Cel i zadania gospodarowania zasobami wodnymi

Polityka wodna (planowanie strategiczne) jako jedna z polityk gospodarczych

IWRM jest to proces zintegrowanego gospodarowania zasobami wodnymi realizowany w zlewniach rzecznych w pełnej koordynacji z procesami społeczno - gospodarczego rozwoju i działaniami podejmowanymi dla ochrony środowiska zgodnie z zasadami trwałego i zrównoważonego rozwoju.

Integracja celów:

- Efektywność ekonomiczna...

- Sprawiedliwość społeczna...

- Ochrona przyrody...

- Udział społeczeństwa...

Integracja polityki gospodarowania zasobami wodnymi z polityką rozwoju społeczno-gospodarczego (w skali kraju i poszczególnych jego regionów) oraz planami przestrzennego zagospodarowania kraju

Na obecnym poziomie cywilizacyjnym możliwy jest rozwój zrównoważony, to jest taki rozwój w którym potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie.

Cywilizacja osiągnęła poziom dobrobytu możliwy do utrzymania, pod warunkiem odpowiedniego gospodarowania. Model takiej gospodarki zakłada odpowiednio i świadomie ukształtowane relacje pomiędzy wzrostem społecznym i gospodarczym oraz dbałością o środowisko.

Projekt Polityki Wodnej Państwa do roku 2030 z uwzględnieniem etapu 2016

Polityka

określa kierunki rozwoju

zachęca do innowacji

wytycza ją wizja

kładzie nacisk na mocne punkty i szanse

uwzględnia możliwości i zagrożenia w odległej perspektywie ok. 30 lat

Plan

kierunki rozwoju są określone

wykorzystuje już obserwowane tendencje

wytyczają go określone cele

kładzie nacisk na rozwiązanie konkretnych problemów

uwzględnia możliwości i zagrożenia w perspektywie 10-15 lat

W literaturze ekonomicznej istnieje wiele definicji polityki gospodarczej.

Politykę gospodarczą stanowi całokształt interwencji władz publicznych w sferę gospodarki narodowej (publicznej i prywatnej)

Podmiotem polityki gospodarczej jest państwo, przez które rozumie się społeczeństwo, jego zasoby naturalne (np. wodne), władze publiczne, tj. administrację rządową i samorządową [a warunkach integracji - także odpowiednie organy ugrupowania integracyjnego, np. UE], oraz różnego typu podmioty gospodarcze (np. użytkowników wód)

Istotą (przedmiotem) polityki gospodarczej jest przede wszystkim oznaczanie zasadniczych wyzwań stających przed narodem w danym zakresie, opracowywanie strategii ich rozwiązywania, wreszcie urzeczywistnianie takiego rozwiązania problemów, jakie zapewnią narodowi (społeczeństwu), normalny psycho-fizyczny i gospodarczy rozwój, akceptowalny na tle rozwoju innych społeczeństw.

POLITYKA GOSPODARCZA A POLITYKA ROZWOJU

Polityka rozwoju - współczesna wielowymiarowa polityka gospodarcza, tj. dążąca do rozwiązywania problemów gospodarczych z zachowaniem dbałości o spójność społeczną i odpowiedzialność za środowisko naturalne, a więc z uwzględnieniem paradygmatu zrównoważonego rozwoju.

Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju:

art. 2 polityka rozwoju - zespół wzajemnie powiązanych działań podejmowanych i realizowanych w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju, spójności społeczno-gospodarczej, regionalnej i przestrzennej, podnoszenia konkurencyjności gospodarki oraz tworzenia nowych miejsc pracy w skali krajowej, regionalnej i lokalnej

Głównym instrumentem kształtowania polityki rozwoju jest szeroko wykorzystywane - zarówno na poziomie wspólnotowym jak i krajów członkowskich UE- programowanie strategiczne.

programowanie strategiczne - planowanie społeczno-gospodarcze w warunkach współczesnej gospodarki rynkowej

• proces opracowywania programów strategicznych;

• kształtowanie procesów społeczno-gospodarczych w oparciu o programy strategiczne

• program strategiczny - dokument programowy podmiotu władzy publicznej

programowanie strategiczne

• działalność państwa lub odpowiednich organów ugrupowania integracyjnego polegająca na opracowywaniu i realizacji różnego rodzaju dokumentów programowych (strategii, polityk, planów,programów), mająca na celu kształtowanie procesów społeczno-gospodarczych poprzez określanie celów i służących ich realizacji zespołów zadań realizowanych za pomocą metod, środków i narzędzi dostępnych w ramach obowiązujących regulacji krajowych oraz ugrupowania integracyjnego, do którego należy kraj.

program strategiczny - dokument programowy podmiotu władzy publicznej wykonującego funkcje regulacyjne wobec gospodarki oraz sterującego działalnością służącą zaspokajaniu potrzeb społecznych, przyjmowany przez zobowiązany do tego ustawowo organ [rząd (RM) lub odp. organ władzy samorządowej: sejmik województwa, radę gminy, powiatu, rady miejskie]

A więc termin „program strategiczny” jest pojęciem ogólnym, w ramach którego mieszczą się dokumenty programowe o różnych nazwach własnych takich jak strategia, program, plan, polityka (np. energetyczna, wodna, rolna), założenia, kierunki

Rola polityki (programowanie strategicznego) :

- identyfikacja a następnie wspieranie wybranych kierunków i dziedzin uznanych za priorytetowe z punktu widzenia rozwoju (ugrupowania integracyjnego, kraju, sektora, regionu)

- koordynacja działań różnych podmiotów (przedmiotowa, czasowa i terytorialna)

CECHY POLITYKI

• wielowymiarowy charakter - dążenie do rozwiązywania problemów wodnych z zachowaniem dbałości o spójność społeczną i środowisko naturalne, a więc z uwzględnieniem paradygmatu zrównoważonego rozwoju,

• horyzontalność ujęć problemów,

• pośrednie oddziaływanie na przebieg procesów społ.-gosp.

• podejście systemowe - dążenie do tego, aby oddziaływać na możliwie wszystkie elementy, które są kluczowe dla całego systemu,

• elastyczność i ciągłość - aktywne, kreatywne dostosowywanie do zmieniających się zewnętrznych i wewnętrznych uwarunkowań; (scenariusze, monitoring, aktualizacja),

• wzrost znaczenia planowania regionalnego

• partycypacja społeczna w procesie tworzenia polityki

ZAKRES PRZEDMIOTOWY P0LITYKI (programowania strategicznego)

zagadnienia horyzontalne (takie jak zmiana wzorców produkcji i konsumpcji oraz in.)

zagadnienia o charakterze działowym (takie jak polityka przemysłowa, energetyczna, społeczna, rolna, ekologiczna, wodna, transportowa, naukowo-badawcza i in.)

Obszary te są współzależne i kompleksowo powinny być integrowane w polityce państwa (np. ekologicznej czy wodnej)

ETAPY ROZWOJU PROGRAMOWANIA STRATEGICZNEGO W POLSCE

Odejście od praktyki planowania na szczeblu kraju po 1989r.

Powrót do programowania w związku z perspektywą akcesji do Unii Europejskiej od połowy lat 90.

Włączenie Polski w struktury programowania UE od 1maja 2004roku

Porządkowanie i doskonalenie krajowego systemu programowania (Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z 6 grudnia 2006r. i jej nowelizacje )

Stan obecny

- dalszy rozwój programowania strategicznego związany z przygotowaniami do wykorzystania unijnych funduszy w ramach perspektywy finansowej 2007-2013

- kluczowa rola Ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (z 6 grudnia 2006r z pózn.zm.)

6 .XII. 2006 r. Sejm RP uchwalił „Ustawę o zasadach prowadzenia polityki rozwoju”. (Dz.U. Nr 227, poz. 1658)

Ustawa jest pierwszym kompleksowym rozwiązaniem, które dotyczy sposobu prowadzenia polityki rozwoju i odnosi się do wszystkich podmiotów realizujących tę politykę i wszystkich źródeł jej finansowania.

Ustawa tworzy ramy systemu programowania rozwoju kraju poprzez określenie:

zasad polityki rozwoju

podmiotów prowadzących politykę rozwoju,

trybu współpracy między nimi,

podstawowych dokumentów programowych służących prowadzeniu polityki rozwoju

art.4 Politykę rozwoju prowadzi się na podstawie strategii rozwoju i programów (operacyjnych i rozwoju) z wykorzystaniem środków publicznych.

art.9 Strategiami rozwoju są:

długookresowa strategia rozwoju kraju

średniookresowa strategia rozwoju kraju

inne strategie rozwoju (strategie sektorowe i horyzontalne szczebla centralnego, strategie rozwoju województw, strategie rozwoju lokalnego)

Ustawa nadaje kluczową pozycję w systemie programowania Strategii Rozwoju Kraju

PODMIOTY PROGRAMOWANIA STRATEGICZNEGO (polityki)

podmiot programowania - organ odpowiedzialny za opracowanie danego programu (polityki) i jego realizację

Podmiotami programowania strategicznego są organy administracji publicznej:

w skali kraju - Rada Ministrów

w skali sektorowej - ministrowie odpowiedzialni za sektor

w skali regionu - samorząd województwa

w skali lokalnej - samorząd powiatowy i gminny

Uwarunkowania prawne programów strategicznych (polityk)

krajowe akty prawne: ustawy lub rozporządzenia, także pośrednio, np. gdy są one rezultatem realizacji statutowych zadań danego organu.

zobowiązania związane z członkostwem w UE i uczestnictwem w jej politykach. Uwarunkowania te mają różny charakter: od zobowiązań wynikających z traktatów, dyrektyw, rozporządzeń i decyzji po tzw. “soft law” zawarte w różnego rodzaju opiniach i zaleceniach, które formalnie nie posiadają wiążącej mocy prawnej.

zobowiązania wynikające z innych niż unijne umów i konwencji międzynarodowych, związane z uczestnictwem Polski w różnych organizacjach międzynarodowych (np. WTO, Bank Światowy, MFW, OECD, ONZ i in.)

METODYKA PROGRAMOWANIA

ETAPY OPRACOWYWANIA POLITYKI (PROGRAMU STRATEGICZNEGO:

ZAŁOŻENIA

WSTĘPNY PROJEKT

WERSJA OSTATECZNA

Każdej z tych faz towarzyszą konsultacje - międzyresortowe i społeczne (sposób realizacji zasady partnerstwa)

Obowiązek konsultacji społecznych programów strategicznych zapisany został w “Ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju”

art. 6

1. Projekty strategii rozwoju podlegają konsultacjom z jednostkami samorządu terytorialnego, partnerami społecznymi i gospodarczymi oraz z Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego

Partycypacja społeczna (zasada partnerstwa)

- współudział przedstawicieli zainteresowanych środowisk i grup społecznych w procesie tworzenia polityki i innych dokumentów programowych

Zalety:

poprawa jakości polityki

sprzyja realizacji dzięki akceptacji polityki przez podmioty, do których jest on adresowany

Wady:

zbyt rozbudowane konsultacje społeczne mogą wydłużać i komplikować proces tworzenia polityki

ryzyko osłabienia spójności merytorycznej polityki na skutek uwzględnienia nadmiernej liczby niekiedy wewnętrznie sprzecznych postulatów

Rozwiązanie - tzw. metoda ekspercko-partnerska

Podstawowe formy konsultacji społecznych:

- jednostronnego informowania

- dwustronnej komunikacji

- aktywnej partycypacji zainteresowanych środowisk w opracowywaniu polityki

Zasady jakich należy przestrzegać :

jasne zdefiniowanie problemów, które są przedmiotem konsultacji

podanie do wiadomości publicznej ich wyników

Powiązania z innymi politykami i programami strategicznymi krajowymi i UE

Podstawowe elementy programu strategicznego (m.in.polityki wodnej) i jego ramowy układ: diagnoza, uwarunkowania, określenie celów, wybór obszarów priorytetowych i kierunków działania, określenie ram finansowych i sposobów realizacji, monitoring i ewaluacja.

PODSTAWOWE ELEMENTY PROGRAMU STRATEGICZNEGO (m.in.polityki wodnej) I JEGO RAMOWY UKŁAD:

• DIAGNOZA AKTUALNEGO STANU

• UWARUNKOWANIA

• OKREŚLENIE CELÓW

• PERSPEKTYWY - WYBÓR OBSZARÓW PIORYTETOWYCH I KIERUNKÓW DZIAŁANIA

• OKREŚLENIE RAM FINANSOWYCH I SPOSOBU REALIZACJI POLITYKI

• MONITORING I EWALUACJA

Diagnoza aktualnego stanu gospodarki wodnej(wg. projektu Narodowej Strategii Gospodarowania Wodami 2030)

Stan zasobów wodnych

Potrzeby wodne

Ocena zagrożenia i stan zabezpieczenia przed powodzią i suszą

Ocena stanu regulacji prawnych

Ocena stanu zarzdzania i finansowania

Identyfikacja głównych problemów i niezbędnych działań

Uwarunkowania identyfikacja uwarunkowań polityki oraz sprecyzowanie kluczowych problemów wymagających rozwiązania

Rodzaje analizowanych uwarunkowań:

zewnętrzne - uwarunkowania, które określają warunki funkcjonowania i rozwoju w obszarze objętym programem, na które nie mamy wpływu; mogą one mieć charakter pozytywny lub negatywny, sprzyjający bądź ograniczający, stanowić szansę lub zagrożenie

wewnętrzne - stan szeroko rozumianych zasobów (materialnych i niematerialnych), w celu zidentyfikowania mocnych i słabych stron

Uwarunkowania gospodarowania wodami (wg. projektu Narodowej Strategii Gospodarowania Wodami 2030)

Uwarunkowania międzynarodowe

- Polityka wodna UE i jej dyrektywy,

- Międzynarodowe konwencje, np. Konwencja Helsińska o Ochronie środowiska Morskiego Obszaru Bałtyckiego, Konwencja Ramsar dot.ekosystemów wodno-błotnych,

- Porozumienia o gospodarowaniu wodą na wodach granicznych, itd., itd.,

Uwarunkowania krajowe

- Konstytucja RP

- Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015

- Polityka Ekologiczna Państwa,

- Plan Przestrzenego Zagospodarowania Kraju

- Plan Rozwoju Regionalnego Polski, itd.., itd.,

SPOSOBY FORMUŁOWANIA CELÓW

JAKOŚCIOWY- przedstawieniu kierunku działania bądź pożądanego stanu, do którego będzie się dążyć poprzez realizację polityki,

ILOŚCIOWY- wyrażenie celu w wartościach liczbowych: bezwzględnych lub względnych. Może on zarówno przedstawiać poziom, jaki ma zostać osiągnięty w horyzoncie objętym polityką, jak i zmianę, która ma nastąpić w wyniku realizacji polityki.

MIESZANY

CELE A HORYZONT CZASOWY POLITYKI

horyzont jednoznacznie zdefiniowany; wówczas cele polityki dostosowywane są do przyjętej perspektywy

horyzont pochodny; to przyjęte cele rozwoju są podstawą określania czasowego przedziału realizacji polityki

CELE POLITYKI (programu strategicznego) - określenie stanu, który chcemy osiągnąć dzięki jej realizacji

Cele polityki powinny tworzyć uporządkowaną,spójną strukturę hierarchiczną.

Można to zobrazować przy pomocy tzw. “drzewa celów”

Cele usytuowane poniżej celu nadrzędnego obejmują coraz węższe fragmenty programu,

Mogą też dotyczyć krótszych przedziałów czasowych - etapów realizacji programu.

Spójność celów jest miarą prawidłowej konstrukcji polityki i warunkiem jej skuteczności. Daje także efekt synergii.

WIZJA I MISJA W POLITYCE (programie strategicznym)

wizja - to syntetyczny obraz docelowy programowanego obszaru (przedmiotu programowania), akcentujący jego najważniejsze pożądane charakterystyki

misja - zgodnie z etymologicznym znaczeniem tego słowa (ważne zadanie do spełnienia; odpowiedzialne zlecenie do wykonania) powinna pokazywać rolę, jaką podejmuje się odegrać główny podmiot polityki w realizacji jej celów

RODZAJE CELÓW

cel nadrzędny - wyrażenie zamierzenia, ogólnej wizji tego, co ma być osiągnięte dzięki realizacji polityki

cele pośrednie - cele służące osiągnięciu celu nadrzędnego, wyznaczane dla obszarów priorytetowych, tj. dziedzin i działań kluczowych w realizacji celu nadrzędnego

cele operacyjne - cele służące realizacji celów pośrednich, z których bezpośrednio wynikają zadania realizacyjne.

Drzewo celów” ilustruje nie tylko zależności hierarchiczne między kolejnymi poziomami celów, ale także związki typu: cel - zadania warunkujące realizację.

Innymi słowy: cele pierwszego poziomu są zadaniami w procesie realizacji celu nadrzędnego, cele poziomu

drugiego - zadaniami dla celów poziomu pierwszego, itd.

W efekcie zapis celów polityki w postaci “drzewa celów” stanowi zarazem zapis ścieżki jej realizacji, a więc swego rodzaju syntezę danej polityki.

Cele strategiczne gospodarowania wodami

Cel nadrzędny - zapewnienie harmonijnego gospodarowania wodami jako jednego z warunków zrównoważonego rozwoju kraju wobec przewidywanych zmian klimatu,

Cele strategiczne/pośrednie:

- Osiągnięcie i utrzymanie dobrego sanu i potencjału wód oraz związanych z nimi ekosystemów,

- Zaspokojenie potrzeb zaopatrzenia ludności w wodę do picia i sanitacji,

- Zaspokojenie potrze wodnych gospodarki uzasadnionych społecznie i ekonomicznie,

- Skuteczna ochrona ludności i gospodarki w sytuacjach kryzysowych

ZASADY FORMUŁOWANIA CELÓW POLITYKI

• powinny być sformułowane jasno i jednoznacznie;specific

• ambitne, ale osiągalne; achievable

• odpowiednie: osiągnięcie danego celu powinno znacząco przyczynić się do realizacji kluczowego celu długofalowego; relevant

• zawarte w określonych ramach czasowych; timeframed.

• powinny być mierzalne; measurable

• nie powinno być ich zbyt wiele

Najczęściej wykorzystywane metody opracowywania PERSPEKTYW

WYBÓR STRATEGICZNYCH PRIORYTETÓW KIERUNKÓW DZIAŁANIA

metody ilościowe

metody scenariuszowe

SWOT

metody eksperckie, np. metoda delficka lub tzw. foresight

Przykład: PRIORYTETY STRATEGII ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU UE:

climate change,

public health,

management of natural resources (a.o. water),

transport,

ageing society,

social exclusion and poverty,

global partnership for sustainable development,

patterns of production and consumption,

good governance

Metody ilościowe

• opis statystyczny, prognozy i modele ekonometryczne

• najczęściej stosowaną metodą jest ekstrapolacja trendów (OSTROŻNIE!): uogólnienie i przedłużenie na przyszłość tendencji kształtowania się danego zjawiska.

• często spotykanym rozwiązaniem jest przedstawianie wyników analiz w postaci scenariuszy, wariantów rozwoju.

Wykorzystując metody ilościowe, należy pamiętać o ich ograniczeniach. Warunkiem prawidłowej ekstrapolacji dotychczasowej tendencji jest np. dysponowanie odpowiednio długim szeregiem czasowym oraz wysokie prawdopodobieństwo kontynuacji dotychczasowego trendu w przyszłości.

Przykład: w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko realizowanych jest 15 priorytetów:

I. Gospodarka wodno - ściekowa

II. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi

III. Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska

IV. Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska

V. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych

VI. Drogowa i lotnicza sieć TEN-T

VII. Transport przyjazny środowisku

VIII. Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe

IX. Infrastruktura drogowa w Polsce Wschodniej

X. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku

XI. Bezpieczeństwo energetyczne

XII. Kultura i dziedzictwo kulturowe

XIII. Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia

XIV. Infrastruktura szkolnictwa wyższego

XV. Konkurencyjność regionów

METODY SCENARIUSZOWE ANTYCYPOWANIE PRZYSZŁOŚCI W WARUNKACH NIEPEWNOŚCI

opis możliwych kierunków rozwoju rzeczywistości i przyszłych zdarzeń, najczęściej przedstawiający przyszłość w ujęciu wariantowym

Metody eksperckie

-metody oceny uwarunkowań i myślenia o przyszłości, których istotą jest uzgadnianie opinii eksperckich dotyczących kształtu przyszłości

(np. metoda delficka lub tzw. foresight mający umożliwiać przewidywanie przyszłych potrzeb i trendów rozwojowych społeczeństwa i gospodarki oraz ukierunkowywanie bieżących inwestycji B+R na przyszłe priorytety)

System realizacji polityki

-zasady i procedury obowiązujące instytucje uczestniczące w realizacji polityki oraz jej programów, obejmujące zarządzanie, monitoring, ewaluację, kontrolę i sprawozdawczość oraz sposób koordynacji działań tych instytucji

Określenie systemu realizacji polityki wymaga:

-doboru instrumentów jego realizacji,

-wskazania podmiotów odpowiedzialnych za poszczególne zadania i zasad współpracy

-opracowania harmonogramu realizacji

Główne rodzaje instrumentów realizacji polityki (programu strategicznego)

regulacje prawne

instrumenty finansowe

zmiany instytucjonalno-organizacyjne

dialog społeczny

Przykład:wdrożenie Krajowego Programu Reform na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej na lata 2005- 2008 wymagało:

uchwalenia ok. 60 ustaw i nowelizacji 17

nakładów rzędu 50 mld zł. Działania finansowane były ze środków krajowych publicznych i prywatnych, w tym z budżetu państwa i jednostek samorządowych oraz współfinansowane z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności.

OKREŚLENIE RAM FINANSOWYCH POLITYKI

Plan finansowy polityki (programu strategicznego) powinien zawierać:

szacunek zapotrzebowania na środki wg priorytetów realizacyjnych

łączną kwotę możliwych do uzyskania środków finansowych według źródeł pochodzenia

harmonogram wydatków związanych z realizacją poszczególnych priorytetów polityki (programu strategicznego) w kolejnych latach

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA

MONITORING POLITYKI (PROGRAMU STRATEGICZNEGO)

proces zbierania i analizy informacji ilościowych i jakościowych dotyczących procesu wdrażania programu w celu oceny zgodności realizacji programu z jego założeniami

systematyczna obserwacja zestawu wyselekcjonowanych wskaźników obrazujących dynamikę i strukturę zjawisk objętych poszczególnymi celami programu, mająca na celu zapewnienie informacji zwrotnych na temat zgodności przebiegu realizacji programu z jego harmonogramem

WYMOGI WOBEC WSKAŹNIKÓW MONITOROWANIA POLITYKI (programu strategicznego)

czytelne i zrozumiałe,

odpowiednie do stosowanych polityk,

wzajemnie spójne,

dostępne na czas,

oparte na wiarygodnych źródłach danych,

porównywalne w zakresie dotyczącym państw członkowskich UE oraz, w miarę możliwości, także innych krajów (głównie USA)

Nie powinny też wymagać od instytucji statystycznych czy respondentów krajowych zbyt dużego wysiłku w celu zebrania i dostarczenia danych, w jak największym stopniu wykorzystując informacje dostępne w Europejskim Systemie Statystycznym.

SYSTEM EWALUACJI POLITYKI (programu strategicznego) - całokształt działań na rzecz kompleksowej, systematycznej i obiektywnej oceny programu; jego założeń, procesu realizacji i rezultatów.

Na system ewaluacji składa się:

ewaluacja ex ante - sprawdzenie spójności wewnętrznej i zewnętrznej programu oraz wstępne określenie spodziewanych efektów

ewaluacja mid-term - ma dostarczyć informacje o pierwszych efektach programu, jakości zarządzania nim oraz funkcjonalności systemu monitoringu

ewaluacja on-going - ocena realizacji programu w trakcie realizacji w celu oceny zasadności uruchomienia uruchomienia środków z rezerwy

ewaluacja ex post - podsumowuje i ocenia program jako całość

Ewaluacja szacunkowa (Ex ante evaluation)

- ocena przeprowadzana przed wdrożeniem polityki, w trakcie jej projektowania.

Ma za zadanie ocenę trafności i spójności zamierzeń.

Daje władzom publicznym informacje co do szans powodzenia programów, projektów czy działań oraz realistycznego oszacowania celów i wartości docelowych.

Jest podstawą do monitorowania i dalszej ewaluacji.

Ewaluacja w połowie okresu realizacji (Mid-term evaluation) -

Przeprowadzana w połowie okresu wdrażania polityki, poddaje krytyce pierwsze rezultaty, co pozwala ocenić jakość wdrażania i monitorowania. Pokazuje, w jaki sposób założenia przekładane są na działania i tam gdzie jest to konieczne, wskazuje konieczność dokonania korekt. Przez porównanie z sytuacją początkową, pokazuje ewolucję kontekstu gospodarczego i społecznego oraz ocenia czy cele pozostają trafne. Bada czy polityka i priorytety władz publicznych pozostają spójne. Pomaga w przygotowaniu ewentualnych poprawek i zmian w programie oraz przedyskutowaniu ich w przejrzysty sposób.

W okresie 2007-2013 KE zrezygnowała z konieczności dokonywania ewaluacji mid-term.

Ewaluacja bieżąca/uzupełniająca (On-Going Evaluation) -

Powinna być prowadzona przez cały okres realizacji polityki. Umożliwia korygowanie polityki w trakcie jej realizacji poprzez wsparcie procesu zarządzania. Poddaje analizie pierwsze efekty polityki oraz ewentualne problemy, słabości strukturalne lub zmiany w otoczeniu zewnętrznym.

Ewaluacja końcowa (Ex post evaluation) - ocena pełna przeprowadzana po zakończeniu realizacji interwencji

podsumowuje i ocenia efekty (skuteczność), efektywność i trwałość rezultatów,

ma określić czynniki wpływające na sukces lub niepowodzenie polityki, dając tym samym asumpt do projektowania przyszłych interwencji lub/i korekty polityki realizowanej.

KRYTERIA OCENY POLITYKI (PROGRAMÓW STRATEGICZNYCH) W PROCESIE EWALUACJI

SKUTECZNOŚĆ (effectiveness) - pozwala ocenić, czy cele polityki zdefiniowane na etapie planowania zostały osiągnięte lub są osiągane według ustalonego harmonogramu.

EFEKTYWNOŚC (efficiency) - oceniając politykę pod względem jej efektywności porównuje się zaangażowane w nią zasoby z jego rzeczywistymi osiągnięciami.

STOSOWNOŚĆ (relevance) - za pomocą kryterium stosowności określa się zgodność celów polityki będącej przedmiotem oceny z potrzebami i problemami występującymi w danym sektorze.

TRWAŁOŚĆ EFEKTÓW (sustainability) - do podstawowego zestawu kryteriów dodaje się niekiedy także aspekt długofalowości, który pozwala na określenie, czy efekty badanej polityki będą (lub nie) trwałe w określonej perspektywie czasowej.

DOKUMENTY Z OBSZARU SPOŁECZNO-GOSP. ROZWOJU KRAJU

1) długookresowa strategia rozwoju kraju - dokument określający główne trendy, wyzwania, i scenariusze rozwoju społeczno-gospodarczego kraju oraz kierunki przestrzennego zagospodarowania kraju, z uwzględnieniem zasady zrównoważonego rozwoju, obejmujący okres co najmniej 15 lat;

2) średniookresowa strategia rozwoju kraju - dokument określający podstawowe uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju kraju w wymiarze społecznym, gospodarczym, regionalnym i przestrzennym, obejmujący okres 4-10 lat, realizowany przez strategie rozwoju oraz przy pomocy programów, z uwzględnieniem okresu programowania Unii Europejskiej;

3) inne strategie rozwoju - dokumenty określające podstawowe uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju w danych obszarach wskazanych w średniookresowej strategii rozwoju kraju, odnoszące się do rozwoju regionów, rozwoju przestrzennego, sektorów lub dziedzin, realizowane przy pomocy programów

SYSTEM PLANOWANIA REGIONALNEGO

Programowanie rozwoju regionalnego dokonuje się w ramach:

polityki regionalnej prowadzonej przez rząd (polityka interregionalnej)

polityk rozwoju poszczególnych regionów prowadzonych przez samorządowe władze regionalne I lokalne (polityki intraregionalnej).

Strategie odnoszące się do rozwoju regionów:

1) krajowa strategia rozwoju regionalnego;

2) strategia ponadregionalna;

3) strategia rozwoju województwa

Projekty krajowej strategii rozwoju regionalnego oraz strategii ponadregionalnych opracowuje minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego w konsultacji z jednostkami samorządu terytorialnego oraz partnerami społecznymi i gospodarczymi.

Krajowa strategia rozwoju regionalnego oraz strategie ponadregionalne są przyjmowane przez Radę Ministrów, w drodze uchwały, na okres niewykraczający poza okres obowiązywania średniookresowej strategii rozwoju kraju.

Strategia wojewódzka

podstawowy dokument programowy województwa określający cele i kierunki jego rozwoju oraz wynikające z nich zadania dla władzy samorządowej.

Podstawę prawną do opracowania strategii rozwoju województwa stanowi Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa.

Regionalne programy operacyjne (RPO)

są programami wykonawczymi strategii rozwoju województw.

W latach 2007-2013 RPO ze względu na skalę zaangażowanych w ich realizację środków są głównymi programami wykonawczymi strategii rozwoju województw

Ponadto na szczeblu województw opracowywanych jest szereg różnego rodzaju dokumentów programowych o węższym polu, takich jak:

• strategie integracji społecznej,

• strategie rynku pracy,

• strategie rozwoju turystyki,

• strategie rozwoju infrastruktury,

• strategie rozwoju transportu,

• regionalne strategie innowacji,

• strategie rozwoju kultury,

• strategie rozwoju edukacji,

• ochrony zdrowia

• programy ochrony środowiska i in

GŁÓWNE RODZAJE PROGRAMÓW STRATEGICZNYCH WCHODZĄCYCH W SKŁAD SYSTEMU PROGRAMOWANIA STRATEGICZNEGO W POLSCE W WARUNKACH CZŁONKOSTWA W UE

PROGRAMY SPOŁECZNO-GOSPODARCZE:

- DŁUGOOKRESOWA STRATEGIA ROZWOJU KRAJU

- ŚREDNIOOKRESOWA STRATEGIA ROZWOJU KRAJU (ŚSRK)

- STRATEGIA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA RZĄDU NA OKRES KADENCJI

- KRAJOWY PROGRAM REFORM (KPR)

- NARODOWE STRATEGICZNE RAMY ODNIESIENIA (NSRO)/NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI (NSS)

- KRAJOWE PROGRAMY OPERACYJNE (PO)

- PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH

- NARODOWY PLAN STRATEGICZNY DLA RYBOŁÓSTWA

- PROGRAM KONWERGENCJI

- KRAJOWY PROGRAM ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO i INTEGRACJI SPOŁECZNEJ

- STRATEGIE ROZWOJU (DZIEDZINOWE I HORYZONTALNE) ORAZ REALIZUJĄCE JE PROGRAMY ROZWOJU

PROGRAMY PRZESTRZENNE I REGIONALNE:

- KONCEPCJA PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA KRAJU (KPZK) - Plan przestrzennego zagospodarowania kraju

- PLANY PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA WOJEWÓDZTW

- STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA GMINY

- MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

- KRAJOWA STRATEGIA ROZWOJU REGIONALNEGO

- NARODOWE STRATEGICZNE RAMY ODNIESIENIA (NSRO)/NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI (NSS)

- STRATEGIE ROZWOJU WOJEWÓDZTW

- REGIONALNE PROGRAMY OPERACYJNE

- STRATEGIE LOKALNE (POWIATÓW, GMIN, MIAST)

Hierarchia programów strategicznych wg znowelizowanej w Ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju

- na szczycie znajdują się strategie długookresowe - na co najmniej 15 lat rozwoju kraju oraz rozwoju przestrzennego kraju.

- niższy szczebel zajmują obejmujące od 4 - 10 lat średniookresowe strategie: rozwoju kraju oraz spójności społeczno-gospodarczo- terytorialnej (NSS, RE).

- realizacji ww. strategii służą: strategie rozwoju (regionów, sektorów gospodarki lub dziedzin życia społecznego, przestrzennego) oraz programy (operacyjne i wykonawcze) o horyzoncie nie wykraczającym poza horyzont SSRK

- W przypadkach, gdy horyzont strategii rozwoju jest dłuższy- istnieje obowiązek wydzielenia etapu realizacji odp horyzontowi SRK.

MRR dokonuje oceny zgodności SR z SSRK

Planowanie strategiczne powiązane ma być z wieloletnim programowaniem budżetowym.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej UE (tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna - RDW).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE, nazywana Ramową Dyrektywą Wodną (RDW), ustanawia ramy dla działań w zakresie polityki wodnej Unii Europejskiej.

Dyrektywa weszła w życie dnia 22 grudnia 2000 roku stanowiąc istotny krok w kierunku zrównoważonego wykorzystywania zasobów wodnych w Europie, w pierwszej dekadzie XXI wieku.

Ramowa Dyrektywa Wodna zobowiązuje kraje członkowskie Unii Europejskiej do podjęcia niezbędnych działań dla osiągnięcia do końca 2015 roku „dobrego stanu” wszystkich wód Europy.

RDW stanowi przykład śmiałego i przyszłościowego narzędzia mającego dalekosiężne konsekwencje dla gospodarki wodnej oraz ekosystemów wodnych na terenie Europy.

Cel: osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód do 2015 roku w tym:

- zapobieganie dalszemu pogarszaniu się ekosystemów wodnych oraz ochrona i poprawa ich stanu,

- propagowanie zrównoważonego korzystania z wód opartego na długoterminowej ochronie dostępnych zasobów,

- zapewnienie stopniowego ograniczenia zanieczyszczenia wód podziemnych,

- realizacja przedsięwzięć służących stopniowemu ograniczeniu zrzutów, emisji i strat priorytetowych substancji niebezpiecznych,

ale jednocześnie

- zaspokojenie uzasadnionego zapotrzebowania na wodę ludności, rolnictwa i przemysłu,

- podniesienie skuteczności ochrony w sytuacjach nadzwyczajnych (powódź/susza).

Zintegrowane zarządzanie zasobami wodnymi (IWRM)

- Integralne podejście do wód powierzchniowych, podziemnych, przejściowych i przybrzeżnych,

- Zarządzanie zlewniowe,

- Uwzględnienie aspektów ekologicznych,

- Uspołecznienie procesu decyzyjnego.

IWRM jest to proces zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi realizowany w zlewniach rzecznych w pełnej koordynacji z zarządzaniem procesami społeczno-gospodarczego rozwoju i działaniami podejmowanymi dla ochrony środowiska zgodnie z zasadami trwałego i zrównoważonego rozwoju.

Podstawowym celem prac planistycznych według RDW jest opracowanie planów gospodarowania wodami w obszarach dorzeczy, zawierających m.in. programy działań ekonomicznie efektywnych i społecznie skutecznych, niezbędnych dla osiągnięcia „dobrego stanu” wód.

Planowanie jest procesem realizowanym w dorzeczach i zlewniach rzek, obejmując wszystkie rodzaje wód: powierzchniowe, podziemne, przejściowe i przybrzeżne.

Proces ten ma charakter zintegrowany i cechuje go wiele interakcji (sprzężeń zwrotnych) miedzy komponentami realizowanymi zgodnie z ustalonym harmonogramem.

We wszystkich obszarach dorzeczy realizowane są nie tylko prace planistyczne wynikające z RDW - koordynacja plac planistycznych,

Planowanie strategiczne wg. RDW ma znaczenie nie tylko dla gospodarowania wodą - usprawnienie rozwiązań instytucjonalnych, poprawa stosowania prawa, ułatwienie kontaktów, rozpowszechnienie polityki wodnej

Każde z państw członkowskich UE posiada własne tradycje planistyczne oraz sposoby kształtowania stosunków społecznych, włącznie z podziałem ról i zadań między rządem, samorządami, podmiotami gospodarczymi i osobami prywatnymi.

Komponenty procesu planowania wg RDW i harmonogram realizacji

Ocena stanu istniejącego i wstępna analiza problemów gospodarki wodnej;

Ustalenie celów środowiskowych;

Ustanowienie programów monitorowania;

Analiza problemów gospodarki wodnej;

Ustalenie programu działań;

Opracowanie planu gospodarowania wodami w obszarze dorzecza;

Wdrożenie programu działań i proces oceny;

Informacja i konsultacje społeczne, aktywne włączenie zainteresowanych stron.

1. Ocena stanu istniejącego i wstępna analiza problemów gospodarki wodnej

charakterystyka obszaru dorzecza, łącznie z ustaleniem dla wód powierzchniowych typologii i warunków referencyjnych;

wyznaczenie jednolitych części wód powierzchniowych (rzeki, jeziora, przejsciowe, przybrzeżne) i podziemnych;

identyfikacja znaczących presji antropogenicznych i ich oddziaływań na stan wód, wraz z ocena stopnia zagrożenia możliwosci osiągnięcia celów środowiskowych w poszczególnych częściach wód powierzchniowych i podziemnych;

wstępna analiza ekonomiczna gospodarowania wodami, wraz z koncepcją działań perspektywicznych;

wyznaczenie i sporządzenie rejestru obszarów chronionych.

Charakterystyka obszaru dorzecza, łącznie z ustaleniem dla wód powierzchniowych typologii i warunków referencyjnych

Ustalono typologię dla wód powierzchniowych - 25 typów rzek - dla każdego typu opracowano warunki referencyjne wg. kryteriów ustalonych przez RDW - wyznaczono jednolite części wód powierzchniowych i podziemnych

Identyfikacja znaczących presji antropogenicznych i ich oddziaływań na stan wód, wraz z ocena stopnia zagrożenia możliwości osiągnięcia celów środowiskowych w poszczególnych częściach wód powierzchniowych i podziemnych

W trakcie oceny stopnia zagrożenia osiągnięcia celów środowiskowych wyróżniono części wód niezagrożone, potencjalnie zagrożone (dla których nie można jednoznacznie stwierdzić zagrożenia ze względu na brak danych) oraz zagrożone,

Wyznaczanie kategorii zagrożenia rzek obejmowało indywidualna ocenę każdej jednolitej części wód pod względem trzech typów oddziaływań (presji):

- punktowych źródeł zanieczyszczeń;

- obszarowych źródeł zanieczyszczeń;

- poborów wód dla celów gospodarczych i zaopatrzenia ludności.

Wstępna analiza ekonomiczna gospodarowania wodami, wraz z koncepcją działań perspektywicznych

Określenia stopnia zwrotu kosztów usług wodnych na podstawie analizy działalności operatorów wodociągowo-kanalizacyjnych w roku 2002 w regionach wodnych,

Analizę ograniczono do sektora komunalnego - brak szczegółowych danych dla sektorów przemysłu i rolnictwa,

Obliczony stopień zwrotu kosztu usług wodnych uwzględnia tylko zwrot kosztów finansowych, bez uwzględnienia na obecnym etapie kosztów ekologicznych i zasobowych.

Stwierdzono niepełny zwrot kosztów za usługi wodne w zakresie zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków w analizowanych obszarach dorzeczy.

Następne etapy analizy ekonomicznej powinny zawierać zestawienie efektywnych ekonomicznie działań, prowadzących do osiągnięcia zwrotu kosztów za usługi wodne.

Wyznaczenie i sporządzenie rejestru obszarów chronionych

ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych przeznaczone do poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;

kąpieliska;

obszary wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (wraz z wykazem jednolitych części wód w tych obszarach);

obszary przeznaczone do ochrony siedlisk lub gatunków, gdzie utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie (wraz z wykazem jednolitych części wód w tych obszarach).

2. Ustalenie celów środowiskowych

Ustalanie celów środowiskowych, jest etapem prac planistycznych, w którym poszczególnym jednolitym częściom wód przypisywane są konkretne wymagania w zakresie elementów jakości biologicznej, fizykochemicznej i hydromorfologicznej.

Zadania obejmują tu zdefiniowanie standardów jakości ekologicznej i określenie (liczbowych) granic klas jakości dla biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych elementów, oraz przypisanie konkretnych wymagań jednolitym częściom wód

Ponieważ zadania komponentu 2 należy zakończyć dopiero w 2006 roku, istotna część prac związanych z analiza problemów gospodarki wodnej będzie prowadzona bez znajomości konkretnych celów - i dla potrzeb tej analizy będzie należało przyjąć cele zastępcze

Ponadto, do roku 2007 nie będą dostępne dane monitoringowe, które umożliwiałyby bardziej precyzyjne określenie celów.

CELE DLA WÓD POWIERZCHNIOWYCH:

- zapobieganie pogarszaniu się ich stanu,

- osiągnięcie do roku 2015 dobrego stanu (ekologicznego i chemicznego) wód lub - w przypadku sztucznych i silnie zmienionych części wód dobrego potencjału ekologicznego i dobrego stanu chemicznego,

- realizacja niezbędnych działań w celu stopniowego zmniejszania zanieczyszczenia wód substancjami priorytetowymi oraz eliminacja lub stopniowa redukcja emisji, zrzutów i ubytków priorytetowych substancji niebezpiecznych.

CELE DLA WÓD PODZIEMNYCH:

realizacja niezbędnych działań zapobiegających lub ograniczających dopływ zanieczyszczeń do wód podziemnych, w celu zapobieżenia pogarszaniu się stanu wszystkich części tych wód,

ochrona, poprawa i przywracanie do właściwego stanu wszystkich części wód podziemnych oraz zapewnienie równowagi pomiędzy poborami a zasilaniem tych wód, w celu osiągnięcia dobrego stanu wód podziemnych najpóźniej w grudniu 2015 roku,

realizacja niezbędnych działań dla odwrócenia każdej znaczącej i otrzymującej się tendencji wzrostu stężenia zanieczyszczeń, spowodowanego działalnością człowieka, w celu stopniowej redukcji zanieczyszczenia wód podziemnych.

CELE DLA OBSZARÓW CHRONIONYCH:

osiągniecie najpóźniej do grudnia 2015 roku zgodności ze wszystkimi normami i celami określonymi w prawodawstwie wspólnotowym, na podstawie którego zostały ustanowione obszary chronione.

ODSTĘPSTWA

Przedłużenie terminu osiągania celów dla jednolitych części wód zostało dopuszczone jeżeli nie zachodzi pogarszanie stanu wód oraz spełnione są wszystkie z następujących warunków:

- techniczne ograniczenia, niewspółmiernie wysokie koszty,

- najwyżej dwie kolejne aktualizacje planu,

- ustanowione mniej rygorystyczne cele są przedstawione w PGWOD

3. Ustanowienie programów monitorowania

Zasadniczym celem monitoringu jest dokonanie spójnego i kompleksowego opisu stanu wód w obszarach dorzeczy,

Monitoring diagnostyczny - uzupełnianie i weryfikacja ocen przez 1 rok w każdym 6-letnim cyklu,

- parametry jakości biologicznej, hydromorfologicznej, fizykochemicznej oraz substancji zanieczyszczających

Monitoring operacyjny - w częściach wód zagrożonych niespełnieniem celów środowiskowych RDW przez wszystkie lata 6-letniego cyklu,,

Monitoring badawczy - identyfikacja przyczyn zagrożenia części wód.

Studia wykonalności modernizacji systemów monitoringowych.

4. Analiza istotnych problemów gospodarki wodnej

Analiza istotnych problemów gospodarki wodnej (komponent 4) stanowi zasadniczy krok pomiędzy oceną stanu obecnego i wstępna analiza problemów gospodarki wodnej (komponent 1) a opracowaniem programów działań (komponent 5).

Jej podstawowym celem jest ocena „odległości” (rozbieżności) pomiędzy stanem jednolitej części wód (JCW) i wymaganiami dobrego stanu lub dobrego potencjału ekologicznego (w odniesieniu do sztucznych lub silnie zmienionych części wód).

Ocena zarówno w odniesieniu do obecnego stanu wód - wyniki analizy istotnych problemów należy udostępnić do konsultacji społecznych do 22 grudnia 2007 roku - jak i w odniesieniu do prognozy stanu w roku 2015;

Ocena stanowi podstawę do określenia ekonomicznie uzasadnionych działań, umożliwiających osiągniecie do 2015 roku ustalonych celów środowiskowych dla (zagrożonych) JCW.

Zgodnie z RDW, ocenę stanu wód oraz wskazanie oddziaływań, mogących stanowić zagrożenie dla osiągnięcia celów środowiskowych, należy wykonać dla wszystkich jednolitych części wód (JCW).

Jednak o ile o stanie morfologicznym i częściowo biologicznym decydują oddziaływania związane bezpośrednio z JCW, to o stanie fizykochemicznym i reżimie hydrologicznym decydują również oddziaływania (punktowe i obszarowe) związane z bezpośrednią zlewnia JCW oraz zlewniami JCW zlokalizowanymi powyżej.

Ze względu na uwarunkowania przestrzenne, wszelkie analizy o charakterze bilansowym (ilość i jakość) powinny być prowadzone w granicach zlewni. Warunkiem koniecznym dla realizacji tego postulatu jest przypisanie jednolitym częściom wód granic związanych z nimi zlewni.

Z tych powodów wprowadzano pomocniczą jednostkę obszarową -scaloną część wód (ScCW), obejmującą kilka JCW. Sposób określania ScCW wynika przede wszystkim z uwarunkowań hydrograficznych, typologii JCW, lokalizacji punktów monitoringu ilościowego i jakościowego, lokalizacji obiektów hydrotechnicznych itp.

5. Ustalenie programu działań

PodstawowĄ funkcją programu działań jest realizacja celów środowiskowych. Dla realizacji tych celów, program działań obejmuje działania „podstawowe” (zapewniające realizacje postanowień prawa wspólnotowego oraz przepisów prawnych przyjętych na szczeblu krajowym) oraz działania „uzupełniające”, podejmowane w sytuacji, gdy działania „podstawowe” są niewystarczające dla realizacji celów środowiskowych.

Zgodnie postanowieniami RDW, programy działań powinny zostać opracowane w terminie do 9 lat od daty wejścia w życie RDW, czyli do 22 grudnia 2009 roku.

Realizacja programów działań powinna rozpocząć się nie później niż 3 lata po ich ustanowieniu (22 grudnia 2012) i w tym samym terminie należy przygotować przejściowy raport dla Komisji Europejskiej, opisujący postępy we wdrażaniu zaplanowanego programu działań.

Przewiduje się 6-letni cykl aktualizacji programów działań, pierwsza z nich powinna nastąpić w roku 2015.

6. Opracowanie planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza

Zwieńczeniem długotrwałego i wieloetapowego procesu planowania w obszarze dorzecza, jest plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza (PGWOD), który syntetyzuje informacje i ustalenia ze wszystkich etapów procesu planowania. Postanowienia planu będą stanowiły instrument umożliwiający podejmowanie decyzji dotyczących wcześniej ustalonych działań.

Plan ten należy opublikować do 22 grudnia 2009 roku, a publikacja planu poprzedzona jest udostępnieniem projektu planu do konsultacji społecznych (termin: 22 grudnia 2008 roku), po których następuje analiza zgłoszonych uwag i ewentualne wprowadzanie poprawek.

Opracowanie planu nie kończy procesu planowania - proces planowania wchodzi w fazę realizacji programu działań. W tej fazie rola procesu planowania polega na kierowaniu działaniami wdrożeniowymi i monitorowaniu ich efektów w sposób zapewniający osiągnięcie ustanowionych celów.

Kolejny cykl planistyczny RDW rozpoczyna się w 2015 roku.

7. Wdrażanie programu działań i proces oceny

Wdrażanie programu działań musi być powiązane z ciągłym procesem oceny jego efektywności. Ocena ta nie może być postrzegana jako ostatni - dodatkowy element w procesie planowania.

Oceny są stosowane jako narzędzie stałej kontroli, czy zaplanowane działania przynoszą oczekiwane skutki, a w przypadku jakichkolwiek niezgodności z wcześniejszymi przewidywaniami, stanowią podstawę do podejmowania działań korygujących.

Okres realizacji programu działań należy zawsze traktować jako część z reguły obarczonych znaczna niepewnością prac planistycznych.

Po zakończeniu pierwszego cyklu realizacji programu działań w 2015 roku, wykonane w latach 2012-2015 obserwacje, dotyczące wcześniejszych prac planistycznych, będą stanowiły niezwykle cenny materiał dla przygotowania następnego cyklu prac.

Postanowienia RDW wymagają dokonania przejściowej oceny postępu realizacji zaplanowanych działań. Terminem złożenia raportu z tej oceny jest grudzień 2012 roku.

Na koniec 2012 roku wymagane jest również pełne uruchomienie wszystkich działań zestawionych w programach działań, chociaż dla wdrożenia właściwego systemu opłat za korzystanie z usług wodnych termin realizacji został określony na rok 2010.

8. Informacja i konsultacje społeczne

Istotnym wymogiem RDW jest umożliwienie szerokiego i powszechnego udziału społeczeństwa w jej wdrażaniu. Przepisy, dotyczące informowania społeczeństwa konsultowania istotnych kwestii środowiskowych oraz czynnego angażowania społeczeństwa w procesy planowania i zarządzania środowiskowego, zawarte są w wielu dyrektywach Unii Europejskiej i w prawie międzynarodowym.

Prawo polskie uwzględnia regulacje Unii Europejskiej i prawa międzynarodowego. Przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska wymagają sporządzania prognoz oddziaływania na środowisko do projektów dokumentów z zakresu planowania gospodarowania wodami oraz przeprowadzania postępowań w sprawie ocen oddziaływania na środowisko z udziałem społecznym.

Transpozycja do prawa krajowego:

Ustawa Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. + najnowsza nowela z 15 stycznia 2011

Ustawa Prawo ochrony środowiska z dn. 27 kwietnia 2001 r.

Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków z dn. 7 czerwca 2001 r.

oraz niektóre akty wykonawcze do powyższych ustaw

W toku I cyklu planistycznego zrealizowano:

2004: Wstępna charakterystyka obszarów dorzeczy, przegląd wpływu działalności człowieka na środowisko, analizę ekonomiczną korzystania z wód oraz rejestr obszarów chronionych

2006: Programy monitoringu wód i obszarów chronionych

2007/8: Identyfikacja istotnych problemów gospodarki wodnej

2009: Projekty planów gospodarowania wodami i projekt programu wodno-środowiskowego kraju

Plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy:

Zatwierdzone przez Radę Ministrów 22 lutego 2011 r.

Zawartość oraz układ PGW wynika wprost z RDW i ustawy - Prawo wodne

W dokumentach znajdują się między innymi:

- cele środowiskowe dla części wód;

- podsumowanie wyników analizy ekonomicznej;

- podsumowanie działań zawartych w programie wodno-środowiskowym kraju

Co dalej?

Dyrektywa wprowadza ciągły 6-letni cykl planowania gospodarowania wodami, a przygotowywanie edycji kolejnych planów jest poprzedzane analizami skutków oddziaływań wynikających z ustaleń poprzednich planów jak również wprowadzaniem nowych elementów do planów

A zatem przed nami: monitoring realizacji programów działań, przegląd istotnych problemów, przegląd identyfikacji oddziaływań antropogenicznych, inne działania

Aż do...

2015 - I aktualizacja planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy

2015/2021/2027 - osiągnięcie dobrego stanu wód

Dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu

WODY PODZIEMNE W POLSCE

Zasoby wód podziemnych dostępne do zagospodarowania określa się jako zasoby dyspozycyjne lub - przy braku dostatecznego rozpoznania - metodami uproszczonymi, jako zasoby perspektywiczne.

Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych ustalono dla 44,1% powierzchni kraju i wynoszą one 15,2 mln m3/dobę (5,6 mld m3/rok) wg stanu udokumentowania na dzień 31.03.2008 r.

Zasoby perspektywiczne określone dla pozostałej części kraju (55,9%) wynoszą 22,5 mln m3/dobę (8,2 mld m3/rok).

Sumaryczna ilość zasobów wód podziemnych dostępnych do zagospodarowania (zasobów eksploatacyjnych) jest coraz większa (nowe poszukiwania), i wynosi obecnie 37,7 mln m3/dobę (13,8 mld m3/rok), co w przeliczeniu na 1 mieszkańca daje 1,0 m3 wody na dobę (360 m3 na mieszkańca na rok). Zasoby te w niewielkim stopniu są wykorzystywane dla celów gospodarczych,

Użytkowe poziomy wodonośne - o jakości i zasobności zaspakajającej typowe wymagania zbiorowego zaopatrzenia w wodę pitną - występują na obszarze 96% powierzchni kraju. W strukturach hydrogeologicznych o znaczeniu regionalnym i zasobności umożliwiającej eksploatację z dużych ujęć (o wydajności ponad 10 tys. m3/dobę) wydzielono łącznie 162 główne zbiorniki wód podziemnych.

Obszary na których występujące warstwy wodonośne nie spełniają kryteriów użytkowych, skoncentrowane są w Sudetach i w Zapadlisku Przedkarpackim.

O możliwościach wykorzystania zasobów wodnych, oprócz ich przestrzennej i czasowej zmienności, w dużej mierze decyduje jakość wód. Zanieczyszczenie wód oddziałuje także na stan ekosystemów wodnych i od wody zależnych, powodując zmiany struktury gatunkowej zasiedlających je organizmów, w szczególności zanikanie niektórych z nich.

Problem stanowią wciąż zanieczyszczenia punktowe na skutek odprowadzania nieoczyszczonych i niedostatecznie oczyszczonych ścieków komunalnych i przemysłowych oraz odprowadzanie nieoczyszczonych wód deszczowych z obszarów zurbanizowanych;

Ponadto wody podziemne są szczególnie narażone na zanieczyszczenia obszarowe pochodzące z terenów rolniczych, zabudowy rozproszonej oraz zdegradowanych torfowisk.

DYREKTYWA DOTYCZĄCA WÓD PODZIEMNYCH

Są wartościowym zasobem naturalnym, który jako taki powinien być chroniony przed pogorszeniem stanu i zanieczyszczeniem chemicznym. Jest to szczególnie ważne dla ekosystemów zależnych od wód podziemnych oraz w przypadku wykorzystywania wód podziemnych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia.

Wody podziemne stanowią najbardziej wrażliwe i największe zasoby słodkiej wody w Unii Europejskiej, a przede wszystkim główne źródło publicznego zaopatrzenia w wodę pitną w wielu regionach.

Ochrona części wód podziemnych musi być realizowana w taki sposób, aby unikać pogorszenia jakości takich zasobów wodnych w celu zredukowania poziomu uzdatniania wody pitnej, zgodnie z art. 7 ust. 2 i 3 RDW ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej.

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1600/2002/WE z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiająca szósty wspólnotowy program działań w zakresie ochrony środowiska naturalnego, stawia za cel osiągnięcie poziomów jakości wody, które nie powodują znaczącego oddziaływania na zdrowie ludzkie i środowisko oraz nie stwarzają zagrożeń dla zdrowia ludzkiego i środowiska.

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady z 2002 r. ustanawiająca szósty wspólnotowy program działań w zakresie ochrony środowiska naturalnego stawia za cel osiągnięcie poziomów jakości wody, które nie powodują znaczącego oddziaływania na zdrowie ludzkie i środowisko oraz nie stwarzają zagrożeń dla zdrowia ludzkiego i środowiska.

Normy jakościowe odnoszące się do azotanów, środków ochrony roślin i produktów biobójczych powinny zostać przyjęte jako wspólnotowe kryteria oceny stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych, przy czym należy zapewnić zgodność z dyrektywą Rady z dotyczącą ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego, dyrektywą Rady dotyczącą wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i dyrektywą Rady dotyczącą wprowadzania do obrotu produktów biobójczych

W celu zapewnienia ochrony wód podziemnych, w przypadkach gdy dana jednolita część wód podziemnych znajduje się na terytorium kilku państw członkowskich, państwa te powinny koordynować działania w zakresie monitoringu, ustalania wartości progowych oraz identyfikacji odpowiednich substancji niebezpiecznych.

RDW ustanawia wymóg kontroli, że użytkowanie źródła nie będzie miało negatywnego wpływu na realizację celów ekologicznych określonych dla źródła lub zasilonej lub uzupełnionej części wód podziemnych.

Należy przeprowadzić badania mające na celu opracowanie właściwych kryteriów zapewniających jakość i ochronę ekosystemu wód podziemnych.

CEL DYREKTYWY:

Dyrektywa ustanawia szczególne środki, określone w RDW w celu zapobiegania i ochrony przed zanieczyszczeniem wód podziemnych.

Środki te obejmują w szczególności:

a) kryteria oceny dobrego stanu chemicznego wód podziemnych;

oraz

b) kryteria służące identyfikacji i odwróceniu znaczących i utrzymujących się trendów wzrostowych oraz kryteria służące definiowaniu początkowych punktów odwrócenia takich trendów.

Dyrektywa uzupełnia zawarte w RDW przepisy zapobiegające wprowadzaniu zanieczyszczeń do wód podziemnych lub ograniczające je oraz ma na celu zapobieganie pogarszaniu się stanu wszystkich jednolitych części wód podziemnych.

Kryteria oceny stanu chemicznego wód podziemnych

Do celów oceny stanu chemicznego jednolitej części wód podziemnych lub grupy takich części, zgodnie z załącznikiem do RDW, państwa członkowskie stosują następujące kryteria:

a) normy jakości wód podziemnych; Azotany - 50 mg/l

Składniki czynne pestycydów - 0,1 g/l i 0,5 g/l (łącznie)

b) wartości progowe stężenia zanieczyszczeń, grup zanieczyszczeń, zidentyfikowanych na terytorium danego państwa członkowskiego jako przyczyniające się do uznania jednolitej części wód podziemnych lub grupy takich części za zagrożone.

Procedura oceny stanu chemicznego wód podziemnych

Jednolitą część wód podziemnych lub grupę takich części uważa się za będącą w dobrym stanie chemicznym, jeżeli:

- odpowiednie monitorowanie spełnia warunki RDW,

- normy i wartości progowe określające jakość wód podziemnych nie są przekroczone,

- ww normy lub wartości progowe są przekroczone, ale odpowiednie badanie ...

DALSZE ARTYKUŁY DYREKTYWY:

Identyfikacja znaczących i utrzymujących się trendów wzrostowych i definiowanie punktów inicjowania działań odwracających takie trendy

Środki zapobiegania wprowadzaniu zanieczyszczeń dowód podziemnych lub ich ograniczania

Dostosowania techniczne

Wdrożenie

Załączniki

Miejsce i rola Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju w systemie zarządzania rozwojem kraju

ŚSRK w systemie dokumentów strategicznych

długookresowa strategia rozwoju kraju (2030):

średniookresowa strategia rozwoju kraju (2020):

Strategia rozwoju transportu

Strategia bezpieczeństwa narodowego RP

Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko

Strategia rozwoju kapitału społecznego

Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki

Strategia zrównoważonego rozwoju wsi i rolnictwa

Strategia rozwoju kapitału ludzkiego

Sprawne państwo

Krajowa strategia rozwoju regionalnego

ROLA ŚSRK:

ŚSRK - dokument określający podstawowe uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju kraju w wymiarze społecznym, gospodarczym, regionalnym i przestrzennym, obejmujący okres 4-10 lat, realizowany przez strategie rozwoju oraz przy pomocy programów, z uwzględnieniem okresu programowania UE

ŚSRK wyznacza obszary problemowe o znaczeniu krajowymi ponadregionalnym wymagające interwencji państwa

ŚSRK ustala strategiczne zadania państwa i zasady uwzględniania ich w programach

ŚSRK uwzględnia ustalenia zawarte w długookresowej strategii rozwoju kraju

Wszystkie strategie (bez DSRK) i programy rządowe podlegają ocenie zgodności ze ŚSRK

Nowelizacja ustawy o finansach publicznych

Podstawowe obszary zmian w funkcjonowaniu systemu finansów publicznych w zakresie polityki rozwoju

• wprowadzenie wieloletniego planowania finansowego (Wieloletni Plan Finansowy Państwa WPFP, Wieloletnia prognoza finansowa jest)

• powiązanie wieloletniego planowania finansowego z priorytetami rozwojowymi kraju (ŚSRK) - wydzielenie części wydatków na realizację działań rozwojowych kraju

• powiązanie funkcji i zadań budżetu państwa z celami rozwojowymi kraju (tzw. budżet zadaniowy)

ŚSRK a WPFP

WPFP uwzględnia cele średniookresowej strategii rozwoju kraju

WPFP - wydatki budżetu państwa na realizację działań rozwojowych kraju ujęte według priorytetów i głównych kierunków interwencji wskazanych w średniookresowej strategii rozwoju kraju, na każdy rok realizacji średniookresowej strategii rozwoju kraju

inwestycje budowlane państwowych jednostek budżetowych oraz dotacje powyżej 300 mln - wymagana opinia ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego o zgodności planowanych inwestycji z odpowiednimi strategiami rozwoju (w tym ze ŚSRK)

Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, potocznie zwana Dyrektywą Powodziową.

Polityka wodna państwa jest dokumentem (czy tylko „dokumentem”?) wyznaczającym ramy gospodarowania wodami, wskazującym strategiczne kierunki działań i podstawowe zasady gospodarki wodnej. Wyznacznikiem tych zasad jest przede wszystkim Ramowa Dyrektywa Wodna, która m.in. wskazuje na konieczność integrowania ochrony i zrównoważonego gospodarowania wodą z innymi dziedzinami polityk wspólnotowych, takimi jak energetyka, transport, rolnictwo, rybołówstwo, polityka regionalna i turystyka.

Polityka wodna tworzy podstawę do kontynuacji dialogu oraz rozwoju strategii dla dalszej integracji poszczególnych dziedzin i innych polityk. Niniejsza Polityka będzie miała ważny wkład w inne dziedziny współpracy z Państwami Członkowskimi, między innymi w ramach Europejskiej Perspektywy Rozwoju Przestrzennego (EPRP).

Problemy dla polskiej polityki wodnej w zakresie zagrożenia i stanu zabezpieczenia przed powodzią

Niekontrolowany wzrost zagrożenia powodziowego na skutek utraty naturalnej retencji zlewni i retencji dolinowej rzek w procesie rozwoju urbanizacji, w warunkach braku jej odbudowy rekompensacyjnej, w tym zalesiania w obszarach sprzyjających rozwojowi powodzi i zagrożonych i suszą,

Presja osadnicza i rozwój gospodarczy na obszarach narażonych na niebezpieczeństwo powodzi,

Niewystarczający zakres opracowania, standaryzacji i wykorzystania prewencyjnych i nietechnicznych metod ograniczania skutków powodzi, w tym systemu monitoringu, prognozowania wezbrań i ostrzegania, edukacji powodziowej oraz kontroli zmian w użytkowaniu terenu i regulowania spływu powierzchniowego w terenach słabo zagospodarowanych,

Niewystarczająca pojemność rezerw powodziowych w istniejących zbiornikach retencyjnych i brak mechanizmów dla ich uzyskania przez zmianę zasad gospodarowania akwenem w sezonie powodziowym,

Brak rzetelnej oceny efektywności funkcjonowania i celowości utrzymywania niektórych technicznych obiektów ochrony przeciwpowodziowej,

Zły stan techniczny flotylli lodołamaczy,

Cel nadrzędny PWP 2030

Zapewnienie powszechnego dostępu do czystej i zdrowej wody oraz istotne ograniczenie zagrożeń spowodowanych przez powodzie i suszę w połączeniu z utrzymaniem dobrego stanu wód i związanych z nimi ekosystemów przy zaspokojeniu potrzeb wodnych gospodarki kraju, poprawie spójności terytorialnej i dążeniu do wyrównania dysproporcji międzyregionalnych.

Cel strategiczny 3.Ograniczenie negatywnych skutków powodzi i suszy oraz minimalizowanie ryzyka występowania sytuacji nadzwyczajnych

Cel operacyjny 3.1.

Wdrożenie polityki w zakresie zarządzania ryzykiem powodziowym

Cel operacyjny 3.2.

Zwiększenie skuteczności ochrony ludności przed powodzią i skutkami suszy za pomocą efektywnych działań technicznych

Cel operacyjny 3.3.

wzrost wykorzystania i podnoszenie efektywności nietechnicznych metod ograniczania skutków powodzi i suszy

Cel operacyjny 3.4.

Zwiększenie bezpieczeństwa obiektów hydrotechnicznych

Obszary problemowe w ochronie przeciwpowodziowej

Do obszarów problemowych w ochronie przeciwpowodziowej o znaczeniu krajowym, w tym obszarów decydujących o kształtowaniu się fali powodziowej należą:

Górna Odra, szczególnie Kotlina Raciborska, Kotlina Kłodzka, Nysa Kłodzka od zbiornika Nysa do ujścia do Odry oraz aglomeracja wrocławska.

Środkowa i Dolna Odra, szczególnie w kontekście prowadzenia akcji lodołamania i poprawy odpływu wód powodziowych.

Górna Wisła.

Środkowa i Dolna Wisła, szczególnie w kontekście doliny Wisły od Wyszogrodu do Torunia oraz poprawy odpływu wód powodziowych z dorzecza Bugu, a także zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław Wiślanych.

Cel dyrektywy

Nadrzędnym celem Dyrektywy Powodziowej jest ograniczanie ryzyka powodziowego i zmniejszanie następstw powodzi w państwach Unii Europejskiej.

Dyrektywa prowadzi do właściwego zarządzania ryzykiem, jakie może stwarzać powódź dla ludzkiego zdrowia, środowiska, działalności gospodarczej i dziedzictwa kulturowego.

Definicje

Cele zarządzania ryzykiem powodziowym - ograniczenie potencjalnych negatywnych skutków powodzi dla zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej;

Mapy zagrożenia powodziowego - mapy, przedstawiające obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi;

Mapy ryzyka powodziowego - mapy, przedstawiające potencjalne negatywne skutki powodzi;

Plany zarządzania ryzykiem powodziowym - plany określające katalog działań zmierzających do osiągnięcia celów zarządzania ryzykiem powodziowym;

Powódź - czasowe pokrycie przez wodę terenu, normalnie niepokrytego woda, powstałe na skutek wezbrania wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach oraz od strony morza;

Ryzyko powodziowe - kombinacja prawdopodobieństwa wystąpienia powodzi i negatywnych skutków powodzi dla zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej;

Ryzyko powodziowe

prawdopodobieństwo wystąpienia strat, których wartość zależy od trzech czynników: hazard, exposure and vulnerability

Hazard - Powódź o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia

Exposure - kto lub co jest zagrożone powodzią o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia (okresie powtarzalności)

Vulnerability - stopień wrażliwości (podatności) regionu zagrożonego powodzią na mogące wystąpić straty, określony przez geofizyczne, gospodarcze i społeczne atrybuty tego regionu

Wrażliwość (podatność) regionu jest niezwykle istotnym czynnikiem ryzyka, który decyduje czy ekspozycja na powódź o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia niesie sobą ryzyko, które może stać się katastrofą.

Wyróżnia się trzy rodzaje wrażliwości (podatności):

1. Fizyczna podatność ludzi i elementów infrastruktury;

2. Niekorzystne warunki gospodarcze i organizacyjne;

3. Postawa ludzi i motywacje.

Wymagane przez dyrektywę dokumenty

Dokumenty planistyczne:

Wstępna ocena ryzyka powodziowego (2011)

Mapy zagrożenia powodziowego (2013)

Mapy ryzyka powodziowego (2013)

Plany zarządzania ryzykiem powodziowym (2015)

Wymagania:

Koordynacja działań w dorzeczach międzynarodowych

Koordynacja z Ramową Dyrektywą Wodną

Udział społeczeństwa w procesie planowania

Podanie do publicznej wiadomości dokumentów planistycznych

1. Wstępna ocena ryzyka powodziowego

Dla obszarów dorzeczy przygotowuje się wstępną ocenę ryzyka powodziowego w obszarach dorzeczy oraz związanych z nimi obszarach wybrzeża.

Na tej podstawie określone zostaną obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi, tj. obszary, na których istnieje znaczące ryzyko powodzi lub jest prawdopodobne wystąpienie znaczącego ryzyka powodzi.

Wstępna ocena ryzyka powodziowego musi zawierać co najmniej:

mapy obszaru dorzecza w odpowiedniej skali, zawierające granice dorzeczy, zlewni i obszarów wybrzeża, ukazujące topografię i zagospodarowanie przestrzenne;

opis powodzi, które wystąpiły w przeszłości i miały znaczące negatywne skutki dla zdrowia ludzkiego, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej, jeżeli prawdopodobieństwo wystąpienia podobnych zjawisk w przyszłości jest nadal duże, w tym zasięg powodzi oraz trasy przejścia fali powodziowej, jak i ocenę wywołanych przez nie negatywnych skutków;

opis istotnych powodzi, do których doszło w przeszłości, jeżeli można przewidzieć, że podobne zjawiska w przyszłości będą miały znaczące negatywne skutki;

W zależności od specyficznych potrzeb państw członkowskich powinny zawierać również:

ocenę potencjalnych negatywnych konsekwencji przyszłych powodzi dla zdrowia ludzkiego, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej, z jak najszerszym uwzględnieniem topografii, położenia cieków wodnych i ich ogólnych cech hydrologicznych oraz geomorfologicznych, w tym obszary zalewowe jako naturalne obszary retencyjne,

skuteczność istniejącej, wybudowanej przez człowieka infrastruktury przeciwpowodziowej, położenie obszarów zamieszkanych, obszarów działalności gospodarczej oraz prognozę długofalowego rozwoju, w tym wpływu zmian klimatu na występowanie powodzi.

Realizacja

Wstępną ocenę ryzyka powodziowego wykonuje Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej poprzez swoje Centra Modelowania Powodziowego w Gdyni, Poznaniu, Wrocławiu i Krakowie.

Centra te wstępną ocenę ryzyka powodziowego wykonywać będą wspólnie z gminami. W tym celu opracowano specjalną ankietę, która przesyłana jest do gmin, wraz z mapą w skali 1:50 000. Gminy proszone są o wypełnienie ankiety, w tym opisanie i schematyczne wskazanie na mapie zasięgu zalewu powodzi, do których doszło w przeszłości. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej oraz Centra Modelowania Powodziowego proszą administrację samorządową o włączenie się do prac nad wstępną oceną ryzyka powodziowego. Jest to wspólne dzieło, mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa całemu społeczeństwu.

2. Mapy zagrożenia powodziowego

Na mapach zagrożenia powodziowego przedstawia się w szczególności:

obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi raz na 500 lat lub na których istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia ekstremalnego;

obszary szczególnego zagrożenia powodzią:

- obszary o prawdopodobieństwie powodzi raz na 100 lat;

- obszary o prawdopodobieństwie powodzi raz na 10 lat;

- obszary międzywala;

- morski pas techniczny

obszary obejmujące tereny narażone na zalanie w przypadku:

- przelania się wód przez koronę wału,

- zniszczenia lub uszkodzenia wału,

- zniszczenia lub uszkodzenia budowli piętrzących,

- zniszczenia lub uszkodzenia budowli ochronnych pasa technicznego.

Na mapach tych maja być wskazane obszary, w których prawdopodobieństwo powodzi jest: niskie (w tym obszary, na których powódź będzie miała charakter zdarzenia ekstremalnego); średnie (występowanie powodzi nie częściej ni co 100 lat); a także wysokie.

Na mapach zagrożenia powodziowego należy przedstawić zasięg powodzi, zgodnie z ww. scenariuszami; głębokość wody lub poziom zwierciadła wody; oraz tam gdzie jest to właściwe, prędkość przepływu wody.

Uzupełnieniem map zagrożenia powodziowego będą szacunkowe mapy ryzyka powodziowego, określające potencjalne szkody związane z powodzią. Muszą one uwzględniać informacje na temat szacunkowej liczby mieszkańców potencjalnie dotkniętych powodzią, rodzaju działalności gospodarczej i ważnych instalacjach na danym obszarze, oraz inne, istotne dla konkretnego obszaru informacje dodatkowe.

Dla obszarów, dla których opracowano mapy zagrożenia powodziowego (wraz z szacunkowymi mapami ryzyka powodziowego) sporządza się właściwe mapy ryzyka powodziowego.

Mapy ryzyka powodziowego przedstawiają:

- szacunkową liczbę mieszkańców, którzy mogą być dotknięci powodzią;

- rodzaje działalności gospodarczej wykonywanej na obszarach zagrożonych;

- instalacje mogące spowodować zanieczyszczenie w przypadku wystąpienia powodzi;

- występowanie: ujęć wody, stref ochronnych ujęć wody lub obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych; kąpielisk; obszarów Natura 2000, parków narodowych oraz rezerwatów przyrody;

- w uzasadnionych przypadkach obszary zagrożone powodziami, którym towarzyszy transport dużej ilości osadów i rumowiska; oraz potencjalne ogniska zanieczyszczeń wody.

4. Plany zarządzania ryzykiem powodziowym

Plany zarządzania ryzykiem powodziowym zawierają:

mapę obszaru dorzecza, na której są zaznaczone obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi;

mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka powodziowego wraz z opisem wniosków z analizy tych map;

opis celów zarządzania ryzykiem powodziowym;

katalog działań służących osiągnięciu celów zarządzania ryzykiem powodziowym, z uwzględnieniem ich priorytetu.

Plany zarządzania ryzykiem powodziowym: Uwzględniać będą m in. uwzględniać będą m.in. analizę kosztów i korzyści, zasięg powodzi i trasy przejścia fali powodziowej, obszary o potencjalnych możliwościach retencyjnych, a także cele środowiskowe zawarte w RDW, elementy planowania przestrzennego i zagospodarowania terenu, ochronę przyrody oraz żeglugę i infrastrukturę portową.

W dłuższej perspektywie czasowej zakłada się, że ocena ryzyka powodziowego będzie modyfikowana i dostosowywana do zmieniających się warunków w obszarach dorzeczy, równie tych związanych ze zmianą klimatu czy częstotliwością występowania powodzi.

Przeglądy/aktualizacje dokumentów planistycznych maja następować w cyklu 6-letnim.

„Informatyczny System Osłony Kraju (ISOK) przed nadzwyczajnymi zagrożeniami”

Głównym celem projektu jest przygotowanie wstępnej oceny ryzyka powodziowego, map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego wraz z odpowiednim systemem informatycznym funkcjonalnie zapewniającym zarządzanie informacjami i danymi.

Dyrektywa 91/271/EWG dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (tzw. Dyrektywa Ściekowa)

Dyrektywa Rady 91/676/EWG w sprawie ochrony wód przed zanieczyszczeniem powodowanym przez azotany pochodzące ze źródeł rolniczych (tzw. Dyrektywa Azotanowa)

Cel dyrektywy:

Ochrona środowiska wodnego przed niekorzystnymi skutkami zrzutu ścieków komunalnych, przez: osiągnięcie standardów jakości odprowadzanych ścieków,

wyposażenie w określonych terminach wszystkich aglomeracji o RLM > 2 000 w systemy kanalizacyjne dla ścieków komunalnych i zapewnienia odpowiedniego oczyszczania,

zapewnienie 75% redukcji całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach komunalnych z terytorium państwa,

właściwe oczyszczania ścieków odprowadzanych z aglomeracji mniejszych od 2000 RLM do estuariów i mniejszych od 10 000 RLM do wód przybrzeżnych,

wyposażenie zakładów sektora rolno-spożywczego o wielkości ponad 4000 RLM w oczyszczalnie ścieków.

Ustalenia Traktatu Przedakcesyjnego:

W rozmowach przedakcesyjnych zostały wynegocjowane dostosowawcze okresy przejściowe:

Wdrożenie dyrektywy: do 31 grudnia 2015 redukcja blisko 100% ładunku zanieczyszczeń biodegradowalnych przy zachowaniu redukcji w terminach:

2005 - 69%

2010 - 86%

2013 - 91%

2015 - 100%

Początki realizacji

Aby zidentyfikować faktyczne potrzeby w zakresie uporządkowania gospodarki ściekowej oraz uszeregować ich realizację w taki sposób aby wywiązać się ze zobowiązań traktatowych, utworzono Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK).

KPOŚK zatwierdzony został przez Rząd RP w dniu 16 grudnia 2003 r. Program ten zawiera wykaz aglomeracji o RLM > 2 000, wraz z jednoczesnym wykazem niezbędnych przedsięwzięć w zakresie budowy, rozbudowy lub modernizacji oczyszczalni ścieków komunalnych oraz budowy i modernizacji zbiorczych systemów kanalizacyjnych, jakie należy zrealizować w tych aglomeracjach w terminie do końca 2015 r.

KPOŚK opracowany w 2003 r. obejmował 1378 aglomeracji i przewidywał :

budowę, rozbudowę i/lub modernizację 1163 oczyszczalni ścieków komunalnych,

budowę około 21 tys. km sieci kanalizacyjnej w aglomeracjach,

koszt tego zadania oszacowano na ok. 35 mld zł, w tym na budowę, rozbudowę lub modernizację systemów kanalizacji zbiorczej - ok. 24 mld zł, a na budowę, rozbudowę lub modernizację oczyszczalni ścieków komunalnych - ok. 11 mld zł.

Pierwsza aktualizacja

W dniu 7 czerwca 2005 r. została zatwierdzona przez Radę Ministrów pierwsza aktualizacja KPOSK (AKPOŚK 2005), która obejmowała 1577 aglomeracji.

AKPOŚK 2005 przewidywała:

- budowę ok. 37 tys. km sieci kanalizacyjnej w aglomeracjach,

- budowę, rozbudowę i/lub modernizację ok. 1734 oczyszczalni ścieków.

Koszt realizacji AKPOŚK 2005 oszacowano na ok. 42,6 mld zł, w tym na budowę, rozbudowę lub modernizację systemów kanalizacji zbiorczej - ok. 32 mld zł, a na budowę, rozbudowę lub modernizację oczyszczalni ścieków komunalnych - ok. 10,6 mld zł.

Druga aktualizacja

AKPOŚK 2009 obejmuje łącznie 1635 aglomeracji, które umieszczono w trzech załącznikach:

Załącznik 1 - Aglomeracje priorytetowe dla wypełnienia wymogów Traktatu Akcesyjnego, obejmuje 1313 aglomeracji od 2 000 RLM (łączny RLM - 44 161 819, który stanowi 97% całkowitego RLM Programu)

Załącznik 2 - Aglomeracje nie stanowiące priorytetu dla wypełnienia wymogów Traktatu Akcesyjnego, obejmuje 322 aglomeracje z przedziału 2 000-10 000 RLM (łączny RLM - 1 360 434, który stanowi 3% całkowitego RLM Programu)

Załącznik 3 - Aglomeracje „pozostałe”, obejmuje 104 aglomeracje (łączny RLM - 474 956) nowo wyznaczone, które nie spełniły wymogów formalnych, by znaleźć się w załączniku 1 lub 2. Aglomeracje te nie są wliczone do zakresu rzeczowego i finansowego AKPOŚK 2009.

Największe znaczenie w implementacji dyrektywy 91/271/EWG przypisane jest osiągnięciu odpowiednich standardów wyposażenia w zbiorcze systemy kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków aglomeracjom > 15 000 RLM. Zgodnie z AKPOŚK 2009, generowany przez nie ładunek zanieczyszczeń biodegradowalnych sięga 87%.

Ograniczona ilość dostępnych środków na sfinansowanie AKPOŚK 2009 szacowana na ok. 30,1 mld zł w okresie do 2015 r. nie pozwala na realizację wszystkich potrzeb zgłoszonych przez gminy w zakresie realizacji infrastruktury sanitacji. Dlatego też, efekty realizacji Programu odniesiono tylko do aglomeracji zamieszczonych w załączniku 1, które stanowią priorytet dla wypełnienia wymogów Traktatu Akcesyjnego.

Trzecia aktualizacja

Trzecia Aktualizacja KPOŚK została zatwierdzona przez Radę Ministrów w dniu 1 lutego 2011 r. (AKPOŚK 2010),

Celem trzeciej Aktualizacji Programu było tylko ustalenie realnych terminów zakończenia inwestycji w aglomeracjach, które ze względu na opóźnienia inwestycyjne nie zrealizują zaplanowanych zadań do końca 2010 r. Wartości inne niż terminy osiągnięcia efektów ekologicznych pozostały zgodne z dokumentem AKPOŚK2009.

 KPOŚK jest instrumentem wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG w odniesieniu do redukcji zanieczyszczeń biodegradowalnych z oczyszczalni > 2 000 RLM oraz redukcji związków azotu i fosforu. Dla potrzeb wypełnienia pozostałych wymagań dyrektywy 91/271/EWG opracowano:

- Program wyposażenia w oczyszczalnie ścieków aglomeracji < 2 000 RLM, posiadających w dniu przystąpienia Polski systemy kanalizacji sanitarnej.

- Program wyposażenia zakładów przemysłu rolno-spożywczego o wielkości > 4000 RLM, odprowadzających ścieki bezpośrednio do wód, w urządzenia zapewniające wymagane przez polskie prawo standardy ochrony wód.

Fundacja „Ekofundusz”

Pierwsza w skali światowej inicjatywa zamiany części długu gwarantowanego przez państwo na cele ekologiczne (tzw. ekokonwersja długu). Zgoda na tę propozycję ze strony wszystkich 16 państw wierzycielskich oznaczałaby możliwość przeznaczenia na ochronę środowiska w Polsce kwoty ponad 3 miliardów dolarów. Stanowiłoby to bardzo istotne wsparcie finansowe dla podejmowanych w kraju wysiłków w celu poprawy stanu środowiska, silnie zdegradowanego w wyniku wieloletnich zaniedbań w poprzednim systemie politycznym i gospodarczym.

Klub Paryski przychylił się do propozycji Polski stwarzając generalną możliwość zastosowania mechanizmu konwersji części długu (do 10%) na cele uzgodnione w umowach bilateralnych między Polską a poszczególnymi krajami wierzycielskimi.

W czerwcu 1991 roku rząd USA podjął decyzję o ekokonwersji 10% polskiego długu (około 370 mln USD). Stworzyło to podstawę do powołania specjalnej instytucji do zarządzania środkami finansowymi, pochodzącymi z tego źródła. W kwietniu 1992 roku Minister Finansów, działając w imieniu Skarbu Państwa, powołał EkoFundusz, nadając mu statut niezależnej, nie nastawionej na zysk fundacji.

Ostatecznie 6 rządów: USA, Francja, Szwajcaria, Włochy, Szwecja i Norwegia przekazały fundacji na lata 1992-2010 sumę 571 mln USD.

W Statucie EkoFunduszu pięć sektorów uznanych zostało za dziedziny priorytetowe. Są nimi:

I. Ograniczenie transgranicznego transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu oraz eliminacja niskich źródeł ich emisji (ochrona powietrza).

2. Ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do Bałtyku oraz ochrona zasobów wody pitnej (ochrona wód).

3. Ograniczenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi (ochrona klimatu).

4. Ochrona różnorodności biologicznej (ochrona przyrody).

5. Racjonalizacja gospodarki odpadami i rekultywacja gleb zanieczyszczonych (gospodarka odpadami).

Ekofundusz - sektor II „Ochrona wód”

Budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków i sieci kanalizacyjnej w ramach Krajowego Programu Budowy Oczyszczalni Ścieków Komunalnych w aglomeracjach o równoważnej liczbie mieszkańców (RLM) 15 - 100 tys., położonych w pasie nadmorskim o szerokości 50 km i w zlewniach:1. Zalewu Wiślanego2. Zalewu Szczecińskiego3. rzek Przymorza4. Wisły - poniżej ujścia Brdy5. Odry - poniżej ujścia Warty

Budowa oczyszczalni ścieków i kanalizacji w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM mających wpływ na jakość wody pitnej dla mieszkańców Warszawy i Krakowa

Budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków i kanalizacji niezbędnych dla zachowania czystości jezior o dużej wartości przyrodniczej lub wód w obrębie parków narodowych i rezerwatów przyrody

Budowa systemów kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków na obszarach wybranych Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w strefach bardzo wysokiego zagrożenia określonych przez Państwowy Instytut Geologiczny

Budowa instalacji do utylizacji osadów ściekowych w komunalnych oczyszczalniach ścieków

przywracanie czystości wód Biebrzy w Biebrzańskim Parku Narodowym;

przywracanie czystości wód Zatoki Puckiej i Gdańskiej;

przywracanie czystości wód Narwi pod kątem potrzeb Narwiańskiego Parku Narodowego;

przywracanie czystości wód Wielkich Jezior Mazurskich;

poprawa jakości wody dla aglomeracji miejskich Krakowa, Górnego Śląska i Wrocławia;

ochrona ujęć wody pitnej dla Warszawy, Krakowa i Aglomeracji Śląskiej.

Dyrektywa Rady 91/676/EWG w sprawie ochrony wód przed zanieczyszczeniem powodowanym przez azotany pochodzące ze źródeł rolniczych, potocznie zwana Dyrektywą Azotanową

Cele Dyrektywy Azotanowej:

zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu

zmniejszenie wód azotanami ze źródeł rolniczych,

Obszary (strefy) podatne na zanieczyszczenie azotanami:

na których występują wody zanieczyszczone,

na których wody mogą zostać zanieczyszczone, o ile nie zostaną podjęte działania

Dyrektywa azotanowa

Dyrektywa "azotanowa", obliguje Państwa Członkowskie Unii Europejskiej do podejmowania szeregu działań, m.in. wyznaczenia na terytorium Państw Członkowskich obszarów, z których:

- mają miejsce spływy do wód powierzchniowych i/lub podziemnych, które zawierają lub mogą zawierać ponad 50 mg/l azotanów, jeżeli nie zostaną podjęte działania opisane w dyrektywie,

- mają miejsce spływy do wód, które są eutroficzne lub mogą stać się eutroficzne, jeżeli nie zostaną podjęte działania.

- Obszary te nazywane są strefami wrażliwymi na zanieczyszczenie związkami azotu, oznaczone:wg Dyrektywy Rady 91/676/EWG - strefami zagrożenia lub NVZ; wg ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne - obszarami szczególnie narażonymi lub OSN.

W ramach wdrażania Dyrektywy Azotanowej wyznaczono w Polsce 21 obszarów szczególnie narażonych na azotany pochodzenia rolniczego, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do wód należy ograniczyć (tzw. OSN). Obszary te zajmują 2 % powierzchni kraju.

Podstawą wyznaczenia OSN była:

- ocena zanieczyszczenia wód azotanami, dokonana w oparciu o wyniki monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych, realizowanego zgodnie z programami Głównego Inspektora Ochrony Środowiska,

- ustalenia zakresu wpływu działalności rolniczej na jakość wód dokonane na podstawie rozpoznania i oszacowania wielkości i rodzaju produkcji rolniczej oraz na podstawie analizy warunków środowiskowych, obejmujących: klimat, warunki hydrogeologiczne, rodzaj i zasobność gleb w składniki pokarmowe (azot i fosfor), ukształtowanie terenu, itp. uwarunkowania charakteryzujące zlewnię, z której spływają zanieczyszczenia do wód.

OSN umocowane zostały prawnie za pomocą 11 rozporządzeń dyrektorów poszczególnych regionalnych zarządów gospodarki wodnej RZGW, wydanych w większości w końcu 2003 r. i w I kwartale 2004 r. Rozporządzenia Dyrektorów RZGW zostały opublikowane w Dziennikach Urzędowych poszczególnych województw.

 

Dla wszystkich OSN opracowane zostały programy działań (21 programów) wprowadzone w życie również rozporządzeniami dyrektorów RZGW. Rozporządzenia opublikowane zostały w dziennikach urzędowych województw, a tym samym stały się prawem miejscowym. Wdrażanie programów działań rozpoczęło się od 1.05.2004 r. i trwało 4 lata - do 30.04.2008 r.

Zadania określone w programach działań były adresowane w szczególności do rolników i w części do jednostek resortowych rolnictwa i środowiska współpracujących z rolnikami.

Do najistotniejszych działań do realizacji w ramach programów, w okresie 4 lat, należało:

realizacja przez rolników zadań wynikających z zasad dobrej praktyki rolniczej oraz zadań inwestycyjnych dot. budowy zbiorników i płyt do gromadzenia i przechowywania nawozów naturalnych (pochodzących z hodowli zwierząt),

edukacja rolników w zakresie obowiązującego prawa i zasad dobrej praktyki rolniczej,

pomoc organizacyjna i techniczna w realizacji inwestycji ochrony wód w gospodarstwach, (zbiorników i płyt do gromadzenia i przechowywania nawozów naturalnych, urządzeń do oczyszczania ścieków bytowych).

doradztwo rolne w tworzeniu planów nawozowych w gospodarstwach,

kontrola realizacji zadań wynikających z programów działania,

monitoring jakości wód powierzchniowych i podziemnych w obszarach szczególnie narażonych, w celu oceny efektów realizacji programów działań.

Państwa Członkowskie, które wyznaczyły obszary (strefy) zwane obszarami szczególnie narażonymi na azotany pochodzenia rolniczego (OSN) miały za zadanie:

- monitorować stężenia azotanów w wodach powierzchniowych i podziemnych oraz dokonywać oceny stanu eutrofizacji słodkich wód powierzchniowych oraz wód estuariów i wód przybrzeżnych morskich dla celów przeglądu i uzupełnienia wyznaczonych OSN,

- ustanowić programy działań w odniesieniu do wyznaczonych OSN,

- dokonywać przeglądu OSN i rewizji programów działania i wszystkich działań dodatkowych, co najmniej co 4 lata,

- powiadamiać Komisję Europejską o wszelkich zmianach lub uzupełnieniach do wyznaczonych OSN i programów działania w ciągu 6 miesięcy,

- przedkładać Komisji Europejskiej sprawozdania zawierające informacje dotyczące każdego czteroletniego okresu wdrażania dyrektywy azotanowej, w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu, do którego się odnosi.

Sprawozdanie pn. "Raport Ministra Środowiska z realizacji przepisów Dyrektywy Rady z dnia 12 grudnia 1991r dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (91/676/EWG)", przygotowane zostało zgodnie z poradnikiem do opracowania raportów państw członkowskich, luty 2008 - "Dyrektywa „Azotanowa" (91/676/EWG) Stan i trendy zmian środowiska wodnego i praktyki rolniczej; Załącznik: Szablony raportowania i format informacji geograficznych i zbiorczych tabel dotyczących jakości wód".

 

Projekt raportu przekazany został przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej do konsultacji społecznej 100 instytucjom.

Po konsultacjach społecznych raport został skierowany na Kierownictwo Resortu Środowiska i po jego akceptacji został przesłany przez Ministra Środowiska do Komisji Europejskiej.

Zgodnie z przepisami art. 3 ust. 4 oraz art. 5 ust. 7 Dyrektywy Rady 91/676/EWG przygotowany został przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej i przekazany przez Ministra Środowiska do Komisji Europejskiej dokument pn. "Informacja Ministra Środowiska z realizacji przepisów Dyrektywy Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego w sprawie:weryfikacji w Polsce obszarów szczególnie narażonych na azotany pochodzenia rolniczego (OSN), wprowadzenia programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla zweryfikowanych obszarów szczególnie narażonych na azotany pochodzenia rolniczego (na okres maj 2008 - kwiecień 2012)."

Na podstawie opracowanych ekspertyz zawierających m.in. ocenę zanieczyszczenia wód azotanami pochodzenia rolniczego oraz stanu rolnictwa, dokonano weryfikacji granic OSN na terenach poszczególnych RZGW, w wyniku której zredukowano ich powierzchnię o 26,2 % w stosunku do stanu z 2004 r.

W związku z tym w okresie od maja 2008 do kwietnia 2012 występować będzie 19 OSN (Mapa), które umocowane są prawnie rozporządzeniami dyrektorów RZGW. Obecnie powierzchnia wyznaczonych OSN wynosi 4623,14 km2, co stanowi ok. 1,49 % powierzchni kraju, o 0,5% mniej w stosunku do 2004 r., co przedstawia poniższa tabela. Przyczyną zmniejszenia powierzchni OSN w 2008 r. było m.in. wyznaczenie ich w zlewniach rzek wg obrębów geodezyjnych a nie granic gmin, jak w 2004 r.

 

Dla zweryfikowanych i nowo wyznaczonych OSN opracowano programy działań, które wprowadzone zostały w życie rozporządzeniami dyrektorów RZGW

Dyrektywa azotanowa i jej wdrażanie w krajach UE

Dyrektywa azotanowa została przyjęta przez w 1991 r. ponieważ Komisja Europejska stwierdziła, że:

główne źródło zanieczyszczenia wód, wpływające na wspólnotowe wody, stanowi działalność rolnicza,

zanieczyszczenie wody azotanami w jednym państwie członkowskim może oddziaływać na wody w innych państwach członkowskich,

z tych względów niezbędne jest działanie na poziomie wspólnotowym

Sformułowania i zakres przepisów dyrektywy oznacza, że:

państwa członkowskie powinny nie tylko wdrożyć wszystkie środki bezpośrednio wymienione w tym akcie prawnym,

działania na rzecz ochrony wód przed azotanami nie powinny ograniczać się tylko do stref narażonych, ale także dotyczyć innych obszarów kraju.

Realizacja obowiązków wynikających z dyrektywy azotanowej w Polsce

Określenie wód wrażliwych na zanieczyszczenie „azotem rolniczym” - 2003 r.

Opracowanie programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych do wyznaczonych obszarów szczególnie narażonych - 2004 r.

Realizacja zadań wynikających z programów działań dla OSN, obejmujących 2 % powierzchni kraju - w okresie 01.05.2004 do 30.04.2008 r.

Przegląd i określenie wód wrażliwych na zanieczyszczenie „azotem rolniczym” - 2008 r.

Opracowanie programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla wyznaczonych obszarów szczególnie narażonych - 2008 r.

Realizacja zadań wynikających z programów działań dla OSN, obejmujących 1,49 % powierzchni kraju - w okresie 01.05.2008 do 30.04.2012 r.

Sprawozdania do Komisji Europejskiej

---