slajdy, Elementy Prawa

Świadczenia publiczne

Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie

(art. 84 Konstytucji)

Świadczenia publiczne

Zakres podmiotowy:

Wszystkie osoby fizyczne (obywatele polscy, cudzoziemcy)
Osoby prawne
Jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej

Źródła świadczeń publicznych

Władztwo personalne - rozciąga się na podmioty zobowiązane niezależnie od miejsca pobytu (siedziby)
Władztwo terytorialne - rozciąga się na wszystkie podmioty przebywające na terytorium państwa

Ciężar publiczny

Wynikający z mocy samego prawa lub z mocy decyzji administracyjnej obowiązek publicznoprawny

Ciężar publiczny (postacie)

Świadczenie osobiste - wymóg pracy nieodpłatnej, przejściowej, uzasadnionej celami wyjątkowymi, mieszczącymi się w zakresie ochrony interesu publicznego, podejmowanej w granicach nie przekraczającej rzeczywistej potrzeby
Świadczenia rzeczowe - udostępnianie rzeczy ruchomych lub nieruchomości, nieodpłatnie, na rzecz konkretnego przedsięwzięcia o charakterze publicznym

Ciężar publiczny (postacie) cd.

Świadczenie pieniężne - obejmujące obowiązkowe, stałe lub jednorazowe składki na ustawowo określone cele

Świadczenia publiczne o charakterze powszechnym

Obowiązki skierowane do szerokiego kręgu podmiotów (np. wszystkie osoby fizyczne przebywające na terytorium RP)

Świadczenia publiczne o charakterze powszechnym

Art. 5. 1. Osoby przebywające na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do:

1)poddawania się badaniom mającym na celu wykrywanie zakażeń i chorób zakaźnych, w tym również poddawania się postępowaniu mającemu na celu pobranie lub dostarczenie materiału do tych badań,

2)poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym,

3)poddawania się obowiązkowemu leczeniu, obowiązkowej hospitalizacji, izolacji, kwarantannie i nadzorowi epidemiologicznemu,

4)udzielania wyjaśnień istotnych dla zapobiegania chorobom zakaźnym.

(ustawa z 6.09.2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach)

Świadczenia publiczne o charakterze powszechnym

Art. 77. 1. Kto spostrzeże zagrożenie dla ludzi lub ruchu zakładu górniczego albo uszkodzenie lub nieprawidłowe działanie urządzeń tego zakładu, jest zobowiązany niezwłocznie ostrzec osoby zagrożone, podjąć dostępne mu środki w celu usunięcia niebezpieczeństwa oraz zawiadomić o niebezpieczeństwie najbliższą osobę kierownictwa lub dozoru ruchu.

(ustawa z 4.02.1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze)

Świadczenia publiczne o charakterze szczególnym

Art. 5. 1. Właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez:

(...)

uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych;

(ustawa z 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach)

Administracja publiczna
zagadnienia ogólne

Pojęcie administracji publicznej:

Pochodzenie słowa „administracja” - łac.

Administratio - pomoc, służba, przewodnictwo, kierownictwo, prowadzenie, zarząd, zarządzenie

Administro - kierować, prowadzić, zarządzać, zawiadywać, wykonywać, rozporządzać, rozkazywać, wydawać zarządzenia, pełnić służbę, pracować

Ministro - posługiwać, służyć, podawać, nalewać, dostarczać, opatrywać

Administracja publiczna
zagadnienia ogólne

Administracja:

funkcja zarządzania, kierowania, organizowania (ujęcie przedmiotowe)
Zespół podmiotów realizujących ww. funkcje (ujęcie podmiotowe)

Administracja publiczna
zagadnienia ogólne

Administracja:

System (zbiór) podmiotów (elementów):

Uporządkowanych
Zhierarchizowanych
Połączonych między sobą wewnętrznymi relacjami
Powołanych do realizacji celów usytuowanych poza systemem (w otoczeniu systemu)

Administracja publiczna
zagadnienia ogólne

Administracja - prywatna, publiczna

Funkcje administracji występują w każdym zorganizowanym działaniu

Administracja publiczna
zagadnienia ogólne

Co było pierwsze państwo czy administracja?

administracja

Administracja publiczna
zagadnienia ogólne

Sfery oddziaływania prawa na administrację publiczną:

tworzenie, umiejscowienie w systemie, wyznaczenie zakresu działania określenie powiązań w systemie,
wyposażenie w kompetencje do realizacji wyznaczonych jej zadań,
określenie trybu ich realizacji

Administracja publiczna
zagadnienia ogólne

Podmioty administracji:

Organ administracji - jednostka organizacyjna utworzona przepisami prawa (zazwyczaj nie posiadająca osobowości prawnej, wyposażona w kompetencje do realizacji zadań z zakresu administracji publicznej

Urząd administracji - aparat pomocniczy organu; zespół środków osobowych i rzeczowych mający na celu wsparcie organu przy realizacji jego zadań

Inne podmioty administracji - głównie tzw. organy administracji w ujęciu funkcjonalnym (niektóre organizacje społeczne, funacje, przedsiębiorstwa, tzw. zakłady administracyjne)

Administracja publiczna
zagadnienia ogólne

Rodzaje organów administracji publicznej:

organy administracji rządowej i organy administracji samorządowej (charakter wykonywanych zadań)
obsadzane w drodze wyboru (bezpośredniego lub pośredniego), nominacji, nominacji poprzedzonej konkursem
centralne, terenowe (zasięg działania)
o kompetencjach decyzyjnych bądź doradczych

Administracja publiczna
zagadnienia ogólne

Więzi zachodzące pomiędzy podmiotami w systemie administracji publicznej:

Kontrola
Nadzór
Kierowanie
Koordynacja
Współdziałanie

Kontrola

działanie polegające na:

a)zbadaniu istniejącego stanu rzeczy,

b)zestawieniu tego co istnieje w rzeczywistości z tym, co powinno być, tzn. co przewidują odpowiednie wzorce czy normy postępowania i ustaleniu ewentualnych rozbieżności,

c)wyjaśnieniu przyczyn powstania tych rozbieżności,

d)sformułowaniu zaleceń pozwalających na uniknięcie podobnych rozbieżności w przyszłości

Kontrola

Mierniki poprawności działania kontrolowanego:

- legalność

- celowość

- rzetelność

- gospodarność

- uwzględnienie interesu społecznego

- uwzględnienie interesu indywidualnego

- zgodność z polityką rządu

- inne

Kontrola

Typy kontroli:

Inspekcja - kontrola wykonywana poprzez bezpośrednią obserwację zachowania badanej jednostki i porównywania tego zachowania z odpowiednimi wzorcami zachowania poprawnego

Lustracja - kontrola skierowana na określony przedmiot (nie podmiot kontrolowany) na jego rzeczywisty stan, jego cechy w porównaniu z odpowiednimi wzorcami określającymi stan pożądany

Rewizja - kontrola w dziedzinie finansów, polegająca na bezpośredniej konfrontacji stanu faktycznego środków finansowych i innych składników majątkowych jednostki kontrolowanej z odpowiednią dokumentacją i na ocenie prawidłowości dysponowania tymi składnikami

Wizytacja - kontrola mająca na celu bezpośredni wgląd w działalność jednostki kontrolowanej w jej całokształcie.

Rozpatrywanie sprawozdań jednostki kontrolowanej (najmniejsza aktywność organu kontrolującego)

Kontrola - rodzaje

1) zupełna (całość działania jednostki i wiele kryteriów)

2) ograniczona (fragment)

3) wstępna (badanie zamierzeń podjęcia określonego działania przez organ kontrolowany np. przedstawienie dokumentacji jeszcze przed podjęciem działań - zapobiega powstaniu błędów i nadużyć)

4) faktyczna - wykonywan \a w czasie trwania działania (np. prokurator w kpa)

5) następcza (typowa) - bada zakończone etapy działania, a więc wnioski na przyszłe działania

6) wewnętrzna

7) zewnętrzna (NIK, sądowa, prokuratorska, parlamentarna, RPO)

Postulaty optymalnej kontroli

1.zapewnienie systemu zróżnicowanych form kontroli

2.charakter wtórny, albowiem pierwotną jest sama działalność administracji publicznej

3.wypełnienie swojego podstawowego zadania (zapobieganie błędom administracji)

4. proporcjonalność

5.bezstronność

6.fachowość

7. efektywność

8.oszczędność

9.skuteczność

Nadzór

Układ zależności między organami sprawującymi funkcje administracji publicznej o charakterze ciągłym, polegający na sprawdzaniu zachowania podmiotu nadzorowanego i możliwości podejmowania władczych działań w razie stwierdzenia nieprawidłowości w zachowaniu tego podmiotu.

Władcza ingerencja nie może przekształcić się w permanentne zastępowanie działań podmiotu nadzorowanego przez interwencje nadzorującego.

Nadzór -rodzaje

1) bezpośredni sprawowany przez organ bezpośrednio nadrzędny w stosunku do organu nadzorowanego

Nadzór - rodzaje

2) zwierzchni, sprawowany przez organ stojący na szczycie danego układu organizacyjnego w stosunku do wszystkich innych organów w tym układzie

Nadzór - rodzaje

3) prewencyjny - wkroczenie organu nadzorczego jeszcze przed rozpoczęciem działalności przez organ nadzorowany w celu zapobieżenia nieprawidłowościom

Nadzór - rodzaje

4) weryfikacyjny - organ ma prawo weryfikować (zmieniać, uchylać) rezultaty działań nadzorowanego

Nadzór - rodzaje

5) represyjny - organ nadzoru ma prawo wyciągania konsekwencji w stosunku do osób postępujących niewłaściwie

Nadzór - rodzaje

6) pozytywny - stosowany w celu przeciwdziałania nieprawidłowym stanom rzeczy, który służy przymusowemu wykonaniu obowiązków przez jednostkę nadzorowaną

Nadzór - rodzaje

7) kształtujący - wpływa na zmianę sytuacji prawnej jednostki nadzorowanej przez nałożenie obowiązków lub wydanie zakazu podejmowania działalności przez tę jednostkę. Przyczyna podjęcia tego nadzoru nie miałaby wynikać z analizy działalności jednostki nadzorowanej i stwierdzenia ewentualnych nieprawidłowości. Przesłanką ma być istniejąca obiektywnie potrzeba podjęcia tego typu wkroczenia.

Nadzór - kryteria

1) legalności

Art. 171. konstytucji

1. Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności.

Art. 85. Nadzór nad działalnością gminną sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności z prawem.

2) gospodarności

- 3) rzetelności

- 4) zgodności z polityką rządu

Art. 11. 1. Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad działalnością wojewody i dokonuje okresowej oceny jego pracy.

2. Nadzór nad działalnością wojewody sprawowany jest pod względem zgodności jego działania z prawem oraz polityką rządu, a także pod względem rzetelności i gospodarności.

Nadzór - środki

Limitowane:

Personalne
Rzeczowe (merytoryczne)

Kierowanie

więź łącząca podmioty administracji publicznej, która charakteryzuje się oddziaływaniem podmiotu kierującego na podmiot kierowany wszelkimi możliwymi środkami do granic sprzeczności z prawem. Obejmuje całość konsekwencji wynikających z organizacyjnej nadrzędności jednego podmiotu nad drugim w ramach systemu administracji publicznej

Kierowanie

Kompetencja nadrzędnego podmiotu do kierowania podmiotem podporządkowanym mieści w sobie obowiązek obserwowania całokształtu zachowania się podporządkowanego podmiotu i oddziaływania w różny sposób na różne przejawy zachowania, tak aby w sumie zachowanie podporządkowanego podmiotu można było ocenić pozytywnie pod tymi wszystkim względami, które w takich wypadkach są zwykle brane pod uwagę, np. pod względem legalności działania, skutków politycznych itp.

Podstawowe różnice pomiędzy
kierowaniem i nadzorem

W kierowaniu nie ma potrzeby ustanawiania enumeratywnego katalogu środków władczych. W relacji tej brak jest niezależności (swobody) podmiotu kierowanego przy realizacji powierzonych mu zadań, bądź też niezależność ta jest znacznie ograniczona

Koordynacja

więź między podmiotami administracji publicznej, z której wynika uprawnienie podmiotu koordynującego względem podmiotów koordynowanych, które nie są mu bezpośrednio podporządkowane. Podmiot koordynujący ma stałą możliwość oddziaływania na podmioty koordynowane przy użyciu różnego rodzaju środków w celu zharmonizowania działalności tych podmiotów. Podmioty koordynowane są jednak nadal podległe innym organom, bądź ze swego założenia są podmiotami działającymi samodzielnie

Koordynacja

Podmiot koordynujący odpowiada za efekty działalności koordynacyjnej, natomiast jego odpowiedzialność za działalność jednostek koordynowanych ogranicza się do zakresu, w jakim może on wiążąco wpływać na tę działalność.

Koordynujący może stosować środki władcze wobec podmiotów koordynowanych tylko wtedy, gdy prawo to przewiduje i tylko takie jakie są mu prawem nadane. W przypadku milczenia prawodawcy w tym zakresie należy przyjąć, iż podmiotowi koordynującemu przysługują wyłącznie niewładcze środki.

Współdziałanie

Działania wspólne administracji:

działalność organów doradczych (opiniujących),
„pomoc prawna”
uzgadnianie
działalność „w porozumieniu”

„Ruch” zadań i kompetencji

Upoważnienie
Polecenie służbowe
Porozumienie
Pełnomocnictwo
Umowa

„Ruch” zadań i kompetencji

Delegacja
Dewolucja
Subdelegacja

Koncepcje budowy systemu administracji publicznej

Centralizacja
Decentralizacja
Koncentracja
Dekoncentracja
Układ scentralizowanego podporządkowania
Układ zdecentralizowanego podporządkowania

Ustrój administracji publicznej

Podział podmiotów administracji publicznej na podmioty administracji:
Państwowej
Samorządowej
Innej

Ustrój administracji publicznej

II. Podział podmiotów administracji państwowej na:

Podmioty administracji rządowej
Podmioty administracji pozarządowej

Ustrój administracji publicznej

III. Podział podmiotów administracji rządowej na organy:

Naczelne
Centralne organy administracji rządowej
Terenowe organy administracji rządowej

(zespolonej i niezespolonej)

Ustrój administracji publicznej

Podziały terytorialne państwa:

Zasadniczy (gminy, powiaty, województwa)
Pomocniczy (sołectwa, dzielnice, osiedla)
Specjalny (np. dla administracji skarbowej, morskiej)

Ustrój administracji publicznej

IV. Podział podmiotów administracji pozarządowej na:

Organy niezależne od administracji rządowej (Prezydent RP, PiP, NBP, KRRiT, GIODO)
Organy zależne od administracji rządowej m.in..: agencje państwowe i fundusze publiczne

Ustrój administracji publicznej

V. Podział podmiotów administracji samorządowej:

Samorząd terytorialny (na szczeblu gminnym, powiatowym, wojewódzkim)
Samorząd zawodowy
Samorządy specjalne

Ustrój administracji publicznej

VI. Inne podmioty administracji (administrujące)

Organizacje społeczne i fundacje
Przedsiębiorcy (przedsiębiorstwa)
Zakłady administracyjne

Scentralizowany model podporządkowania

Istota tego modelu sprowadza się do pełnego podporządkowania podmiotu niższego szczebla podmiotowi szczebla wyższego
podmiotowi podporządkowanemu nie przysługuje żadna taka sfera działania, która byłaby wolna od nieskrępowanej ingerencji podmiotu nadrzędnego, polegającej w krańcowym wypadku na wyeliminowaniu podmiotu podporządkowanego z procesu realizacji określonego zadania.

Scentralizowany model podporządkowania

Model ten zasadza się na braku prawnie określonej samodzielności działania po stronie podmiotów podporządkowanych, adresatem ustawowych kompetencji bywa w takich wypadkach dana struktura (jako całość), zaś podmiot naczelny w tej strukturze dokonuje repartycji zadań między podporządkowane podmioty różnych szczebli.

Scentralizowany model podporządkowania

Pozycja nadrzędnego podmiotu administracji publ. w modelu hierarchicznego podporządkowania da się wyrazić najogólniej przy pomocy stwierdzenia, że podmiot ten kieruje działalnością podmiotów podporządkowanych. Oznacza to możność wpływania na zachowanie się podporządkowanego podmiotu przy pomocy wszelkich środków, jakie dadzą się wyprowadzić z kompetencji przyznanej ustawowo systemowi jako całości, w szczególności przy pomocy poleceń służbowych.

Zdecentralizowany model podporządkowania

-Występuje w sytuacji rozdziału kompetencji pomiędzy podmioty niezależne w wykonywaniu swych zadań

- Można mówić o decentralizacji terytorialnej i rzeczowej

-Wiąże się z podstawowymi zasadami ustrojowymi (KONSTYTUCJA) art. 15

- Wiąże się w pewnym stopniu z zasadą pomocniczości

- Prowadzi do podmiotowego odetatyzowania administracji, ale w żadnym razie nie musi się wiązać z redukcją administracji w ujęciu przedmiotowym

Decyzja administracyjna jako rezultat stosowania prawa

Rozstrzyga sprawę administracyjną przez ustanowienie wiążących konsekwencji tej normy

Decyzja administracyjna jako rezultat stosowania prawa

Kompetencja do wydania decyzji administracyjnej przysługuje organom administracji publicznej i ma charakter kompetencji szczegółowej, tzn. ustanowionej w odniesieniu do określonego rodzaju spraw

Decyzja administracyjna jako rezultat stosowania prawa

Adresatem decyzji administracyjnej jest zawsze i tylko podmiot nie podporządkowany prawnie organowi administracji publicznej orzekającemu w danej sprawie

Decyzja administracyjna jako rezultat stosowania prawa

Decyzja administracyjna jako akt kształtujący sytuację prawną adresata

Decyzja administracyjna jako rezultat stosowania prawa

Decyzja administracyjna jako akt kształtujący stosunek administracyjno-prawnym

Decyzja administracyjna a akt administracyjny

Akt administracyjny

kategoria form działania administracji publicznej

Decyzja administracyjna a akt administracyjny

Władcze działanie prawne organu administracji publicznej skierowane na wywołanie konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutków prawnych

(E. Ochendowski)

Decyzja administracyjna a akt administracyjny

Sformalizowany objaw woli organu administrującego podjęty na podstawie prawa i w granicach przysługujących temu organowi kompetencji, skierowany do zindywidualizowanego adresata, w konkretnej sprawie, wywołujący skutki prawne w sferze prawa administracyjnego, a niekiedy również w sferze innych działów prawa

(J. Boć)

Decyzja administracyjna a akt administracyjny

Akt administracyjny - czynność skierowana zarówno do podmiotów niezwiązanych prawno-organizacyjnie jak i do podmiotów podległych autorowi aktu.

Decyzja administracyjna a akt administracyjny

Podłożem problemu relacji decyzja administracyjna - akt administracyjny jest pojęcie prawa administracyjnego

Decyzja administracyjna - akt stosowania normy prawa administracyjnego (materialnego, powszechnie obowiązującego itd.)

Decyzja administracyjna a akt administracyjny
(klasyfikacje)

Zewnętrze i wewnętrzne
Jednostronne i dwustronne
Zobowiązujące
Kształtujące (np. nadanie obywatelstwa, nominacja, immatrykulacja)
Ustalające (np. prawo do emerytury, wysokość stypendium)

Decyzja administracyjna a akt administracyjny

Decyzja administracyjna:

Ujęcie materialnoprawne - akt stosowania normy prawa administracyjnego

Ujęcie procesowe - prawna forma kończąca postępowanie administracyjne w danej instancji

Decyzja administracyjna a akt administracyjny

Decyzje administracyjne:

Konstytutywne
Deklaratoryjne
Zupełne
Częściowe

Sukcesja decyzji administracyjnej

objęcie uprawnienia lub obowiązku wynikającego z decyzji kierowanej do osoby trzeciej
możliwość uzyskania decyzji udzielającej uprawnienia lub nakładającej obowiązek taki sam jak u poprzednika

(podstawa roszczeń o wydanie decyzji administracyjnej)

Sukcesja decyzji administracyjnej

Wyjątek od zasady

Przypadki:

przeniesienie pozwolenia na budowę
Przeniesienie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
przeniesienie koncesji w zw. z przekształceniami w spółkach pr. handlowego
obowiązki właściciela zabytku nieruchomego
obowiązki podatkowe
dopuszczenie do ruchu pojazdu mechanicznego
sukcesja zakazu odbywania imprez masowych na obiekcie zbytym innej osobie

Sukcesja decyzji administracyjnej

Obowiązek / uprawnienie pochodzące z konkretnej decyzji przechodzi na następcę z mocy prawa (np.koncesje przy fuzjach)
Obowiązek / uprawnienie pochodzące z konkretnej decyzji przechodzi na następcę za zgodą organu za zgodą organu (np. pozwolenie na budowę)
Obowiązek / uprawnienie pochodzące z konkretnej decyzji przechodzi na następcę bez udziału administracji (prowadzenie pojazdu samochodowego dopuszczonego do ruchu)

Sukcesja decyzji administracyjnej

Kodeks spółek handlowych

Art. 531. § 1. Spółki przejmujące lub spółki nowo zawiązane powstałe w związku z podziałem wstępują z dniem podziału bądź z dniem wydzielenia w prawa i obowiązki spółki dzielonej, określone w planie podziału.

§ 2. Na spółkę przejmującą lub spółkę nowo zawiązaną powstałą w związku z podziałem przechodzą z dniem podziału bądź z dniem wydzielenia w szczególności zezwolenia, koncesje oraz ulgi, pozostające w związku z przydzielonymi jej w planie podziału składnikami majątku spółki dzielonej, a które zostały przyznane spółce dzielonej, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej.

Sukcesja decyzji administracyjnej

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Art. 63.5. Organ, który wydał decyzję, o której mowa w art. 59 ust. 1, jest obowiązany, za zgodą strony, na rzecz której decyzja została wydana, do przeniesienia tej decyzji na rzecz innej osoby, jeżeli przyjmuje ona wszystkie warunki zawarte w tej decyzji. Stronami w postępowaniu o przeniesienie decyzji są jedynie podmioty, między którymi ma być dokonane jej przeniesienie.

Sukcesja decyzji administracyjnej

Prawo budowlane

Art. 40. 1. Organ, który wydał decyzję określoną w art. 28, jest obowiązany, za zgodą strony, na rzecz której decyzja została wydana, do przeniesienia tej decyzji na rzecz innego podmiotu, jeżeli przyjmuje on wszystkie warunki zawarte w tej decyzji oraz złoży oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, o której mowa w art. 51 ust. 4.

3. Stronami w postępowaniu o przeniesienie decyzji o pozwoleniu na budowę lub o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych są jedynie podmioty, między którymi ma być dokonane przeniesienie decyzji.

Decyzja administracyjna a akt administracyjny

Decyzja administracyjna:

Ujęcie materialnoprawne - akt stosowania normy prawa administracyjnego

Ujęcie procesowe - prawna forma kończąca postępowanie administracyjne w danej instancji

Decyzja administracyjna a akt administracyjny

Decyzje administracyjne:

Konstytutywne
Deklaratoryjne
Zupełne
Częściowe

Sprawa administracyjna

Proces stosowanie prawa w ujęciu materialnym zmierza do załatwienia sprawy administracyjnej

Sprawa administracyjna

Zespół okoliczności faktycznych i prawnych, w których organ administracji publicznej stosuje normę prawa administracyjnego w celu ustanowienia po stronie określonego podmiotu (podmiotów) sytuacji prawnej w postaci udzielenia / odmowy udzielenia żądanego uprawnienia albo w postaci obciążenia z urzędu określonym obowiązkiem / cofnięcia uprawnienia

Sprawa administracyjna

Istota rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej polega na „pierwotnym” ustanowieniu sytuacji prawnej po stronie określonego podmiotu reprezentującego interes oparty na prawie administracyjnym

Sprawa administracyjna

Adresat stosowanej normy prawa administracyjnego w procesie jej stosowania jest zwany stroną

Sprawa administracyjna

Według art. 28 k.p.a.

Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Sprawa administracyjna

Interes prawny i obowiązek, o którym mowa w art. 28 k.p.a. są wywodzone z prawa materialnego, ale nie zawsze z materialnego prawa administracyjnego

Sprawa administracyjna

Mogą zdarzyć się sytuacje, w których podmioty dysponujące prawem własności lub użytkowania wieczystego sąsiedniej nieruchomości mogą być stronami postępowania dotyczącego warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Będą nimi wyłącznie wtedy, gdy oddziaływanie planowanej inwestycji będzie wykraczać poza granice nieruchomości.

(wyrok NSA z dn. 23.05.2005, OSK 1618/04)

Sprawa administracyjna

Współwłaściciel lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym, jeżeli inwestycja dotyczy części wspólnych budynku, jest stroną postępowania administracyjnego o wydanie decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę oraz postępowań nadzwyczajnych w tym zakresie.

(wyrok WSA z dn. 7.04.2005, VII SA/Wa 352/04)

Sprawa administracyjna

Sprawa administracyjna ma charakter „niesporny” w przeciwieństwie do sprawy cywilnej, która ma charakter procesowy - wyraża istnienie „sporu o prawo” między stronami stosunku cywilnoprawnego

Sukcesja decyzji administracyjnej

objęcie uprawnienia lub obowiązku wynikającego z decyzji kierowanej do osoby trzeciej
możliwość uzyskania decyzji udzielającej uprawnienia lub nakładającej obowiązek taki sam jak u poprzednika

(podstawa roszczeń o wydanie decyzji administracyjnej)

Sukcesja decyzji administracyjnej

Wyjątek od zasady

Przypadki:

przeniesienie pozwolenia na budowę
Przeniesienie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
przeniesienie koncesji w zw. z przekształceniami w spółkach pr. handlowego
obowiązki właściciela zabytku nieruchomego
obowiązki podatkowe
dopuszczenie do ruchu pojazdu mechanicznego
sukcesja zakazu odbywania imprez masowych na obiekcie zbytym innej osobie

Sukcesja decyzji administracyjnej

Obowiązek / uprawnienie pochodzące z konkretnej decyzji przechodzi na następcę z mocy prawa (np.koncesje przy fuzjach)
Obowiązek / uprawnienie pochodzące z konkretnej decyzji przechodzi na następcę za zgodą organu (np. pozwolenie na budowę)
Obowiązek / uprawnienie pochodzące z konkretnej decyzji przechodzi na następcę bez udziału administracji (prowadzenie pojazdu samochodowego dopuszczonego do ruchu)

Sukcesja decyzji administracyjnej

Kodeks spółek handlowych

§ 2. Na spółkę przejmującą lub spółkę nowo zawiązaną powstałą w związku z podziałem przechodzą z dniem podziału bądź z dniem wydzielenia w szczególności zezwolenia, koncesje oraz ulgi, pozostające w związku z przydzielonymi jej w planie podziału składnikami majątku spółki dzielonej, a które zostały przyznane spółce dzielonej, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej.

Sukcesja decyzji administracyjnej

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Art. 63.5. Organ, który wydał decyzję, o której mowa w art. 59 ust. 1 (decyzję o warunkach zabudowy), jest obowiązany, za zgodą strony, na rzecz której decyzja została wydana, do przeniesienia tej decyzji na rzecz innej osoby, jeżeli przyjmuje ona wszystkie warunki zawarte w tej decyzji. Stronami w postępowaniu o przeniesienie decyzji są jedynie podmioty, między którymi ma być dokonane jej przeniesienie.

Sukcesja decyzji administracyjnej

Prawo budowlane

Art. 40. 1. Organ, który wydał decyzję określoną w art. 28 (decyzję o pozwoleniu na budowę), jest obowiązany, za zgodą strony, na rzecz której decyzja została wydana, do przeniesienia tej decyzji na rzecz innego podmiotu, jeżeli przyjmuje on wszystkie warunki zawarte w tej decyzji oraz złoży oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2 (o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane) (...)

Rodzaje decyzji uprawniających

Zezwolenia

Pozwolenia

Koncesje

Licencje

Decyzje uprawniające

Zwolnienie z zakazu względnego, np. pozwolenie na budowę
Zwolnienie z obowiązku
Udzielenie uprawnienia

Decyzje nakładające obowiązki

określonego działania, zaniechania
cofnięcie uprawnienia

Utrata mocy obowiązującej przez decyzję administracyjną

Przyczyny:

Upływ czasu
Interes społeczny lub słuszny interes strony
Wywłaszczenie prawa
Niedopełnienie warunku/zlecenia
Wada materialnoprawna
Wada powstała w toku postępowania lub w związku z postępowaniem administr.
Utrata mocy obowiązującej przez przepisy stanowiące podstawę prawną decyzji (art. 145a k.p.a.)

Czynności ewidencyjne i rejestracyjne1

Czynności ewidencyjne i rejestracyjne2

Ewidencja -zbiór danych prowadzony zazwyczaj dla celów informacyjnych, w tym również informacji powszechnie dostępnej

Czynności ewidencyjne i rejestracyjne3

Ewidencje:

Działalności gospodarczej
Producentów
Gospodarstw rolnych
Gruntów i budynków
Wód, urządzeń melioracyjnych
Przydomowych oczyszczalni ścieków
Ludności
Partii politycznych
Trofeów łowieckich
Zabytków
Centralna ewidencja pojazdów
Ewidencja dróg publicznych

Czynności ewidencyjne i rejestracyjne4

Wpis do ewidencji - czynność materialno- techniczna, niekiedy również dowód realizacji obowiązku

Czynności ewidencyjne i rejestracyjne5

Rejestr - zbiór danych prowadzonych w celach informacyjnych i kontrolnych

Czynności ewidencyjne i rejestracyjne6

Rejestry

wykazów obszarów chronionych
kościołów i innych związków wyznaniowych
uzdrowisk i obszarów ochrony uzdrowiskowej
uczelni niepublicznych i związków uczelni niepublicznych
polowań
zabytków

Czynności ewidencyjne i rejestracyjne7

Wpis do rejestru jest zazwyczaj związany z wydaniem decyzji administracyjnej

Formy działania administracji1

Sposoby działania administracji publicznej

(zawsze muszą mieć swoje umocowanie w przepisach obowiązującego prawa - vide art. 7 Konstytucji)

Formy działania administracji2

Klasyfikacja - kryterium władztwa

Władcze - akt administracyjny
Niewładcze - gestia administracji

Formy działania administracji3

Klasyfikacja - kryterium skutku prawnego:

Działania prawne - zawsze wywołują skutki prawne
Działania faktyczne - nie wywołują skutków prawnych

Formy działania administracji4

Klasyfikacja - kryterium stosunku do obowiązującego prawa:

Działania polegające na stanowieniu prawa
Działania polegające na stosowaniu prawa
Działania polegające na kontroli przestrzegania prawa

Formy działania administracji5

Klasyfikacja - kryterium charakteru działania prawnego:

Administracyjnoprawne
Cywilnoprawne

Formy działania administracji6

Klasyfikacja - kryterium sfery skutku prawnego:

Zewnętrzne
Wewnętrzne

Formy działania administracji7

Klasyfikacja - kryterium adresata skutku prawnego:

Indywidualne
Generalne

KARY ADMINISTRACYJNE

Reakcja na zachowanie sprzeczne z normą prawa administracyjnego nakładającą obowiązek poprzedzana z reguły „prewencyjnymi” działaniami administracji

(działalność propagandowa, art.11 kpa i in.)

Administracyjna „sankcja typu karnego” - sankcja, której zastosowanie zmierza do realizacji obowiązków publicznoprawnych i/lub spowodowania negatywnego stanu faktycznego i/lub prawnego po stronie adresata wstrzymującego się od wykonania obowiązku

KARY ADMINISTRACYJNE

Rozporządzenie Prezydenta RP z 22.03.1928 r. o postępowaniu karnoadministracyjnym - orzecznictwo w tym zakresie sprawował starosta
Ustawa z 15.12.1951 o orzecznictwie karnoadministracyjnym - wprowadzenie radzieckiego modelu kolegiów ds. wykroczeń

KARY ADMINISTRACYJNE

Obecnie system orzecznictwa karnoadministracyjnego nie istnieje (orzecznictwo w sprawach o wykroczenia przejęły sądy powszechne). Jednakże prawo wykroczeń nadal posiada w wielu przypadkach „elementy”administracyjno-prawne

Postępowanie mandatowe (zob. rozdz. 17 k.p.w.)
Samo wykroczenie bywa równocześnie naruszeniem norm administracyjnego prawa materialnego (wyraz wspierania prawa administracyjnego przez prawo karne)

KARY ADMINISTRACYJNE

mają różny charakter prawny, ale równocześnie posiadają pewne wspólne cechy:

Służą wymuszaniu wykonania obowiązku administracyjno-prawnego
Są orzekane przez organy administracji publicznej
Stosowane sankcje przybierają zazwyczaj formę kar pieniężnych

KARY ADMINISTRACYJNE - typologia

Kary porządkowe - pieniężne nakładane w toku postępowania administracyjnego:

KARY ADMINISTRACYJNE - typologia

Art. 88. § 1. K.p.a. „Kto, będąc obowiązany do osobistego stawienia się (art. 51), mimo prawidłowego wezwania nie stawił się bez uzasadnionej przyczyny jako świadek lub biegły albo bezzasadnie odmówił złożenia zeznania, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin albo udziału w innej czynności urzędowej, może być ukarany przez organ przeprowadzający dowód grzywną do 50 zł, a w razie ponownego niezastosowania się do wezwania - grzywną do 200 zł. Na postanowienie o ukaraniu grzywną służy zażalenie.

§ 2. Organ, który nałożył karę grzywny, może na wniosek ukaranego, złożony w ciągu siedmiu dni od daty otrzymania zawiadomienia o ukaraniu, uznać za usprawiedliwioną nieobecność lub odmowę zeznania, wydania opinii albo okazania przedmiotu oględzin i zwolnić od kary grzywny. Na odmowę zwolnienia od kary służy zażalenie.

§ 3. Ukaranie grzywną nie wyklucza możności zastosowania do opornego świadka środków przymusu przewidzianych w przepisach szczególnych”.

KARY ADMINISTRACYJNE - typologia

Art. 96. K.p.a. „Za niewłaściwe zachowanie się w czasie rozprawy strony, świadkowie, biegli i inne osoby uczestniczące w rozprawie mogą być, po uprzednim ostrzeżeniu, wydalone z miejsca rozprawy przez kierującego rozprawą oraz ukarane grzywną do 100 zł. Na postanowienie o ukaraniu grzywną służy zażalenie” (policja sesyjna).

KARY ADMINISTRACYJNE - typologia

Kary porządkowe cd.

Art. 262-263 Ordynacji podatkowej

Art. 168d-168e ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

KARY ADMINISTRACYJNE - typologia

Kary dyscyplinarne i zbliżone do dyscyplinarnych

Generalnie służą do wymuszania obowiązków w systemie administracji publicznej, a więc nie dotyczą (co do zasady) kwestii administracyjnego prawa materialnego

Odpowiedzialność dyscyplinarna jest powiązana z funkcjonowaniem pewnych organizacji wykonujących funkcje publiczne. Zwana jest również odpowiedzialnością porządkową lub zawodową

KARY ADMINISTRACYJNE - typologia

Kary dyscyplinarne i zbliżone do dyscyplinarnych

Kary za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Odpowiedzialność zawodowa w budownictwie
Odpowiedzialność dyscyplinarna osób wykonujących zawody zaufania publicznego
Odpowiedzialność dyscyplinarna pracowników i urzędników administracji publicznej

KARY ADMINISTRACYJNE - typologia

Kary za niewykonanie obowiązków wynikających z norm administracyjnego prawa materialnego zawarte m.in. W ustawach:

prawo ochrony środowiska
O ochronie konkurencji i konsumentów
O transporcie kolejowym
O udostępnianiu informacji gospodarczych
Prawo energetyczne
O zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków
O radiofonii i telewizji

Kontrola przestrzegania norm prawnych bezpośrednio kształtujących sytuację prawną adresata

Wykonywanie prawa

Realizacja prawa

Stosowanie prawa

Przestrzeganie prawa

Kontrola przestrzegania norm prawnych bezpośrednio kształtujących sytuację prawną adresata

Jedną z zasadniczych konsekwencji obowiązywania prawa jest obowiązek jego przestrzegania.

Przestrzeganie prawa - zachowanie świadomie zgodne z treścią obowiązującej normy prawnej

Kontrola przestrzegania norm prawnych bezpośrednio kształtujących sytuację prawną adresata

1) Prowadzona przez odpowiednie organy administracji publicznej

Kontrola przestrzegania norm prawnych bezpośrednio kształtujących sytuację prawną adresata

2) Jest zbieżna z ogólnym pojęciem kontroli, przez którą należy rozumieć działania polegające na:

Zbadaniu istniejącego stanu rzeczy,
Zestawieniu tego, co istnieje w rzeczywistości, z tym, co być powinno,
Wyjaśnieniu przyczyn powstania ustalonych rozbieżności,
Sformułowaniu zaleceń mających na celu uniknięcie podobnych rozbieżności w przyszłości

Cechy procesu kontroli przestrzegania norm prawa administracyjnego bezpośrednio kształtujących prawną sytuację adresatów tych norm

1) Normy prawa administracyjnego bezpośrednio kształtujące prawną sytuację adresatów są normami ogólnymi i abstrakcyjnymi o charakterze materialnym i o powszechnej mocy obowiązującej

Cechy procesu kontroli przestrzegania norm prawa administracyjnego bezpośrednio kształtujących prawną sytuację adresatów tych norm

2) Organ administracji publicznej, kontrolujący przestrzeganie prawa nie pozostaje w stosunku organizacyjnym z adresatem obowiązku

Cechy procesu kontroli przestrzegania norm prawa administracyjnego bezpośrednio kształtujących prawną sytuację adresatów tych norm

3) Organ administracji publicznej, kontrolujący przestrzeganie prawa jest „zainteresowany” efektami kontroli w tym sensie, że osiąganie tych efektów jest wpisane w jego zakres działania

Cechy procesu kontroli przestrzegania norm prawa administracyjnego bezpośrednio kształtujących prawną sytuację adresatów tych norm

4) Organ administracji publicznej, kontrolujący przestrzeganie prawa jest związany prawem

Cechy procesu kontroli przestrzegania norm prawa administracyjnego bezpośrednio kształtujących prawną sytuację adresatów tych norm

5) Kompetencja do kontroli przestrzegania normy prawa administracyjnego przysługuje organom administracji publicznej i ma charakter kompetencji generalnej

Cechy procesu kontroli przestrzegania norm prawa administracyjnego bezpośrednio kształtujących prawną sytuację adresatów tych norm

6) Kontrola przestrzegania prawa jest podejmowania w sytuacji „niespornej”, to jest między organem prowadzącym kontrolę, a podmiotem obowiązku nie ma miejsca na „spór o prawo”

Cechy procesu kontroli przestrzegania norm prawa administracyjnego bezpośrednio kształtujących prawną sytuację adresatów tych norm

7) W celu doprowadzenia do stanu zgodnego z prawem organ kontrolujący uruchamia działania zmierzające do zastosowania środków odpowiedzialności prawnej

Cechy procesu kontroli przestrzegania norm prawa administracyjnego bezpośrednio kształtujących prawną sytuację adresatów tych norm

7a) W razie stwierdzenia nieprzestrzegania normy prawa administracyjnego organom administracji publicznej służy kompetencja do stosowania środków egzekucyjnych celem przywrócenia stanu zgodnego z prawem

Cechy procesu kontroli przestrzegania norm prawa administracyjnego bezpośrednio kształtujących prawną sytuację adresatów tych norm

7b) Jeżeli nieprzestrzeganie normy prawa administracyjnego ma postać czynu, który ustawa kwalifikuje jako wykroczenie - organy administracji publicznej mogą przekazać sprawy na drogę postępowania w sprawach o wykroczenia, co nie wyklucza stosowania środków egzekucyjnych celem przywrócenia stanu zgodnego z prawem

Cechy procesu kontroli przestrzegania norm prawa administracyjnego bezpośrednio kształtujących prawną sytuację adresatów tych norm

8) Przebieg kontroli przestrzegania prawa jest mało sformalizowany, a zwłaszcza brak jest tu procedury odpowiadającej procedurze stosowania prawa

Obowiązki, wolności, prawa, uprawnienia

Modalność prawna - kwalifikacja prawna pewnych zachowań ze względu na określoną normę lub spójny wewnętrznie zespół norm prawnych

(S. Wronkowska)

Obowiązki, wolności, uprawnienia

Modalność podstawowa - kwalifikacja prawna zachowań, nie zawierająca relatywizacji odnoszących dane zachowanie do innego podmiotu niż adresat normy, ze względu na którą dokonywana jest kwalifikacja.

Do modalności podstawowej zalicza się kwalifikację zachowania nakazanego, zakazanego, indyferentnego, dozwolonego, fakultatywnego, będącego przedmiotem obowiązku

(S. Wronkowska)

Obowiązki, wolności, prawa, uprawnienia

Modalność pochodna - kwalifikacja zachowań odnoszących się do innego podmiotu, z punktu widzenia innej osoby niż adresat normy:

Zachowania będące przedmiotem uprawnienia, kompetencji, wolności prawnie chronionej

(S. Wronkowska)

Obowiązek

powinność określonego w normie zachowania się
nakaz lub zakaz określonego zachowania się w danej sytuacji

Cechy obowiązku w prawie administracyjnym

Brak lub ograniczenie alternatyw postępowania przez adresata normy prawnej
Źródłem obowiązku jest zawsze norma prawa administracyjnego - nie ma obowiązku bez normy
Organ administracji żądający wykonania obowiązku od adresata normy zobowiązującej winien wskazać podstawę prawną, z której ów obowiązek wynika

Cechy obowiązku w prawie administracyjnym

4. W zdecydowanej większości przypadków obowiązkom prawno-administracyjnym jednego podmiotu nie odpowiadają uprawnienia innego podmiotu

5. Powinność określonego zachowania sformułowana w obowiązku prawno-administracyjnym pozostaje w związku z wykonywaniem zadań przez organy administracji

Cechy obowiązku w prawie administracyjnym

6. Organy administracji są umocowane do stosowania przewidzianych prawem środków w celu przymusowego doprowadzenia do wykonania obowiązku w sytuacji gdy adresat obowiązku nie wykonuje go dobrowolnie

7. Realizacja obowiązku może być dodatkowo zabezpieczona sankcją karną albo administracyjną

(kara administracyjna)

Klasyfikacja obowiązków w prawie administracyjnym

Czynne (nakazy) i bierne (zakazy) - mogą mieć charakter bezwzględny lub względny
Bezpośrednie i komplementarne
Osobiste, osobowe i rzeczowe

Teoretyczne ujęcia wolności

„wolność dwustronna” - zachowanie które nie jest ani zakazane ani nakazane prawem (zachowanie prawnie indyferentne)

Teoretyczne ujęcia wolności

wolności obywatelskie (tzw. „prawa wolnościowe”) - sprowadzające się do zakazu ingerencji organów państwa w pewne sfery zachowań obywateli oraz do obowiązku stworzenia przez państwo instytucjonalnych zabezpieczeń powstałej w ten sposób swobody działania obywateli przed naruszeniem jej ze strony innych

Teoretyczne ujęcia wolności

Wolność prawnie chroniona - konsekwencja wprowadzenia zakazu wszystkim lub niektórym podmiotom realizowania działań ingerujących w określoną sferę zachowań podmiotu - dysponenta wolności

Teoretyczne ujęcie uprawnienia

Normatywne wyznaczenie możliwości określonego „reglamentowanego” zachowania

Uprawnienia w prawie administracyjnym
(wg W. Dawidowicza)

1. Możność prawna żądania stosowania normy prawa administracyjnego w celu uzyskania określonego pozwolenia

(np. uchylenia zakazu względnego zabudowy nieruchomości gruntowej)

Uprawnienia w prawie administracyjnym
(wg W. Dawidowicza)

2. „Wolność od obowiązku” - ustawowa lub decyzyjna

(np. podatkowego, służby wojskowej)

Uprawnienia w prawie administracyjnym
(wg W. Dawidowicza)

3. „Prawo” będące korelatem nałożonego obowiązku

(np. prawo do odszkodowania z tytułu szkody powstałej w związku z realizacją świadczeń publicznych albo odszkodowanie za czasowe zajęcie nieruchomości)

Uprawnienia w prawie administracyjnym
(wg W. Dawidowicza)

4. Sfera wolności prawnie chronionej

(np. organizacja i uczestnictwo w zgromadzeniach publicznych)

Obszary specjalne

Obszary utworzone w celu poddaniu ich szczególnemu porządkowi prawnemu opartemu na normach o powszechnej mocy obowiązującej; obszary o szczególnym reżimie prawa administracyjnego

Obszary specjalne

Cele ogólne utworzenia obszaru specjalnego wiążą w sobie elementy dbałości o interesy publiczne jak i interesy indywidualne

Cele konkretne wyrażają się w ochronie przestrzeni obszaru lub przestrzeni poza obszarem

Obszary specjalne

Zazwyczaj ograniczają prawa i wolności

poruszania się
prawo własności i innych praw rzeczowych
wolność zgromadzeń
wolność podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej

Obszary specjalne

Niekiedy (rzadziej) są podstawą nabywania i korzystania z uprawnień nie znanych poza obszarem specjalnym, czego przykładem są regulacje prawne obowiązujące w specjalnych strefach ekonomicznych

Obszary specjalne - rodzaje

Kryterium - prawna podstawa (źródło) utworzenia:

Ustawa
Akt wykonawczy

rozporządzenie organów naczelnych

akt prawa miejscowego

Decyzja

Obszary specjalne - rodzaje

Kryterium - trwałość

obszary o charakterze trwałym
obszary o charakterze tymczasowym

Obszary specjalne - przykłady

Ochrona przyrody: (wspólna podstawa prawna: ustawa o ochronie przyrody)

parki narodowe (rozporządzenia ministra właściwego do spraw środowiska)
parki krajobrazowe (rozporządzenie wojewody)
obszary chronionego krajobrazu, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowego (rozporządzenie wojewody albo uchwała rady gminy, jeżeli wojewoda nie ustanowił tych form ochrony przyrody)
parki gminne (uchwała rady gminy)

Obszary specjalne

Obszary ograniczonego użytkowania (ustawa - Prawo ochrony środowiska, rozporządzenie wojewody)

Obszary specjalne

Uzdrowiska (ustawa o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych, rozporządzenie Rady Ministrów

Obszary specjalne

Drogi publiczne (ustawa o drogach publicznych; rozporządzenie ministra właściwego do spraw transportu, uchwały sejmiku województwa, rady powiatu, rady gminy)

Obszary specjalne

Zabytki nieruchome:

(ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami)

uznanie za pomnik historii ( rozporządzenie Prezydenta RP)
Parki kulturowe (uchwała rady gminy)
Wpis do rejestru zabytków (decyzja wojewódzkiego konserwatora zabytków)

Obszary specjalne

Specjalne strefy ekonomiczne (ustawa o specjalnych strefach ekonomicznych, rozporządzenie Rady Ministrów)

Obszary specjalne

Obszary występowania choroby zakaźnej (ustawa o ochronie zdrowia zwierząt i zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, rozporządzenie powiatowego lekarza weterynarii)

Obszary specjalne

Obszary występowania stanów nadzwyczajnych:

stan wojenny (ustawa o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej, rozporządzenie Prezydenta RP)
stan wyjątkowy (ustawa o stanie wyjątkowym, rozporządzenie Prezydenta RP)
stan klęski żywiołowej (ustawa ostanie klęski żywiołowej, rozporządzenie Rady Ministrów)

Obszary specjalne

INNE OBSZARY

Morskie
Górnicze,
Kolejowe
Obwody łowieckie
Rybne obwody ochronne
Strefy ujęć wody
Strefy ograniczonego hałasu
Strefy nadgraniczne
Tereny byłych hitlerowskich obozów zagłady

Publiczne prawa podmiotowe

Zróżnicowane poglądy prezentowane w literaturze na temat publicznych praw podmiotowych
Wielość wyróżnianych postaci
Protoplasci publicznych praw podmiotowych:

G. Jellinek, H. Kelsen, O. Mayer, E. Husserl,

R. Löbl

Prawo podmiotowe w ujęciu tradycyjnym

„zakres mocy i wolności określonej przez normy prawa przedmiotowego i przez te normy zabezpieczone”

„kompleksy uprawnień złożonych lub poszczególne uprawnienia o dużej doniosłości aksjologicznej, ideologicznej lub praktycznej”

Prawo niezbywalne

(W. Lang)

Prawo podmiotowe w ujęciu tradycyjnym

Uprawnienia zrelatywizowane do norm generalnych i abstrakcyjnych, mające - w odróżnieniu od przywilejów - charakter uniwersalny. Przysługują one z mocy prawa przedmiotowego podmiotom posiadającym określone prawem cechy. Prawa podmiotowe są sprzężone korelatywnie z obowiązkami - również o charakterze uniwersalnym - nakładanymi na podmioty o cechach określonych w przepisach prawa

Prawo podmiotowe w ujęciu tradycyjnym

Złożone sytuacje prawne wyznaczane „jakimś podmiotom przez obowiązujące normy ze względu na uznane przez prawodawcę społecznie uzasadnione interesy tych podmiotów”

(S. Wronkowska)

Prawo podmiotowe w ujęciu tradycyjnym

Prawo podmiotowe może być uznane za instytucję przynależną do nauki prawa tylko wtedy, gdy „jest także normą, normą przetworzoną przez jednostkę...”

(W. L. Jaworski)

Prawo podmiotowe w ujęciu tradycyjnym

Sytuacja jednostki, w której posiada ona na normie prawnej opartą możność żądania czegoś od państwa czy innego związku publiczno-prawnego, o ile zachodzą warunki w tejże normie określone

(S. Kasznica)

Klasyfikacja publicznych praw podmiotowych
wg S. Kasznicy

prawa wolnościowe - zastrzegające jednostce roszczenie o wstrzymanie się przez państwo lub inne związki publicznoprawne od ingerencji w sferę wolności przysługującej jednostce (nietykalność osobista, nietykalność własności, wolności gospodarczej itp.);
prawa polityczne - umożliwiające jednostce udział w wykonywaniu władzy w państwie (wybory, referenda);

Klasyfikacja publicznych praw podmiotowych
wg S. Kasznicy cd.

Prawo do pozytywnych świadczeń (np. do odszkodwania za wywłaszczone nieruchomości, prawo ubezpieczonego do zasiłku itp.), które z kolei można podzielić na:

a) publiczne prawa podmiotowe w sensie ścisłym, to jest prawa, na podstawie których jednostka może żądać od władzy konkretnego zachowania się zarówno pod względem jakościowym, jak i ilościowym,

b) publiczne prawo podmiotowe, wyrażające się żądaniu zajęcia się przez odpowiednią władzę sprawą podnoszoną przez jednostkę w tym żądaniu, bez posiadania w danych okolicznościach „bezwzględnego roszczenia o pewne ściśle określone świadczenia”

Klasyfikacja publicznych praw podmiotowych
wg M. Kuleszy

a) prawo podmiotowe polegające na roszczeniu o wydanie aktu (decyzji administracyjnej) o oznaczonej treści,

b) prawo podmiotowe polegające na żądaniu od organu określonego prawem zachowania się, np. wydania decyzji (ale nie decyzji o oznaczonej treści) - formalne (procesowe) prawo podmiotowe,

c) prawo podmiotowe polegające na domaganiu się określonych świadczeń pozytywnych, a nie decyzji (lub nie tylko decyzji),

Klasyfikacja publicznych praw podmiotowych
wg M. Kuleszy cd.

d) prawo podmiotowe treści negatywnej, polegające na roszczeniu do administracji o zaniechanie ingerencji w sferę uznanej uprzednio wolności lub przyznanego stanu prawnego,

e) prawo podmiotowe do współdziałania z administracją w rozstrzyganiu spraw publicznych

Elementy publicznych praw podmiotowych

„Na publiczne prawo podmiotowe składa się interes prawny oraz roszczenie, prawo podmiotowe pozbawione roszczenia jest <<tylko>> interesem prawnym”.

Podstawowa różnica, jaka zachodzi między interesem prawnie chronionym a publicznym prawem podmiotowym „polega na tym, że gdy z publicznego prawa podmiotowego wynika dla obywatela konkretne roszczenie o uzyskanie od władzy określonej korzyści, to interes prawny takiego roszczenia nie uzasadnia, a daje jedynie obywatelowi możliwość ochrony w sformalizowanym postępowaniu”
(W. Jakimowicz)

Źródła publicznych praw podmiotowych

Publiczne prawa podmiotowe „mogą zaistnieć jedynie jako efekt objęcia danej sfery zachowania się jednostki regulacją administracyjną. Wyłączne źródło praw podmiotowych stanowią przepisy prawa powszechnie obowiązującego”

(M. Kulesza)

Rzeczy publiczne

Brak powszechnie uznawanej definicji rzeczy publicznych

Źródeł koncepcji rzeczy publicznych należy poszukiwać w tym samym okresie rozwoju prawa, w którym kształtował się podział prawa na publiczne i prywatne

Rzeczy publiczne

Rzym - okres republiki:

Za własność publiczną uważano wszelką własność państwa

To co stanowi własność społeczności jest extra commercium (pozostaje poza obrotem prawnym i nie podlega prawu prywatnemu)

Rzeczy publiczne

Rzym - pryncypat

Pojęcie fiskusa jako państwa w sferze prawa prywatnego - początek rozróżnienia dwu sfer własności państwa

Rzeczy publiczne

Średniowiecze - początków własności publicznej poszukuje się w formie prawnej, która nie stanowiła niczyjej własności, lecz z której korzystać mogli wszyscy członkowie wspólnoty (drogi, ulice, place)

Rzeczy publiczne

Prawne elementy rzeczy publicznych:

przeznaczenie do korzystania powszechnego
prawo władcy do nadzoru nad nimi
res nullius nie może być przedmiotem obrotu prawnego

Rzeczy publiczne

w państwie policyjnym:

Własność rzeczy publicznych jest rozumiane w kategoriach prawa prywatnego

Rzecz publiczna nie jest już res nullius ale rzeczą w rozumieniu prawa prywatnego

Rzeczy publiczne

Koncepcja S. Kasznicy:

Rzeczy publiczne - wszystkie rzeczy, którymi państwo, jak również każdy inny związek publiczno-prawny, posługuje się dla wykonywania swych zadań

Rzeczy publiczne

Kategorie:

Majątek skarbowy
Majątek administracyjny
Rzeczy służące do użytku powszechnego (dobra publiczne)

Rzeczy publiczne

Majątek skarbowy (fiskalny)

Dostarcza administracji środków finansowych do realizacji celów publicznych
Podlega prawu prywatnemu
Jest wydatkowany zgodnie z przepisami budżetowymi

Rzeczy publiczne

2. Majątek administracyjny:

rzeczy, które służą administracji swoją wartością użytkową bezpośrednio do spełnienia przez nią zadań publicznych (budynki urzędów, szkoły publiczne, szpitale publiczne, więzienia, koszary itp.)
Może być sprywatyzowany
W pewnym zakresie objęty regulacją prawa prywatnego (odpowiedzialność odszkodowawcza właściciela)

Rzeczy publiczne

3. Rzeczy służące do użytku powszechnego (dobra publiczne):

Rzeczy, z których może skorzystać co do zasady każdy, bez odrębnego zezwolenia np.: drogi, place, parki i ogrody publiczne, studnie publiczne, wody publiczne, lasy publiczne, powietrze itp.

Rzeczy publiczne

Rzeczy posiadają charakter publiczny:

wskutek swoich naturalnych właściwości (powietrze, rzeka) albo
na podstawie aktu administracyjnego przeznaczającego rzecz do realizacji (parki, ogrody)

Rzeczy publiczne

Prawna regulacja (przykłady):

Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami

Ustawa z 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne

Rzeczy publiczne

Użytkowanie rzeczy publicznych:

Zwykłe
Wzmocnione
Specjalne

Rzeczy publiczne

Użytkowanie zwykłe:

- Treść i zakres wynika z istoty (właściwości) rzeczy; określane przez zwyczaj lub przepisy prawa stanowionego

pozostaje pod ochroną prawną
Nie musi być bezpłatne

Rzeczy publiczne

Użytkowanie wzmocnione:

Korzystanie z rzeczy publicznej w szerszym zakresie od tego, jaki przysługuje wszystkim.

Z reguły wymaga pozwolenia.

Rzeczy publiczne

Użytkowanie specjalne

Korzystanie:

w celach indywidualnych
Ma charakter trwały
Powoduje zmianę substancji publicznej
Ogranicza innych w powszechnym użytkowaniu rzeczy

Np. wybudowanie i wykorzystywanie urządzeń do spiętrzania wody, eksploatacja autostrad...

Środki egzekucji administracyjnej

Prawna podstawa:

Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

Środki egzekucji administracyjnej

Dotyczące należności pieniężnych
Dotyczące obowiązków o charakterze niepieniężnym

Środki egzekucji administracyjnej

Dotyczące należności pieniężnych:

- z pieniędzy,

- z wynagrodzenia za pracę,

- ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego, a także z renty socjalnej,

- z rachunków bankowych,

- z innych wierzytelności pieniężnych,

- z praw z instrumentów finansowych w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi, zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku, oraz z wierzytelności z rachunku pieniężnego służącego do obsługi takich rachunków,

Środki egzekucji administracyjnej

Dotyczące należności pieniężnych (cd.)

- z papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych,

- z weksla,

- z autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz z praw własności przemysłowej,

- z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością,

- z pozostałych praw majątkowych,

- z ruchomości,

- z nieruchomości,

Środki egzekucji administracyjnej

Dotyczące obowiązków o charakterze niepieniężnym:

- grzywna w celu przymuszenia

- wykonanie zastępcze,

- odebranie rzeczy ruchomej,

- odebranie nieruchomości, opróżnienie lokali i innych pomieszczeń,

- przymus bezpośredni

Sprawa administracyjna

Istota rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej polega na „pierwotnym” ustanowieniu sytuacji prawnej po stronie określonego podmiotu reprezentującego interes oparty na prawie administracyjnym

Sprawa administracyjna

Uznanie administracyjne

W procesie stosowania prawa zawsze w pewien wpływ na rozstrzygnięcie sprawy ma organ administracji publicznej (ustalenie i ocena stanu faktycznego, z którymi norma prawna wiąże określone skutki pr. zależy od wielu czynników:

- lokalnych

- indywidualnych

- subiektywnej oceny organu

- swobodnej oceny dowodów

Uznanie administracyjne

Norma prawna nie może przewidzieć wszystkich przypadków dlatego pozostawia pewien luz, który jest wypełniany przez organ stosujący tę normę
Luzy są wszędzie tam gdzie stosuje się prawo
Ustawodawca używa pojęć, które są ostre tylko wówczas, gdy posługuje się określeniami matematycznymi (np. że podatek wynosi X %)

Uznanie administracyjne

Państwo absolutne - brak związania administracji ustawami. Państwa parlamentarne w początkowej fazie ograniczały administrację prawem w niewielkim zakresie. Szereg działań administracji pozostawało poza zasięgiem prawa. Tam gdzie prawnych granic nie było pojawiało się uznanie. Urzędnik kierował się co prawda interesem publicznym, ale na swój sposób go interpretował

Uznanie administracyjne

W państwie prawnym administracja może działać jedynie na podstawie umocowania prawa (każda decyzja musi mieć swoja podstawę prawną). Zatem swobodne uznanie znika na rzecz uznania wprowadzanego przez ustawodawstwo.

Wpływ instytucji sądownictwa administracyjnego. Sądy administracyjne badały tylko legalność aktów. Pozostawienie administracji uznania lokowało takie rozstrzygnięcie poza kontrolą sądu.

(Zob. art.6 ROZPORZĄDZENIE PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ z dnia 27 października 1932 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym)

Uznanie administracyjne
teoria R. von Launa (teoria interesu publicznego)

Swobodne uznanie oprócz wypadków wyraźnie dopuszczonych przez ustawy istnieje także wszędzie tam, gdzie ustawodawca posługuje się pojęciem interesu publicznego.

Administracja może interpretować to pojęcie według własnego uznania i tym samym poszerzać zakres swojej swobody.

Uznanie administracyjne
teoria W. Jellinka (teoria pojęć nieoznaczonych)

Ustawodawca celowo używa pojęć nieoznaczonych (nieostrych) właśnie po to, aby wyposażyć organy administracji publicznej w dodatkowe swobodne uznanie, wynikające właśnie z nieostrości ich pojęć i możliwości ich różnej interpretacji

Uznanie administracyjne

Teorie von Launa i Jellinka spowodowały znaczne ograniczenie zakresu kontroli sądu administracyjnego

Uznanie administracyjne
(teoria F. Teznera)

Każde pojęcie, nawet nieostre, w tym także kategoria interesu publicznego, ma treść obiektywną, która wiąże organ administracyjny, a interpretacja tych pojęć podlega kontroli sądowej

Uznanie administracyjne

Jako „wykładnia zwrotów niedookreślonych”

Jeśli ustawodawca używa pojęć nieostrych „porządek” bezpieczeństwo” „zagrożenie dla życia i zdrowia”, dopuszczając różną interpretację tzn. pozostawia kwestie rozstrzygnięcia swobodnemu uznaniu administracji, a zatem zwalnia administrację od związania ustawowego, i w konsekwencji zwalnia spod kontroli sądownictwa administracyjnego.

NIE

Uznanie administracyjne

Użycie zwrotu „może” nie jest równoznaczne z wprowadzeniem uznania.

„Możność” bowiem niejednokrotnie oznacza obowiązek organu.

(Zob. np. Ustawa z dnia 23 sierpnia 2001 r.

o środkach żywienia zwierząt)

Uznanie administracyjne

W sytuacji ustawowej dopuszczalności wyboru następstw prawnych „a lub b” bądź „a albo b”

TAK

Uznanie jest tam, gdzie administracja dla urzeczywistnienia stanu prawnego może wybrać między różnymi rozwiązaniami. Uznanie występuje wtedy, gdy norma prawna nie determinuje w sposób jednoznaczny skutku prawnego lecz pozostawia wyraźnie organowi wybór następstwa a prawnego między różnymi możliwościami lub w ramach pewnego luzu.

Uznanie administracyjne
w świetle orzecznictwa

Organy publiczne działające w ramach uznania muszą w swoich rozstrzygnięciach respektować przede wszystkim porządek prawny wynikający z Konstytucji i nie mogą ograniczać się przy prowadzeniu postępowania tylko do przepisów ustawowych, mających bezpośrednie zastosowanie w danej sprawie. Mogą bowiem wystąpić takie przypadki, w których z norm zawartych w aktach mających w obowiązującym systemie prawnym pierwszeństwo przed ustawą (czyli w Konstytucji lub umowie międzynarodowej ratyfikowanej za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie) będą wynikały dyspozycje, które ograniczą swobodę rozstrzygnięcia, wynikającą z przepisu ustawowego. (wyrok NSA z 4.11.1999, III SA 7860/98 Glosa 2000/8/22)

Uznanie administracyjne
w świetle orzecznictwa

Korzystanie z uznania administracyjnego oznacza, że organ ma prawo wyboru treści rozstrzygnięcia. Wybór taki nie może być jednak dowolny. Musi on wynikać z wszechstronnego i dogłębnego rozważenia wszystkich okoliczności faktycznych sprawy

(wyrok NSA z 2.02.1996, II SA 2875/95, Wokanda 1996/6/32)

Uznanie administracyjne
w świetle orzecznictwa

W celu wydania prawidłowego orzeczenia w sytuacji uznania - organ administracyjny obowiązany jest szczegółowo zbadać stan faktyczny i utrwalić w aktach wyniki badania, przy czym szczególną rolę w tej decyzji odgrywa jej zgodność z interesem społecznym i słusznym interesem strony.

(wyrok NSA z 27.02.1998 r., III SA 395/97 LEX nr 44819)

Uznanie administracyjne
w świetle orzecznictwa

W przeciwieństwie do innych rodzajów luzów decyzyjnych uznanie jest możliwością wyboru konsekwencji prawnej. W celu wydania prawidłowego orzeczenia w sytuacji uznania administracyjnego organ (...) obowiązany jest szczegółowo zbadać stan faktyczny i utrwalić w aktach wyniki badania.

Obowiązki organu (...) w zakresie postępowania dowodowego są nawet większe niż przy ustawowym skrępowaniu, gdyż w poszukiwaniu materialnego kryterium do wydania decyzji powinien on najwszechstronniej zbadać stan faktyczny, w wymiarze wychodzącym poza okoliczności typowe w sytuacjach związania, mając na uwadze szczególną rolę w decyzji uznaniowej jej zgodności z interesem społecznym i słusznym interesem obywatela z art. 7 kpa. (wyr. NSA 11.16.1999)

Uznanie administracyjne
w świetle orzecznictwa

Rola Naczelnego Sądu Administracyjnego sprowadza się do kontroli zgodności zaskarżonej decyzji z prawem. W zakresie decyzji uznaniowej kontrola sprowadza się do kontroli decyzji w świetle przepisów prawa procesowego oraz w zakresie prawa materialnego - czy nie nastąpiło przekroczenie granic uznania administracyjnego

(wyrok, NSA z 23.01.1998, III SA 1651/96 LEX nr 44815)

Uznanie administracyjne
w świetle orzecznictwa

Decyzje o uznaniowym charakterze także podlegają sądowej kontroli legalności. Kontrola ta ma jednakowoż ograniczony charakter, albowiem sprowadza się do oceny, czy przy wydawaniu zaskarżonej decyzji naruszono przepisy postępowania administracyjnego i to w taki sposób, że mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy. Tylko stwierdzenie takiego stanu daje podstawę do uchylenia decyzji

(wyrok NSA z 16.11.2000 r., III SA 764/00 LEX nr 51265)

Rekomendacja nr R (80) 2 Komitetu Ministrów Rady Europy dotycząca wykonywania dyskrecjonalnych kompetencji administracji

Przyjęta 11 marca 1980 r.

Rekomendacja nr R (80) 2 Komitetu Ministrów Rady Europy dotycząca wykonywania dyskrecjonalnych kompetencji administracji

Zakres: kompetencje, które dają władzy administracyjnej pewien zakres oceny swobody przy podejmowaniu decyzji.

Wyraża się w możliwości dokonania przez administrację wyboru najodpowiedniejszego (sprawiedliwego i słusznego) rozwiązania spośród kilku prawnie uzasadnionych

Rekomendacja nr R (80) 2 Komitetu Ministrów Rady Europy dotycząca wykonywania dyskrecjonalnych kompetencji administracji

Wyznacznikami wyboru są:

wymagania dobrej i skutecznej administracji,
interesy osób trzecich
ważny interes publiczny

Rekomendacja nr R (80) 2 Komitetu Ministrów Rady Europy dotycząca wykonywania dyskrecjonalnych kompetencji administracji

Zalecenie, by władza administracyjna:

1) Kierowała się celem, dla którego kompetencja ta została jej przyznana (pożądane jest równocześnie, by cel ten był w sposób jawny i jasny oznaczony; jeśli prawodawca nie konstruuje wyraźnie tego celu, właściwe jest uwzględnienie celu odpowiadającemu interesowi publicznemu)

Rekomendacja nr R (80) 2 Komitetu Ministrów Rady Europy dotycząca wykonywania dyskrecjonalnych kompetencji administracji

Zalecenie, by władza administracyjna:

2. Postępowała obiektywnie (niezależnie od subiektywnych odczuć) i bezstronnie (bez faworyzowania i popierania kogokolwiek lub czegokolwiek) - mając na uwadze wszystkie stosowne dla rozpatrywanego przypadku elementy (fakty, względy i podstawy prawne)

Rekomendacja nr R (80) 2 Komitetu Ministrów Rady Europy dotycząca wykonywania dyskrecjonalnych kompetencji administracji

Zalecenie, by władza administracyjna:

3. Przestrzegała zasady równości wobec prawa, unikając wszelkiej dyskryminacji

Rekomendacja nr R (80) 2 Komitetu Ministrów Rady Europy dotycząca wykonywania dyskrecjonalnych kompetencji administracji

Zalecenie, by władza administracyjna:

4. Zachowywała właściwą relację pomiędzy ingerencją w prawa, wolności lub interesy osób a urzeczywistnianym celem

Rekomendacja nr R (80) 2 Komitetu Ministrów Rady Europy dotycząca wykonywania dyskrecjonalnych kompetencji administracji

Zalecenie, by władza administracyjna:

5. Podejmowała decyzję w rozsądnym w danej sprawie terminie

Rekomendacja nr R (80) 2 Komitetu Ministrów Rady Europy dotycząca wykonywania dyskrecjonalnych kompetencji administracji

Zalecenie, by władza administracyjna:

6. Stosowała ogólne dyrektywy administracyjne w sposób konsekwentny i stały, przy uwzględnieniu okoliczności danego przypadku

Stany nadzwyczajne

Regulacja prawna:

Konstytucja (rozdz. XI)
Ustawodawstwo zwykłe:
Ustawa o stanie wojennym
Ustawa o stanie wyjątkowym
Ustawa o stanie klęski żywiołowej

Stany nadzwyczajne

Cel - przeciwdziałanie i zapobieganie szczególnym zagrożeniom:

Państwa
konstytucyjnego ustroju państwa
bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego

Stany nadzwyczajne

Konsekwencje w kontekście życia publicznego regulowanego normami prawa administracyjnego:

ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela

Stan wojenny

Uwarunkowania:

(Art. 2 ust. 1 ustawy o stanie wojennym)

W razie zewnętrznego zagrożenia państwa, w tym spowodowanego działaniami terrorystycznymi, zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może, na wniosek Rady Ministrów, wprowadzić stan wojenny na części albo na całym terytorium państwa.

Stan wojenny

Forma wprowadzenia i zniesienia - Rozporządzenie Prezydenta RP na wniosek Rady Ministrów

Forma ogłaszania - Dziennik Ustaw, obwieszczenia właściwego wojewody, przez rozplakatowanie w miejscach publicznych, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na danym obszarze

oraz prasa, radio i TV

Stan wojenny

Konsekwencje:

Art.. 19-30 ustawy o stanie wojennym

Stan wyjątkowy

Uwarunkowania:

(Art. 2 ust. 1 ustawy o stanie wyjątkowym)

W sytuacji szczególnego zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, w tym spowodowanego działaniami terrorystycznymi, które nie może być usunięte poprzez użycie zwykłych środków konstytucyjnych, Rada Ministrów może podjąć uchwałę o skierowaniu do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o wprowadzenie stanu wyjątkowego.

- czas oznaczony nie dłuższy niż 90 dni (zob. też art. 5)

Stan wyjątkowy

Forma wprowadzenia i zniesienia - Rozporządzenie Prezydenta RP na wniosek Rady Ministrów

Forma ogłaszania - Dziennik Ustaw, obwieszczenia właściwego wojewody, przez rozplakatowanie w miejscach publicznych, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na danym obszarze

oraz prasa, radio i TV

Stan wyjątkowy

Konsekwencje:

Art. 15-22 ustawy o stanie wyjątkowym

Stan klęski żywiołowej

Uwarunkowania:

(Art. 2 ustawy o stanie klęski żywiołowej)

Stan klęski żywiołowej może być wprowadzony dla zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia.

czas trwania - oznaczony, niezbędny dla zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia, nie dłuższy niż 30 dni (zob. tez art. 6)

Stan klęski żywiołowej

Forma wprowadzenia i zniesienia - rozporządzenie Rady Ministrów z własnej inicjatywy lub na wniosek właściwego wojewody

Forma ogłaszania - Dziennik Ustaw, obwieszczenia właściwego wojewody, przez rozplakatowanie w miejscach publicznych, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na danym obszarze

oraz prasa, radio i TV

Stan klęski żywiołowej

Konsekwencje:

Art. 20-26 ustawy o stanie klęski żywiołowej