WYKŁAD 1.-KIERUNKI PRODULCJI DROBIU W POLSCE.

1.SYSTEMATYKA PTAKÓW:

TYP: STRUNOWCE

PODTYP: KRĘGOWCE

GROMADA; PTAKI

PODGROMADA: PTAKI WŁAŚCIWE

NADRZĄD: PTAKI NEOGMATYCZNE- grzebieniowce

RZĄD: GRZEBIĄCE

RODZINA: INDYKI

GATYNKI: Indyk zwyczajny

Indyk pawi

RODZINA: PERLICE

GATUNKI: Perlica zwyczajna

Perlica czarna

Panterka czarna

RODZINA: KUROWATE

GATUNKI: Kur bankiwa

Kur siwy

Kur zielony

Kur cejloński

Przepiórka zwyczajana

Przepiórka japońska

Przepiórka chińska

Kuropatwa zwyczajna

Bażant zwyczajny

Bażant złocisty

Bażant pstry

RZĄD: GOŁEBIOWE

RODZINA: GOŁĘBIOWATE

PODRODZINA: GOŁEBIE

GATUNKI: Gołąb skalny

Gołąb grzywacz

Synogarlica popielata

Gołąbek diamentowaty

RZĄD: BLASZKODZIOBE

RODZINA: KACZKOWATE

PODRODZINA: GĘSI

GATUNKI: Gęś gęgawa

Gęś garbonosa

PODRODZINA: KACZKI

GATUNKI: Kaczka krzyżówka

Kaczka piżmowa

NADRZĄD: PTAKI PALEOGMATYCZNE

RZĄD: STRUSIOWATE

RODZINA: STRUSIE

GATUNEK: Struś afrykański

RZĄD: NANDU

RODZINA: NANDU

GATUNEK: Nandu południowo-amerykański

RZĄD: KAZUAROWATE

RODZINA: KAZUARY

GATUNEK: Emu

2.ZALETY PRODUKCJI DROBIARSKIEJ

1.Wysoki stopień uprzemysłowienia.

2.krótki okres odchowu brojlerów.

• Kurczęta- 36-60 dni; 1,5-3,5 kg.

• Indyki- 70-155 dni

• Kaczki- 55-77 dni

• Gęsi-152 dni

3..efektywne wykorzystanie paszy(kg paszy/kg;miesiąc)

• kurczęta- 1,9-2,3

• kaczki- 2,9-3,5

• indyki- 3,0-3,5

• gęsi- 6,5- 7

4.szybkie tempo wzrostu( liczba dni od wyklucia do 10-krotnego zwiększenia masy ciała)

• cielę- 380

• królik-39

• gęś 27

• kaczka 27

• polska gęś owsiana-13-15

• prosię 46

• jagnię 170

• kurczę 25

5.efektywne przetworzenie białka paszy na białko zawarte w tuszce(ilość kg. Paszy na wyprodukowanie 1 kg.mięsa)

• kurczęta brojlery- 4,5

• indyki brojlery- 4,7 (do 16 tyg.odchowu)

6.wysoka wydajność rzeźna

• kurczęta brojlery- 70-71%

• indyki brojlery- 75-80%

7.wysokie walory mięsa drobiowego

ZALETY:

• niska kaloryczność,

• łatwość i szybkość przyrządzania,

• łatwe do podziału,

• wysoki współczynnik strawności białka

• stosunkowo niska cena,

• wysokie walory smakowe i dietetyczne,

• doskonałe do wyrobów różnych produktów garmażeryjnych

3.WARTOŚĆ ODŻYWCZA JAJ KURZYCH:

2. JAJO O MASIE 60G. DOSTARCZA

• 90 kcal energii(100g żółtka-350kcal

• 100g białka-150kcal

• -25% niezbędnych doskonale zbilansowanych aminokwasów

• -wielonienasycone kwasy tłuszczowe(WNKT)

• -związki mineralne

• -13 witamin( oprócz „C”)

2.BARDZO WYSOKA KONWERSJA BIAŁKA PASZOWEGO W BIAŁKO ZWIERZĘCE

• jaja 22%

• kurczęta brojlery 17,5%

• wieprzowina 14%

• wołowina 4,5%

3.BIAŁKO JAJA KURZEGO PRZYSWAJANE JEST W 94-98%

• białko mleka 85%

• białko ziemniaków 77%

• białko wołowiny 74%

• białko strączkowych 40-60%

4.GŁOWNE KIERUNKI PRODUKCJI DROBIARSKIEJ

• Produkcja jaj konsumpcyjnych( kury,przepiórki, strusie)

• produkcja mięsa (produkcja brojlerów- kury, bażanty, kuropatwy, indyki, strusie, gołebie, kaczki, gęsi)

• produkcja pierza(w Chinach)

5.SCHEMAT ORGANIZACJI HODOWLI I PRODUKCJI DROBIU W POLSCE

wytwórnie pasz fermy zarodowe zakłady wylęgowe zakł.utyli.

wytw.pasz fermy prarodzicielskie. zakł.utyl.

wytw.pasz fermy rodzicielskie. zakł.utyl.

fermy towarowe

wytw.pasz brojlernie; stada nieśne zakłady utylizacyjne

rzeźnie; przetwórnie zakłady utylizacyjne

FERMY ZARODOWE-(czyste linie- rody,selekcja ptaków, praca hodowlana)

STADA SELEKCYJNE-(1 SAMIEC NA 6-14 SAMIC; 20-70 STADEK W KAŻDYM

RODZIE)

Oceniane cechy ptaka:

• masa ciała,

• szybkość opierzania,

• budowa ciała,

• dojrzałość płciowa,

• produkcja nieśna,

• tempo nieśności,

• masa jaj,

• zapłodnienie jaj

• wylęgowość piskląt

6.SCHEMAT KRZYŻOWAŃ STOSOWANYCH U DROBIU

DOSKONALONE SĄ LINIE MĘSKIE(RODY OJCOWSKIE I MATECZNE) I ŻEŃSKIE(RODY OJCOWSKIE I MATECZNE)

WYKŁAD 2- PRODUKCJA DROBIARSKA.

1.SYTUACJA NA RYNKU MIĘSA DROBIOWEGO

a).linie kur mięsnych na rynku polskim:

• flex

• f-15

• ja-57

• jv

• hubbard hi-ye

• hubbard hi-y

• co 66 500(amerykańska)

• hybro pn (holenderska)

• hybro g+ (holenderska)

• hybro pg+ (holenderska)

• ross 308 (amerykańska)

• ross 508 (amerykańska)

• ross pm3 (amerykańska)

• minibro ( z genem karłowatości)

b). linie indyków na rynku polskim:

1. typ ciężki

• hybrid converter

• hybrid euro fp

• hybrid extreme

• hybrid grude marker

• big 6

• nicholas 700

• nicholas 300

• but 8

• but9

1. typ średnio-ciężki

• hybrid grude marker

• nicholas 300

• but 8

• but9

c)linie kaczek na rynku polskim:

1. typu pekin

• astra k

• astra k1

• p 55 *p 44

1. kaczka piżmowa

• cr*ca

d) linie gęsi na rynku polskim

• w 33* w11

• w 11* w11

• kolos

• gęś kołódzka




Produkcja mięsa drobiowego ; 6 tys. Kurników fermowych (ok.1000m²)

• 2003- 863 tys. Ton

• 2004- 915 tys.ton(6%do góry)

• 2005- 980 tys.ton(7%do góry)

(w tym mięso indyków ok.25%)

EKSPORT: 2004- 130 TYS.TON

2005- 140TYS.TON

SPOŻYCIE DROBIU I JAJ ROCZNIE- W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ (W 2003r. I 2004r.)

	DRÓB(KG)		JAJA(SZTUKI)
		2003	2004	2003	2004
Austria	17,5	17	220	225
Belgia	20	20,5	200	205
Dania	21	21,5	250	250
Finlandia	15,5	15	155	158
Francja	24	24	248	242
Grecja	20,5	20	240	240
Hiszpania	33	32,6	320	322
	21,3	21,5
	31,7	31,5
Niemcy	17,9	18,2
	30	30,5
	14	14,3
Wielka Bryt.	29,5	30
	18	18,2
Polska	20	20,5

W 2003 roku wg Inspektora wet. Było w kraju 3810 podmiotów gospodarczych branży mięsnej.

2001 podmiotów ubiegało się o „warunki przejściowe”.

Brak uprawnień ma 133 małych firm.

Uprawnienia eksportowe UE ma 175 zakładów.

2.LINIE KUR DO INTENSYWNEJ PRODUKCJI JAJ NA RYNKU POLSKIM:




• BORAS GOLDLINE WHITE

• ASTRA 6

• BABCOCK BROWN

• BORANS GOLDLINE BROWN

• HY-LINE BROWN

• ISA BROWN

• LOHMAM BROWN

• MESSA P(polska)

• TETRA SL

• ASTRA S (polska)

• SHAVER WHITE




3.LINIE KUR MIĘSNYCH OGÓLNOUZYTKOWYCH NA RYNKU POLSKIM:




• RASA 1,2,3,4,5

• D-959, D-109, D-104, D-149(DOMINANT)

• ASTRA P,D,N

• N 11* P11

• ZIELONONÓZKA KUROPATWIANA

Liczba ferm kur nieśnych- ok.2000

Liczba gospodarstw z chowem przydomowym -ok.1 mln.

Populacja kur nieśnych -ok.45 mln.




4.ILOŚC KUR W POLSCE:

23 344 000 szt. - w intensywnej produkcji

10 000 000 szt. - przepierzonych w intensywnej produkcji

4 500 000 szt. - z likwidacji intensywnej produkcji do dalszego chowu

4 000 000 szt. - z ekstensywnej produkcji

5.WSTAWIENIA RODZICÓW KURKI (tys.sztuk):

1999	2000	2001	2002	2003	2004
384	348	375	394	328	420
100%	70,60%	97,60%	102,60%	85,40%	109%

6.WSTAWIENIA RODZICÓW NIEŚNYCH (2004 ROK):

MESSA 40 000 szt. 9,5%

TETRA SL 33 000 szt. 7,8%

SHAVER 31 000 szt. 7,4%

7.PRODUKCJA OGÓLEM:

2003 - 500 TYS.TON. (9 mld. Sztuk)

2004 - 520 tys.ton (9,5 mld.szt.)

2005 - 525 tys.ton (9,6 mld.szt.)

W 2004 roku eksport - 29 tys. Ton (5,5%)

Import - 5 tys.ton (1%)

W 2005 roku eksport - 20-23 tys.ton.

Nadwyżka jaj na rynku Unii Europejskiej!!!!!

Przetwórstwo jaj : UE (15) 20-25%

POLSKA 10% (sprzedaż w formie przetworzonej)

8. HANDEL ZAGRANICZNY JAJAMI I ICH PRZETWORAMI:

• Tolerancja wzrostowa

• Dobra marka

• spożycie jaj w Polsce (sztuka/na 1 mieszkańca/na 1 rok)

• 1989 - 194

• 1990 - 190

• bilans jaj spożywczych w Polsce w latach 2000-2005 (mln.sztuk)

• Japonia , Izrael, ok. 400 sztuk na 1 osobę (jaja),

• Czechy, Węgry ok.300 sztuk na 1 osobę (jaja),

• USA , (mięso drobiowe) ok.50 kg. Na osobę,

• średnie ceny jaj konsumpcyjnych przez zakłady pakujące (zł/100 sztuk)

9.ORGANIZACJE:

• UNIA EUROPEJSKA- Komitet zarządzający Rynkiem Drobiu i jaj.

• Polski związek Zrzeszeń Hodowców i producentów drobiu w Warszawie.

• Krajowa Izba producentów Drobiu I pasz w Poznaniu.

10.NAJWAŻNIJSZE OBOWIĄZUJĄCE USTAWY I ROZPORZĄDZENIA:

KSERO!!!!

DOBROSTAN PTAKÓW

Główne założenia dobrostanu:

• wolność od głodu i pragnienia,

• wolność od bólu ,urazów i chorób,

• wolność od strachu i stresu,

• wolność od dyskomfortu,

• wolność do wyrażania normalnego zachowania.

CIERPIENIE= ochrona ptaków przed cierpieniem i jego ograniczenie jest podstawowym wyznacznikiem postępowania człowieka oraz jego stosunku do zwierząt zarówno w aspekcie prawnym jak i moralnym.

CIERPIENIE-rodzaje:
SOMATYCZNE	PSYCHICZNE	BEHAWIORALNE
ból(choroby,bicie)	obawa	niemożność
głód	lęk	zaspokojenia potrzeb behawioralnych
obciążenie klimatyczne	strach	tłumienie instynktów
	smutek




Normalne wzorce zachowania drobiu:

• ruch,

• grzebanie i poszukiwanie i pobieranie pokarmu,

• kąpiele piaskowe i słoneczne,

• rozpościeranie skrzydeł,

• gniazdowanie,

• siadanie na grzędzie(lepszy rozwój powłok brzusznych).

Stereotypie u drobiu (patologia zachowania):

• pterofagia( wydziobywanie i zjadanie piór),

• dziobanie palców,

• dziobanie prętów klatek,

• agresywność(czerwony kolor pobudza, podrażnia),

• kanibalizm,

• histeria,

• frustracja,

• bieganie i stłaczanie się,

• wokalizacja.

Technopatie u drobiu:

1.uszkadzanie stóp:

• zranienia,

• pęknięcia skóry,

• zrogowacenia(nagnioty)

• skręcanie i złamanie pazurów,

• przerosty i złamania pazurów,

• zapalenia tworzywa(„pododermatitis”)

2. słabość kończyn

• kości,

• mięśni (miopatia)

KONSEKWENCJE SŁABOŚCI KOŃCZYN:

• łamliwość kończyn,

• kulawizm,

• silny ból,

• niemożnośc pobierania pokarmu i wody,

• głód i pragnienie,

• obniżenie produkcyjności.




PRZEPISY PRAWA EUROPEJSKIEGO W ZAKRESIE DOBROSTANU DROBIU DOTYCZĄ:

1. WARUNKÓW UTRZYMANIA,

2. WARUNKÓW TRANSPORTU,

3. WARUNKÓW UBOJU I UŚMIERCANIA.

Warunki utrzymania drobiu a prawo europejskie:

1.Europejska Konwencja Rady Europy z 1976 roku dotycząca Ochrony Zwierząt Gospodarskich.

• Zalecenia dotyczące kur z 1995 roku,

• Zalecenia dotyczące kaczek i gęsi (propozycja),

• Zalecenia dotyczące indyków z 21.07.2001 roku,

• Zalecenia dotyczące strusi z 22.04.1997 roku.

2. Dyrektywa 98158 ustanawiająca minimalne standardy utrzymania zwierząt gospodarskich.

CZYNNIKI DECYDUJĄCE O POZIOMIE DOBROSTANU:

• systemy utrzymania

• manipulacje technologiczne

• skracanie dziobów -kauteryzacja=przycinanie dziobów z wypaleniem

• przepierzanie ( po rozprowadzeniu czynnika stresogennego by wywołać utratę piór),

• wyłapywanie,

• transport.

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE NIEŚNOŚĆ .

BUDOWA I FUNKJONOWANIE UKŁADU ROZRODCZEGO.




Poziom produkcji nieśnej zależy od:

• genotypu i wieku nioski,

• stanu fizjologicznego nioski,

• cech biologicznych nioski:

• budowa i masa ciała,

• wiek uzyskania dojrzałości płciowej (wiek zniesienia pierwszego jaja),

• intensywność nieśności (jak długo kura znosi jaja po upływie 450 dnia życia),

• kwoczenie( przerwanie nieśności, cecha niepożądana),

• odporność na choroby (zmniejszenie nieśnośći),

• odporność na stresy.

Czynników środowiska zewnętrznego:

• temperatura(wartość biologiczna jaja i nasienia),

• wilgotność,

• skład powietrza,

• światło,

• hałas,

Żywienia:

• wartość odżywcza paszy,

• forma paszy,

• system żywienia,

• spożycie paszy.

Technologiczne

• system utrzymania,

• obsada ptaków,

• dostęp do paszy i wody,

• higiena i profilaktyka.




BUDOWA I FUNKCJONOWANIE UKŁADU ROZRODCZEGO KURY:




2. funkcjonuje tylko lewy jajnik i lewy jajowód -przystosowanie do lotu

3. układ rozrodczy składa się z jajnika, i długiego jajowodu, który dzieli się na 5 odcinków,

4. jajnik składa się z :

• zewnętrznej części korowej (pęcherzykowej),

• wewnętrznej części rdzennej (naczyniowej),

• kule żółtkowe wyraźnie zróżnicowane, co do wielkości i numerkowane F1-F7 .

To pojedyncze kulki

STIGMA= UNIENACZYNIONY OBSZAR NA KULI ŻÓŁTKOWEJ.

W jajniku dojrzałej płciowo kury występują:

• pęcherzyki hierarchiczne (przedowulacyjne)- duże, żółte, >10 mm.

• pęcherzyki prehierarchiczne

• Małe, żółte(2-5 mm)

• duże, białe( 5-10mm)

• wolnorosnące(małe, białe <1mm).

Pojedynczy pęcherzyk jajnikowy:

1. nabłonek,

2. tkanka łączna,

3. osłonka zewnętrzna,

4. osłonka wewnętrzna,

5. błona przedwitelinowa,

6. warstwa ziarnista,

7. błona podstawowa,

8. oocyt.




Procesy zachodzące w pęcherzyku Graffa:

1. WITELOGENEZA -wzrost i dojrzewanie pęcherzyków,

1. bardzo wolne odkładanie materiału zapasowego (głównie tłuszczu); zależne od gatunku, trwa od kilku miesięcy do paru lat

2. powiększanie się pęcherzyka od 1mm do 6 mm (odkładają się głównie proteiny); faza trwa ok.60 dni

3. faza szybkiego wzrostu pęcherzyka z 8 mm do 35 mm; od 7 do 11 dni., bardzo intensywne odkładanie materiału zapasowego (proteiny i fosfolipidy), liniowy wzrost masy żółtka i proces ten kończy się ok. 24 godziny przed owulacją

2. OOGENEZA- zmiany kariokinetyczne zachodzące w jądrze komórkowym , w tarczce zarodkowej, na części pola jasnego

1. pierwszy podział redukcyjny rozpoczyna się już w okresie embrionalnym, a w momencie wyklucia się pisklęcia zostaje zahamowany w fazie profazy (oocyt I rzędu-2n), konczy się około 4 godzin przed owulacją pęcherzyka F1 , w III fazie witelogenezy (wyrzucenie pierwszego ciałka kierunkowego. Oocyt II rzędu-n.)

2. krótko po nim następuje II podział redukcyjny, który w chwili owulacji zatrzymuje się w fazie metafazy

3. pod wpływem penetracji oolemy przez plemniki dochodzi do dalszych przemian II podziału redukcyjnego, wyrzucenie drugiego ciałka kierunkowego i utworzenie przedjądrza żeńskiego

3. STEROIDOGENEZA- produkcja androgenów i estrogenów.

1. osłonka zew. i wew. pęcherzyka -androgeny i estrogeny

2. warstwa ziarnista- progesteron (5 największych pęcherzyków)

3. pozostały po owulacji pęcherzyk (tzw. kielich) jest aktywny metabolicznie przez około 3 dni (warstwa ziarnista) i 7 dni( warstwa zewnętrzna). Całkowita resorpcja kielicha trwa u kur ok. 8-10 dni, a u kaczki piżmowej do kilku miesięcy

CZĘŚCI JAJOWODU:

• lejek (zaplemnienie-w zachyłku lejka przechowywane plemniki=musi być ok.30-40 plemników w części animalnej kuli żółtkowej ,by skutecznie nastąpiło zapłodnienie.

• Magnum (część białka twórcza),

• Cieśń( tworzenie osłonek pergaminowych),

• Gruczoł skorupkowy-(wapienna skorupka jaja),

• Część pochwowa.

Zarodek rozwija się na powierzchni kuli żółtkowej:




BUDOWA ŚCIANY JAJOWODU:

nabłonek gruczołowy i orzęsiony,

tkanka właściwa,

tkanka łączna,

warstwa mięśniowa,

błona surowicza

FUNKCJE JAJOWOD:

miejsce zaplemnienia i zapłodnienia komórki jajowej i pierwszych etapów rozwoju zarodka,

tworzenie i odkładanie białka, błon pergaminowych, skorupy, pigmentu i otoczki mucynowej.

Transport jaja,

Przechowywanie i transport plemników

ROLA SWIATŁA:

• wzrost i rozwój,

• procesy rozrodcze(nieśność,spermatogeneza, zdolność wylęgowa),

• zachowanie,

• aktywność

• długość dnia świetlnego,

• natężenie światła,

• barwa światła,

• rodzaj światła

Na ptaki działa uspokajająco żółto-pomarańczowy kolor,

Czerwony wywołuje agresję.

Zakres fali świetlnych widzialnych przez ptaki 395-715

Max. czułość 560 kurczęta, 580 kury.




ŚWIATŁO= bodziec fizyczny-rodzaj energii
Procesy fotochemiczne Receptorów nerwowych - fotoreceptorów	podrażnienie zakończeń biologiczne	pręciki -procesy
↓	↓
PRĘCIKI	CZOPKI-działają w dzień (plamka żółta)
Działają w nocy (ptaki nocne-sowy)	3 typy: kwanty czerwieni, kwanty zieleni, kwanty błękitu

Bodźce świetlne bodźce nerwowe podwzgórze przysadka

HORMONY PRZYSADKI CZĘŚCI GRUCZOŁOWEJ (GONADOTROPOWE)-TEMAT PIERWSZY

• FSH- dojrzewanie pęcherzyków- samice:pobudzenie pęcherzyków pierwotnych do wzrostu i produkcji estrogenów: samce- pobudzenie spermatogenezy.

• LH- (luteinizujący), przedowulacyjny wzrost pęcherzyków i owulacja; pobudzenie komórek miąższowych do wydzielenia progesteronu i maksimum-7-4 godziny przed owulacją.

• LTH- (prolaktyna)- wraz z estrogenami pobudza do zakładania gniazda i kwoczenia, wypadania piór, wzrost wydzielania progesteronu, androgenów i estrogenów, rozwój jajowodu, gromadzenie materiału zapasowego żółtka, metabolizm gospodarki wodnej.

HORMONY PRZYSADKI- CZĘŚCI NERWOWEJ -TYLNEJ:

• OKSYTOCYNA- skurcze mięśni gładkich jajowodu,

• WAZOTOCYNA- kurczliwość gruczołu skorupowego podczas znoszenia jaja (wydalanie jaja),kieruje gospodarką wodną, maksymalny poziom w momencie znoszenia jaja.




HORMONY STERYDOWE:

• estrogeny

• wzrost i rozwój jajowodu,

• zwiększanie retencji fosforowo-wapniowej i poziom tłuszczu niezbędnego do tworzenia żółtka,

• rozszerzenie kości miednicy (znoszenia jaja),

• progesteron

• synteza lipidów i białek w wątrobie i ich wchłanianie do jaja,

• kontrola rytmu owulacji- znoszenie jaja,

• wzrost i rozwój jajowodu,

• wzrost poziomu wapnia we krwi,

• androgeny

• współdziałają z estrogenami przy rozwoju jajowodu i kości,

• rozwój II- rzędowych cech płciowych.

HORMONY TARCZYCY:

• tyroksyna-(t4)

• działa na brodawki piór powodując wzrost komórek (wypadanie pióra),

• pobudza syntezę białek i przemianę materii.

• trójjodotyronina( t3)

• wzrost i rozwój młodych organizmów.

HORMONY PRZYTARCZYC:

• parathormon

• -reguluje poziom Ca we krwi, uwalnia wapń z kości przy jego niedoborze.




BUDOWA I FUNKJONOWANIE UKŁADU ROZRODCZEGO SAMCA

Miąższ jąder zbudowany jest z 3 rodzajów kanalików:

• plemnikotwórcze(wewnętrzne),

• sieci jądra,

• wyprowadzające.

Nie ma konieczności kapacytacji , plemniki w ejakulacie są zdolne do zapłodnienia.

Stopień wypełnienia nasieniowodów określa zdolności rozrodcze samca. Nasienie w nasieniowodach jest bardzo gęste.

Nasienie jest magazynowane, choć proces spermatogenezy jest ciągły.

W rozszerzeniu silnie spętlonych nasieniowodów zw. AMPUŁKI NASIENNE gromadzone są plemniki (po wewnętrznej stronie kloaki).

Organ kopulacyjny u grzebiących jest SZCZĄTKOWY i stanowi uwypuklenie ścian kloaki pomiędzy którymi rynienką nasienną spływa ejakulat. W czasie aktu krycia narząd kopulacyjny wypełnia się limfą. Podciśnienie w drogach rodnych samicy ułatwia dostanie się plemników do jej dróg rodnych.

Kanaliki plemnikotwórcze wyścielone są wielowarstwowym nabłonkiem. Komórki Sertoliego (podporowo-odżywcze) usztywniają kanaliki.

• SPERMATOGENEZA.

1. prespermatogeneza: okres płodowy-powstawanie spermatogonni,

2. spermatogoniogeneza: zróżnicowanie się spermatocytów i rzędu, odnawianie komórek macierzystych.

3. spermatocytogeneza: powstawanie spermatyd,

4. spermiogeneza: powstawanie plemników.

• U przepiórek występuje nadodbytowy gruczoł piankowy zw. NADKOPULACYJNYM, którego wydzielina jest konsystencji gęstej piany.

• U ptaków wodnych narząd kopulacyjny składa się z :

• nasady prącia,

• prącia właściwego.

BUDOWA PLEMNIKA PTAKA:

• otoczony białkowo-lipidową błoną komórkową,

• akrosom otoczony błoną akrosomową (podwójna warstwa błony komórkowej i akrosomalnej),

• główka składa się z czapeczki akrosomu i grzbietu(igły) akrosomu,

• w czapeczce są enzymy hydrolityczne,

• główka kończy się obecnością centrioli bliższej,

• pomiędzy centriolą bliższą i dalszą-szyjka plemnika,

• (miejsce najczęstszych uszkodzeń mechanicznych w wyniku załamania szyjki),

• centriola dystalna daje początek 9 włókien osiowych i 2-óch centralnych,

• zaraz za szyjką wstawka z otoczką mitochondrialną(40-50 mitochondriów a nawet 1100-16000),

• wstawka kończy się pierścieniem Olsena,

• w miarę przedłużenia witki zmniejsza się ilość włókien osiowych, końcowy odcinek nie ma żadnych włókien!!!,

• plemniki ptaków różnią się wymiarami!!!

JAKOŚĆ NASIENIA ZALEŻY OD:

• gatunku, rasy (linii),

• stanu fizjologicznego,

• właściwości osobniczych,

• warunków środowiskowych:

• żywienia, programu świetlnego, warunków mikrobiologicznych(wysoka temp. Programu), procesy rozrodcze,

• techniki pobierania nasienia,

• częstotliwości pobierania.

OCENA EJAKULATU:




• makroskopowa (organoleptyczna)

• objętość,

• konsystencja,

• barwa,

• stopień czystości.

• mikroskopowa (labolatoryjna)

• koncentracja plemników,

• liczba plemników w ejakulacie,

• obraz morfologiczny- z uwzględnieniem form prawidłowych, zdeformowanych i martwych,

• ruchliwość -masy plemników i pojedynczych komórek,

• przeżywalność,

• odczyn ph,

• ciśnienie osmotyczne,

• testy biochemiczne

• wskaźniki płodności:

• wytrwałość zapłodnienia,

• efektywność krycia,

• produkcja plemników,

• zapotrzebowanie na dawkę plemników.




ROZWÓJ EMBRIONALNY KUR

Jajo po zniesieniu:

-niezapłodnione,(BLASTODYSK),

-zapłodnione (BLASTODERMA).

Pierwsza faza rozwoju trwa do 22 godzin.

Tarczka zarodkowa:

• pole jasne- na powierzchni,

• jama blastuli- oddziela zarodek od cytoplazmy,

• pole ciemne

ETAPY ROZWOJOWE ZARODKA KURY:

• w jajowodzie kury( stadium dwóch warstw ektodermy i entodermy),

• 1 - 5 dzień inkubacji( stadium tworzenia się narządów wewnętrznych),

• 6 - 14 dzień inkubacji( stadium tworzenia się narządów zewnętrznych),

• 15 - 20 dzień inkubacji (wzrost i rozwój zarodka),

• 21 dzień inkubacji( klucie piskląt).

ZACHOWANIE WEWNĘTRZNE JAKOŚCI JAJ:

• postępowanie z jajami wylęgowymi na fermie:

• czystość gniazd(wymiana ściółki co 2 tygodnie),

• zbiór jaj (3-4 razy dziennie-muszą być jak najszybciej zdezynfekowane!!!)

• dezynfekcja(szafy dezynfekcyjne, 25⁰C przez 30 minut nadmanganianem potasu),

• magazynowanie( jaja nie należy schładzać zbyt szybko ok.6 godzin)

• na fermie,

• w zakładzie wylęgowym

• transport jaj wylęgowych w temperaturze 17-20⁰ C

• postępowanie z jajami w zakładzie wylęgowym:

• magazynowanie jaj po dostawie:

• do 4 dni, 17-180 C , wilgotność względna 80%,

• do 7 dni, 12-150 C , wilgotność względna 80%

• Sortowanie,

• Dezynfekowanie,

• Magazynowanie jaj po dezynfekcji,

• Technika inkubacji jaj.

WPŁYW OKRESU PRZECHOWYWANIA NA WYNIKI LĘGU:

OKRES PRZECHOWYWANIA (DNI)	2	4	7	8	11
% WYLĘGU Z JAJ NAŁOŻONYCH	83,2	85,3	84	83,2	82,6




zależność między okresem przechowywania a temperaturą: Im dłuższy czas przechowywania tym temperatura może być niższa!!!!

UKŁAD CIĄGU TECHNOLOGICZNEGO W ZAKŁADZIE WYLĘGOWYM:

		Przyjmowanie jaj
		↓
		brakowanie jaj
Magazyn opakowań na jaja		↓	zmiana odzieży, natryski
		dezynfekcja jaj
		↓
		magazyn jaj
		↓
dezynfekcja sprzętu	←	aparatowanie komór lęgowych
		↓
dezynfekcja sprzętu	←	aparatowanie komór klujnikowych
		↓
Magazyn opakowań na pisklęta	→	segregacja piskląt	→	niszczenie odpadów
		↓
		magazyn piskląt
		↓
		wydawanie piskląt

WPŁYW PRZECHOWYWANIA NA NIEKTÓRW CECHY JAJ:

↑

JAJO ubytek masy, PH↑, wzrost suchej masy↑, szerokość białka↑, %zawartość żółtka↑

↓ % udział białka, lepkość, indeks białka, indeks żółtka, wysokość białka.

TYPY IKNUBATORÓW:

• lęgowy,(pojemność 100 tys.jaj),

• dwusystemowy : komora lęgowa i komora klujnikowa,

• klujnikowy.

PARAMETRY INKUBACJI:

1). TEMPERATURA

• stymuluje rozwój embrionalny,

• dobowe wahania maksymalnie 0,1⁰ C,

• spadek temperatury poniżej 20⁰ C powoduje zahamowanie rozwoju( temperatura zera fizjologicznego),

• wzrost powyżej 42⁰ C może prowadzić do jego śmierci,

• obniżenie temperatury opóźnia klucie, duża liczba piskląt kalekich!!!

WPŁYW TEMPERATURY NA DŁUGOŚĆ LĘGU:

Temperatura w inkubatorze( ^0C)	36,1	36,6	37,2-37,7	38,8
Długość lęgu (dni)	22,5	21,5	21	19,5

WPŁYW TEMPERATURY NA WYNIKI LĘGU:

Temperatura w inkubatorze (^0C)	35,5	36,1	36,6	37,2	37,7	38,3	38,8	39,4
% wylęgu z jaj nałożonych	10	50	70	80	88	85	75	50

• Im wyższe stadium rozwoju zarodka, tym wyższa produkcja ciepła przez zarodek ( w momencie wyklucia ok. 21 kJ

• W komorze klujnikowej w 3 ostatnich dniach należy obniżyć temperaturę z powodu produkowanego ciepła przez zarodek.

2). WILGOTNOŚĆ

• Reguluje ona przemianę mineralną i biochemiczną, środowisko wodne jest niezbędne do prawidłowego rozwoju zarodka

• Przez cały okres inkubacji może dojść do utraty ok. 12% masy ciała.

3). WENTYLACJA

• równomierne rozprowadzenie ciepła,]

• dostarczenie tlenu,

• odprowadzenie CO_2,

• korzystne stężenie CO₂ ->0,4-0,6%,

• podwyższenie stężenia prowadzi do znacznej zamieralności przez uduszenie,

• wymiana powietrza

• 8,6m³/h na każde 1000 jaj,

• 13,6-16,8 m3/h dla 1000 jaj w komorze klujnikowej

Okres inkubacji wydłuża się o 30 minut na każde 2,5 g.

Na każdy 1 dzień powyżej 5 dnia inkubacji wydłuża się inkubację o 1 godzinę.

ROZWÓJ EMBRIONALNY KUR:




A = 1 - 5 DZIEŃ INKUBACJI

1 DOBA:

• tarczka zarodkowa powiększa się,

• zaczynają się tworzyć narządy pierwotne,

• pojawia się smuga pierwotna,

• zarodek układa się prostopadle do długiej osi skorupy jaja( do chalaz),

Ok. 20 godziny inkubacji:

• wyodrębnienie węzła Hensena,

• wykształcenie struny grzbietowej ze smugi pierwotnej,

• pojawia się rynienka nerwowa

2 DOBA:

• pojawia się serce,

• zawiązki oczu, narządów wydalniczych,

• wzdłuż struny grzbietowej wyodrębniają się parzyste SOMITY będące zaczątkiem szkieletu i mięśni szkieletowych,

Tworzenie błon płodowych zarodka kury:

• OWODNIA = wykształca się z pola zarodkowego, jasnego, z mezodermy,

• OMOCZNIA = wykształca się z zachyłka jelita, wypełniona płynem z produktami przemiany materii.

• KOSMÓWKA = otacza całkowicie zarodek,

• PĘCHERZYK ŻÓŁTKOWY = funkcja odżywcza.

3 DOBA:

• zawiązek omoczni rozrasta się,

• owodnia rozrasta się i całkowicie otacza zarodek,

• tworzy się wątroba, trzustka, zalążki kończyn.

4 DOBA:

• różnicuje się głowa,

• powiększa się pęcherz mózgowy i oczy,

• powstają zalążki nóg,( większe od skrzydeł),

• powstają zalążki gruczołów płciowych i nerek,

5 DOBA:

• formują się dalsze człony kończyn i uzewnętrzniają się w kształcie pączków,

• pojawiają się chrzęstne zawiązki szkieletu,

• w oczach pojawia się pigment,

• powstaje pierwotna pętla jelitowa

B = 6 - 14 DZIEŃ INKUBACJI

6 DOBA:

• wyodrębniają się wyraźnie skrzydła i nogi,

• wyodrębnia się szyja,

• widoczna źrenica,

• ukształtowuje się dziób,

• omocznia powiększa się i pełni rolę oddechowe,

• rozrastają się nerki i gruczoły płciowe,

7 DOBA:

• -wyraźnie widoczne kończyny,

• powiększają się oczy,

• pojawia się jama dziobowa,

• średnica głowy ok.10mm.

8 DOBA:

• występują liczne zawiązki piór,

• tworzą się długie palce nóg, ogon, dziób,

• na dziobie wyrostek =biały wzgórek,

9 DOBA:

• głowa większa od całego ciała,

• gałki oczne uwypuklone,

• powstaje podwójny pęcherz mózgowy,

• powstają pazury,

• następuje wzmożony rozwój mięśni,

• białko przemieszcza się w kierunku ostrego końca jaja, w sąsiedztwie pęcherzyka żółtkowego,

• zgięcie w stawie kolanowym,

10 DOBA:

• palce całkowicie rozdzielone,

• uwidaczniają się zawiązki piór,

• omocznia obejmuje całą zawartość jaja,

11 DOBA:

• uwidacznia się ząbkowanie grzebienia i pazurów,

• brodawki piór rozrastają się na grzbiecie i na zewn. Stronie nóg,

• zarysowują się brodawki lotek

12 DOBA:

• pojawia się puch na grzbiecie,

• widoczne pazury,

• powstaje połączenie białkowo-owodniowe,

13 DOBA:

• powstają zaczątki łusek na skokach,

• puch pokrywa nogi i skrzydła,

14 DOBA:

• zmiana pozycji zarodka w jaju

C = 15 - 20 DZIEŃ INKUBACJI wzrost i rozwój zarodka

15 DOBA:

• -przez zamknięte oko widać źrenicę i tęczówkę,

• wykształcają się poduszki na podeszwie,

• ostatecznie rogowacieje dziób,

• puch staje się dłuższy,

• łuski występują na palcach,

16 DOBA:

• puch na całym ciele,

• bieleje dziób,

• pojawia się początek sterówek,

• powstaje gruczoł krokowy,

17 DOBA:

• widocznie wyraźne rzęsy i otwory nosowe,

• głowa kieruje się dziobem w kierunku woreczka żółtkowego,

• główka umiejscawia się między nogami pisklaka,

18 DOBA:

• głowa kieruje się pod prawe skrzydło,

19 DOBA:

• zarodek zaczyna otwierać oczy,

20 DOBA:

• w poszukiwaniu powietrza wyrostkiem dzioba przebija błonę podskorupową.

21 DOBA:

• zarodek szukając powietrza prostuje szyję odpychając się od skorupy nogami, powoduje jej uwypuklenie-następuje wyląg!!!




SYSTEMY UTRZYMANIA DROBIU




Systemy produkcji drobiu:

• intensywny,(wielkotowarowy)

• pół-intensywny,

• ekstensywny (przyzagrodowy)

SYSTEMY UTRZYMANIA DROBIU W PRODUKCJI WIELKOTOWAROWEJ:

• podłogowy(na głębokiej ściółce),

• ściółkowo-rusztowy,

• klatkowy(bateryjny),

• systemy alternatywne

BUDYNKI:

• -bezokienne,

• -bezwybiegowe,

• regulacyjnych warunkach środowiskowych,

W cyklu zamkniętym- od momentu wstawienia pisklęcia 1 dniowego do zakończenia produkcji w jednym budynku.

W cyklu otwartym-(niepełnym)

• przenoszenie zwierząt do innych budynków po upływie określonego czasu(wychowalnia, brojlernia)

• 500m, odległość między sektorem wychowu i produkcji.

Fermy specjalizują się w określonym kierunku produkcji




SYSTEM PODŁOGOWY:

• najbardziej zbliżony do warunków bytowania,

• obsada ptaków 6-6,6/m²(nioski), ,<5/m²(brojlery),

• w pierwszym tygodniu ptaki wymagają temp. 35⁰ C , później można ją obniżyć do 18⁰ C ,

• po skończonej produkcji usuwa się ściółkę, myje się powierzchnię,a następnie należy przeprowadzić dokładną dezynfekcję,

• maksymalna obsada ptaków na m2 powierzchni pomieszczenia przy utrzymaniu podłogowym:




• kury mięsne:

• do 8 tyg. życia= 8 sztuk,

• 8-20 tydzień życia= 9 sztuk,

• powyżej 20 tyg.życia= 5 sztuk

• brojlery kurze:

• do 3 tyg. życia= 35 sztuk,

• powyżej 3 do 5 tygodnia życia=22 sztuki,

• powyżej 5 tygodnia życia= 17 sztuk

• indyki (utrzymanie podłogowe):

• indyki hodowlane:

• do 8 tyg. życia=7 sztuk,

• 8-14 tydzień życia= 4 sztuki,

• 14-29 tydzień życia=3 sztuki,

• powyżej 29 tygodnia życia=2 sztuki

• indyki rzeźne:

• do 3 tyg.życia=32 sztuk,

• 3-6 tydz. życia=12 sztuk,

• 6-16 tydz.życia=4 sztuki,

• powyżej 16 tygodnia życia=3 sztuki

• kaczki:

• do 4 tyg.życia=10 sztuk,

• 4-8tydz.życia=7 sztuk,

• powyżej 8 tygodnia życia= 5 sztuk,

• gęsi:

• do 3 tyg.życia=5 sztuk,

• 3-6 tydz.życia=3 sztuki,

• 6-28 tydz.życia=2 sztuki,

• powyżej 28 tyg.życia=1 sztuka

Kaczki i gęsi również mogą być trzymane na ściółce głębokiej, bez dostępu do wody.

Do 3 tygodnia przy wychowie ptaków wodnych musi być utrzymana w pomieszczeniu wysoka temperatura.




SYSTEMY OGRZEWANIA:

• system nawiewny,

• system centralnego ogrzewania(ok. 20-22⁰ C)+ dodatkowe źródła ogrzewania.

SYSTEM ŚCIÓŁKOWO-RUSZTOWY




• obsada kur do 25/m2

• 2 systemy:

• Ściółka stanowi 2/3, po środku ruszt,

• Ruszt stanowi 2/3, po środku ściółka,

• karmidła dla kogutów na ściółce,

• poidełko montowane nad rusztem,

• korzyści systemu ściółkowo-rusztowego:

• Częściowa izolacja od ściółki,

• Niższa śmiertelność,

• Łatwiejsze czyszczenie i dezynfekcja,

• Wielokrotne wykorzystanie rusztu,

• Pomiot nie zanieczyszczony ściółką.




SYSTEM KLATKOWY-BATERYJNY:




-obsada kur do 40/m²,

• 550 m2/ 1 kura w klatce 2005 rok,

• 750 cm²/ 1 kura w klatce 2012 rok,

• 350 cm²/ 1 kura w klatce USA

- rodzaje baterii klatkowych:

• UNIVERSA- wysówne,

• COMPACT- jedna pod drugą,

• EUROVENT- z kanałem ze świeżym powietrzem.

korzyści systemu klatkowo-bateryjnego:

• wyższa produkcja jaj,

• grubsza skorupa jaj,

• niższe koszty produkcji 1 jaja o 14%,

• niższe spożycie paszy na 1 kg. Masy ciała,

• niższe zużycie paszy na produkcję 1 jaja (140-160 g. Z 170-210 g),

• wyższa obsada ptaków,

• całkowita eliminacja ściółki,

• niższe koszty robocizny, ogrzewanie i dezynfekcji,

• niższa śmiertelność ptaków.




CHÓW NA WYBIEGU




• lepszy komfort,

• możliwość ruchu,

• kontakt z otoczeniem,

• możliwość grzebania w ściółce,

• odpoczynek na grzędach,

• znoszenie jaj w gniazdach.




POMIESZCZENIA INWENTARSKIE DLA DROBIU

• ogrzewa się je do całkowitego ukończenia przez ptaki 6 miesiąca życia,

• dzieli się na sektory,w których utrzymuje się ptaki w różnym wieku,

• z każdego sektora pomieszczenia inwentarskiego zapewnia się strusiom wyjście na oddzielny wybieg,

• wychów- siatka na ściółce ,żeby ptaki nie jadły jaj i na pewno potrzebna MATA GRZEWCZA.

PRZEPIÓRKI

• w klatkach jednopoziomowych lub wielopoziomowych,

• pojedynczo lub grupowodługośc=0,21m szerokość=0,1m; wysokość= 0,2m)wymiary klatek

• 25 cm² na 1 przepiórkę nieśną( wysokość= 0,2m)

• 60 cm² na 1 przepiórkę mięsną( wysokość klatki= 0,2m)

PERLICE

• gniazda umieszcza się na bocznej ścianie pomieszczenia,

• maksymalna obsada 6 sztuk/ m²,

• na wybiegu zapewnić grzędy noclegowe i gniazda,

• 5 sztuk/m² -obsada na wybiegu.

---