniczących zalecenia związane z pracami delegacji.

h. Grupy polityczne.

Zrzeszają posłów wedle ich poglądów

2. Organy administracyjne.

a. Kolegium kwestorów.

Składa się z 5 kwestorów powoływanych na kadencję 2,5 letnią. Odpowiedzialni za sprawy administracyjne oraz finansowe

b. Sekretariat plenarny.

Zapewnia obsługę administracyjną, koordynuje prace legislacyjne, organizuje sesje plenarne PE i inne posiedzenia, dba o tłumaczenia

18. Funkcje Przewodniczącego PE.

- Kierowanie całością prac Parlamentu i jego organów. Posiada pełnię uprawnień do przewodniczenia obradom Parlamentu i zapewnia ich sprawny przebieg. W tym zakresie jest uprawniony między innymi eliminacji nadużywania prawa zgłaszania wniosków, jeśli jest przekonany, iż mają one na celu długotrwałe zakłócenie posiedzenia Parlamentu lub służą do zaburzania prac innych posłów.

 - Otwieranie, zawieszanie, zamykanie posiedzeń Parlamentu, rozstrzyganie o dopuszczalności zgłaszanych poprawek, pytań.

- Udzielanie głosu, ogłaszanie zamknięcia dyskusji, poddawanie pod głosowanie wniosków i ogłaszanie jego wyników.

- Dbanie o przestrzeganie Regulaminu Parlamentu Europejskiego.

- Reprezentowanie Parlamentu w czynnościach administracyjnych, sądowych i finansowych, na płaszczyźnie kontaktów międzynarodowych, w oficjalnych czynnościach (art. 21 RPE).

19. Funkcje Prezydium PE

- Wykonuje zadania powierzone mu Regulaminem PE.

- Podejmuje  decyzje finansowe, organizacyjne i administracyjne w sprawach dotyczących organizacji wewnętrznej Parlamentu, jego Sekretariatu i organów.

- Reguluje kwestie związane z przebiegiem posiedzeń.

- Prezydium jest organem właściwym do udzielania zgody na organizację posiedzeń komisji poza ich zwykłymi miejscami pracy, organizację przesłuchań, jak i na wyjazdy sprawozdawców w celach badawczych oraz informacyjnych.

- Ustanawia przepisy dotyczące postępowania Parlamentu, jego organów, osób sprawujących funkcję i innych posłów względem informacji poufnych, przy uwzględnieniu wszelkich zawartych w tych sprawach porozumień międzyinstytucjonalnych.

20. Skład i kompetencje Konferencji Przewodniczących.

Składa się z przewodniczącego Parlamentu Europejskiego oraz grup politycznych. Decydują o organizacji prac Parlamentu

21. Skład i kompetencje Przewodniczących Komisji.

W składzie zasiadają przewodniczący wszystkich komisji, przekazują Konferencji Przewodniczących zalecenia dotyczących prac komisji

22. Skład i kompetencje Przewodniczących Delegacji.

Składa się z przewodniczący wszystkich delegacji. Przekazują Konferencji Przewodniczących zalecenia związane z pracami delegacji

23. Organy funkcjonalne PE.

- Komisje stałe - obecnie jest ich 20 i są podzielone według poszczególnych dziedzin prawa unijnego.
- Komisje tymczasowe - powoływane przez PE do zbadania konkretnej sprawy na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy (możliwość przedłużenia)
- Komisje śledcze - powoływane w przypadku naruszenia lub złego stosowania prawa unijnego.
- Delegacje - grupy posłów wybrane przez Parlament do reprezentowania w organach międzyparlamentarnych

24. Organy polityczne PE.

Posłowie zasiadają w Parlamencie według przynależności do wybranej ogólnoeuropejskiej frakcji politycznej. Mogą oni łączyć się w grupy mając podobne poglądy polityczne. Do utworzenia grupy potrzeba 25 posłów, którzy reprezentują co najmniej ¼ państw członkowskich.

Europejska Partia Ludowa - Europejscy Demokraci

Partia Europejskich Socjalistów

Porozumienie Liberałów i Demokratów na rzecz Europy

Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy

Zieloni

Inni

niezrzeszeni

25. Tryb działania PE (kworum, większość)

Kadencja Parlamentu Europejskiego wynosi 5 lat. Dzieli się na sesje roczne, a te na miesięczne sesje parlamentarne. PE sam opracowuje dla siebie porządek obrad (Przewodniczący z Konferencją Przewodniczących, po przeprowadzeniu wcześniejszych konsultacji z Konferencją Przewodniczących Komisji).

Kalendarz obrad Parlamentu Europejskiego jest określony przez 4-tygodniowy rytm pracy. I tak:
- w pierwszym tygodniu każdego miesiąca odbywają się posiedzenia plenarne (Strasburg)
- w drugim i trzecim tygodniu zaś odbywają sie posiedzenia Komisji Parlamentarnych (tzw. "Tygodnie Komisji")
- w czwartym tygodniu odbywają się posiedzenia frakcji parlamentarnych (tzw. "Tydzień Frakcji")

Sierpień jest miesiącem wolnym od jakichkolwiek posiedzeń.

Posiedzeniom plenarnym kieruje przewodniczący PE lub jego zastępca. Posiedzenia zwyczajne odbywają się w Srasburgu, nadzwyczajne w Brukseli. Posiedzenia plenarne i komisji parlamentarnych są jawne, natomiast frakcji parlamentarnych - tajne.

W październiku (miesiąc uchwalania budżetu) PE spotyka się dwa razy na tygodniowych posiedzeniach plenarnych.

Co roku (drugi wtorek marca) PE zbiera się na sesji zwyczajnej by określić przerwy w pracy.

Istnieje również mozliwość zwoływania sesji nadzwyczajnych (PE zwołuje Przewodniczący po konsultacji z Konferencją Przewodniczących, na wniosek większości PE lub RUE lub Komisji).

Parlament Europejski podejmuje swe decyzje zazwyczaj bezwzględną większością głosów, przy quorum 1/3 wszystkich deputowanych.

W kilku przypadkach Parlament Europejski głosuje w inny sposób:

- przy uchwalaniu wotum nieufności wobec Komisji Europejskiej - kwalifikowaną większością 2/3 głosów, przy quorum 1/2 wszystkich deputowanych
- w przypadku odrzucenia w drugim czytaniu projektu budżetu przygotowanego przez Komisję Europejską - kwalifikowaną większością głosów, przy quorum 1/2 wszystkich deputowanych
- przy ustalaniu stopy wzrostu wydatków nieobligatoryjnych w danym roku budżetowym - kwalifikowaną większością 3/5 głosów, przy quorum 1/2 wszystkich deputowanych
- w przypadku odrzucenia w drugim czytaniu zmian w projekcie budżetu wniesionych przez Radę Unii Europejskiej do poprawek Parlamentu Europejskiego
- w sprawach proceduralnych - zwykłą większościa głosów

W Parlamencie Europejskim stosowane są następujące metody głosowania:

- przez podniesienie ręki (stosowane najczęściej)
- głosowanie elektroniczne (w oparciu o decyzję Przewodniczacego PE)
- głosowanie tajne (na wniosek conajmniej 1/5 wszystkich deputowanych)
- głosowanie przez powstanie (w oparciu o decyzję Przewodniczacego PE, gdy system elektroniczny ulegnie awarii)
- głosowanie imienne (na wniosek 29 deputowanych lub grupy politycznej, która zażąda tego na piśmie)

26. Funkcje PE.

1) funkcja kreacyjna

2) funkcja ustawodawcza

3) funkcja kontrolna

4) funkcja budżetow

27. Funkcja prawodawcza PE (zwykła procedura prawodawcza, specjalna procedura prawodawcza).

stanowienie prawa pochodnego wraz z Radą (sam może tylko kwestie dotyczące spraw PE), brak inicjatywy ustawodawczej (ma ją tylko przy Ordynacji wyborczej)

Parlament Europejski wraz z Radą pełni funkcję prawodawczą

 najczęściej stosowana tzw. zwykła procedura prawodawcza, Parlament Europejski posiada prawo weta stanowczego, inną tzw. procedura współpracy, wtedy prawo weta zawieszającego, które może byd przez Radę odrzucone, trzecią procedurą jest tzw. procedura zgody (zatwierdzenia), stosowana przy umowach międzynarodowych, wystarczy większośd głosów Parlamentu Europejskiego

28. Funkcja kontrolna PE.

 tworzenie tymczasowych komisji śledczych dla zbadania zarzutów dotyczących naruszania lub niewłaściwego stosowania prawa unijnego

 przyjmowanie petycji składanych przez osoby prawne lub fizyczne, mające siedzibę/zamieszkanie na terytorium jednego z państw członkowskich i obywatele Unii Europejskiej

 przeprowadzanie dyskusji nad sprawozdaniem rocznym, przekazywanym Parlamentowi Europejskiemu przez Komisję Europejską

 kontrola działalności Komisji Europejskiej, może udzielić Komisji Europejskiej wotum nieufności ze względu na jej działalności

29. Jakie instytucje i organy składają PE roczne sprawozdania ze swojej działalności?

Ponadto niektóre instytucje Unii Europejskiej mają obowiązek składania Parlamentowi sprawozdań związanych z wykonywaniem ich kompetencji. Przewodniczący Rady Europejskiej po każdym szczycie Unii składa Parlamentowi sprawozdanie z ustaleń przyjętych podczas szczytu. Komisja Europejska składa Parlamentowi i Radzie roczne sprawozdanie z wykonania budżetu, sprawozdanie oceniające finanse Unii oraz ogólne sprawozdanie roczne z działalności Unii. Oprócz tego co trzy lata Komisja składa Parlamentowi Europejskiemu, Radzie oraz Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu sprawozdanie w sprawie stosowania postanowień Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczących niedyskryminacji i praw obywatelskich.

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawia Parlamentowi roczne sprawozdanie z wyników przeprowadzonych przez siebie dochodzeń. Parlament rozpatruje także roczne sprawozdania Trybunału Obrachunkowego oraz roczne sprawozdanie Europejskiego Banku Centralnego z działalności Europejskiego Systemu Banków Centralnych i w sprawie polityki pieniężnej za rok ubiegły i bieżący. Ponadto prezes Europejskiego Banku Centralnego i inni członkowie zarządu mogą być, na żądanie Parlamentu Europejskiego lub z własnej inicjatywy, przesłuchani przez właściwe komisje Parlamentu Europejskiego. Posłowie mogą również kierować pytania do Komisji, natomiast Parlament Europejski może kierować pytania do Komisji, Rady i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

30. Wotum nieufności wobec Komisji Europejskiej (tryb i zasady uchwalenia).

Jeżeli do Parlamentu Europejskiego wpłynie wniosek o wotum nieufności dla Komisji ze względu na jej działalność, może on głosować w sprawie tego wniosku najwcześniej trzy dni po jego złożeniu i wyłącznie w głosowaniu jawnym.

Jeżeli wniosek o wotum nieufności zostanie przyjęty większością dwóch trzecich oddanych głosów, reprezentującą większość członków Parlamentu Europejskiego, członkowie Komisji kolektywnie rezygnują ze swych funkcji. Prowadzą oni nadal sprawy bieżące do czasu ich zastąpienia zgodnie z artykułem 214. W takim przypadku mandat członków Komisji mianowanych na ich miejsce wygasa z dniem, w którym wygasłby mandat członków Komisji zobowiązanych do kolektywnej rezygnacji.

31. Kto i w jakich sprawach może składać petycje do PE?

Obywatele Unii Europejskiej mają prawo składania petycji do Parlamentu Europejskiego^[1]. Prawo to rozciąga się także na wszystkie osoby fizyczne i prawne mające miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę na terenie UE

Petycja może dotyczyć każdej kwestii objętej zakresem działalności Unii Europejskiej, która bezpośrednio dotyczy wnoszącego petycję. Może być ona wniesiona w każdym z języków urzędowych Unii Europejskiej za pośrednictwem poczty lub w formie elektronicznej na specjalnym formularzu dostępnym na stronie internetowej Parlamentu Europejskiego. Petycja wnoszona za pośrednictwem poczty powinna zawierać podstawowe dane wnoszącego (imię i nazwisko, obywatelstwo oraz adres stałego miejsca zamieszkania, a w przypadku petycji grupowych imię i nazwisko, obywatelstwo oraz adres stałego miejsca zamieszkania osoby przedstawiającej petycję lub przynajmniej pierwszej z osób, które wnoszą petycję). Powinna być ona także podpisana. Ponadto należy zwięźle przedstawić kwestię będącą przedmiotem petycji.

Petycjami zajmuje się jedna ze stałych komisji Parlamentu Europejskiego - Komisja Petycji. Jeżeli petycja zostanie uznana za dopuszczalną

32. Na czym polega prawo PE do powoływania komisji śledczych (tryb, cele powoływania).

w ramach swoich kompetencji kontrolnych, które służą do badania doniesień o złym stosowaniu unijnych przepisów.

Powoływanie komisji śledczych i czas trwania ich mandatu

1.  Z zastrzeżeniem warunków i ograniczeń określonych w traktatach, Parlament Europejski może powoływać tymczasowe komisje śledcze.

2.  Parlament Europejski może powoływać komisje śledcze na wniosek jednej czwartej swoich członków.

3.  Decyzja o powołaniu komisji śledczej określa jej mandat, obejmujący w szczególności:

	(a)	przedmiot oraz cel postępowania, odwołując się do stosownych przepisów prawa Unii;
	(b)	skład komisji oparty na zrównoważonej reprezentacji sił politycznych;
	(c)	termin złożenia sprawozdania komisji, który nie przekracza 12 miesięcy od daty pierwszego posiedzenia komisji i może zostać przedłużony uzasadnioną decyzją Parlamentu Europejskiego dwukrotnie o okres nie dłuższy niż trzy miesiące;

33. Funkcja budżetowa PE - tryb uchwalania budżetu.

Parlament Europejski wraz z Radą uchwala budżet Unii Europejskiej, zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą

Zasadnicze elementy procedury budżetowej zawarte zostały w art. 310-325 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej^[1]. Głównymi organami zaangażowanymi w jego powstawanie, realizacją i kontrolę są: Komisja Europejska, Rada Unii Europejskiej, Parlament Europejski oraz Trybunał Obrachunkowy^[4]. Wstępny projekt budżetu sporządzany jest przez Komisję Europejską na podstawie preliminarzy wydatków przygotowanych do końca czerwca przez instytucje wspólnotowe^[4]. Następnie, do końca sierpnia, Komisja przedkłada sporządzone zestawienie Radzie^[4]. Rada ma wówczas prawo wprowadzenia skonsultowanych z Komisją poprawek, po czym uchwala projekt budżetu i najpóźniej do 5 października przedkłada go Parlamentowi^[4]. Wyrażenie przez PE w ciągu 45 dni zgody na projekt jest równoznaczne z uchwaleniem budżetu^[4]. Parlament może także zaproponować poprawki, co powoduje powrót projektu do dalszej pracy w Radzie (tzw. drugie czytanie)^[4]. Może ona poprawki zaakceptować lub odrzucić i ustala jednocześnie poziom wydatków obligatoryjnych^[4]. Po tym ustaleniu Parlament ma prawo jedynie do korygowania poziomu wydatków nieobligatoryjnych, po czym Przewodniczący PE stwierdza uchwalenie budżetu^[4]. Parlament ma także możliwość zażądania przedłożenia nowego projektu, co skutkuje jednoczesnym wprowadzeniem systemu finansowania Wspólnoty, w którym do czasu uchwalenia nowego budżetu wydatki w każdym kolejnym miesiące nie mogą przekroczyć limitu 1/12 łącznych wydatków ubiegłego roku budżetowego^[4]. Po zakończeniu roku budżetowego rozliczenie z jego wykonania przedstawiane jest Parlamentowi i Radzie przez Komisję Europejską^[4]. Jednocześnie sprawozdanie roczne opracowuje Trybunał Obrachunkowy^[4]. Przed udzieleniem Komisji absolutorium Parlament ma prawo zażądania dodatkowych informacji^[4].

34. Kontrola polityczna PE nad wykonanienm budżetu UE.

Komisja wykonuje budżet na własną odpowiedzialność i we współpracy z państwami

członkowskimi, zaś kontrolę polityczną nad wykonaniem budżetu sprawuje Parlament

Europejski.

Kontrolę przeprowadzają komitety złożone z przedstawicieli państw

członkowskich, którym przewodniczy przedstawiciel Komisji

Komisja ma obowiązek zachowania zgodności z traktatami, których jest strażniczką, a także z postanowieniami i wskazówkami zawartymi w rozporządzeniu finansowym oraz w konkretnych rozporządzeniach, decyzjach i dyrektywach. Ponadto wydatki powinny być zgodne z wytycznymi dotyczącymi polityki. Komisja wykonuje budżet na własną odpowiedzialność (art. 274), ale podlega kontroli politycznej PE (*1.5.4.) oraz kontroli Trybunału Obrachunkowego (*1.3.10.). Państwa członkowskie współpracują z Komisją, aby zapewnić wykorzystanie środków zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami, tj. zasadą oszczędności, efektywności i wydajności.

35. Funkcja kreacyjna PE.

 zatwierdza kandydata na przewodniczącego Komisji Europejskiej i zatwierdza skład Komisji

 mianuje samodzielnie Rzecznika Praw Obywatelskich (przyjmuje skargi na organy UE)

 wydaje opinie co do kandydatów na członków Trybunału Obrachunkowego i członków Europejskiego Banku Centralnego

36. Jakie organy i jaką większością głosów powołuje PE?

37. Na czym polega funkcja wewnątrzorganizacyjna PE?

dotyczy organizacji sposobu i metod pracy parlamentu

-

38. Kiedy wymagana jest zgoda PE do zawarcia umów międzynarodowych przez UE?

Stosowana jest przy przyjmowaniu nowych członków lub przy zawieraniu układów o stowarzyszeniu z państwami trzecimi. Procedura ta składa się z kilku etapów. W pierwszym państwo trzecie składa do Rady Unii Europejskiej wniosek o członkostwo lub o stowarzyszenie. W drugim Rada Unii Europejskiej po zapoznaniu się z wnioskiem upoważnia Komisję Europejską do prowadzenia negocjacji. Trzeci Etap procedury to zajęcie stanowiska przez Komisję Europejską lub prowadzenie negocjacji z państwem kandydującym aż do parafowania układu. Ich rezultat musi uzyskać zgodę Parlamentu Europejskiego, której ten udziela bezwzględną większością głosów. Rada po uzyskaniu zgody Parlamentu podejmuje jednogłośnie uchwałę o zawarciu umowy członkowskiej lub stwoarzyszeniowej.

39. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich (kompetencje, tryb działania, tryb powołania).

rzecznik Praw Obywatelskich odpowiada na skargi obywateli, przedsiębiorstw i organizacji z UE, pomagając w ujawnianiu przypadków „niewłaściwego administrowania”, w których instytucje, organy, urzędy lub agencje UE naruszają prawo, nie przestrzegają zasad dobrej administracji lub łamią prawa człowieka. Przykłady:

• niesprawiedliwość,

• dyskryminacja,

• nadużywanie władzy,

• brak lub odmowa udzielenia informacji,

• nieuzasadniona opieszałość,

• nieprawidłowe procedury.

Rzecznik wszczyna dochodzenia na podstawie skarg lub z własnej inicjatywy. Jest całkowicie niezależny i nie przyjmuje poleceń od żadnego rządu ani żadnej organizacji. Raz do roku rzecznik przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z działalności.

Rzecznik jest wybierany przez Parlament na odnawialną pięcioletnią kadencję. W styczniu 2010 roku, na okres pięciu lat ponownie wybrano byłego krajowego rzecznika praw obywatelskich w Grecji Nikiforosa Diamandourosa.

40. Rada Europejska (RE) - ogólna charakterystyka organu.

instytucja (na mocy Traktatu z Lizbony)^[1] Unii Europejskiej mająca za zadanie wyznaczanie ogólnych kierunków rozwoju Unii i jej priorytetów politycznych.

41. RE skład.

Szefowie państw lub rządów państw członkowskich UE oraz przewodniczący Rady Europejskiej, przewodniczący Komisji Europejskiej. W pracach uczestniczy też Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i bezpieczeństwa.

Jeśli zajdzie taka potrzeba - również ministrowie spraw zagranicznych poszczególnych krajów lub członek Komisji Europejskiej, może też zostać zaproszony przewodniczący Parlamentu Europejskiego.

Szczególny wariant Rady: w składzie tylko szefowie państw lub rządów.

Zbiera się 2 razy w ciągu pół roku, zwoływana przez przewodniczącego, w razie potrzeby można zwołać nadzwyczajne posiedzenie.

42. RE- status członków.

43. Przewodniczący RE - tryb powołania, kompetencje.

Przewodniczący Rady Europejskiej zwany potocznie "prezydentem Unii Europejskiej" jest przez nią wybierany większością kwalifikowaną na 2,5 roku. Jego mandat jest jednokrotnie odnawialny.  

Przewodniczący Rady Europejskiej:

• przewodniczy Radzie Europejskiej i prowadzi jej prace,

• zapewnia przygotowanie i ciągłość prac Rady, we  współpracy z przewodniczącym Komisji Europejskiej i na podstawie prac Rady do spraw Ogólnych,

• wspomaga osiąganie spójności i konsensusu w Radzie Europejskiej,

• przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z każdego posiedzenia Rady Europejskiej.

Przewodniczący Rady Europejskiej zapewnia również w zakresie swojej właściwości reprezentację Unii na zewnątrz w sprawach dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, jednak bez uszczerbku dla uprawnień wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

większością kwalifikowaną w przypadku decyzji ustanawiającej wykaz składów Rady lub decyzji dotyczącej prezydencji składów Rady.

44. Tryby (sposoby) podejmowania decyzji w RE.

O ile traktaty nie stanowią inaczej, Rada Europejska podejmuje decyzje w drodze konsensusu. W niektórych przypadkach Rada przyjmuje decyzje jednogłośnie lub większością kwalifikowaną w zależności od postanowień traktatu.

W głosowaniu nie biorą udziału przewodniczący Rady Europejskiej, przewodniczący Komisji ani wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

45. Funkcje (zadania) RE. Wymień co najmniej dwie kompetencje szczegółowe RE.

Rada Europejska ma również istotne kompetencje związane z powoływaniem instytucji UE oraz z wprowadzaniem zmian do traktatów regulujących funkcjonowanie Unii. Z inicjatywy Parlamentu Europejskiego i po uzyskaniu jego zgody, Rada przyjmuje decyzję określającą skład Parlamentu oraz mianuje Komisję Europejską i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Ponadto mianuje ona prezesa, wiceprezesa oraz członków zarządu Europejskiego Banku Centralnego.

46. Rada Unii Europejskiej (RUE) - ogólna charakterystyka, historia powstania.

Główny organ decyzyjny Unii Europejskiej, posiada siedzibę w Brukseli, a jedynie w kwietniu, czerwcu i październiku spotkania mają miejsce w Luksemburgu.

Istnieje od 1967 , kiedy to na mocy Traktatu fuzyjnego połączono odrębne dotąd Rady EWWiS, Euratomu i EWG.

47. Skład RUE. Konfiguracje RUE (wymień 4 przykłady).

- art. 16 ust. 6 ToUE - wymienia 2 składy: Rada ds. Ogólnych i Rada ds. Zagranicznych. Pozostałe wymienione są w decyzji Rady ds. Ogólnych:

o Rada Spraw Gospodarczych i Finansowych

o Rada Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych

o Rada Zatrudnienia i Polityki Społecznej

o Rada Konkurencyjności

o Rada Transportu i Komunikacji

o Rada Rolnictwa i Rybołówstwa

o Rada Środowiska

o Rada Edukacji Młodzieży i Kultury

najważniejszym składem Rada ds. Ogólnych - koordynuje działalnośd pozostałych składów

48. Które konfiguracje RUE nazwane są w Traktatach? (art. 16, ust. 6 TUE).

. Rada zbiera się na posiedzenia w różnych składach, których wykaz przyjmowany jest zgodnie z artykułem 236 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Rada do Spraw Ogólnych zapewnia spójność prac różnych składów Rady. Przygotowuje posiedzenia Rady Europejskiej i zapewnia ich ciągłość, w powiązaniu z przewodniczącym Rady Europejskiej i Komisją.

Rada do Spraw Zagranicznych opracowuje działania zewnętrzne Unii na podstawie strategicznych kierunków określonych przez Radę Europejską oraz zapewnia spójność działań Unii.

49. Siedziba RUE.

główny organ decyzyjny Unii Europejskiej, posiada siedzibę w Brukseli, a jedynie w kwietniu, czerwcu i październiku spotkania mają miejsce w Luksemburgu.

50. Przewodnictwo w RUE.

okres, w którym dane państwo członkowskie przewodniczy posiedzeniom Rady Unii Europejskiej. Reprezentuje także Radę na arenie międzynarodowej. Prezydencja jest pełniona przez okres półroczny, rotacyjnie przez wszystkich członków Unii Europejskiej w ustalonej wcześniej kolejności. Obecnie IRLANDIA.

51. Rola Wysokiego Przedstawiciela UE ds. zagranicznych i bezpieczeństwa w reprezentowaniu RUE.

rząd wysokiego przedstawiciela do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa nie stanowi instytucji Unii Europejskiej^[56], jednak jest on najważniejszym organem UE w zakresie WPZiB. Został on powołany na mocy Traktatu amsterdamskiego. Zadaniem tego organu, zwanego potocznie Monsieur PESC^[59], jest dowodzenie unijną dyplomacją

52. Funkcje przewodniczącego RUE.

zwoływanie posiedzeo poszczególnych składów

o zarządza głosowania

o podpisuje akty prawne uchwalone przez Radę

o przygotowuje program (orientacyjny)

Zmniejszyły się z powodu Rola Wysokiego Przedstawiciela UE ds. zagranicznych i bezpieczeństwa w reprezentowaniu RUE, który reprezentuje UE na zewnątrz.

53. Zadania Sekretariatu Generalnego RUE.

• Doradza i pomaga w koordynacji prac wyżej wymienionych instytucji.

• Zapewnia wsparcie logistyczne oraz zajmuje się praktyczną organizacją spotkań (m.in. zapewnia sale posiedzeń, przygotowanie dokumentów, tłumaczenia).

• Przygotowuje projekty porządku obrad, sprawozdania, noty dotyczące posiedzeń oraz protokoły posiedzeń.

• Sprawuje pieczę nad archiwami i aktami Rady.

• Jego służba prawna wydaje opinie skierowane do Rady lub jej komitetów i reprezentuje Radę podczas postępowań sądowych przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Na czele Sekretariatu Generalnego stoi sekretarz generalny,

54. Tryby podejmowania decyzji w RUE (głosowania).

• Obrady mogą być tajne lub jawne; jawne są posiedzenia, podczas których Rada obraduje i głosuje nad projektem aktu prawodawczego.

• Członkowie Rady reprezentują interesy poszczególnych państw.

• Przedstawiciele państw muszą uczestniczyć osobiście (wyjątkowo dopuszczalny jest pełnomocnik).

• Posiedzenia Rady są przygotowywane przez Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER) składający się z ambasadorów państw członkowskich akredytowanych przy Unii Europejskiej. Decyzje w mniej kontrowersyjnych sprawach są podejmowane przez COREPER i tylko formalnie zatwierdzane przez Radę.

• W zależności od istotności sprawy Rada podejmuje decyzje w trojaki sposób:

1. większością zwykłą - jest to domyślny sposób podejmowania uchwał, jednak w praktyce stosuje się go tylko do spraw technicznych;

2. większością kwalifikowaną - obecnie uchwala się tak większość decyzji merytorycznych (zobacz niżej);

3. jednomyślnie - dawniej sposób stosowany najczęściej, po zmianach wprowadzonych przez jednolity akt europejski, traktat amsterdamski, traktat nicejski i traktat lizboński stopniowo ograniczono jego używanie na rzecz większości kwalifikowanej; wstrzymanie się od głosu nie stoi na przeszkodzie do jednomyślnego podjęcia uchwały.

55. „Nicejski' system podejmowania decyzji kwalifikowaną większością głosów w RUE.

1 grudzieo 2009r. - 31 października 2014r. - obowiązuje system nicejski tzw. system potrójnej większości - paostwa mają różną liczbę głosów ważonych (bierze się pod uwagę ludnośd) - paostwo największe 29 głosów, Polska - 27 głosów, 345 głosów ważonych posiada 27 paostw członkowskich

o 255 głosów co najmniej trzeba zebrad (przez co najmniej 14 paostw) - gdy

z inicjatywą występuje Komisja Europejska - tak jest najczęściej

o 255 głosów co najmniej trzeba zebrad (przez co najmniej 2/3 paostw) - gdy inny podmiot wystąpił z inicjatywą

o ponadto każde paostwo może żądad sprawdzenia czy te paostwa, które głosowały „za” reprezentują co najmniej 62% mieszkaoców Unii Europejskiej

56. „Lizboński” system podejmowania decyzji kwalifikowaną większością głosów w RUE.

1 kwietnia 2014r. - wchodzą w życie zasady z Lizbony - 1 paostwo = 1 głos, co najmniej 55% członków Rady (ale nie mniej niż 15 paostw), 65% ludności

57. Podaj przykłady czterech decyzji podejmowanych przez RUE jednomyślnie.

zmiany ilości członków Komisji Europejskiej

o tworzenie sądów wyspecjalizowanych

o uchwalanie rozporządzenia finansowego

58. Funkcja prawodawcza RUE (na czym polega).

bez zgody Rady nie może byd wydany żaden akt prawny

nie ma inicjatywy ustawodawczej chod może niewiążąco żądad od Komisji Europejskiej opracowania projektu

59. Pośrednia inicjatywa prawodawcza RUE?

nie ma inicjatywy ustawodawczej chod może niewiążąco żądad od Komisji Europejskiej opracowania projektu

60. Funkcja budżetowa RUE.

uchwalanie budżetu wspólnie z Parlamentem Europejskim

61. Na czym polega funkcja koordynacyjna RUE?

forum, na którym państwa uzgadniają swoją działalność w UE

dnosi się do wydawania przez RUE opinii i zaleceń (aktów prawnych, które nie są wiążące dla państw członkowskich UE). Funkcję tę RUE wypełnia w dziedzinach, w których państwa członkowskie zachowały kompetencje narodowe.

62. Funkcja kreacyjna RUE - jakie organy powołuje RUE, skład jakich organów powołuje RUE?

- mianowanie członków Trybunału Obrachunkowego oraz organów doradczych

- ustalanie uposażeń, dodatków i emerytur dla najwyższych urzędników UE (przewodniczącego Rady Europejskiej, przewodniczącego komisji, wysokiego przedstawiciela do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, członków Komisji, prezesów, członków i sekretarzy Trybunału Sprawiedliwości UE oraz sekretarza generalnego Rady)

- mianowanie Sekretarza Generalnego

63. Na czym polega funkcja kontrolna RUE?

może kontrolować działanie niektórych instytucji europejskich

- może kierować skargi do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości o stwierdzenie nieważności aktów prawa wspólnotowego oraz skargi na bezczynność organów

64. Na czym polega funkcja wewnątrzorganizacyjna RUE?

Rada uchwala własny regulamin wewnętrzny, ustala wysokośd uposażenia, uchwala warunki zatrudnienia, statut urzędników i pracowników

65. Jakie funkcje wykonuje RUE w sferze międzynarodowej?

zawiera umowy międzynarodowe z paostwami trzecimi, bądź organizacjami międzynarodowymi. Udziela Komisji Europejskiej instrukcji dotyczących negocjacji odnośnie treści zawieranych umów międzynarodowych

66. Skład i zadania KOREPER.

składa się ze stałych przedstawicieli krajów członkowskich Unii Europejskiej przy Radzie Unii Europejskiej w Brukseli w randze ambasadorów oraz ich zastępców.

Jego zadaniem jest przygotowywanie posiedzeń Rady Unii Europejskiej. Może także podejmować pewne decyzje proceduralne oraz powoływać grupy robocze. Wszystkie punkty porządku obrad posiedzenia Rady podlegają uprzedniej dyskusji w COREPER, o ile nie zostanie postanowione inaczej. COREPER stara się wypracować kompromis, który zostanie przedstawiony do zatwierdzenia Radzie.

COREPER nadzoruje i koordynuje prace około 250 komitetów i grup roboczych stałych lub ad-hoc, w których skład wchodzą urzędnicy i eksperci z krajów członkowskich, pracujący nad stroną techniczną zagadnień przeznaczonych do późniejszej dyskusji w COREPER i Radzie. Na jego czele stoi kraj aktualnie przewodniczący Radzie UE.

67. Komisja Europejska (KE) - ogólna charakterystyka organu.

organ wykonawczy Unii Europejskiej będący instytucją odpowiedzialną za bieżącą politykę Unii, nadzorujący prace wszystkich jej agencji i zarządzającą jej funduszami. Komisja posiada wyłączną inicjatywę legislacyjną w zakresie prawa unijnego oraz jest uprawniona do wydawania rozporządzeń wykonawczych (ang. Comission Regulation). Jej główną siedzibą jest Bruksela.

68. Sposób wyłaniania składu KE.

w skład wchodzi 1 obywatel z każdego paostwa członkowskiego (do 31 października 2014r.) - dążenie do ograniczenia składu ---> skład, składający się z 2/3 paostw członkowskich od 1 listopada 2014r., wybierani na podstawie systemu równej rotacji

członkowie wybierani na 5-letnią kadencję, wybierani ze względu na ich ogólne kwalifikacje

i zaangażowanie w sprawy europejskie

27 komisarzy Obecnym przewodniczącym Komisji Europejskiej jest José Manuel Barroso,

69. Scharakteryzuj etapy powoływania składu Komisji Europejskiej.

I etap - Rada Europejska kwalifikowaną większością głosów przedstawia Parlamentowi Europejskiemu kandydata na przewodniczącego Komisji Europejskiej - wybierany przez Parlament Europejski większością głosów swoich członków

II etap - Rada Europejska w porozumieniu z wybranym przewodniczącym przyjmuje listę pozostałych osób, które proponuje mianowad członkami Komisji. Kandydatury składane przez rządy poszczególnych paostw członkowskich. Etap ten kooczy się zatwierdzeniem listy przez Komisję

III etap - Parlament Europejski zatwierdza, bądź odrzuca całą listę

Komisja Europejska jest mianowana przez Radę Europejską, działając kwalifikowaną większością (po zatwierdzeniu przez Parlament Europejski)

Parlament Europejski może uchwalid wotum nieufności dla całej Komisji. Odwołanie konkretnego komisarza przez prawomocny wyrok Trybunału Sprawiedliwości, w razie śmierci komisarza, bądź dymisji z jego woli

70. Tryb odwołania KE.

Przy czym odwołanie jednego komisarza skutkuje odwołaniem całej Komisji.

Powołanie wszystkich komisarzy włącznie z przewodniczącym podlega zatwierdzeniu przez Parlament Europejski. Podczas pełnienia funkcji komisarze zachowują odpowiedzialność przed Parlamentem, który ma wyłączne prawo odwołania Komisji.

Skrócenie kadencji Komisji Europejskiej lub pojedynczych komisarzy może nastąpić jedynie w wypadku:

1. uchwalenia wotum nieufności przez PE na podstawie art. 201 TWE. PE głosuje nad odwołaniem KE większością 2/3 oddanych głosów, jeżeli za odwołaniem opowie się co najmniej połowa członków PE. PE, uchwalając wotum nieufności, odwołuje cały skład KE, a nie poszczególnych komisarzy. KE podaje się wówczas en bloc do dymisji, a komisarze pełnią swoje obowiązki do czasu wyboru nowego składu KE;

2. śmierci komisarza;

3. dobrowolnej rezygnacji komisarza ze stanowiska. Komisarz pełni w tym przypadku obowiązki do czasu wyboru swojego następcy. Powstałe w ten sposób wolne stanowisko jest obsadzone, na czas pozostający do zakończenia kadencji, przez nowego komisarza mianowanego przez Radę stanowiącą większością kwalifikowaną. Rada, stanowiąc jednomyślnie, może zadecydować, że wolne stanowisko pozostanie nieobsadzone.

4. obligatoryjnej rezygnacji komisarza ze stanowiska. Członek KE składa rezygnację, jeżeli przewodniczący tego zażąda, po uzyskaniu zgody kolegium.

5. złożenia z urzędu orzeczeniem ETS na podstawie art. 216 TWE. ETS na wniosek Rady lub KE może orzec dymisję komisarza, gdy przestał on spełniać warunki konieczne do pełnienia swoich obowiązków (np. sprzeniewierzył się obowiązkowi niezależności) lub jest winny poważnego uchybienia (np. wyjawił tajemnicę zawodową). Dymisjonując komisarza, ETS może również orzec o pozbawieniu go w całości bądź w części renty, emerytury lub innych korzyści majątkowych.

71. Kto może odwołać poszczególnych członków KE?

W przypadku naruszenia zobowiązań przez członka Komisji na wniosek Rady stanowiącej zwykłą większością głosów lub Komisji, Trybunał Sprawiedliwości może orzec o jego dymisji, pozbawić go praw do emerytury lub innych podobnych korzyści

72. Kto i w jakim trybie może odwołać cały skład KE?

Powołanie wszystkich komisarzy włącznie z przewodniczącym podlega zatwierdzeniu przez Parlament Europejski. Podczas pełnienia funkcji komisarze zachowują odpowiedzialność przed Parlamentem, który ma wyłączne prawo odwołania Komisji

W najbardziej spektakularny sposób mandat komisarza może również wygasnąć w wyniku udzielenia całej Komisji wotum nieufności przez Parlament Europejski (art. 201 Traktatu o WE). Jeśli dwie trzecie członków Parlamentu, przy obecności większości deputowanych, przyjmie taki wniosek, Komisja zobowiązana jest do ustąpienia en bloc, czyli jako cały zespół. Do tej pory na forum Parlamentu zainicjowano takie postępowanie dwukrotnie, ale nie zostało ono sfinalizowane dzięki osiągniętemu w międzyczasie porozumieniu.

73. Status prawny członków KE.

Członkowie Komisji Europejskiej są to funkcjonariusze międzynarodowi. Art. 312 ust. 2 TWE mówi: "Członkowie Komisji w ogólnym interesie Wspólnoty, są całkowicie niezależni w wykonywaniu swoich obowiązków. Podczas wykonywania swoich obowiązków nie starają się o instrukcje, ani nie przyjmują instrukcji od żadnego rządu ani organu. Powstrzymują się od wszelkich czynności nie dających się pogodzić z ich obowiązkami. Każde państwo członkowskie zobowiązuje się respektować tę zasadę i nie wpływać na członków komisji podczas wykonywania ich zadań.

Członkowie Komisji nie mogą, podczas pełnienia swych funkcji, wykonywać żadnej innej zarobkowej lub niezarobkowej działalności zawodowej. Obejmując swoje stanowiska, uroczyście zobowiązują się szanować, w trakcie pełnienia funkcji i po ich zakończeniu, zobowiązania z nich wynikające, zwłaszcza obowiązki uczciwości i roztropności przy obejmowaniu pewnych stanowisk lub przyjmowaniu pewnych korzyści po zakończeniu funkcji. W przypadku naruszenia tych zobowiązań przez członka Komisji, Trybunał Sprawiedliwości, na wniosek Rady lub Komisji, może orzec, stosownie do okoliczności, o jego dymisji, zgodnie z artykułem 216, lub o pozbawieniu go prawa do emerytury lub innych podobnych korzyści.

74. Zadania (funkcje) Przewodniczącego KE.

istnienie przewodniczącego, szczególna rola

posiada możliwośd podziału zadao pomiędzy poszczególnych komisarzy

 sprawuje polityczne kierownictwo nad działaniami Komisji Europejskiej

 wyposażony jest w możliwośd żądania rezygnacji od komisarza

 mianuje wiceprzewodniczących z grona członków Komisji Europejskiej

75. Tryb działania KE (procedury podejmowania decyzji).

Przygotowywanie decyzji

Każdy komisarz jest odpowiedzialny w imieniu kolegium za przygotowanie prac w podlegającej mu dziedzinie. W związku z tym każdy komisarz dysponuje gabinetem, który wspomaga go w realizacji przydzielonych mu zadań i w przygotowywaniu decyzji podejmowanych przez kolegium. Komisarze wydają polecenia odpowiednim służbom lub dyrekcjom generalnym.

Zanim dany dokument zostanie przedstawiony pozostałym komisarzom, właściwa służba we właściwym czasie konsultuje się z innymi powiązanymi lub zainteresowanymi służbami. W przypadku braku porozumienia właściwa służba powinna dołączyć do swojego wniosku odmienne opinie innych służb. Każdy wniosek powinien zostać przeanalizowany przez Służbę Prawną.

Komisja dysponuje 4 procedurami wewnętrznymi, które pozwalają jej przyjąć wnioski (dotyczące dyrektywy, rozporządzenia lub decyzji), komunikaty, decyzje zarządzające lub decyzje administracyjne. Posiedzenie Komisji jest procedurą „główną”. Dotyczy najważniejszych wniosków wymagających ustnej dyskusji kolegium przed przyjęciem decyzji.

Posiedzenie Komisji lub procedura ustna

Posiedzenia są zwoływane przez przewodniczącego co najmniej raz w tygodniu (na ogół w środę) i za każdym razem, gdy jest to potrzebne. Posiedzenia nie są jawne, a same obrady mają poufny charakter.

Na posiedzeniach zbierają się wszyscy komisarze i sekretarz generalny. W razie nieobecności komisarza szef jego gabinetu może uczestniczyć w posiedzeniu i - na zaproszenie przewodniczącego - wygłosić opinię nieobecnego członka Komisji. Kolegium może zadecydować o udzieleniu głosu innym osobom.

Przewodniczący ustala porządek obrad każdego posiedzenia Komisji.

Komisarze mogą proponować wpisanie do porządku obrad wszelkich innych spraw, których przedyskutowanie uznają za niezbędne, pod warunkiem uprzedzenia o tym przewodniczącego zgodnie z zasadami ustalonymi przez Komisję. Na wniosek przewodniczącego kolegium może obradować nad sprawą niewpisaną do porządku obrad lub nad sprawą, której dokumenty robocze zostały późno przekazane.

Kolegium podejmuje decyzję w sprawie wniosku zgłoszonego przez jednego lub wielu komisarzy. Decyzje na ogół są podejmowane drogą konsensusu. Niemniej jednak kolegium może przystąpić do głosowania na wniosek komisarza. W takim przypadku decyzje są podejmowane zwykłą większością głosów komisarzy. Wynik obrad jest zapisywany w protokole z posiedzenia.

Pozostałe procedury w większości przypadków mają na celu odciążenie kolegium od decyzji dotyczących zarządzania sprawami bieżącymi i niewymagających debaty.

Inne procedury decyzyjne

• Procedura pisemna: zgoda członków Komisji w odniesieniu do wniosku przedstawionego przez jednego lub wielu komisarzy może zostać wyrażona drogą procedury pisemnej. Jeżeli żaden komisarz nie przedstawi lub nie podtrzyma zastrzeżeń w wyznaczonym terminie, wniosek jest uznawany za przyjęty przez Komisję.

• Procedura uprawnienia: kolegium może uprawnić jednego lub wielu członków do podjęcia w jego imieniu środków w zakresie zarządzania lub administracji. Może także zobowiązać jednego lub wielu członków do przyjęcia ostatecznej wersji tekstu danego aktu lub też wniosku składanego w innych instytucjach, jeżeli wcześniej kolegium uzgodniło jego treść na posiedzeniach Komisji.

• Procedura delegacji i subdelegacji: kolegium może powierzyć dyrektorom generalnym uprawnienia do przyjęcia w jego imieniu środków w zakresie zarządzania lub administracji. Dyrektorzy generalni mogą subdelegować uprawnienia kierownikom działów w dokładnie określonych warunkach wykonawczych.

Wynik i wykonywanie decyzji

Z każdego posiedzenia Komisji sporządzany jest protokół. Protokół jest zatwierdzany przez kolegium podczas kolejnych posiedzeń i poręczany podpisem przewodniczącego i sekretarza generalnego.

Podobnie jak na etapie przygotowywania prac każdy komisarz jest odpowiedzialny w imieniu kolegium za wykonanie decyzji podjętych w podległej mu dziedzinie. Przy pomocy swojego gabinetu komisarz wydaje polecenia właściwym służbom lub dyrekcjom generalnym w celu wykonania przydzielonych mu zadań.

Sekretarz generalny zapewnia wdrożenie decyzji. Zapewnia notyfikację i opublikowanie aktów przyjętych przez Komisję w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, a także o ich przekazanie pozostałym instytucjom.

76. Funkcje KE.

art. 17 Traktatu o Unii Europejskiej

wykonuje funkcje prawodawcze (posiada prawo inicjatywy ustawodawczej)

w oparciu kompetencji przekazanych przez Radę

funkcja administracyjna

o wykonuje budżet

o Komisja Europejska jest reprezentantem prawnym

funkcja kontrolna

o czuwa nad stosowaniem traktatów i środków przyjmowanych przez instytucje na ich podstawie

o nadzoruje stosowanie prawa Unii Europejskiej za pomocą Trybunału Sprawiedliwości

77. Funkcja kontrolna KE.

Komisja Europejska jest strażniczką traktatów, posiada czynną legitymację procesową przed Europejskim trybunałem Sprawiedliwości

78. Zakres podmiotowy funkcji kontrolnej KE.

Komisja z racji pełnionych przez siebie funkcji kontrolnych zyskała przydomek „strażniczki traktatów” lub mniej elegancki, ale bardziej dobitny, „psa łańcuchowego”. Przyznane jej kompetencje w zakresie nadzorowania jednolitego stosowania prawa wspólnotowego mają zasadnicze znaczenie dla jej pozycji w systemie instytucjonalnym Unii.

Art. 211 traktatu o WE w sposób ogólny nadaje Komisji prawo do pełnienia funkcji kontrolnych nad właściwym przestrzeganiem prawa wspólnotowego przez państwa członkowskie, osoby fizyczne i prawne oraz instytucje i organy UE. W sposób szczegółowy funkcje kontrolne Komisji są określone przez inne postanowienia traktatowe. Dysponuje ona szeregiem instrumentów prawnych, które mają na celu zapewnienie właściwej realizacji powierzonych jej w tym zakresie zadań. Gdy istnieje niebezpieczeństwo pogwałcenia przez państwa prawa wspólnotowego, Komisja, poprzez wydawanie opinii i zaleceń, stara się sugerować państwom członkowskim podjęcie określonych kroków usuwających potencjalne zagrożenie.

79. Funkcja prawodawcza KE (dwa aspekty wykonywania funkcji prawodawczej przez KE)

inicjatywa prawodawcza, stanowi prawo pochodne samoistnie albo na mocy upoważnienia udzielonego przez Radę

Jako instytucja inicjatywy ustawodawczej UE, Komisja jest bardzo aktywna. Rocznie podejmuje ona około tysiąca decyzji. Tak np. w 1998 r. przedłożyła ona Radzie Unii i Parlamentowi Europejskiemu łącznie 576 propozycji, z czego 230 to rozporządzenia, 271 decyzje, 63 dyrektywy, 5 zalecenia. Ponadto przyjęła 290 komunikatów, i raportów. W 2000r. efekty prac Komisji, jako inicjatora działalności legislacyjnej Unii, przedstawiały się podobnie - przedłożyła ona łącznie 594 propozycji, w tym 193 to rozporządzenia, 252 decyzje, 48 dyrektywy. Oprócz tego przyjęła 304 komunikaty, memoranda i raporty.

Natomiast w odniesieniu do decyzji wiążących, prawo do ich stanowienia przysługuje Komisji jedynie w konkretnych przypadkach, wyraźnie wskazanych przez traktat. Ma ona natomiast uprawnienia do uchwalania tzw. rozporządzeń wykonawczych, służących do realizacji powierzonych Komisji przez Radę Unii funkcji zarządzania działalnością UE.

Podjęcie przez Komisję samodzielnych decyzji, wiążących i niewiążących, wymaga, w określonych sytuacjach, uprzedniej konsultacji z Parlamentem Europejskim, Komitetem Ekonomiczno - Społecznym, Komitetem Regionów, bądź też Komitetem Walutowym.

80. Funkcje wykonawcze i zarządzające KE.

Wykonywanie prawa wspólnotowego (pierwotnego i wtórnego)traktaty założycielskie powierzają państwom członkowskim i instytucjom UE. W praktyce, w przypadku instytucji, obowiązek wykonywania prawa wspólnotowego spoczywa, w przeważającej większości przypadków, na Komisji. Pełniąc swe funkcje wykonawcze, przekazane jej przez Radę Unii, podejmuje ona liczne samodzielne decyzje, tak wiążące jak i niewiążące, do czego upoważniają ją postanowienia art. 211 Traktatu o WE. W odróżnieniu od Rady Unii, Komisja nie ma jednak ogólnych kompetencji do podejmowania wszystkich rodzajów decyzji, przewidzianych postanowieniami traktatowymi. Ma je jedynie w odniesieniu do decyzji pozbawionych mocy wiążącej, tj. zaleceń i opinii. Realizując swe funkcje wykonawcze i zarządzania Unią, Komisja podejmuje także bardzo liczne decyzje typu sui generis, jak np. rozporządzenia finansowe, oceny, raporty, komunikaty, powszechnie obowiązujące ustalenia, akceptacje, memorandum.

Istotnym zadaniem Komisji związanym ze sprawowaniem przez nią funkcji wykonawczych jest zarządzanie finansami UE w ramach budżetu oraz administrowanie Funduszami Strukturalnymi (art. 272 i 274 Traktatu o WE).

81. Funkcje międzynarodowe KE.

Komisja pełni też szeroko rozumiane funkcje reprezentowania interesów UE na zewnątrz. I tak negocjuje ona umowy międzynarodowe jakie Wspólnota zawiera z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi. Współreprezentuje Unię na zewnątrz w zakresie zadań II filaru oraz pełni takie same funkcje na forum organizacji międzynarodowych. Przy siedzibie Komisji w Brukseli w 1999 r. było akredytowanych 166 misji dyplomatycznych z państw trzecich. Również niektóre organizacje międzynarodowe mają tam swoje przedstawicielstwa. Jednocześnie, korzystając z prawa wynikającego z podmiotowości prawnomiędzynarodowej Wspólnot, Komisja zaczęła wysyłać swoje delegacje, o różnym statusie formalnoprawnym, do państw członkowskich, wielu krajów trzecich i niektórych organizacji międzynarodowych. W 2000 r. funkcjonowało 161 takich delegacji, z czego 128 miało status przedstawicielstwa dyplomatycznego.

82. Zadania Wysokiego Przedstawiciela UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

 est reprezentantem Unii w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Wyraża jej stanowisko w organizacjach międzynarodowych i na konferencjach międzynarodowych^[63]

 Prowadzi WPZiB oraz WPBiO. Poprzez swoje propozycje, przyczynia się do opracowania tych polityk i realizuje je^[64]

 Prowadzi dialog polityczny ze stronami trzecimi^[63]

 Czuwa nad spójnością działań zewnętrznych Unii^[65]

 Uczestniczy w pracach Rady Europejskiej^[66]

 Zapewnia wykonanie decyzji przyjętych przez Radę Europejską i Radę Unii Europejskiej^[67]

 Jest przewodniczącym Rady do Spraw Zagranicznych^[68] oraz jednym z wiceprzewodniczących Komisji^[65]

 Odpowiada w ramach Komisji za jej obowiązki w dziedzinie stosunków zewnętrznych i koordynację innych aspektów działań zewnętrznych Unii^[65]

 Może przedkładać Radzie swoje wnioski^[69] oraz zalecenia w sprawach wydania upoważnienia do podjęcia negocjacji odnośnie umowy międzynarodowej^[70]. Może do niej również zwracać się z wszelkimi pytaniami dotyczącymi WPZiB^[71].

 Musi się regularnie konsultować z Parlamentem Europejskim w zakresie głównych spraw związanych z WPZiB oraz WPBiO. Musi również informować go o rozwoju tych polityk. Do jego obowiązków należy należyte uwzględnienie poglądów Parlamentu^[72].

 W przypadku przeprowadzania misji utrzymania pokoju, zapobiegania konfliktom i wzmacniania międzynarodowego bezpieczeństwa, czuwa nad koordynacją cywilnych i wojskowych ich aspektów^[73]

 W przypadkach wymagających szybkiej decyzji może w ciągu 48 godzin zwołać, z inicjatywy własnej albo na wniosek państwa członkowskiego, nadzwyczajne posiedzenie Rady. W razie bardzo pilnej potrzeby może to nastąpić szybciej^[74].

 Poszukuje rozwiązania w sytuacji, gdy jeden z członków Rady oświadczy, że ze względów polityki krajowej zamierza sprzeciwić się podjęciu decyzji podejmowanej większością kwalifikowaną^[75]

 Wraz z Radą czuwa nad poszanowaniem zasad lojalności i solidarności działań państw członkowskich UE w dziedzinie stosunków zewnętrznych^[76]. Zapewnia z nią jednolitość, spójność i skuteczność działań Unii^[50].

83. Trybunał Sprawiedliwości (TS) UE jako instytucja UE.

Trybunał Sprawiedliwości był jedyną instytucją sądowniczą i jedyną instancją Wspólnot do dnia 1 listopada 1989r., kiedy to został utworzony na mocy decyzji Rady Unii, działającej w składzie szefów państw i rządów, z dnia 24 października 1988 r., Sąd Pierwszej Instancji, który przejął część uprawnień i obowiązków Trybunału Sprawiedliwości

84. Jakie organy sądownicze wchodzą w skład TS UE.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej z siedzibą w Luksemburgu obejmuje trzy organy sądowe: Trybunał Sprawiedliwości, Sąd (utworzony w 1988 r.) i Sąd do spraw Służby Publicznej (utworzony w 2004 r.). Te trzy organy sądowe wydały do tej pory około 15 000 orzeczeń.

Unijny Trybunał jest instytucją wielojęzykową, ponieważ każdy oficjalny język Unii  Europejskiej - a jest ich 23 - może być językiem postępowania. Trybunał jest wymieniony w Traktacie Lizbońskim jako jedna z siedmiu instytucji Unii Europejskiej.

Trybunał Sprawiedliwości w zakresie spraw rozstrzyganych przez Sąd Pierwszej Instancji działa jako sąd apelacyjny. W odniesieniu do innych spraw jest jedyną instancją.

Natomiast Sąd Pierwszej Instancji, z administracyjnego punktu widzenia, nie ma statusu samodzielnej instytucji sądowniczej; stanowi część Trybunału i funkcjonuje przy Trybunale.

85. TS sensu stricto - charakter organu, skład i sposób wyłaniania członków.

Trybunał Sprawiedliwości sensu stricto

 1 sędzia z każdego paostwa członkowskiego (z Polski prof. Safian)

 27 sędziów oraz 8 Rzeczników Generalnych (Hiszpania ma 1 stałego Rzecznika Generalnego)

 za zgodą Rady można powiększyd do 11 Rzeczników Generalnych, obecnie 8 rzeczników, system rotacji oraz stały rzecznik

 są mianowani na 6 lat za wspólnym porozumieniem rządów paostw członkowskich, kadencje mogą byd powtarzane

 Komitet z 7 osobistości wybranych przez poprzednich członków - opiniują kandydatów zaproponowanych przez rządy

 co 3 lata zmiana części składu

 sędziego mogą odwoład jednomyślnie wszyscy sędziowie

86. Funkcje sędziów TS a funkcje rzeczników generalnych.

zadaniem rzecznika generalnego jest publiczne przedstawienie składowi orzekającemu Trybunału obiektywnej i umotywowanej opinii, dotyczącej rozstrzygnięcia sprawy.

87. Organizacja wewnętrzna TS (organy funkcjonalne).

88. Zadania Sekretarza TS.

trybunał mianuje także swojego sekretarza. Sekretarz kieruje Sekretariatem Trybunału, który prowadzi rejestr pism procesowych i innych dokumentów wpływających do Trybunału, sprawuje nadzór nad pieczęciami, prowadzi sprawy

administracyjno-finansowe Trybunału oraz odpowiada za archiwum i wydawnictwa Trybunału

89. Funkcje TS.

-orzeka zgodnie z traktatami w zakresie skarg

-w trybie prejudycjalnym w sprawie wykładni prawa Unii lub ważności aktów przyjętych przez instytucje

Trybunał Sprawiedliwości:

• orzeka o legalności aktów prawnych wydawanych przez inne organy UE oraz ich zgodności z Traktatami,

Akty prawne wydane przez organy Unii mogą być zaskarżane, jeśli zostały wydane mimo braku kompetencji do ich wydania, naruszają istotne wymogi proceduralne, a także w przypadku bezczynności organu (braku decyzji) naruszającej postanowienia Traktatu, nadużycia prawa swobodnej oceny. Trybunał ponadto rozstrzyga spory kompetencyjne między organami Unii.

• dokonuje obowiązującej wykładni aktów prawnych,

Trybunał Sprawiedliwości zapewnia jednolitą wykładnię prawa unijnego przez wydawanie na wniosek sądu państwa członkowskiego orzeczeń wstępnych. W przypadku wątpliwości interpretacyjnych sąd krajowy może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o dokonanie interpretacji prawa wspólnotowego. Jeżeli problem interpretacyjny pojawia się w sprawie toczącej się przed sądem krajowym, od rozstrzygnięcia której nie przewidziano odwołania w prawie krajowym, organ ten ma obowiązek wystąpić do Trybunału o wydanie orzeczenia wstępnego.

• na wniosek Komisji Europejskiej podejmuje decyzje wobec państw nie wypełniających zobowiązań traktatowych,

• rozpoznaje spory między państwami członkowskimi lub między tymi państwami a Komisją Europejską,

• rozpoznaje i rozstrzyga spory pomiędzy Instytucjami Europejskimi a ich pracownikami (Trybunał Spraw Pracowniczych)

• dokonuje rewizji wyroków Sądu,

• może też rozstrzygać skargi wniesione przez osoby fizyczne i prawne do Sądu, od których z przyczyn proceduralnych strony sporu się odwołały.

Orzeczenia Trybunału są ostateczne. W przypadku gdy zawierają one wykładnię prawa unijnego lub stwierdzają nieważność bądź ważność aktu unijnego prawa pochodnego, ich moc jest powszechnie obowiązująca dla sądów krajowych, tj. stanowią tzw. precedensy de iure. Orzeczenia TS nie są wiążące dla Sądu, ani dla Sądu ds. Służby Publicznej UE.

Językiem roboczym Trybunału jest język francuski.

90. Sąd - charakter organu, skład i sposób wyłaniania członków.

Sąd został powołany po to, żeby wspierać Trybunał Sprawiedliwości i zapewnić obywatelom lepszą ochronę prawną. Od wejścia w życia Traktatu Lizbońskiego stanowi organ sądowy Trybunału Sprawiedliwości UE. Wcześniej nosił nazwę Sądu Pierwszej Instancji.

W skład Sądu wchodzi co najmniej jeden sędzia z każdego państwa członkowskiego, czyli obecnie 27. W przeciwieństwie do Trybunału Sprawiedliwości, w Sądzie nie ma stałych rzeczników generalnych.

91. Organizacja wewnętrzna Sądu.

Sąd orzeka w izbach złożonych z pięciu lub trzech sędziów, a w niektórych przypadkach - w składzie jednego sędziego. Może on również orzekać w składzie wielkiej izby (trzynastu sędziów) albo w pełnym składzie, o ile uzasadnia to stopień zawiłości prawnej lub waga sprawy. W zdecydowanej większości (ponad 80 proc.) spraw wniesionych do Sądu orzekają składy trzyosobowe.

92. Funkcje Sądu.Pojęcie „sądów wyspecjalizowanych”.

Sądy wyspecjalizowane

 niezależni, wykwalifikowani członkowie wybierani przez Radę

 skład SSPUE - 7 sędziów

 obecnie istnieje jeden sąd wyspecjalizowany (SSPUE) ale mogą byd utworzone przez Parlament Europejski z Radą na wniosek Komisji Europejskiej

93. Sąd ds. Służby publicznej UE - powstanie.

rozstrzyga spory między Unią Europejską a urzędnikami jej służby publicznej. Powołany decyzją Rady 2004/752/WE, Euratom z dnia 2 listopada 2004 r. Ustanowiony 2 grudnia 2005 roku. Funkcjonuje przy Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Sąd do Spraw Służby Publicznej UE nie jest prawnie związany orzeczeniami, zawartymi tam poglądami w kwestiach prawnych, wydanymi przez Sąd oraz Trybunał Sprawiedliwości. Nie dotyczy to przypadku zwrócenia mu sprawy do ponownego rozpoznania, w relacji do sposobu rozstrzygnięcia tej sprawy.^[1]

94. Skład i zasady wyboru sędziów Sądu ds. Służby Publicznej.

Sąd do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej składa się z siedmiu sędziów, mianowanych przez Radę na okres sześciu lat (z możliwością ponownego mianowania) po wezwaniu do przedstawiania kandydatur i zasięgnięciu opinii siedmiu osobistości wybranych spośród byłych członków Trybunału Sprawiedliwości i Sądu oraz prawników o uznanej kompetencji.

Przy mianowaniu sędziów Rada czuwa nad zapewnieniem zrównoważonego składu Sądu do spraw Służby Publicznej w odniesieniu do obywateli państw członkowskich pochodzących z możliwie najszerszego obszaru geograficznego oraz w odniesieniu do reprezentowanych krajowych systemów sądowniczych.

Sędziowie Sądu do spraw Służby Publicznej wybierają spośród siebie na okres trzech lat prezesa, którego mandat jest odnawialny.

Sąd do spraw Służby Publicznej obraduje w izbach składających się z trzech sędziów. Jednakże gdy przemawia za tym złożoność sprawy, sprawa może zostać przekazana pełnemu składowi. Ponadto, w przypadkach określonych regulaminie, może on obradować w składzie pięcioosobowym lub jednoosobowym.

Sędziowie mianują sekretarza na okres sześciu lat.
Sąd do spraw Służby Publicznej posiada własny sekretariat, lecz w zakresie pozostałych potrzeb administracyjnych i językowych korzysta z usług służb Trybunału Sprawiedliwości.

95. Jurysdykcja Sądu ds. Służby Publicznej UE.

96. Trybunał Obrachunkowy (TO) - podstawy prawne działania, charakter organu.

Europejskim Trybunałem Obrachunkowym (ETO), Trybunałem Rewizyjnym, Trybunałem Audytorów lub Trybunałem Rewidentów Księgowych - instytucja Unii Europejskiej kontrolująca wykonanie budżetu oraz wpływy i wydatki Wspólnot Europejskich. Działa od 18 października 1977. Powołany został na mocy tzw. II traktatu budżetowego z 22 lipca 1975 (wówczas jako organ wspólnotowy, jako instytucja funkcjonuje od Traktatu z Maastricht^[1]). Siedzibą Trybunału jest Luksemburg.

est stale działającą instytucją kolegialną. Prezes zwołuje i przewodniczy kolegiom, które odbywają się przy drzwiach zamkniętych

97. Skład TO.

Skład: jeden obywatel z każdego państwa członkowskiego, warunki: w swoim kraju członek organów kontroli zewnętrznej, szczególne kwalifikacje, niezależność niekwestionowana.

6 letnia kadencja, mandat odnawialny, członków Trybunału mianuje Rada stanowiąc większością kwalifikowaną po konsultacji PE. Prezes jest wybierany przez członków TO z ich grona na okres 3 lat, mandat odnawialny.

trybunał działa na zasadach kolegialności, a na jego czele stoi prezes, którego członkowie Trybunału wybierają z pośród siebie na trzyletnią kadencje. Od 16 I 2008 roku prezesem ETO jest Vítor Manuel da Silva Caldeira. Kolegium Trybunału Obrachunkowego tworzy dwudziestu siedmiu członków, po jednym z każdego państwa wchodzącego w skład UE. Są oni mianowani na sześć lat przez Radę Unii Europejskiej, po zasięgnięciu opinii Parlamentu Europejskiego

98. Sposób wyłaniania członków.

99. Wymagania stawiane kandydatom na członków TO.

Aby zostać członkiem TO, należy spełniać odpowiednie wymagani kwalifikacyjne.
Po pierwsze należy mieć doświadczenie zawodowe zdobyte w organach kontrolnych państw członkowskich, po drugie należy mieć predyspozycje do zajmowania takiego stanowiska. Przede wszystkim członek TO musi być niezawisły.
Członek TO może sam ustąpić ze stanowiska lub zostać odwołany po upływie kadencji lub w szczególnych sytuacjach zostać odwołany przez ETS. Takie szczególne sytuacje to np. wykonywanie równocześnie z pełnieniem funkcji członka TO, zajęć niezgodnych z tą funkcją.

100. Status członków TO.

Członkowie trybunału posiadają status funkcjonariuszy międzynarodowych, co oznacza, że są niezależni od rządów krajów, których są obywatelami.

Członkowie Trybu­nału pełnią swoją funkcję niezależnie. Nie mogą się zwracać o instrukcje ani przyjmować instrukcji od żadnego rządu lub jakiegokolwiek organu. Nie mogą również wykonywać żadnej, zarobkowej lub niezarobkowej, działalności zawodowej podczas pełnienia swoich funkcji. Ich mandat jest odna­wialny.

Członkowie Trybunału wybierają spośród siebie prezesa na 3 lata. Jego mandat również jest odnawialny.

101. Struktura wewnętrzna TO - zadania sekretarza generalnego.

kolegialny organ kontroli skarbowej, w którym zatrudnione jest około 760 osób ze wszystkich państw członkowskich. TO może stanowić izby wewnętrzne w celu przyjmowania pewnych kategorii sprawozdań lub opinii.

102. Funkcje TO.

Kontroluje rachunki wszystkich ciał Wspólnot. Trybunał przedkłada Parlamentowi i Radzie UE oświadczenia o wiarygodności dokumentów księgowych, a także zgodność z prawem i prawidłowość wszelakich transakcji. Trybunał w każdej chwili może przedstawić uwagi w formie sprawozdań, ma również moc kontroli poszczególnych zrzeszonych członków

• kontroluje rozliczenia wszystkich dochodów i wydatków UE oraz ustanowionych przez nią organów, o ile odpowiedni akt założycielski nie wyklucza takiej kontroli;

• bada legalność i prawidłowość dochodów i wydatków UE oraz kontroluje właściwe zarządzanie finansami;

• przygotowuje Sprawozdania Roczne z wykonania budżetu Unii Europejskiej za każdy rok obrachunkowy, a także Poświadczenia Wiarygodności (DAS) rozliczeń Unii w danym roku;

• o ile zaistnieje taka potrzeba, może w każdej chwili przedstawić swoje uwagi w formie Sprawozdań Specjalnych;

• informuje o przypadkach nieprawidłowości lub podejrzeniach nadużyć wykrytych w czasie kontroli;

• dostarcza oficjalnych opinii na temat prawodawstwa UE w kwestiach związanych z finansami;

• uczestniczy w konsultacjach w przypadku jakichkolwiek propozycji działań przeciwko nadużyciom;

• wspiera Parlament Europejski, który jest odpowiedzialny za udzielenie absolutorium z wykonania budżetu, w sprawowaniu kontroli w zakresie wykonania budżetu poprzez publikację sprawozdań i opinii z kontroli.

103. Europejski Bank Centralny (EBC) - powstanie, charakter prawny organu.

europejski Bank Centralny (EBC) to jedna z pod­stawowych instytucji UE i najważniejszy organ Unii Gospodarczej i Walutowej. EBC stanowi centralny ele­ment Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC) skupiającego EBC oraz banki centralne państw członkowskich Unii Europejskiej.

Europejski Bank Centralny działa na podstawie art. 127-133 i art. 138 Traktatu o funkcjonowaniu UE oraz zgodnie ze Statutem ESBC i EBC (Protokół nr 4 dołączony do Traktatu). Traktat ustanowił EBC jako wyspecjalizowaną, niezależną instytucję powołaną do prowadzenia polityki pieniężnej w strefie euro. EBC uzyskał osobowość prawną oraz własne organy i uprawnienia decyzyjne. Centralna pozycja Europejskiego Banku Centralnego przejawia się m.in. w tym, że to on jest odpowiedzialny, zgodnie ze Statutem ESBC i EBC, za realizację zadań całego Systemu. EBC jest rdzeniem Eurosystemu i ESBC, realizując powierzone im zadania wspólnie z Krajowymi Bankami Centralnymi (KBC).

104. Organizacja wewnętrzna RBC.

Europejski Bank Centralny posiada następujące organy decyzyjne:

• Zarząd - nadzoruje bieżące zarządzanie. Składa się z sześciu członków (prezesa, wiceprezesa oraz czterech innych członków) mianowanych na ośmioletnią kadencję przez przywódców państw strefy euro.

• Rada Prezesów - wytycza politykę pieniężną strefy euro i ustala stopy procentowe, po których banki komercyjne mogą uzyskać środki z EBC. W jej skład wchodzą Zarząd i prezesi 17 banków centralnych krajów strefy euro.

• Rada Ogólna - wspomaga działania koordynacyjne i doradcze EBC oraz pomaga w przygotowywaniu przystąpienia nowych państw do strefy euro. W jej skład wchodzą prezes i wiceprezes EBC praz prezesi banków centralnych wszystkich 27 państw UE.

EBC jest instytucją w pełni niezależną. Ani EBC, ani żaden inny narodowy bank centralny Eurosystemu, ani też żaden z członków ich organów decyzyjnych nie może zwracać się do żadnej instytucji o instrukcje ani przyjmować takich instrukcji. Zasady tej muszą przestrzegać również wszystkie instytucje UE oraz rządy państw członkowskich.

105. Rada Prezesów EBC - skład, zadania.

składa się z członków Zarządu EBC i prezesów krajowych banków centralnych państw strefy euro. Podejmuje ona decyzje konieczne do realizacji zadań nałożonych na ESBC, w tym w szczególności dotyczących realizacji polityki pieniężnej w państwach, których walutą jest euro.

106. Zarząd EBC - skład, zadania.

składa się z prezesa, wiceprezesa i czterech członków. Prezes, wiceprezes i pozostali członkowie Zarządu są mianowani przez Radę Europejską na zalecenie Rady i po konsultacji z Parlamentem Europejskim oraz z Radą Prezesów EBC. Wybierani są spośród osób o uznanym autorytecie i doświadczeniu zawodowym w dziedzinie pieniądza lub bankowo­ści. Mandat członków zarządu trwa 8 lat i nie jest odnawialny.

107. Rada Ogólna EBC - skład, zadania.

składa się z prezesa i wiceprezesa EBC oraz z prezesów banków centralnych państw członkowskich UE. Pozostali czterej członkowie Zarządu EBC mogą brać udział w posiedzeniach Rady, ale nie mają prawa głosu. Rada Ogólna pełni funkcje doradcze, wspomagające i administracyjne. Jest ona swoistym łącznikiem oraz plat­formą wymiany informacji i doświadczeń między państwami, których walutą jest euro, oraz tymi państwami członkowskimi UE, które jeszcze nie przyjęły euro. Rada Ogólna będzie funkcjonować do czasu przyjęcia euro przez wszystkie państwa członkowskie UE.

108. Funkcje EBC.

Zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu UE do podstawowych zadań ESBC należą:

• definiowanie i realizacja polityki pieniężnej Unii,

• przeprowadzanie operacji dewizowych,

• utrzymywanie oficjalnych rezerw dewizowych państw członkowskich i zarządzanie tymi rezerwami,

• zapewnienie sprawnego działania systemów płatniczych.

Realizując zadania podstawowe, ESBC wypełnia również zadania dodatkowe. Należą do nich przede wszystkim:

• emisja banknotów euro będących jedynym oficjalnym środkiem płatniczym w państwach, które przyjęły tę walutę,

• gromadzenie informacji statystycznych niezbęd­nych do wykonywania zadań ESBC.

Ponadto ESBC prowadzi działalność analityczno-badawczą, prawotwórczą, pełni funkcję doradczą oraz uczestniczy we współpracy na forum między­narodowym w kwestiach należących do kompeten­cji ESBC.

109. Komitet Ekonomiczno-Społeczny (KES) - podstawy prawne działania, charakter organu.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (ang. The European Economic and Social Committee; EESC) - organ doradczy i opiniodawczy Unii Europejskiej, powołany do życia w 1957 na mocy traktatu rzymskiego. Reprezentuje na forum unijnym przedstawicieli szeroko rozumianego zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego, wywodzących się z różnych grup zajmujących się działalnością gospodarczą i społeczną. Są to m.in. pracodawcy, związki zawodowe, rolnicy, konsumenci i pozostałe grupy interesów. Głównym zadaniem Komitetu jest sprawowanie funkcji doradczej wobec Rady Unii Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej w kwestiach dotyczących polityki gospodarczej i społecznej.

Komitetu nie można traktować jako lobby. Jest on stworzony do osiągania kompromisu między poszczególnymi grupami ekonomiczno społecznymi i wydawania w miarę możliwości wspólnej opinii, nie zaś do promowania rozwiązań korzystnych tylko dla jednej strony.

110. Skład KES oraz sposób wyłaniania członków.

Członkowie wybierają spośród siebie przewodniczącego i dwóch wiceprzewodniczących. Ich kadencja wynosi dwa lata. Obecnie funkcje przewodniczącego Komitetu sprawuje, od października 2008, Mario Sepi z Włoch (Grupa Pracowników), Wiceprzewodniczący: Irini Pari z Grecji (Grupa Pracodawców) oraz Seppo Kallio z Finlandii (Grupa Innych Podmiotów). Choć członkowie Komitetu pracują w większości w swoich macierzystych krajach, zasiadając w Komitecie tworzą oni trzy grupy, które reprezentują pracodawców, pracowników oraz różnorodne grupy interesów w dziedzinach gospodarczej i społecznej.

uropejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny liczy 344 członków reprezentujących grupy interesu ekonomicznego i społecznego z całej Europy. Członkowie są nominowani przez rządy krajów Unii i mianowani przez Radę Unii Europejskiej na odnawialną pięcioletnią kadencję. Członkowie EKES-u nie pobierają wynagrodzenia, lecz otrzymują diety na pokrycie kosztów podróży i zakwaterowania w związku z uczestniczeniem w posiedzeniach.

111. Organizacja wewnętrzna KES.

Członkowie Komitetu należą do jednej z trzech grup:

1. pracodawców,

2. pracowników,

3. różnych grup interesu (np. grup rolników, konsumentów).

W skład Grupy Pracodawców wchodzą członkowie z prywatnych i publicznych sektorów przemysłowych, małe i średnie przedsiębiorstwa, izby handlowe, a także przedstawiciele handlu hurtowego i detalicznego, bankowości i ubezpieczeń, transportu i rolnictwa;

W skład Grupy Pracowników obejmuje zatrudnionych wszystkich kategorii, od pracowników fizycznych po kadrę kierowniczą. Członkowie tej Grupy wywodzą się z krajowych organizacji związków zawodowych;

Grupa trzecia reprezentuje interesy środowisk pozarządowych: organizacji pozarządowych organizacji rolniczych, małe przedsiębiorstw, przedstawicieli rzemiosła i ludzi wolnych zawodów, spółdzielnie i zrzeszenia o charakterze niezarobkowym, organizacje konsumenckie i na rzecz ochrony środowiska, naukowe i akademickie społeczności i stowarzyszenia reprezentujące rodzinę, kobiety, niepełnosprawnych.

112. Funkcje KES.

trzy podstawowe funkcje Komitetu Ekonomiczno-Społecznego zostały określone w następujący sposób:

• Komitet przedstawia swoją opinię Radzie, Komisji i Parlamentowi Europejskiemu albo na ich wniosek, albo z własnej inicjatywy. Przeciętnie EESC opiniuje 170 dokumentów rocznie (około 15% z własnej inicjatywy). W niektórych kwestiach instytucje są zobowiązane do zasięgania opinii Komitetu np. wtedy gdy chodzi o swobodny przepływ ludzi, swobodę osiedlania się, współpracę w kwestiach socjalnych, zagadnieniach związanych z oświatą, ochroną zdrowia i praw konsumenta, a także ochroną środowiska i rozwoju regionalnego, polityką zatrudnienia, ustawodawstwem społecznym i równouprawnieniem płci. Opinie Komitetu nie są dla nich wiążące, mają wyłącznie charakter doradczy. Często są traktowane jako miernik społecznej akceptacji danego projektu.

• zachęca społeczeństwo obywatelskie do większego angażowania się w kształtowanie polityki UE

• wzmacnia rolę społeczeństwa obywatelskiego w krajach nienależących do UE oraz pomaga tworzyć struktury doradcze.

113. Komitet Regionów (KoR) - podstawy prawne działania, charakter organu.

Komitetu Regionów jest zawarta w Traktacie o Unii Europejskiej (TUE). Zgodnie z art. 14 TUE „Parlament Europejski, Rada i Komisja są wspomagane przez Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów, które pełnią funkcje doradcze”.
Bardziej szczegółowe postanowienia znaleźć można w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). W części VI traktatu, dotyczącej postanowień instytucjonalnych znajduje się odrębna sekcja poświęcona Komitetowi Regionów.

Traktat lizboński wprowadził zmiany w działalności Komitetu Regionów jako organu unijnego, znacząco zwiększając zakres jego kompetencji. KR zyskał nowe uprawnienia (jak np. prawo zaskarżanie aktu prawnego do Trybunału Sprawiedliwości).

est najistotniejszym unijnym organem o charakterze doradczym, działającym w zakresie polityki regionalnej UE. Jego ustanowienie wiązało się z chęcią podkreślenia roli polityki regionalnej w procesie integracji europejskiej. Głównym celem działalności KR jest włączenie regionów i społeczności lokalnych w proces integracji europejskiej, a także wprowadzenie do polityki regionalnej wspólnych perspektyw czy ochrony kompetencji regionów. Organ ten działa wyłącznie w imieniu obywateli, broniąc ich interesów w sprawach związanych z polityką regionalną. Ważne jest to, że Komitet Regionów jest pośrednikiem między instytucjami europejskimi a regionami, społecznościami lokalnymi i samorządami terytorialnymi.

114. Skład KoR oraz sposób wyłaniania członków.

W KR zasiadają reprezentanci organów regionalnych i lokalnych, posiadający mandat wyborczy społeczności regionalnej lub lokalnej albo odpowiedzialni politycznie przed wybranym zgromadzeniem (art. 300 TFUE). Komitet liczy 344 członków, w tym 21 z Polski (podział głosów jest tutaj dokładnie taki sam jak w przypadku Komitetu Ekonomiczno - Społecznego). Obecnie (czerwiec 2013 roku) przewodniczącym KR jest Ramon Luis Valcárcel Siso.

Nominacji na członka KR dokonują przeważnie zrzeszenia gminne i miejskie, najczęściej wybierani są burmistrzowie bądź inni członkowie lokalnych przedstawicielstw.

To państwa członkowskie zgłaszają wszelkie kandydatury, następnie Rada jednomyślnie mianuje członków i zastępców na okres 5 lat (kadencja wraz z przyjęciem traktatu lizbońskiego została wydłużona, tak by zrównana była z kadencjami innych instytucji unijnych). Liczba zastępców jest równa liczbie członków Komitetu. Mandat jest nieodnawialny, a członkowie KR są niezależni w wykonywaniu swoich obowiązków, działają oni tylko i wyłącznie w szeroko rozumianym interesie ogólnym Wspólnoty. Ich niezależność podkreśla fakt, że nie otrzymują oni żadnej pensji, a działalność w Komitecie Regionów jest traktowana jako ich dodatkowe zajęcie.

Podobnie jak w Parlamencie Europejskim i tutaj członkowie zasiadają nie według przynależności państwowej, a według przynależności do jednej z frakcji politycznych.

115. Organizacja wewnętrzna KoR.

Siedziba Komitetu Regionów znajduje się w Brukseli, a jego strukturę organizacyjną możemy podzielić na Zgromadzenie Plenarne, Prezydium, fachowe komisje i Sekretariat Generalny.

Zgromadzenie Plenarne to władza najwyższa KR, a jego podstawowe zadania to m.in.: przyjmowanie opinii, raportów i uchwał, wybór prezydenta i członków Prezydium, powoływanie komisji i jej członków.
Ważną funkcją jest funkcja prezydenta wybieranego na dwa i pół roku, który jest zobligowany do zwoływania Zgromadzenia Plenarnego przynajmniej raz na kwartał.

Podstawowe funkcje Prezydium (składającego się z 60 członków -  prezydenta, pierwszego wiceprezydenta i 27 wiceprezydentów, przewodniczących czterech grup politycznych i 27 innych członków) to tworzenie wytycznych programów politycznych na początku każdej kadencji, przygotowanie i koordynacja prac zgromadzenia plenarnego, a także przygotowanie projektu wydatków i dochodów Komitetu.

Praca Komitetu możliwa jest dzięki jego podzieleniu na komisje zajmujące się różnymi płaszczyznami polityki regionalnej takimi jak: rozwój regionalny, planowanie przestrzenne, sieci transportowe czy kształcenie i energia. W organie tym działa 6 takich komisji:
•    Komisja ds. Polityki Spójności Regionalnej (COTER)
•    Komisja ds. Polityki Gospodarczej i Społecznej (ECOS)
•    Komisja ds. Zrównoważonego Rozwoju  (DEVE)
•    Komisja ds. Kultury i Edukacji
•    Komisja ds. Konstytucyjnych i Sprawowania Rządów w Europie (CONST)
•    Komisja ds. Stosunków Zewnętrznych (RELEX)

Praca komisji polega na kreowaniu działalności Komitetu poprzez wypracowanie projektów opinii i uchwał, które następnie przedkładane są Zgromadzeniu Plenarnemu do zatwierdzenia.

Natomiast Sekretariat Generalny wspiera prace Komitetu, ma on służyć pomocą członkom KR w wykonywaniu ich obowiązków poprzez zapewnienie obsługi administracyjnej. 

116. Funkcje KoR.

Komitet Regionów jest instytucją doradczą, a jednocześnie pełni funkcję przedstawicielską wobec reprezentowanych przez siebie instytucji i organizacji.
Wydaje opinie w kwestiach polityki regionalnej, rozwoju regionalnego UE, ochrony zdrowia, polityki strukturalnej.
Komitet Regionów korzysta - ze względów oszczędnościowych - ze struktury administracyjnej Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.

Zadaniem Komitetu jest wydawanie opinii na temat unijnych aktów prawnych z perspektywy lokalnej i regionalnej. Do obowiązków Komisji Europejskiej i Rady UE należy konsultowanie z Komitetem zagadnień mających bezpośrednie znaczenie dla władz lokalnych i regionalnych. Komitet może ponadto z własnej inicjatywy wydawać opinie i przedstawiać je tym instytucjom.

---