Emocje niespójne z celem (negatywne) - Franken rozdział 10
Lazarus
Emocje spójne z celem - ułatwiają osiągnięcie wyznaczonego celu, zazwyczaj pozytywne,
Emocje niespójne z celem - utrudniają osiągnięcie celu, zazwyczaj negatywne
Emocje negatywne są potrzebne - pełnią funkcję informacyjną
Strach a lęk:
Franken przychyla się do koncepcji, że są to odmienne emocje
Strach - system emocjonalny reagujący na bodźce wyuczone i nie wyuczone sygnalizujące karę fizyczną (ból); pomaga w przetrwaniu fizycznym
Lęk - system emocjonalny wrażliwy na sytuacje związane z niepewnością, porównaniami społecznymi, porażkami, negatywną oceną własnej wartości; pomaga w przetrwaniu w środowisku społecznym;
Pobudza obwody rezonansowe umożliwiające rozpamiętywanie
Obwody rezonansowe - utrzymywanie się aktywności obwodu neurologicznego mimo nieobecności bodźca
Rozpamiętywanie (ruminacja) - głęboki namysł nad tym jak zapobiec odrzuceniu i ostracyzmowi
Lęk osobowościowy - tworzy kontinuum; są ludzie którzy są przewrażliwieni i są ludzie niewrażliwi
Lęk towarzyszy depresji w od 20 do 70 procent przypadków (ludzi z depresją od lękowych odróżnia skłonność do samobójstw)
(omijam biologię, uczenie się i poznanie tak jak zalecają w konspekcie =])
Pesymizm a depresja
Ludzie depresyjni posługują się pesymistycznym stylem wyjaśniania, a ludzie pesymistyczni są skłonni do depresji (Ameryka! ^ ^)
Ludzie z depresją tracą motywację, pesymiści nie (choć ograniczają kontakt ze światem)
Rodzaje depresji
Subkliniczna
Jednobiegunowa - zaburzenie kliniczne o charakterze biochemicznym, które trzeba leczyć farmakologicznie i/lub psychoterapią
Dwubiegunowa (zaburzenie maniakalno depresyjne)- naprzemienne epizody manii i depresji; uwarunkowana najprawdopodobniej genetycznie,
Oznaki depresji
Przygnębienie przez większą część dnia
Znacznie mniejsze niż zwykle zainteresowanie codziennymi czynnościami
Znaczny spadek lub wzrost wagi ciała, zmniejszenie lub zwiększenie się apetytu
Bezsenność lub ciągła senność
Pobudzenie lub spowolnienie psychomotoryczne
Uczucie zmęczenia, utraty energii
Poczucie bezwartościowości, nadmierne i nieuzasadnione wyrzuty sumienia
Osłabienie zdolności myślenia i koncentracji, niemożność podjęcia decyzji
Powtarzające się myśli o śmierci i/lub samobójstwie
Jak powszechna jest depresja?
Badania na studentach - 78% stwierdziło, że w ciągu roku akademickiego przeżyło okres depresji; 46% z tej grupy stwierdziło, ze potrzebna była pomoc psychiatryczna
Na 9-10 mln ludzi z depresją (Kanada, USA) rocznie 150 tysięcy popełnia samobójstwo (1,5%)
Depresja w środowisku studenckim występuje 2 razy częściej niż w innych (Beck i Young)
Kobiety są 2 do 5 razy bardziej skłonne do depresji niż mężczyźni
Wzrost liczby depresji i liczby samobójstw wśród ludzi młodych od lat 60
Współczesny indywidualizm a depresja (Seligman)
Depresja występuje przede wszystkim w krajach wysoko rozwiniętych (brak jej np. w prymitywnym plemieniu Kaluli z Nowej Gwinei)
Przekładanie indywidualizmu nad zobowiązania (np. rodzina) i zaangażowanie (np. społeczne)
Konsumpcjonizm, narkotyki i seks jako środki do osiągnięcia szczęścia bez uszczerbku na autonomii i niezależności
Deci i Ryan - poleganie na sobie i decydowanie o sobie; trzeba przede wszystkim decydować o sobie ale nie można odcinać się od innych ludzi (polegać tylko na sobie)
Biologiczne składniki depresji
Większe prawdopodobieństwo wystąpienia u bliźniąt jednojajowych niż dwujajowych
U osób cierpiących na depresję - większa aktywność prawej półkuli
Typy depresji
Depresja typu A (Schildkraut, Kety) - niedobór katecholamin; mało norepinefryny i dopaminy - depresja, dużo - mania; obniżenie poziomu norepinefryny - niezdolność do odczuwania gratyfikacji, gorsza koncentracja uwagi i pamięć
Depresja typu B - spowodowana niedoborem serotoniny;
Przetrwanie
Buck - wykształcenie się dwóch afektów
Afekt samolubny - zachowanie życia przez jednostkę
Afekt prospołeczny - zachowanie gatunku
Potrzeba zaspokajania oczekiwań innych
Potrzeba bycia kochanym
Depresja jako dzwonek alarmowy - mówi nam, że coś jest nie tak z drugiej strony uniemożliwia działanie co też może być pozytywne - niektóre cele warto porzucić
Farmakologiczne leczenie depresji:
Stan około 60 - 80% pacjentów się poprawia w trakcie terapii farmakologicznej ale potrzebna jest terapia poznawcza, żeby depresja nie powróciła
Leki
Środki trójpierścieniowe (Tofranil, Elavil) - działają jak kokaina blokując wychwyt zwrotny norepinefryny i serotoniny
Inhibitory oksydazy monoaminowej (MAOI; Narplan, Nardil, Parnate) -spadek poziomu norepinefryny i serotoniny
Leki selektywnie blokujące resorbcję serotoniny (Prozac) - mniej efektów ubocznych
(warto zobaczyć sobie rysunek na stronie 370)
Wyuczony składnik depresji
Model wyuczonej depresji Seligmana - badania na psach; najpierw psy nie mogły kontrolować siły i częstości aplikowanych wstrząsów a potem mogły ich uniknąć przeskakując przez barierkę; okazało się, że psy wyuczyły się bezradności i biernie poddawały się swojemu losowi
Zaobserwowano wyuczoną bezradność u kotów, szczurów, naczelnych i ludzi
Badania Hiroto - w jednej grupie badani mogli wyłączyć przykry dźwięk a w drugiej nie (nie mieli nad tym kontroli); gdy badani z drugiej grupy mogli wyłączyć dźwięk wykonując jakąś prostą czynność - nie uczyli się tego!
Inne badania Hiroto - w jednej grupie mówiono, że badani mają wpływ na emitowanie dźwięku, a w drugiej, że wszystko to kwestia przypadku; w drugiej grupie badani wykazywali większą bezradność
Trzecie badania Hiroto - podzielono badanych na tych o zewnętrznym i wewnętrznym umiejscowieniu kontroli; bezradność była większa w pierwszej grupie
Można uodpornić ludzi przed poddawaniem się bezradności poprzez pokazywanie im, że mają wpływ na wydarzenia
Poznawcze składniki depresji
Krytyka teorii Seligmana o wyuczonej bezradności - 1/3 badanych nie przyjmowała takiej postawy
Przeformuowana teoria wyuczonej bezradności skupiająca się na stylach wyjaśniania
Istnieją dwa podstawowe style wyjasniania różnicowane pod kątem
Trwałości a) niekorzystne wydarzenia -ludzie „bezradni” uważają, ze przyczyna ich niepowodzeń ma charakter trwały; ludzie „zaradni” odwrotnie b) korzystne wydarzenia - pesymiści uważają, ze jest to stan chwilowy a optymiści że trwały
Stopnia uogólnienia sytuacji - a)niekorzystne wydarzenia - pesymiści uważają, ze ich niepowodzenia mają charakter uniwersalny a optymiści, że to był wypadek przy pracy b) korzystne wydarzenia - pesymiści uważają, że był to „łut szczęścia” a optymiści, ze wynika z ich zdolności, cech trwałych
Umiejscowienie kontroli - a) korzystne wydarzenia - ludzie o wysokiej samoocenie przypisują sobie źródło kontroli natomiast ludzie o niskiej samoocenie umiejscawiają kontrolę na zewnątrz b) niekorzystne wydarzenia - jest na odwrót
Porażka może nie prowadzić do depresji jeśli napotkamy przeszkody, które nie zależą od nas i za takie je uznamy.
Ludzi można podzielić na zorientowanych na rozwój i zorientowanych na potwierdzenie swojej wartości. Ci pierwsi są mniej podatni na depresję, mają niższy poziom lęku, są mniej zagrożeni utratą poczucia własnej wartości
Pesymizm a depresja
Pesymizm sprzyja depresji
Pesymizm w połączeniu z ruminacją jeszcze bardziej sprzyja depresji
Więcej pesymistów choruje na raka i inne choroby, ma również wyższe ciśnienie krwi
Cztery błędy myślenia według Becka
Przesada - wyolbrzymianie własnych negatywnych doświadczeń
Myślenie dychotomiczne - traktowanie częściowych porażek jako całkowitych
Wybiórcze wyciąganie wniosków - dostrzeganie jedynie negatywnych aspektów własnego doświadczenia
Uogólnienie - formułowanie ogólnych poglądów na swój temat na podstawie jednego wydarzenia
Teoria depresji Becka (myślenie depresyjne)
Postrzeganie wydarzeń jako negatywne nawet jeśli pozytywna interpretacja jest możliwa
Interakcje z otoczeniem osoby depresyjne postrzegają w kategoriach utraty, porażki, choroby
Przykrawanie rzeczywistości do swojego negatywnego myślenia - pomijanie faktów przeciw stwierdzeniu, ze życie jest złe
Beck dzieli osoby na:
Autonomiczne - motywowane potrzebą niezależnych osiągnięć, rychliwości oraz samotnych przyjemności, w depresję mogą je wpędzić osobiste porażki, unieruchomienie czy wymuszona uległość
Socjotropiczne - motywowane potrzebą akceptacji i uwagi innych; mogą popaść w depresję z powodu odrzucenia, izolacji o charakterze społecznym
Perfekcjoniści mają silne skłonności depresyjne i lękowe.
1