SPIS TREŚCI

Wstęp

I. Charakterystyka firmy „ Marad”

1. Podstawy prawne działalności

2. Opis działalności firmy

II. Formy rozliczeń z budżetem z tytułu dochodów

1. Karta podatkowa

2. Ryczałt ewidencjonowany

3. Podatkowa księga przychodów i rozchodów

III. Podatkowa księga przychodów i rozchodów w firmie „Marad”

1. Ewidencjonowanie przychodów

2. Ewidencjonowanie kosztów

3. Pozostałe koszty związane z działalnością firmy „ Marad”

4. Obliczanie dochodu z działalności gospodarczej w firmie „Marad”

VI. Ewidencje dodatkowe

1. Ewidencja sprzedaży

2. Ewidencja wyposażenia

3. Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

4. Ewidencja przebiegu pojazdu

Zakończenie

Zbiór przepisów

Bibliografia

Spis zamieszczonych tablic, schematów oraz wykresów

Aneks

Wstęp

Właściciel małego przedsiębiorstwa przed rozpoczęciem działalności zobowiązany jest do wybory formy opodatkowania.

Problematyka wyboru jednej z form opodatkowania opiera się na oszczędności podatkowej oraz uciążliwości prowadzenia ewidencji. Przy wyborze sposobu opodatkowania w przypadku firm działających na niewielką skalę należy uwzględnić rodzaj oraz formę organizacyjna prawną prowadzonej działalności gospodarczej. Aby podatnik mógł dokonać efektywnego wyboru właściwej formy opodatkowania konieczna jest znajomość zasad, a także wad i zalet, każdej z form w celu dokonania wyboru najbardziej korzystnej dla niego.

Przed dokonaniem wyboru formy opodatkowania przedsiębiorca musi wziąć pod uwagę fakt, że każda forma wymaga spełnienia określonych wymogów przewidzianych w aktach prawnych, warunków umożliwiających jej stosowanie, a co za tym idzie każda nakłada na podatnika określony sposób dokumentacji i ewidencji zaszłości podatkowych. Ponadto każda niesie za sobą różne kwoty obciążeń podatkiem dochodowym.

W pracy przedstawiono poszczególne formy opodatkowania stosowane przez firmy o niewielkich rozmiarach. Zakres pracy obejmuje podatkową księgę przychodów i rozchodów, ryczałt ewidencjonowany oraz kartę podatkową.

Praca ta ma na celu przybliżyć istniejące możliwości wyboru formy opodatkowania.

Najwięcej miejsca poświęcono w niej zasadom ogólnym, czyli podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Aby przybliżyć obraz jej stosowania oparto się na przykładzie Biura Rachunkowego „ Marad”.

W pierwszym rozdziale pracy przedstawiono ogólną charakterystykę firmy. Tematem drugiego rozdziału jest omówienie stosowanych form rozliczeń z budżetem z tytułu dochodów. Dział ten jest jednocześnie wprowadzeniem do kolejnego działu, gdzie została omówiona podatkowa księga przychodów i rozchodów na przykładzie firmy „Marad”. Następny dział zawiera omówienie ewidencji dodatkowych. W ostatnim dziale omówiono podatek od towarów i usług.

Autor pracy, mając na uwadze prawo do ochrony danych osobowych swoich klientów zastosował zmianę nazw poszczególnych firm. Także wszelkiego rodzaju dane liczbowe dotyczące współpracy z tymi klientami zostały zmienione, ale w proporcjach umożliwiających skonfrontowanie ich z ustawowymi wytycznymi.

Wielu podatnikom obowiązujące przepisy podatkowe sprawiają wiele trudności, dlatego zamiarem pracy jest wyjaśnienie jak największej liczby wątpliwości do tyczących stosowanych form rozliczeń.

I. Charakterystyka firmy „Marad”

1. Podstawy prawne działalności

Biuro Rachunkowe „Marad” jest spółką cywilną prowadzącą działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, dokonanego w dniu 1 lipca 1998 roku w Urzędzie Gminy w Ostrówku.

Zapisu ewidencji gospodarczej dokonano pod numerem 484.

Siedziba firmy oraz miejsce wykonywania działalności znajduje się w Ostrówku pod numerem 171.

Numer identyfikacyjny REGON nadany przez Urząd Statystyczny w Sieradzu przedstawia się następująco : 730916168

Numer Identyfikacji Podatkowej nadany przez Urząd Skarbowy w Wieluniu :

832-17-80-320

Zgodnie z zapisem w ewidencji działalności gospodarczej przedmiotem działalności firmy jest usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych.

Podstawą prawną działalności firmy jest ustawa o prowadzeniu działalności gospodarczej z dnia 23 grudnia 1988 roku.

2. Opis działalności firmy

Ze względu na profil działalności firmy, jakim jest usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych i podatkowych, należy ona do grupy małych i średnich przedsiębiorstw. Tego rodzaju działalność w sferze usług może być najskuteczniej prowadzona w postaci małej jednostki. W obszarze swojego działania nie posiada ona dużej konkurencji, gdyż jest przedstawicielem specyficznej branży usługowej, wymagającej dużej wiedzy i doświadczenia.

Firma nie zatrudnia pracowników na podstawie umowy o pracę. Wszelkie czynności związane z działalnością firmy wykonywane są przez wspólników.

Zatrudnia natomiast pracownika okresowo w ramach umowy zlecenia. Ma to najczęściej miejsce w okresach wymagających wykonania dodatkowych prac.

Firmę „Marad” cechuje elastyczność działania oraz efektywność gospodarowania materiałami.

Usługi swoje firma oferuje na rynku lokalnym, obejmującym tereny podległe urzędom skarbowym w : Wieluniu, Sieradzu, Wieruszowie oraz Pajęcznie.

Obsługa szerszych rynków jest bardzo utrudniona ze względu na rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej.

Biuro Rachunkowe „Marad” jest cenione przez swoich klientów ze względu na wysoką jakość oferowanych usług, sumienność oraz dbałość o interesy klienta.

Zakres oferowanych usług jest szeroki, co umożliwia dokonywanie rozliczeń podatkowych prawie wszystkich osób prowadzących działalność gospodarczą.

Firma dąży do jak najpełniejszego zaspokojenia potrzeb swoich klientów.

Biuro współpracuje ze swoimi klientami na podstawie zawartych umów, określających zarówno obowiązki zleceniobiorcy, jak i zleceniodawcy.

Zleceniobiorca, czyli firma „Marad” zobowiązuje się do :

• prowadzenie ewidencji podatkowych zleceniodawcy, obliczania należnych zaliczek na podatki zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie oraz do składania deklaracji ZUS.

• przechowywania dowodów stanowiących podstawę księgowania otrzymanych od zleceniodawcy, przez okres roku obrachunkowego

Zleceniodawca ma obowiązek :

• przekazywania wszystkich dokumentów dotyczących prawidłowego ustalania zobowiązania podatkowego, w czasie umożliwiającym terminowe rozliczenie z urzędem skarbowym.

Za czynności wykonywane przez zleceniobiorcę, zleceniodawca zobowiązuje się zapłacić wynagrodzenie określone w umowie.

W terminie siedmiu dni od zawarcia umowy składane jest do właściwego urzędu skarbowego zawiadomienie o zawarciu umowy pomiędzy Biurem Rachunkowym, a określoną w umowie jednostką prowadzącą działalność gospodarczą.

Również w terminie siedmiu dni od dnia zawarcia umowy składane jest pełnomocnictwo do reprezentowania podatnika przed urzędem skarbowym.

Zakres prowadzonej działalności omawianej firmy obejmuje prowadzenie :

• ksiąg rachunkowych

• podatkowej księgi przychodów i rozchodów

• ryczałty ewidencjonowanego

• ewidencji podatku od towarów i usług

• spraw pracowniczych

Oprócz ewidencji podatkowych firma świadczy także usługi dotyczące prowadzenia list pacjentów oraz sporządzania sprawozdań w samodzielnych zakładach podstawowej opieki zdrowotnej.

Klienci Biura Rachunkowego „Marad” to w głównej mierze jednostki prowadzące drobną działalność usługową lub handlową. Wiele z nich jest firmami podmiotowo zwolnionymi z podatku od towarów i usług.

Zakres działalności gospodarczej prowadzonej przez klientów biura obejmuje w większości handel artykułami spożywczo-przemysłowymi oraz odzieżą i obuwiem. Pozostałymi klientami są jednostki świadczące usługi motoryzacyjne, stolarskie, hydrauliczne.

W działalności firmy bardzo ważną rzeczą są kontakty handlowe z dostawcami materiałów oraz programów komputerowych niezbędnych do wykonywania działalności. Dostarczane materiały powinny charakteryzować się wysoką jakością, terminowością dostaw oraz dokładnością realizowanych zamówień. W zakresie oprogramowania komputerowego służącego do prowadzenia ewidencji podatkowych, biuro współpracuje od początku prowadzenia działalności z firmą GRAF SOFT s.c. z Warszawy.

Fachowe czasopisma nabywane są w wydawnictwach WIEDZA I PRAKTYKA oraz INFOR.

Zakupy artykułów biurowych oraz druków i ewidencji podatkowych dokonywane są w następujących firmach :

• PHUP „ KLM” w Wieluniu

• PPHU „ PAPES ” w Wieluniu

- „ PAPIER SERWIS ” w Wieluniu

• FHU „ABC” w Sieradzu

• „ MAKRO CASCH & CARRY” w Łodzi

• PH Jan Zdybel w Wieluniu

Okresowe przeglądy kserokopiarek dokonywane są w PUH „ Kopis” s.c. w Sieradzu.

Istnieją pewne zagrożenia wynikające z faktu współpracy tylko z jednym dostawcą podatkowego oprogramowania komputerowego. Największym zagrożeniem jest to, iż wszystkie zmiany w przepisach prawnych ukazujące się w ciągu roku są aktualizowane przez firmę GRAF-SOFT i przesyłane na dyskietkach. Wiąże się to w niektórych przypadkach z długim okresem oczekiwania odbiorcy na te zmiany, co spowodować może opóźnienia w prowadzeniu bieżących ewidencji.

Wszystkie czynności mające na celu ustalenie zobowiązań podatkowych wykonywane są przy użyciu zestawu komputerowego. W tym celu używany jest licencjonowany program komputerowy BUHALTER II. Ponadto korzysta się także z MICROSOFT WORD oraz MICROSOFT EXCEL.

Usługi świadczone przez Biuro Rachunkowe „ Marad” odznaczają się niskimi nakładami bieżących kosztów, co w efekcie daje wspólnikom większe zyski z prowadzonej działalności gospodarczej. Jednak na początku prowadzenia działalności wspólnicy musieli ponieść koszty związane z zakupem

kosztownych urządzeń komputerowych, kserokopiujących oraz wyposażenia biura tj. meble, biurka, szafki itp.

Czynności wykonywane przez omawiane biuro realizowane są przez wspólników :

• Majda Mieczysława - 20% udziałów w spółce

Majda Marcin - 80% udziałów w spółce

Wspólnicy uczestniczą w podziale zysków i pokrywaniu strat w proporcjach omówionych wyżej, na podstawie umowy spółki zawartej w dniu 01.07.1998

roku. W ramach tejże umowy wspólnicy wnieśli do spółki wkłady w kwocie:

• Majda Mieczysława - 20,00 PLN

• Majda Marcin - 80,00 PLN

Spółka została zawarta na czas nieokreślony.

Poniższy wykres przedstawia procentowy udział wspólników w spółce :

Wykres nr 1

Żródło : Opracowanie własne

Współwłaściciele małej firmy powinni odznaczać się takimi cechami i predyspozycjami, które składałyby się na ich nieprzeciętną osobowość, pozwalającą zarządzać skuteczniej niż najlepsze systemy zarządzania. W małej firmie muszą oni spełniać rolę błyskotliwych negocjatorów, jak i ruchliwych handlowców oraz faktycznego łącznika między pracownikami a służbami i wreszcie rozważnego rozdzielcy posiadanych zasobów i czynników produkcji. (1)

Bardzo ważną rzeczą jest także aby właściciel czy współwłaściciel firmy posiadał intuicję, umożliwiającą mu podejmowanie trafnych decyzji.

Podsumowując przedstawione powyżej fakty widzimy, że właściciel musi aktywnie uczestniczyć we wszystkich sferach działalności firmy.

1. S. Skowroński „ Mały biznes czyli przedsiębiorczość na własną rękę „ Wyd. INFOR , Warszawa 1998r. str 26

Specyfika prowadzonej działalności wymaga odpowiednich rozwiązań organizacyjnych.

Struktura pracy musi być na tyle elastyczna, aby można było dostosować ją niestabilnego rynku, a równocześnie posiadać cechy struktur adaptacyjnych, co jest nieodzowne przy realizacji indywidualnych potrzeb klientów.

Biuro Rachunkowe „Marad” jako mała firma posiada strukturę organizacyjną mało rozbudowaną i funkcjonalną. Ma to bezpośredni wpływ na szybkość przebiegu informacji, bliższe kontakty z otoczeniem, co pozwala na przyśpieszenie procesów decyzyjnych. Funkcje planowania, koordynowania oraz kontroli spełniane są w węższym zakresie zarówno pod względem rzeczowym jak i czasowym.

W małej firmie bardzo ważny jest właściwy dobór pracowników, nie tylko pod względem posiadanych kwalifikacji, ale także odznaczających się szczególnymi predyspozycjami ze względu na odmienność pracy w małej firmie, wynikającej z :

• pracochłonnego typu działalności, wykonywania często równolegle wielu różnych zadań

• połączenia ze sobą zadań wykonawczych, nadzorczych oraz wymagających ponoszenia ryzyka firmy

• mało sformalizowanego podziału pracy

• równoczesnego wykonywania czynności zleconych bezpośrednio z zewnątrz rynku klienta jak i pośrednio przez przełożonego

• mało sformalizowanego podziału pracy

• silnego zorientowania działalności na rynek i klienta

Do innych specyficznych cech pracy w małej firmie zalicza się :

• nierównomierne obciążenie w czasie i na różnych stanowiskach

• luźna struktura władzy oraz niesformalizowane procedury

• zmienność czynności

• bardzo różne metody pracy, produkcji, zarządzania

W wyniku tych uwarunkowań występuje zapotrzebowanie na pracowników dobrze zawodowo przygotowanych, o których wymaga się takich kwalifikacji jak:

• talent do improwizacji, elastyczność działania

• samodzielność i inwencja

• myślenie i działanie zmierzające do zaspokojenia potrzeb klienta (1)

Firma powinna położyć nacisk na samokształcenie pracowników. Ma to na celu wyczulenie pracownika na potrzeby firmy.

W dotychczasowej działalności omawianej firmy zatrudniani byli pracownicy na podstawie umowy zlecenia. Firma nie zatrudniała nigdy pracowników na podstawie umowy o pracę. Najczęściej zatrudnianymi pracownikami byli studenci wydziałów ekonomicznych. Umowy obejmowały okres nie przekraczający 14 dni.

Staranny dobór pracowników znacznie ogranicza ich rotację .

Firma „Marad” przymierza się do zatrudnienia pracownika na umowę o pracę w wymiarze czasu pracy ½ etatu. Ma to związek z rozwojem firmy, który powoduje wzrost zlecanych czynności.

Schemat działania firmy „Marad” jest mało skomplikowany. Odznacza się podziałem wykonywanych zadań pomiędzy wspólników oraz przekazanie drobnych czynności pracownikowi.

Poniższy schemat przedstawia zakres czynności oraz ich podział pomiędzy osoby realizujące go.

(1) S. Skowroński „ Mały biznes czyli przedsiębiorczość na własną rękę „ Wyd. INFOR , Warszawa 1998r. str 32-33

Schemat nr 1

MARAD SC

MARCIN MAJDA MIECZYSŁAWA MAJDA

PODATKOWA KSIĘGA ROZLICZENIA Z ZUS

PRZYCHODÓW I

ROZCHODÓW

EWIDENCJE VAT KSIĘGI RACHUNKOWE

DEKLARACJE VAT 7 DEKLARACJE PIT4 , PIT 5

ROZLICZENIA ROCZNE

Źródło : Opracowanie własne.

W okresie działalności firmy obserwowany jest wzrost wartości sprzedaży, związany z zwiększającą się liczbą zlecanych firmie prac. Potwierdza to przedstawiona poniżej tabela sprzedaży na przestrzeni 1999 roku oraz wykres ukazujący ta wartość.

Tablica nr 1

1999r.	Miesięczny przychód
Styczeń	2563,00
Luty	2642,00
Marzec	2648,00
Kwiecień	2651,00
Maj	3121,00
Czerwiec	3192,00
Lipiec	3340,00
Sierpień	3512,00
Wrzesień	3684,00
Październik	3852,00
Listopad	3964,00
Grudzień	4128,00
Razem	39297,00

Źrodło : Opracowanie własne

Wykres nr 2

Żródło : Opracowanie własne

Wraz z rozwojem firmy zaistniała konieczność realizowania inwestycji rozwojowych oraz modernizacyjnych. Wykaz inwestycji dokonanych od rozpoczęcia działalności do końca roku 1999, przedstawiony został w poniższej tabeli.

Tablica nr 2

Rok dokonania inwestycji	Inwestycja	Wartość netto inwestycji w PLN
1998r	Kserokopiarka	1299,00
	Telefaks	1180,00
	Kserokopiarka	2299,00
	Zestaw komputerowy	1800,00
1999r	Zestaw komputerowy	4150,00
	Kserokopiarka	1499,00

Żródło : Opracowanie własne

Źródła finansowania tych inwestycji opierały się na wypracowanych w trakcie działalności firmy środkach finansowych oraz funduszy własnych wspólników.

Procentowe przedstawienie środków finansowych poniesionych za dokonane inwestycje przedstawia poniższy wykres.

Wykres nr 3

Żródło : Opracowanie własne

Przy finansowaniu inwestycji firma „Marad” nie zaciągała żadnych kredytów bankowych. Było to możliwe ze względu na rodzaj i wielkość świadczonych usług.

Wpływ inwestycji jest bardzo znaczący na wartość majątku firmy.

Podwyższają one wartość księgową firmy oraz powodują konieczność ich modernizowania i przeprowadzania usprawnień organizacyjnych.

Realizowanie inwestycji ma wpływ na rozwój i istnienie firmy na rozwijającym się i konkurencyjnym rynku. Można wiec zaliczyć je do jednych z najważniejszych warunków koniecznych do egzystencji firmy.

II. Formy rozliczeń z budżetem z tytułu dochodów.

W opinii wielu najważniejszą decyzją dla przedsiębiorcy małego biznesu jest wybór formy opodatkowania. Nad tym zagadnieniem trzeba się bardzo poważnie zastanowić. Należy przede wszystkim dobrze zapoznać się z istniejącym systemem podatkowym, z którym łączą się ściśle sposoby prowadzenia ewidencji finansowo-księgowej oraz rozliczeń z urzędem skarbowym. Sam system obejmuje ogół procedur i reguł odnoszących się do realizacji świadczeń podatkowych, czyli koniecznego oddawania części zarobionych pieniędzy Skarbowi Państwa, zawartych w stosowanych przepisach prawa. (1)

Adekwatnie do rozmiarów prowadzonej działalności przepisy różnicują obowiązki ewidencyjne małych firm, zwalniając najmniejsze z nich z prowadzenia ksiąg handlowych. Przepisy dopuszczają także możliwość stosowania uproszczeń ewidencyjnych i sprawozdawczych. Występuje ścisły związek obowiązków ewidencyjnych z przepisami podatkowymi.

W Polsce system podatkowy jest bardzo rozbudowany. Jego treść i zakres ulega częstym zmianom wraz z coraz to nowymi nowelizacjami przepisów.

S.Skowroński „ Mały biznes czyli przedsiębiorczość na własną rękę „ Wyd. INFOR Warszawa 1998r. str. 111

Schemat przedstawiający formy rozliczeń w firmie :

Schemat nr 2

FIRMA

PROWADZĄCA KSIĘGI ZWOLNIONA Z

RACHUNKOWE PROWADZENIA KSIĄG

RACHUNKOWYCH

OBOWIĄZKOWO DOBROWOLNIE

OPODATKOWANIE OPODATKOWANIE NA

ZRYCZAŁTOWANE NA ZASADACH

OGÓLNYCH

KARTA RYCZAŁT PODATKOWA KSIĘGA

PODATKOWA EWIDENCJONOWANY PRZYCHODÓW I

ROZCHODÓW

BRAK OBOWIĄZKÓW EWIDENCJA

EWIDENCYJNYCH PRZYCHODÓW

Źródło: na podstawie T.Kiziukiewicz K.Sawicki „ Rachunkowość małych firm”, Wyd. PWE, Warszawa 1998r. , str.83

W polskim systemie podatkowym wyróżnić można, biorąc za kryterium rodzaj prowadzonej dokumentacji podatkowej, dwie zasadnicze grupy podatników:

• prowadzących pełną rachunkowość

• prowadzących rachunkowość uproszczoną

Cechą wspólną pełnej rachunkowości oraz rachunkowości uproszczonej jest to, iż w przypadku zobowiązań podatkowych, służą one do ustalenia podstaw opodatkowania podatkiem dochodowym. Ewidencje te nie służą natomiast (przynajmniej w sposób bezpośredni), ustaleniu podstaw opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Podkreślić jednakże należy, że ewidencje te, i ta w zakresie podatku dochodowego, i ta w zakresie podatku od towarów i usług, zawierają szereg wspólnych elementów, a ta ostatnia, w przypadku rachunkowości uproszczonej może być wykorzystana, przy spełnianiu określonych wymagań, jako dowód dla celów podatku dochodowego.

Do pierwszej grupy zalicza się :

• spółki prawa handlowego

• spółki cywilne, w których współwłaścicielami są, obok osób fizycznych, również inne jednostki organizacyjne lub tylko te jednostki ( np. osoby prawne). Spółki te obowiązane są prowadzić księgi rachunkowe bez względu na wysokość uzyskiwanych obrotów

• osoby fizyczne, których przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800.000 ECU

• spółki cywilne osób fizycznych, których przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800.000 ECU

• jednostki organizacyjne działające na podstawie ustaw:

1. Prawo bankowe

2. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszami powierniczymi

3. Prawo o działalności ubezpieczeniowej

• państwowe i gminne jednostki budżetowe i ich gospodarstwa pomocnicze, zakłady budżetowe, państwowe i gminne fundusze celowe, oraz gminy i ich związki

• pozostałe jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej z wyjątkiem spółek nie mających osobowości prawnej

• zagraniczne osoby prawne, zagraniczne jednostki nie posiadające osobowości prawnej oraz zagraniczne osoby fizyczne prowadzące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność osobiście, przez osobę upoważnioną lub przy pomocy pracowników

• jednostki organizacyjne otrzymujące na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów gmin lub funduszów celowych (2)

Do form opodatkowania w ramach rachunkowości uproszczonej zaliczamy:

• kartę podatkową

• ryczałt ewidencjonowany

• podatkową księgę przychodów i rozchodów

Ze względu na to, że moja praca opierać się będzie na firmie „Marad”, która dokonuje rozliczeń z tytułu dochodów na zasadach ogólnych, zajmę się szerzej rachunkowością uproszczoną.

(2)J.Kulicki „Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów” Wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1995r. str. 7-9

1. Karta podatkowa

Karta podatkowa jest jedną z podstawowych form opodatkowania ryczałtowego. Szczególne zasady i warunki płacenia zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej są określone w ustawie z dnia 20 listopada 1998r.

(Dz.U. Nr 144/98, poz. 930- rozdział 3.), natomiast stawki aktualne w 2000r.- w Obw. Min. Fin. Z 29 listopada 1999r. (M.P. Nr 37/99 , poz. 567). (1)

Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić podatnicy prowadzący działalność: (2)

• usługową lub wytwórczo - usługową (3)

• usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi oraz kwiatami, z wyjątkiem napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu (4)

• usługową w zakresie obnośnego lub obwoźnego handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi - w warunkach określonych w części III tabeli, z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu samochodowego, ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz z wyjątkiem handlu artykułami nieżywnościowymi objętego koncesjonowaniem

• gastronomiczną - jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu - w warunkach określonych w części IV tabeli

• w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego pojazdu - w warunkach określonych w części V tabeli

• w zakresie usług rozrywkowych - w warunkach określonych w części VI tabeli

1. K.Haski „Podatek dochodowy od osób fizycznych ” Wyd. Sigma , Skierniewice 2000r. str. 146-147

2. Na podstawie art. 23 ustawy z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 1998r. Nr 144, poz. 930 )

3. Określoną w części I tabeli stanowiącej załącznik nr 3 do ustawy, zwanej dalej tabelą, w zakresie wymienionym w załączniku nr 4 do ustawy - przy zatrudnieniu nie przekraczającym stanu określonego w tabeli

4. W warunkach określonych w części III tabeli

• w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu - w warunkach określonych w części VII tabeli

• w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego - w warunkach określonych w części VIII tabeli

• w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług weterynaryjnych, w tym również sprzedaż preparatów weterynaryjnych, w związku ze świadczonymi usługami - w warunkach określonych w części IX tabeli

• w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi - w warunkach określonych w części X tabeli

• w zakresie usług edukacyjnych, polegającą na udzielaniu lekcji na godziny - w warunkach określonych w części IX tabeli

Podstawą stosowania karty podatkowej jest pozytywna decyzja urzędu skarbowego na formularzu PIT-17 o ustaleniu wysokości stawki podatkowej.

Podatnik zamierzający skorzystać z karty podatkowej, zobowiązany jest złożyć wniosek urzędowi skarbowemu na formularzu deklaracji PIT-16 w terminie do 31 grudnia roku poprzedzającego rok podatkowy lub przed rozpoczęciem działalności, jeżeli rozpoczyna działalność w trakcie roku podatkowego.(5)

Podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Są jednak oni zobowiązani wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury, o których mowa w odrębnych przepisach, stwierdzające sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi, oraz przechowywać w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę. (6)

5. Tu wpisz przypisy dla 5 i 6 K.Haski „Podatek dochodowy od osób fizycznych ” Wyd. Sigma , Skierniewice 2000r. str. 147

6. Na podstawie art. 24 ustawy z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 1998r. Nr 144, poz. 930)

W przypadku zatrudnienia pracowników istnieje obowiązek prowadzenia ksiąg ewidencji zatrudnienia, nie dotyczy to jednak podatników prowadzących parkingi. Ponadto obowiązani są prowadzić indywidualne karty przychodów pracowników, w których rejestrują narastająco ich dochody oraz dokonują naliczenia podatku dochodowego i przekazują zaliczki tego podatku do urzędu skarbowego. Jest to bardzo ważne, ponieważ ma to bezpośredni wpływ na wysokość stawki podatku.

Podatek dochodowy ustalany jest w wielkości ryczałtowej kwotowo w zależności od :

• miejscowości, w której jest prowadzona działalność, a właściwie liczby mieszkańców tej miejscowości

• liczby zatrudnionych pracowników

• rodzaju wykonywanej działalności

Podatnicy płacą podatek dochodowy w formie karty podatkowej bez wezwania w terminie do dnia 7 każdego miesiąca za miesiąc ubiegły, a za grudzień do 28 grudnia.

Kwotę podatku pomniejsza się o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, jednak składka ta nie może przekroczyć 7,5% podstawy wymiaru tej składki.

Podatnicy prowadzący działalność w formie karty podatkowej zwolnieni są bezwarunkowo z opłacania podatku od towarów i usług, ale nie są zwolnieni z obowiązku uiszczania tego podatku pobieranego na granicy oraz podatku akcyzowego i podatku importowego od towarów sprowadzanych z zagranicy.

Stawki karty podatkowej mogą być podwyższane i obniżane. Istnieje także możliwość częściowego zwolnienia od podatku.

Decyzję ustalającą wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej wydaje urząd skarbowy odrębnie na każdy rok podatkowy. Jeżeli stwierdzi on brak warunków do zastosowania opodatkowania w formie karty podatkowej, wydaje decyzję odmowną. W tym przypadku podatnik jest obowiązany płacić ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub podatek dochodowy na zasadach ogólnych.

2. Ryczałt ewidencjonowany

Zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych objęte są przychody z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej z wyjątkiem wykonywania wolego zawodu) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby fizyczne, pod warunkiem spełnienia warunków uprawniających do skorzystania z tej formy opodatkowania.

Zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych podobnie jak inne ryczałtowe formy opodatkowania, jest uproszczoną formą poboru podatku dochodowego od osób fizycznych, z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Dochodów, od których opłacono podatek w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, nie łączy się z innymi źródłami przychodów, opodatkowanych na ogólnych zasadach, określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych opodatkowane są przychody uzyskane przez osoby fizyczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej samodzielnie lub w formie spółki cywilnej osób fizycznych.

Opodatkowanie przychodu a nie dochodu powoduje, że dla ustalenia zobowiązania podatkowego w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych w tej formie, nie jest istotne czy podatnik poniósł, i w jakiej wysokości, koszty uzyskania przychodu. Istotna jest jedynie wysokość

osiągniętego w roku podatkowym przychodu z działalności gospodarczej. (1)

Ryczałtowiec musi prowadzić ewidencję przychodów według określonego wzoru. Ponadto jest zobowiązany do prowadzenia :

• wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

• kart przychodów pracowników

• ewidencji VAT (2)

Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również przychody: (3)

1. Rolników prowadzących gospodarstwo rolne

• ze sprzedaży piasku, żwiru, kamieni, gliny, torfu i innych materiałów wydobywanych z gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego

• z usług świadczonych osobiście lub z udziałem członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym w zakresie przewozu mleka do punktów skupu, zrywki i wywozu drewna z lasu do punktów przeładunkowych oraz przewozu uczniów do szkół

• z usług o charakterze agrotechnicznym i przewozowym, świadczonym na rzecz kół łowieckich

2. osób fizycznych z tytułu świadczenia usług hotelarskich, polegających na wynajmie pokoi gościnnych i domków turystycznych, w tym również takich usług połączonych z wydawaniem posiłków, jeżeli łączna liczba pokoi, w tym także w domkach turystycznych, nie przekracza 12

3. osób fizycznych z działalności gospodarczej w zakresie wytwórczości ludowej i artystycznej, wykonywanej osobiście lub z udziałem członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, jeżeli :

1. B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych” Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. , Łódź 1998r.

2. K. Haski „ podatek dochodowy od osób fizycznych „ Wyd. Sigma, Skierniewice 2000r., str 143-144

3. Na podstawie art. 6 pkt. 2 ustawy z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ( Dz.U.z 1998r. Nr 144, poz. 930)

• sprzedają wytwarzane przez siebie wyroby i świadczą usługi w zakresie wytwórczości ludowej lub artystycznej wyłącznie na rzecz osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej oraz osób fizycznych będących przedsiębiorcami; na równi z usługami traktuje się wywarzanie wyrobów o charakterze ludowym i artystycznym z materiałów powierzonych oraz naprawę tych wyrobów

• ze sprzedaży wyrobów lub świadczenia usług osiągają przychody w kwocie nie przekraczającej 40.000 PLN rocznie

• założą książkę zamówień

Jeżeli podatnik w roku poprzedzającym rok podatkowy prowadził działalność samodzielnie, a także w formie spółki, opłaca w roku podatkowym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych:

• odrębnie z działalności wykonywanej samodzielnie i odrębnie z działalności wykonywanej w formie spółki, gdy przychody z tej działalności lub suma przychodów wspólników, nie przekroczyły kwoty 400 000 PLN

• a działalności wykonywanej samodzielnie, gdy uzyskali przychody nie przekraczające kwoty 400 000 PLN, a z działalności wykonywanej w formie spółki, gdy suma przychodów wspólników nie przekroczyła kwoty 400 000 PLN.

Podatnicy opłacają w roku podatkowym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli:

1. w roku poprzedzającym rok podatkowy:

• uzyskali przychody z tej działalności prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nie przekraczającej 400 000 PLN

• uzyskali przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 400 000 PLN

2. rozpoczynają wykonywanie działalności w roku podatkowym i nie korzystają z opodatkowania w formie karty podatkowej - bez względu na wysokość przychodów

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych opłacają również podatnicy, którzy w roku poprzedzającym rok podatkowy prowadzili działalność samodzielnie lub w formie spółki, z której przychody były opodatkowane wyłącznie w formie karty podatkowej, lub za część roku na ogólnych zasadach, a łączne przychody w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły kwoty 400 000 PLN.

W tych przypadkach przychody opodatkowane w formie karty podatkowej oblicza się wyłącznie na podstawie wystawionych faktur lub rachunków. (4)

4. Na podstawie art. 6 pkt. 5 i 6 ustawy z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ( Dz.U.z 1998r. Nr 144, poz. 930)

Wyłączenie z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

Opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli działalność samodzielnie lub w formie spółki, w przypadku gdy podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników, przed rozpoczęciem działalności w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok podatkowy, wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres działalności podatnika lub spółki. (1)

Możliwość skorzystania z tej formy opodatkowania nie dotyczy podatników, którzy prowadzą następujące działalności gospodarcze : (2)

1. osiągających w całości lub części przychody z tytułu :

• prowadzenia aptek

• prowadzenia lombardów

• wykonywania wolnych zawodów

• kupna i sprzedaży wartości dewizowych

2. świadczenia usług :

• pośrednictwa w sprzedaży pojazdów mechanicznych, części i akcesoriów do pojazdów mechanicznych, motocykli oraz części i akcesoriów do nich

• reprodukcji komputerowych nośników informacji

• pośrednictwa w handlu hurtowym

• hoteli, obiekty noclegowe turystyczne oraz inne miejsca krótkotrwałego zakwaterowania

• magazynowania i przechowywania cieczy i gazów, towarów w strefach wolnocłowych

• parkingowych

1. B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z pozarolniczej działalności gospodarczej ” Wyd. Michalczyk i Prokop , Łódź 2000r., str. 15

2. Na podstawie art. 8 ustawy z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ( Dz. U. Z 1998r. Nr 144, poz. 930 )

• pilotowania

• pośrednictwa finansowego

• w zakresie edukacji, ochrony zdrowia ludzkiego

• obsługi centrali wzywania radio-taxi

• organizowania i pośrednictwa turystycznego

• opieki społecznej świadczone przez instytucje o charakterze doraźnym oraz związane z przystosowaniem zawodowym

• związane z rekreacją, kulturą i sportem

• pozostałe, gdzie indziej nie sklasyfikowane - dotyczy to wyłącznie biur matrymonialnych, opieki doraźnej, robienia zakupów, działalności wróżbitów, astrologów, działalności w zakresie usług towarzyskich

Opodatkowanie to nie ma zastosowania do podatników, którzy : (3)

• opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej

• wytwarzają wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym

• korzystają z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego, na podstawie odrębnych przepisów

Z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie wyłącza się przychodów osiąganych z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze.

3. B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z pozarolniczej działalności gospodarczej ” Wyd. Michalczyk i Prokop , Łódź 2000r., str. 14

Stawki ryczałtu

Stawki procentowe zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych, są zróżnicowane i zależą od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej.

W przypadku kiedy podatnik prowadzi działalność gospodarczą , w której przychody opodatkowane są różnymi stawkami, ustala on podatek dochodowy według stawki właściwej dla poszczególnego rodzaju działalności. Konieczne jest w takim przypadku prowadzenie ewidencji przychodów w sposób umożliwiający jednoznaczne określenie przychodów z każdego rodzaju działalności. W przeciwnym przypadku podatek dochodowy liczony jest w wysokości 8,5% sumy przychodów ze wszystkich rodzajów działalności.

W przypadku spółki cywilnej osób fizycznych przychody ustala się osobno dla każdego ze wspólników, w stosunku do udziałów wspólników w dochodach spółki. (1)

Opodatkowanie stawką 8,5%

Ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w wysokości 8,5% opodatkowane są przychody z tytułu :

• przychodów z działalności usługowej, w tym działalności gastronomicznej w zakresie przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu. Wyłącza się budownictwo i przewozy ładunków taborem o ładowności powyżej 2t)

• przychodów z działalności polegającej na wytwarzaniu przedmiotów z materiału powierzonego przez zamawiającego

1. B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ” Wyd. Michalczyk i Prokop , Łódź 2000r. , str. 23-24

• prowizji uzyskanej przez komisanta ze sprzedaży na podstawie umowy komisu

• prowizji uzyskanej przez kolportera prasy na podstawie umowy o kolportaż prasy

• przychodów określonych w art.6 ust. 2 pkt. 1 lit. b) i c)

• przychody ze świadczenia usług, określonych w art. 6 ust.2 pkt. 3

Opodatkowanie stawką 5,5%

Opodatkowane są przychody z tytułu :

• działalności wytwórczej

• robut budowlanych

• przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton

• uzyskanej prowizji z działalności handlowej w zakresie sprzedaży: znaczków pocztowych, znaczków opłaty skarbowej, żetonów i kart magnetycznych do automatów, znaczków do biletów miesięcznych oraz jednorazowych biletów komunikacji miejskiej

• przychody rolników prowadzących gospodarstwo rolne ze sprzedaży piasku, żwiru, kamieni, gliny, glinki, torfu i innych minerałów wydobywanych z gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego.

Do działalności wytwórczej zalicza się również sprzedaż wyrobów własnej produkcji, prowadzoną przez podatnika. (2)

Opodatkowanie stawką 3,0%

Stawka ryczałtu ewidencjonowanego wynosi 3,0% przychodów: (3)

• z działalności usługowej w zakresie handlu

2. B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ” Wyd. Michalczyk i Prokop , Łódź 2000r. , str. 28-29

3. Biuletyn informacyjny dla służb ekonomiczno-finansowych , Nr 28 (315), Gorzów Wlkp, 1999r., str. 9

• z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu

• ze świadczenia usług związanych z produkcją zwierzęcą, zaliczonych zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług do klasy 01.42- usługi związane z chowem i hodowlą zwierząt (z wyjątkiem usług weterynaryjnych) i do klasy 85.20- usługi weterynaryjne

• z działalności rybaków morskich i zlewowych w zakresie sprzedaży ryb i innych surowców z połowów

• o których mowa w art. 14 ust.2 pkt. 1,2 i 5-9 ustawy o podatku dochodowym

• osób fizycznych z tytułu świadczenia usług hotelarskich, o których mowa w art.6 ust.2 pkt.2

Podatek zryczałtowany pobiera się bez pomniejszenia przychodu o koszty uzyskania.

Założenie ewidencji przychodów

Płatnicy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, obowiązani są do prowadzenia ewidencji przychodów wg ustalonego wzoru. Obowiązek prowadzenia ewidencji powstaje od dnia, od którego ma zastosowanie opodatkowanie w formie ryczałtu przychodów ewidencjonowanych.

Obowiązek ten nie dotyczy podatników uzyskujących przychody wyłącznie od osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej oraz osób fizycznych będących przedsiębiorcami.

O założeniu ewidencji przychodów, podatnicy są zobowiązani zawiadomić właściwy urząd skarbowy do dnia 20 stycznia roku podatkowego, w którym będą opłacali ryczałt. W przypadku podatników rozpoczynających działalność

gospodarczą w ciągu roku podatkowego, obowiązek ten nakłada na nich konieczność powiadomienia w ciągu siedmiu dni od dnia rozpoczęcia działalności, a zapisów w ewidencji dokonują od dnia uzyskania pierwszego przychodu. (1)

Zawiadomienie takie składa się w następującej formie :

Marcin Majda Ostrówek, dnia 05.01.1999r.

Ostrówek 171

98-311 Ostrówek

NIP 832-178-32-62

Urząd Skarbowy

ul. Krakowskie Przedmieście 32

98-300 Wieluń

Informuję, że na rok podatkowy 1999 zaprowadziłem księgę ryczałtu i płacić będę podatek dochodowy w formie ryczałtowej.

Marcin Majda

W przypadku spółki cywilnej, zawiadomienie składa jeden ze wspólników. W przypadku gdy jeden ze wspólników ma miejsce zamieszkania na terenie objętym właściwością miejscową urzędu skarbowego, na który również znajduje się siedziba spółki, obowiązek złożenia ciąży na tym wspólniku.

(1) B.Michalczyk „Ryczat od przychodów ewidencjonowanych” Wyd.Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000r. str. 32-33

Ewidencję przychodów oraz dowody, na podstawie których dokonywane są zapisy, należy przechowywać w miejscu wykonywania działalności lub w miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba, albo w biurze rachunkowym, któremu zostało powierzone prowadzenie ewidencji. Ewidencję wraz z dowodami należy przechowywać przez okres pięciu lat, licząc od końca roku podatkowego, którego dotyczą.

Nie prowadzenie ewidencji lub prowadzenie w sposób nierzetelny, może spowodować ustalenie przez urząd skarbowy niezaewidencjonowanego przychodu i należnego podatku w drodze oszacowania, a także sankcje karne skarbowe.(1)

Ewidencja przychodów

Zasady dotyczące prowadzenia ewidencji przychodów, wykazy środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, książki zamówień, kart przychodów u podatników opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, reguluje Rozporządzenie Ministra Finansów z 18 grudnia 1998 roku, które weszło w życie od 1 stycznia 1999 roku.

Ewidencja przychodów powinna zawierać następujące kolumny : (1)

Kolumna 1- przeznaczona jest do wpisywania kolejnych numerów wpisów do ewidencji. Tym samym numerem należy oznaczyć dowód stanowiący podstawę zapisu do ewidencji.

Kolumna 2- przeznaczona jest do wpisywania daty (dnia i miesiąca) dokonania wpisu do ewidencji danej pozycji zapisu.

(1) B.Michalczyk „Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych” Wyd.Michalczyk i Prokop s.c., Łódź 2000r. str. 36

Kolumna 3- służy do zapisu daty osiągnięcia przychodu z działalności gospodarczej.

Kolumna 4- przeznaczona jest do zapisu numeru dowodu, na podstawie którego dokonano wpisu.

W kolumnach od 5 do 7 wpisuje się kwoty przychodu opodatkowania według stawki ryczałtu ewidencjonowanego.

Kolumna 8- przeznaczona jest do ewidencjonowania łącznej kwoty przychodu, niezależnie od tego jaką stawką ryczałtu ewidencjonowanego dany przychód jest opodatkowany.

W kolumnie 9 wpisuje się ewentualne uwagi dotyczące zapisów dokonanych w kolumnach od 1 do 8.

Ewidencja przychodów nie podlega oparafowaniu, natomiast powinna być zbroszurowana, a jej karty kolejno ponumerowane.

Zapisy w ewidencji dokonywane są na podstawie:

• faktur, rachunków- jeżeli sprzedaż jest udokumentowana takimi dowodami

• dowodu wewnętrznego- jeżeli sprzedaż jest dokonywana bez wystawiania faktur, rachunków; taki dowód sporządza podatnik na koniec dnia i wykazuje w nim wartość uzyskanych w tym dniu przychodów nieudokumentowanych fakturami czy też rachunkami, z podziałem na przychody objęte poszczególnymi stawkami ryczałtu.

• dowodów potwierdzających faktyczne uzyskanie przychodów, w przypadku przychodów o których mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (2); dotyczy to przychodów ze sprzedaży składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, dotacje, subwencje, różnice kursowe, kary umowne, odsetki od środków na rachunkach bankowych

1. Art. 14 ust.2 ustawy z 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Z 1993r. poz. 416 ze zmianami

otrzymywanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, wartość

umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, wartość zwróconych

wierzytelności, otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych

świadczeń, a także od 01.01.1999 roku - wynagrodzenie za obsługę

pracowniczego programu emerytalnego uczestnika.

• dziennego zestawienia faktur, rachunków- w sytuacji, gdy podatnik wystawia w ciągu dnia dużą ilość dowodów dokumentujących dokonaną sprzedaż, może sporządzić dzienne zestawienie wszystkich dokumentów, stanowiące podstawę dokonania zapisu w ewidencji przychodów.

Podatnicy opłacający na podstawie odrębnych przepisów podatek VAT, mogą w ciągu roku podatkowego ewidencjonować przychody w dacie wystawienia faktury. W ostatnim dniu roku, istnieje obowiązek wpisania do ewidencji przychodów kwoty przychodów - według poszczególnych stawek ryczałtu ewidencjonowanego, odnoszących się do wydanych towarów lub wykonanych usług do dnia 31 grudnia danego roku, na które zostaną wystawione faktury w roku następnym, a po ich wystawieniu należy odnotować w ewidencji przychodów za rok podatkowy w kolumnie uwagi, numery i daty faktur ewentualnie rachunków. Ewidencjonując przychody w roku następnym podatnicy nie wykazują wartości przychodów wynikających z faktur, rachunków odnoszących się do przychodów z roku poprzedniego. Zasadę tę, stosuje się odpowiednio, w razie likwidacji działalności, zmiany umowy spółki lub zmiany wspólnika w ciągu roku podatkowego, jeżeli podatnik ewidencjonował przychody w dacie wystawienia faktury. (3)

Zapisy w ewidencji przychodów muszą być dokonywane w porządku

(3) B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych „ Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000r. str. 40

chronologicznym, na podstawie wymienionych wcześniej dowodów, w czasie zapewniającym prawidłowe i terminowe rozliczenie należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, ale nie później niż do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni.

Inne metody prowadzenia ewidencji przychodów

Istnieje możliwość prowadzenia ewidencji przychodów przy użyciu komputera. W tym przypadku należy sporządzić na koniec miesiąca wydruk zapisów dokonanych za dany miesiąc. Powinien być on zgodny z wzorem ewidencji określonym w załączniku do rozporządzenia. Jeżeli stosowany program komputerowy nie zapewnia wydruku ewidencji według tego wzoru, podatnik jest zobowiązany do zaprowadzenia zbroszurowanej ewidencji przychodów, w której po zakończeniu miesiąca wpisuje w odpowiednich kolumnach, sumy przychodów uzyskanych w danym miesiącu, według poszczególnych stawek ryczałtu.

W przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody opodatkowane różnymi stawkami i dokonuje odliczeń od przychodu, dokonuje tego w każdym przychodzie w takim stosunku, w jakim w roku podatkowym przedstawiają się poszczególne przychody opodatkowane różnymi stawkami, w ogólnej kwocie przychodów.

W przypadku, gdy podatnik korzysta z odliczeń, to dokonywane odliczenia należy wykazać w odrębnych pozycjach ewidencji i zmniejszyć o nie kwotę przychodu stanowiącego podstawę opodatkowania.

1. Na podstawie ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Z 1998r. nr 144, poz. 930 )

Wzór ewidencji przychodów

Ewidencję przychodów należy prowadzić według następującego wzoru :

Listopad 1999r.

Lp	Data wpisu	Data uzysk. przych.	Nr dow.	Kw. prz.op.wg stawki						Ogółem przych.		Uwagi
								8,5%					5,5%		3,0%
								zł	gr	zł	gr		zł	gr	zł	Gr
1	2	3	4	5		6		7		8		9
1	2.11.99	2.11.99	RU 24/99	23	00	0	00	43	00	66	00
2	7.11.99	7.11.99	RU 25/99	71	00	0	00	12	00	83	00
Podsumowanie strony				94	00	0	00	55	00	149	00
Przeniesienie z pop .str.				0	00	0	00	0	00	0	00
Suma przychodów				94	00	0	00	55	00	149	00

Źródło : na podstawie wzoru z 35 str. B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z pozarolniczej działalności gospodarczej” Wyd. Miczalczyk i Prokop s.c., Łódź 2000 r.

Prawidłowe prowadzenie ewidencji przychodów

Ewidencja powinna być prowadzona w sposób rzetelny i niewadliwie. Ewidencję uznaje się za niewadliwą, wówczas gdy jest prowadzona zgodnie z przepisami rozporządzenia, natomiast rzetelnie - jeżeli jest prowadzona zgodnie ze stanem rzeczywistym.

Uznaję się również za prawidłową, gdy :

• nie wpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodów łącznie nie przekraczają 0,5% przychodu wykazanego w ewidencji za dany rok podatkowy

• nie wpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodów łącznie nie przekraczają 0,5% przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia, w którym urząd skarbowy lub organ kontroli skarbowej stwierdził te błędy

• brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem lub zdarzeniem losowym, które uniemożliwiło podatnikowi prowadzenie ewidencji przychodów

• błędy spowodowały podwyższenie kwoty podstawy opodatkowania

• podatnik uzupełnił zapisy lub dokonał korekty błędnych zapisów w ewidencji przed rozpoczęciem kontroli przez urząd skarbowy lub organ kontroli skarbowej

• błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki, a podatnik posiada dowody księgowe na podstawie, których dokonano zapisów w ewidencji dotyczących przychodów. (1)

W przypadku nieprowadzenia lub prowadzenia ewidencji bez zachowania warunków do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, organ podatkowy określi wartość niezaewidencjonowanego przychodu, w tym również w drodze oszacowania i ustali od tej kwoty ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w wysokości 20%.

1. B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ” Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000r. str. 38-39

Karty przychodów

Podatnicy dokonujący pracownikom wypłat należności ze stosunku pracy, obowiązani są prowadzić imienne karty przychodów pracowników, które powinny zawierać co najmniej następujące dane : (1)

• imię i nazwisko pracownika

• kwotę wypłaconych w danym miesiącu przychodów brutto w gotówce oraz w naturze

• koszty uzyskania przychodu

• potrącone przez płatnika w danym miesiącu kwoty składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz chorobowe

• dochód za miesiąc

• razem dochód narastająco od początku roku

• kwotę zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych

• kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne

• kwotę należnej zaliczki na podatek dochodowy i datę jej przekazania

Karty wynagrodzeń pracowników należy wypełniać za każdy miesiąc, nie później niż do 20 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Mogą być one prowadzone przy użyciu komputera, przy zachowaniu warunków określonych dla komputerowego prowadzenia ewidencji przychodów.

1. B. Michalczyk „Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ” Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000r. str. 57

Wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

Podatnicy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mają obowiązek prowadzenia wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Środkami trwałymi oraz wartościami niematerialnymi i prawnymi są składniki majątkowe, o których mowa w przepisach w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. (1)

Wykaz ten powinien zawierać co najmniej następujące dane :

• liczbę porządkową

• datę nabycia

• datę przyjęcia do używania

• określenie dokumentu stwierdzającego nabycie

• określenie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej

• symbol klasyfikacji rodzajowej środków trwałych

• wartość początkową stawkę amortyzacyjną

• zaktualizowaną wartość początkową

• datę likwidacji oraz jej przyczynę albo datę zbycia

Zapisów dotyczących środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych należy dokonać w wykazie najpóźniej w miesiącu przyjęcia do używania tych składników majątku.

1. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 stycznia 1997 roku w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ( Dz. U. Nr 6, poz. 35 ze zmianami)

Książka zamówień

Obowiązek prowadzenia książki zamówień dotyczy osób fizycznych wykonujących osobiście albo z udziałem członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, działalność gospodarczą w zakresie wytwórczości ludowej i artystycznej.

Zapisów dokonuje się każdorazowo przy złożeniu przez podatnika faktury lub rachunku oraz przy każdej wpłacie należności.

Książka zamówień powinna zawierać co najmniej następujące dane :

• numer kolejny wpisu

• nazwę i adres płatnika

• datę wystawienia faktury lub rachunku

• kwotę należną za wykonanie świadczenia

• rodzaj świadczenia

• stawkę i kwotę ryczałtu

• kwotę pobranej przez płatnika składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne

• kwotę należnego ryczałtu po odliczeniu składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne

• kwotę wypłaty netto

• rodzaj, numer i datę dowodu wpłaty

• podpis osoby upoważnionej przez płatnika

Istnieje obowiązek zbroszurowania oraz ponumerowania kolejnych stron książki zamówień.

Spis z natury

Podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, obowiązani są sporządzić spis z natury towarów handlowych, materiałów podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków na dzień zaprowadzenia ewidencji przychodów oraz na koniec każdego roku podatkowego i wpisać go do ewidencji przychodów.

Remanent sporządza się również w przypadku zmiany wspólnika i likwidacji działalności.

Spis z natury powinien zawierać co najmniej następujące dane :

• imię i nazwisko właściciela zakładu lub nazwę firmy

• datę sporządzenia spisu

• numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury

• szczegółowe określenie towaru

• jednostkę miary, ilość stwierdzoną w czasie spisu

• cenę w złotych i groszach za jednostkę miary

• wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową

• łączną wartość spisu z natury

• klauzulę „ Spis zakończono na pozycji....''

• podpisy osób sporządzających spis

• podpis właściciela zakładu lub wspólników

Spis z natury należy nanieść do ewidencji w dniu sporządzenia według poszczególnych rodzajów jego składników. Wpisu można dokonać jedną pozycją, jeżeli na podstawie spisu sporządzono odrębne, szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników i dołączono je do jego ewidencji.

Spis powinien być wyceniony w ciągu 14 dni od dnia sporządzenia.

1. B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ” Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000r. str. 51-53

Zasady poboru podatku

Podatnik obowiązany jest za każdy miesiąc obliczać zryczałtowany podatek dochodowy i wpłacać go w terminie do dnia 20 następującego miesiąca na rachunek właściwego urzędu skarbowego, a za miesiąc grudzień do 31 stycznia po upływie roku podatkowego.

Ponadto należy składać :

• informacje o wysokości uzyskanego przychodu i wysokości dokonanych odliczeń za pierwsze półrocze roku podatkowego - w terminie do dnia 31 lipca każdego roku

• zeznania o wysokości uzyskanego przychodu, wysokość dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych - w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku

W razie nie złożenia zeznania o wysokości osiągniętego przychodu, dokonywanych odliczeniach i kwocie należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, urząd skarbowy wyda decyzję określającą wysokość zobowiązania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Podatnicy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą korzystać z częściowego zwolnienia od tego podatku z tytułu szkolenia uczniów lub z tytułu zatrudniania pracowników w celu nauki zawodu, na zasadach i trybie określonych w odrębnych przepisach, z tym że kwotę ulgi odlicza się od zryczałtowanego podatku dochodowego.

Kwota podatku przekazywanego do urzędu skarbowego pomniejszana jest o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne.

1. B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ” Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000 r. str. 68

Utrata prawa do opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego

W przypadku kiedy podatnik utraci prawo do opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, jest obowiązany zaprowadzić właściwe księgi, chyba, że jest zwolniony z tego obowiązku- i opłacać podatek na ogólnych zasadach. Obowiązek ten powinien nastąpić w dniu, w którym nastąpiła utrata tego prawa.

Utrata prawa do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i przejście na opodatkowanie na zasady ogólne następuje w dniu uzyskania pierwszego przychodu z tytułów określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.

O fakcie zmiany rodzaju opodatkowania należy powiadomić urząd skarbowy w terminach określonych przepisami.

1. B.Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ” Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000r. str. 18-20

Podsumowując omówione sposoby rozliczeń z skarbem państwa z tytułu dochodów jednostek prowadzących działalność gospodarczą należy dodać, iż w przypadku niedotrzymania warunków określonych przepisami podatkowymi, a omówionymi wyżej, jednostki tracą prawo do ich stosowania. Mają wtedy prawo do wyboru innej formy opodatkowania. W przypadku zrzeczenia się dotychczasowej formy opodatkowania, jednostki kontynuujące działalność powinny złożyć stosowne oświadczenie w urzędzie skarbowym . Zrzeczenie może nastąpić na początku roku obrotowego.

3. Podatkowa księga przychodów i rozchodów

Podatkowa księga przychodów i rozchodów stanowi dowód tego co zostało w niej stwierdzone. Przesłanką przyznania księdze szczególnej mocy dowodowej jest prowadzenie jej w sposób rzetelny i zgodnie z wymogami ustalonymi w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 14 grudnia 1995r.(4) w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Obowiązek prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów ciąży na : (1)

• osobach fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą

• spółkach cywilnych osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą

• osobach fizycznych prowadzących działalność w zakresie wolnych zawodów

• spółkach cywilnych osób fizycznych prowadzących działalność w zakresie wolnych zawodów

(1) B.Michalczyk „Podatkowa księga przychodów i rozchodów” Wyd. Michalczyk iProkop , Łódź 2000r. str. 7

• osobach wykonujących działalność na podstawie umów agencyjnych i umów na warunkach zlecenia , zawartych na podstawie odrębnych przepisów

• osobach prowadzących działy specjalne produkcji rolnej , jeżeli zgłosiły zamiar prowadzenia tych ksiąg

Obowiązek prowadzenia ksiąg przychodów i rozchodów ograniczony został od 1 stycznia 1998r. do osób fizycznych i spółek cywilnych prowadzących działalność gospodarczą, o ile z ubiegłoroczny obrót (bez ewentualnego VAT-u)

wyniósł ponad 400.000 ECU. Granica ta została zwiększona od 1 stycznia 1999r do 800.000 ECU.

Z obowiązku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów wyłączone są osoby , które : (2)

• prowadzą księgi rachunkowe (handlowe)

• opłacają podatek w formach zryczałtowanych

• wykonują przewóz osób i towarów taborem konnym

• wykonują wolny zawód adwokata wyłącznie w zespole adwokackim

• po likwidacji działalności dokonują sprzedaży środków trwałych

Podatnicy opodatkowani w formie księgi przychodów i rozchodów , rozpoczynający działalność w ciągu roku , muszą złożyć we właściwym urzędzie skarbowym zawiadomienie o jej prowadzeniu w terminie siedmiu dni od dnia założenia księgi.

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą w roku ubiegłym mają obowiązek powiadomić urząd skarbowy o prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów najpóźniej do dnia 20 stycznia roku podatkowego, w którym będą opłacać podatek dochodowy na zasadach ogólnych.

Wzór zawiadomienia w sprawie założenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów : (3)

(2) B.Michalczyk „Podatkowa księga przychodów i rozchodów” Wyd. Michalczyk i Prokop , Łódź 2000r. str. 11

(3) B.Michalczyk „ podatkowa księga przychodów i rozchodów” Wyd. Michalczyk i Prokop, Łódź 1998r. str. 14

Marcin Majda Ostrówek, dnia 02.01.1999r.

Ostrówek 171

98-311 Ostrówek

832-173-54-62

Urząd Skarbowy

98-300 Wieluń

ul. Krakowskie Przedmieście 32

Zawiadomienie o prowadzeniu

Podatkowej księgi przychodów i rozchodów

Zawiadamiam , że z dniem 01.01.1999 r. została zaprowadzona podatkowa księga przychodów i rozchodów. Podatkowa księga przychodów wraz z towarzyszącą jej dokumentacją będzie przechowywana w Biurze Rachunkowym „Marad” S.C. 98-311 Ostrówek 171 .

Ostrówek 01.01.1999r. Marcin Majda

Wymogi dotyczące prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów .

Podatnik jest zobowiązany prowadzić księgę prawidłowo, zarówno pod względem formalnym (niewadliwie), jak i materialnym (rzetelnym).Księga jest prawidłowa pod względem formalnym, jeżeli jest prowadzona zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z 14 grudnia 1995r. Księga jest prawidłowa pod względem materialnym jeżeli jest prowadzona zgodnie ze stanem rzeczywistym .

Księgę uznaje się za rzetelną również gdy:

• nie wpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodów nie przekraczają łącznie 0,5% przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia , w którym urząd skarbowy lub organ kontroli skarbowej stwierdził te błędy

• brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem lub zdarzeniem losowym, które uniemożliwiło podatnikowi prowadzenie księgi

• błędy spowodowały podwyższenie kwoty podstawy opodatkowania , z wyjątkiem błędów polegających na wykazaniu lub zaniżeniu kosztów zakupu materiałów podstawowych, towarów handlowych oraz kosztów robocizny

• podatnik uzupełnił zapis lub dokonał korekty błędnych zapisów w księdze przed rozpoczęciem kontroli przez urząd skarbowy , bądź organ kontroli skarbowej

• błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki , a podatnik posiada dowody księgowe odpowiadające warunkom , o którym mowa w parag. 11 ust.3 rozporządzenia Ministra Finansów z 14 grudnia 1995r.

Zapisy w księdze muszą być dokonywane w języku polskim i polskiej walucie w sposób staranny, czytelny i trwały , na podstawie prawidłowych , rzetelnych dowodów.

Stwierdzone błędy należ w zapisach poprawić poprzez:

• skreślenie dotychczasowej treści i wpisaniu nowej z zachowaniem czytelności błędnego zapisu , oraz podpisania poprawki i umieszczenia daty poprawki

• wprowadzenia do księgi nie wpisanych dowodów lub dowodów nie zawierających kwoty błędnych zapisów. Zapisy zmniejszające przychody lub koszty mogą być dokonywane ze znakiem minus (-) lub kolorem czerwonym (1)

Zapisy w księdze dotyczące przychodów ze sprzedaży wyrobów , towarów handlowych i usług są dokonywane :

• w przypadku sprzedaży udokumentowanej : na podstawie wystawionych faktur, rachunków oraz faktur, rachunków i not korygujących

• w przypadku sprzedaży nie udokumentowanej rachunkami : na podstawie wystawionego na koniec dnia dowodu wewnętrznego, w którym w jednej kwocie wykazana jest wartość tych przychodów za dany dzień, o ile nie jest prowadzona ewidencja sprzedaży (2)

Podatnik jest osobiście odpowiedzialny za prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów , może ją prowadzić sam lub zlecić ją :

• osobie współpracującej

• pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy zlecenia

• biuru rachunkowemu

1. biuletyn informacyjny dla służb ekonomiczno - finansowych nr 3 (326) Gorzów Wlkp, 2000r. str. 7

2. B.Michalczyk „Podatkowa księga przychodów i rozchodów” Wyd.Michalczyk i Prokop , Łódź 2000r str. 32-33

Zlecenie prowadzenia księgi biuru rachunkowemu

Zlecenie podatkowej księgi nie zwalnia podatnika od odpowiedzialności przewidziana w przepisach podatkowych. Podatnik , który zlecił biuru rachunkowemu prowadzenie podatkowej księgi przychodów jest obowiązany: (3)

• w terminie siedmiu dni od dnia zawarcia umowy z biurem zawiadomić o tym urząd skarbowy, wskazując dokładny adres, nazwę biura, miejsce (adres) przechowywania księgi i dokumentów związanych z jej prowadzeniem

• prowadzić w miejscu wykonywania działalności ewidencję sprzedaży oraz inne rodzaje ewidencji przewidzianych w przepisach

Komputerowe prowadzenie księgi

Przepisy regulujące opodatkowanie na zasadach ogólnych dopuszczają możliwość prowadzenia księgi przy użyciu komputera. Należy w tym wypadku posiadać instrukcję obsługi programu komputerowego wykorzystywanego do jej prowadzenia. Stosowany program komputerowy powinien gwarantować możliwość bezzwłocznego wglądu w treść dokonywanych zapisów oraz wydruku wszystkich danych. Chodzi o możliwość szybkiego dostępu do informacji zarówno w formie wyświetlania danych na monitorze, jak i ich wydruku. Dane te muszą być ujęte w porządku chronologicznym, zaś obraz ich zapisu powinien być zgodny z wzorem podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

3. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 grudnia 1995r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. Nr 148, poz. 720)

Zaleca się aby wydruk książki był bezwzględnie czytelny . Do czasu wydruku, ich zapisy na magnetycznych nośnikach informacji powinny być przechowywane w sposób zapewniający ich ochronę przed zatarciem lub zniekształceniem. Sposób przechowywania danych musi chronić je przed naruszeniem ustalonych zasad ich przetwarzania.

Spełnienie omówionych warunków nakłada na firmę obowiązek tworzenia kopii archiwalnych, umożliwiających odczyt danych w przypadku awarii pamięci komputera.

Obowiązkiem podatnika prowadzącego księgę przy użyciu komputera jest złożenia zbroszurowanej księgi przychodów i rozchodów, do której po zakończeniu miesiąca podatnik powinien załączyć sporządzony wydruk komputerowy zawierający ponumerowane zapisy dowodów księgowych za dany miesiąc . Do odpowiednich kolumn zbroszurowanej księgi należy wpisać sumy miesięczne wynikające z tego wydruku.(4)

4. „Opodatkowania firm 98”: wyd. cyt. Str. 28

Prowadzenie księgi w sposób chronologiczny

Wpisów do podatkowej księgi przychodów i rozchodów dokonuje się w porządku chronologicznym na podstawie prawidłowych i rzetelnych dowodów księgowych oraz sum miesięcznych wynikających z prowadzonych ewidencji, a w szczególności z ewidencji sprzedaży, w czasie zapewniającym prawidłowe i terminowe rozliczenia z budżetem , lecz nie później niż do dnia dwudziestego każdego miesiąca za miesiąc poprzedni.

W tym samym czasie dowody księgowe i dane wynikające z miesięcznego podsumowania prowadzonych ewidencji, oraz wszelkie informacje mające wpływ na ustalenie dochodu , powinny być przekazane do miejsca prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.(1)

1. B.Michalczyk „Podatkowa księga przychodów i rozchodów” Wyd.Michalczyk i Prokop Łódź 2000r. str. 44-45

Budowa podatkowej księgi przychodów i rozchodów

Podatkowa księga przychodów i rozchodów jest formą materialną ewidencji rachunkowej zaprowadzonej do celów podatkowych. Wzór księgi jest ściśle ustalony rozporządzeniem, zawiera stronę tytułową oraz wzór tabelaryczny kart ewidencyjnych księgi.

Objaśnienia do poszczególnych rubryk księgi przychodów i rozchodów: (1)

Kolumna 1 jest przeznaczona do wpisania kolejnego numeru zapisów do księgi. Tym samym numerem należy oznaczyć dowód stanowiący podstawę dokonania zapisu.

W kolumnie 2 należy wpisywać dzień miesiąca wynikający z dokumentu stanowiącego podstawę dokonywania wpisu (datę poniesienia wydatku, otrzymania towaru lub uzyskania przychodu albo datę zestawienia sprzedaży)

W kolumnie 3 należy wpisywać numer faktury lub innego dowodu. Jeżeli zapisów dokonuje się na podstawie dziennego zestawienia sprzedaży, należy wpisywać numer zestawienia faktur.

Kolumny 4 i 5 są przeznaczone do wpisywania imion i nazwisk (nazw firm) oraz adresów kontrahentów (dostawców lub odbiorców), z którymi zawarte zostały transakcje dotyczące zakupu surowców, materiałów, towarów itp. lub sprzedaży wyrobów gotowych (towarów), gdy transakcje te udokumentowane są fakturami i paragonami. Kolumn tych nie wypełnia się w wypadku zapisów dotyczących przychodu ze sprzedaży na podstawie dziennych zestawień sprzedaży oraz dowodów wewnętrznych.

W kolumnie 6 należy wpisać rodzaje przychodów lub wydatków. Określenie to powinno zwięźle oddawać istotę dokonywanego zdarzenia gospodarczego, np.

1. Biuletyn informacyjny dla służb ekonomiczno-finansowych 20.01.2000r. Nr 3 (326) „Podatkowa księga przychodów i rozchodów”str. 14-15

zakup blachy, zapłata za poniklowanie obręczy, wypłata wynagrodzeń za okres itp.

Kolumna 7 jest przeznaczona do wpisywania przychodów ze sprzedaży wyrobów (towarów handlowych) i ze sprzedaży usług. Podatnicy prowadzący działalność kantorową w kolumnie tej wpisują miesięczną kwotę przychodu (sprzedaży wartości dewizowych) wynikającą z ewidencji kupna i sprzedaży wartości dewizowych. W przypadku prowadzenia działalności polegającej na udzielaniu pożyczek pod zastaw (w lombardach) do kolumny 7 wpisuje się na koniec miesiąca kwotę prowizji stanowiącą wartość spłaconych w danym miesiącu odsetek lub różnicę między kwotą uzyskaną ze sprzedaży zastawionych rzeczy a kwotą udzielonych pożyczek.

Kolumna 8 przeznaczona jest do wpisywania pozostałych przychodów.

Kolumna 9 jest przeznaczona do wpisywania łącznej kwoty przychodów zaewidencjonowanych w kolumnie 7 i 8.

W kolumnie 10 należy wpisywać zakup materiałów oraz towarów handlowych według cen zakupu. Podatnicy prowadzący działalność kantorową w kolumnie tej wpisują miesięczną kwotę zakupionych wartości dewizowych, wynikającą z ewidencji kupna i sprzedaży wartości dewizowych.

Kolumna 11 jest przeznaczona do wpisywania kosztów ubocznych związanych z zakupem. ( np. kosztów dotyczących transportu)

W kolumnie 12 należy wpisywać koszty reprezentacji i reklamy prowadzonej w inny sposób niż w środkach masowego przekazu lub prowadzonej publicznie w inny sposób. Wykazuje się tu tylko koszty reprezentacji i reklamy, które określone zostały do wysokości 0,25% przychodu.

Kolumna 13 jest przeznaczona do wpisywania wynagrodzeń brutto wypłacanych pracownikom. Wpisów dokonuje się na podstawie list płac lub innych dowodów. Ewidencjonuje się tu również wynagrodzenia wypłacane osobom z tytułu umów zlecenia i umów o dzieło.

Kolumna 14 jest przeznaczona do wpisywania pozostałych kosztów 9 oprócz wymienionych w kolumnach 10-13), z wyjątkiem kosztów, których zgodnie z art. 23 ustawy o podatku dochodowym nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów. Wpisuje się tu w szczególności takie wydatki jak opłatę za energię elektryczną, gaz, wodę, czynsz za lokal itp.

Kolumna 15 jest przeznaczona do wpisywania łącznej kwoty wydatków wykazanych w kolumnach 12-14.

Kolumna 16 jest wolna. Można w niej wpisywać inne zaszłości gospodarcze poza wymienionymi w kolumnach 1-14. Można tu również wpisywać wydatki odnoszące się do przychodów miesiąca lub roku następnego (lat następnych).

Kolumna 17 przeznaczona jest do wpisywania uwag co do treści zapisów w kolumnach 2-16. Może być również wykorzystywana, np. do wpisywania pobranych zaliczek, obrotu opakowaniami zwrotnymi.

Po zakończeniu miesiąca należy podkreślić dokonane zapisy, a dane z kolumn 7-15 zsumować. Podsumowania kwot należy także podkreślić. Można także pod podsumowaniem danego miesiąca wpisać w poszczególnych kolumnach sumy od początku roku do miesiąca poprzedzającego dany miesiąc i w kolejnej pozycji wpisać w poszczególnych kolumnach sumę od początku roku.

Jeżeli nie dokonuje się podsumowania zapisów kolejnych miesięcy narastająco od początku roku, to po zakończeniu roku podatkowego należy na oddzielnej stronie w księdze sporządzić zestawienie roczne, poprzez wpisanie do właściwych kolumn sumy z poszczególnych miesięcy i dodać je.

Dodatkowe informacje dotyczące prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Dokumenty stanowiące podstawę zapisów w księdze muszą znajdować się stale w miejscu prowadzenia działalności lub w miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba. Czasowo mogą być przechowywane w biurze rachunkowym, któremu podatnik zlecił prowadzenie księgi i powiadomił o tym w odpowiednim czasie właściwy urząd skarbowy.

Okres przechowywania dokumentów wynosi 5 lat. Okres ten ustala się licząc od końca roku podatkowego, którego dotyczą. Ta sama zasada obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wystawionych w ramach systemu kontroli działającego w danej jednostce. Sposób przechowywania dokumentów powinien gwarantować ich nienaruszalność i łatwość odszukania w razie potrzeby.

W przypadku kiedy jednostka prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów i jest jednocześnie płatnikiem VAT, dokonującym odrębnych zapisów w ewidencji przewidzianej przepisami ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, to może ona na koniec miesiąca wpisać w księdze podatkowej łączną kwotę przychodów. Ustala się ją na podstawie miesięcznego zestawienia sporządzonego na podstawie zapisów dokonywanych w ewidencji prowadzonej na potrzeby VAT. Miesięczne zestawienie powinno być opatrzone datą i kolejnym numerem oraz zawierać kwotę przychodów pomniejszoną o należny podatek VAT, a także o wartość towarów i usług nie stanowiącą przychodów według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwota przychodów może być powiększona o przychody nie podlegające ewidencji na potrzeby VAT.

Podatnicy świadczący usługi w zakresie handlu oraz dokonujący zarówno sprzedaży opodatkowanej, jak i zwolnionej od podatku VAT bądź opodatkowanej różnymi stawkami mogą ujmować w księdze podatkowej oraz ewidencji sprzedaży przychody łącznie z podatkiem VAT. Jednak w takim wypadku na koniec okresu muszą dokonać korekty o należny podatek VAT.

Jeżeli podatnik prowadzi karty wynagrodzeń, to muszą one być wypełnione w terminie nie przekraczającym przekazanie zaliczki podatku dochodowego od osób fizycznych do urzędu skarbowego.

W podatkowej księdze przychodów i rozchodów należy także wpisywać dowody pominięte oraz dowody zawierające korekty błędnych zapisów (noty księgowe). Ma to na celu wyeliminowanie rozbieżności między danymi ujętymi w księdze a stanem faktycznym wynikającym z dowodów. Dokonując zapisu korygującego, należy powołać się na odnośny zapis pierwotny, poprzez podanie jego pozycji lub symbolu. Przy zapisie pierwotnym zamieszcza się natomiast pozycję nowego zapisu.

Dokumenty uznawane za dowody księgowe.

Tablica nr 4

Dokumentowana operacja	Nazwa dowodów	Uwagi
1	2	3
Sprzedaż towarów, wyrobów i usług	Rachunki ( faktury VAT , rachunki )	Sprzedaż dokumentowana przez podatników VAT wymaga dowodów spełniających wymagania zawarte w przepisach dotyczących VAT
	Dzienne zestawienie rachunków (zestawienie sprzedaży), które powinno zawierać : datę i numer zestawienia, numery rachunków ujętych w zestawieniu, zbiorczą kwotę rachunków, podpis sporządzającego zestawienie	Stosuje się, gdy w ciągu dnia jest wystawiane wiele rachunków
	Faktury korygujące, rachunki korygujące, noty księgowe	Są podstawą korekty zapisów dokonanych na podstawie błędnych dowodów przekazanych kontrahentom
	Dowody wewnętrzne, wystawiane na koniec dnia, w których podaje się w łącznej kwocie wartość przychodów nie udokumentowanych w danym dniu	Sprzedaż nie udokumentowana rachunkami (sprzedaż za gotówkę)
Pozostałe dowody	Rachunki, dowody bankowe (wyciągi)
Zakupy materiałów i towarów handlowych	Rachunki dostawców (faktury VAT, rachunki )	Zakupy udokumentowane rachunkami
	Opis otrzymanego materiału (towaru) powinien zawierać: imię i nazwisko lub firmę i adres dostawcy, ilość, rodzaj, cenę jednostkową, wartość materiału lub towaru, datę przyjęcia i podpis osoby przyjmującej	Podstawa przyjęcia materiałów lub zakupionych towarów przed nadejściem rachunku
	Specyfikacja dostawcy	Podstawa przyjęcia zakupionych materiałów lub towarów, która może zastąpić opis otrzymanego materiału (towaru)
	Paragony, które muszą zawierać: datę i pieczątkę wystawcy paragonu, ilość, cenę jednostkową, wartość zakupu, a na odwrocie: nazwisko podatnika lub nazwę jego zakładu, adres, rodzaj (nazwę) zakupionego towaru	Zakupy w jednostkach handlu detalicznego materiałów, środków czystości i bhp, materiałów biurowych, wyposażenia
	Paragony, dowody kasowe zawierające elementy podane wyżej	Zakup paliwa i olejów za granicą
Przesunięcia (przerzuty) towarów handlowych i materiałów podstawowych między zakładami należącymi do podatnika	Dowody przesunięć (dowody wewnętrzne) zawierające: liczbę porządkową wpisu, datę przesunięcia, nazwę towarów lub materiałów, ich ilość, cenę zakupu, wartość

Źródło: T.Kiziukiewicz, K.Sawicki „Rachunkowość małych firm”, Wyd.PWE Warszawa 1998r., str. 66-68

Miesięczne zamknięcie księgi

Po zakończeniu miesiąca wpisy dokonane w danym miesiącu należy podkreślić, a danie z kolumn 7-15 zsumować. Wynikłe z podsumowania kwoty należy podkreślić.

Podatnik, w zależności od swojej decyzji może pod podsumowaniem danego miesiąca wpisać w poszczególnych kolumnach sumy od początku roku do miesiąca poprzedzającego dany miesiąc i w kolejnej pozycji wpisać w poszczególnych kolumnach sumę od początku roku.

W przypadku prowadzenia księgi za pomocą komputera po zakończeniu miesiąca należy sporządzić wydruk komputerowy zawierający podsumowanie zapisów za dany miesiąc i wpisać do odpowiednich kolumn księgi sumy miesięczne wynikające z tego wydruku.

1. J.Kulicki „ Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów” Wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1995r. str.119

Roczne zamknięcie księgi.

Elementy składające się na roczne zamknięcie księgi: (1)

• inwentaryzacja, czyli spis z natury towarów

• roczne podsumowanie kolumn księgi

• ustalenie dochodu z prowadzonej działalności

Inwentaryzacja, czyli spis poszczególnych składników majątku, jest jedną z form kontroli wewnętrznej przedsiębiorstwa mającą na celu sprawdzenie i skorygowanie ewidencyjnych stanów środków gospodarczych. Jej rola jest taka sama zarówno w przedsiębiorstwach państwowych, jak i w prywatnych, spółkach i firmach jednoosobowych.

Obowiązek jej przeprowadzenia ciąży na wszystkich podmiotach prowadzących bądź to podatkową księgę przychodów i rozchodów, bądź to księgi rachunkowe.

Obowiązek ten nie powinien być traktowany jako zło konieczne.

Inwentaryzacja stanowi bowiem, pod warunkiem przeprowadzenia jej w sposób rzetelny i kompetentny, doskonałe źródło informacji dla kierownictwa zakładu (właściciela firmy). Pozwala zarówno ustalić faktyczny stan majątku przedsiębiorstwa, jak i jego przydatność. Jej wyniki mogą zostać wykorzystane do usprawnienia w przyszłości gospodarowania majątkiem zakładu, skuteczniejszego planowania terminów zakupów materiałów (towarów), czy realnej oceny poniesionych strat lub uzyskanych korzyści.

1. J.Kulicki „Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów” Wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1995r. str. 120

Przeprowadzona inwentaryzacja pozwala na ustalenie faktycznego wyniku finansowego, a co za tym idzie dokonanie prawidłowych rozliczeń z urzędem skarbowym.(2)

Zgodnie z przepisami w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów spis z natury powinien być przeprowadzony:

• przed zaprowadzeniem podatkowej księgi przychodów i rozchodów

• na koniec każdego roku podatkowego

• w razie zmiany, przystąpienia i ustąpienia wspólnika spółki cywilnej osób fizycznych

• w razie zmiany proporcji udziałów wspólników spółki cywilnej

• w razie likwidacji działalności gospodarczej

• gdy jego przeprowadzenie zarządził urząd skarbowy

Spisem należy objąć towary, którymi w rozumieniu przepisów o podatkowej księdze przychodów i rozchodów są towary handlowe, materiały podstawowe i pomocnicze, półwyroby (półfabrykaty), wyroby gotowe, braki i odpadki oraz materiały przyjęte od zamawiających do przerobu lub obróbki.

Spis z natury towarów powinien obejmować również:

• towary stanowiące własność podatnika, znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza zakładem podatnika

• towary obce znajdujące się w zakładzie podatnika ( nie podlegają one wycenia - wystarczające jest ilościowe ich ujęcie w spisie towarów z podaniem, czyją stanowią własność)

• wyposażenie- w razie likwidacji działalności

• nie sprzedane wartości dewizowe w przypadku działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych

(2) J.Kulicki „Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów” wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1995r. str. 126

• rzeczy zastawione pod udzielone pożyczki- w przypadku działalności polegającej na udzielaniu pożyczek pod zastaw

• nie zużyte w toku produkcji materiały i surowce oraz ilość zwierząt według gatunków z podziałem na grupy- w przypadku prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej

Sporządzony spis powinien być wpisany do księgi podatkowej. Podlega wpisaniu również gdy osoby prowadzące działalność gospodarczą sporządzają go za okresy miesięczne. Powinien być wpisany według poszczególnych rodzajów jego składników lub w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne, szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników. Zestawienie to powinno być przechowywane łącznie z księgą.(3)

Spis z natury powinien być sporządzony w sposób staranny i trwały oraz zakończony i zaopatrzony w podpisy osób uczestniczących w spisie.

Powinien zawierać co najmniej następujące dane:

• imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy)

• datę sporządzenia spisu

• numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury

• szczegółowe określenie towaru

• jednostkę miary

• ilość stwierdzoną w czasie spisu

• cenę w złotych i groszach za jednostkę miary

• łączną wartość spisu z natury

• klauzulę „Spis zakończono na pozycji...”

• podpisy osób sporządzających spis

• podpis właściciela zakładu (wspólników)

O zamiarze sporządzenia spisu z natury w innym terminie niż na dzień 1-go

(3) B.Michalczyk „Podatkowa księga przychodów i rozchodów „ Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000r. str. 73-75

stycznia, 31 grudnia oraz na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej podatnicy są obowiązani zawiadomić w formie pisemnej właściwy urząd skarbowy w terminie co najmniej siedmiu dni przed datą sporządzenia tego spisu.(4)

Spis z natury podlega wycenie, która musi być dokonana najpóźniej w terminie 14 dni od daty sporządzenia spisu.

Materiały i towary handlowe objęte spisem wycenia się według cen zakupu lub nabycia. Półwyroby, półfabrykaty, wyroby gotowe i braki własnej produkcji wycenia się według kosztów wytworzenia, o odpadki użytkowe, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, wycenia się według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania.

Produkcja nie zakończona w działalności usługowej i budowlano-montażowej jest wyceniana na poziomie kosztów wytworzenia, przy czym nie może to być kwota niższa od wartości materiałów bezpośrednich zużytych do tej produkcji.

Produkcja zwierzęca jest wyceniana według cen rynkowych z dnia spisu zgodnie z gatunkiem, grupą i wagą zwierząt.

Spis z natury sporządzony na dzień likwidacji działalności podlega wycenie według cen zakupu.(5)

Spis z natury przeprowadzony na koniec roku podatkowego jest jednocześnie spisem na początek przyszłego roku podatkowego.

4. Na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 1999r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów ( Dz.U.z 1999r. Nr 105 , poz. 1199 par. 28)

5. Na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 1999r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów ( Dz.U.z 1999r. Nr 105 , poz. 1199 par. 29)

Roczne podsumowanie kolumn księgi

Roczne podsumowanie kolumn księgi należy sporządzić w sytuacji, gdy nie dokonuje się podsumowania kolejnych miesięcy narastająco od początku roku.

W takim przypadku należy sporządzić na oddzielnej karcie w księdze zestawienie roczne zapisów miesięcznych z poszczególnych kolumn księgi. (1)

Ustalenie dochodu z prowadzonej działalności.

Jednostki prowadzące podatkową księgę przychodów i rozchodów zobowiązane są do ustalenia po zakończeniu roku osiągniętego dochodu lub poniesionej straty.

W celu ustalenia dochodu (straty) należy na oddzielnej karcie księgi:

• ustalić wartość osiągniętego w roku podatkowym przychodu

• ustalić wartość poniesionych w roku podatkowym kosztów uzyskania. Koszty te ustala się w następujący sposób:

1.od wartości spisu z natury na początek roku podatkowego lub na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej, jeżeli działalność rozpoczęta została w trakcie roku podatkowego, należy doliczyć wartość zakupu towarów handlowych (materiałów) z kolumn 10 i 11, a następnie pomniejszyć o wartość spisu z natury sporządzonego na koniec roku podatkowego (kwota rozliczenia remanentowego)

2.kwotę wynikającą z rozliczenia remanentowego należy powiększyć o

1. J.Kulicki „Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów” Wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1995r. str. 120

kwotę z kolumny 15 (pozostałe wydatki) oraz pomniejszyć o wartość wynagrodzeń w naturze w tej części, w której wydatki (koszty) związane z wynagrodzeniami w naturze zostały zaksięgowane w innych kolumnach księgi

• wartość osiągniętego przychodu pomniejszyć o koszty jego uzyskania (1)

Różnica miedzy przychodem a kosztami jego uzyskania wyraża dochód z działalności gospodarczej, który jest podstawą opodatkowania. W ciągu roku dochód jest podstawą ustalania miesięcznych zaliczek podatku dochodowego, przy czym przy miesięcznym ustalaniu dochodu nie muszą występować stany wynikające ze spisu z natury. Nie ma bowiem obowiązku jego comiesięcznego przeprowadzania.

Miesięczne zaliczki podatku za okres od stycznia do listopada muszą zostać wpłacone do 20 dnia następnego miesiąca. Zaliczkę za grudzień wpłaca się w wysokości zaliczki za listopad w terminie do 20 grudnia. Jednocześnie w omówionych terminach w urzędzie skarbowym muszą być złożone deklaracje o wysokości dochodu osiągniętego od początku roku.

Po zakończeniu roku podatnicy muszą dostarczyć urzędom skarbowym zeznania o wysokości osiągniętego dochodu lub poniesionej straty w roku podatkowym. Zeznania powinny być przedłożone do 30 kwietnia następnego roku. Na ich podstawie należy ustalić, czy występuje różnica między podatkiem należnym za dany rok a sumą przekazanych zaliczek. Jeżeli należny podatek za rok jest większy, należy wpłacić brakującą kwotę. (2)

1. J.Kulicki „Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów” Wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1995r. str. 120 i 125

2. T. Kiziukiewicz K.Sawicki „ Rachunkowość małych firm”, Wyd. PWE, Warszawa 1998r. str. 78-83

III. Podatkowa księga przychodów i rozchodów w firmie „ Marad ”.

Biuro Rachunkowe „ Marad” dokonuje rozliczeń z budżetem państwa z tytułu przychodów na zasadach ogólnych. Ta forma opodatkowania pozwala firmie na największą minimalizację opłacanego podatku dochodowego. Decydując się na tą formę rozliczania, wspólnicy mieli na uwadze fakt, że pozwoli to na skorzystanie z większości ulg podatkowych oraz możliwe będzie odliczanie poniesionych kosztów z tytułu uzyskania przychodów. Możliwość odliczania kosztów jest bardzo ważna dla firmy „Marad ”, ponieważ w swojej działalności wykorzystuje kosztowny sprzęt, materiały oraz pomoce dydaktyczne. Uwzględnienie tych kosztów przy obliczaniu dochodu jest więc bardzo korzystne dla firmy. Prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów daje więc firmie „Marad” możliwość sprawniejszego funkcjonowania i szybszego rozwoju, w porównaniu do innych form opodatkowania.

W celu określenia czy firma funkcjonuje prawidłowo, należy określić czy przynosi ona dochód, zysk. W tym celu należy porównać przychody i koszty. Przychody są to wpływy z tytułu sprzedaży wyrobów bądź towarów lub usług wyrażone w jednostkach pieniężnych. Koszty są to wydatki ponoszone w celu uzyskania tego przychodu np. wykonania usługi, czy też wytworzenia wyrobu.

Różnica między przychodami a kosztami daje wynik finansowy, zaś dokonywane zestawienia i obliczenia nazywane są przeprowadzaniem rachunku nakładów i wyników firmy. (1)

Z uwagi na to, iż firma „Marad” prowadzi podatkową księgę przychodów, ciąży na niej obowiązek ewidencjonowania przychodów, jak i kosztów. Ich struktura uzależniona jest od rodzaju i specyfiki prowadzonej działalności. Ustawa ściśle

1. S. Skowroński „ Mały biznes czyli przedsiębiorczość na własną rękę ” Wyd. INFOR, Warszawa 1998r. str. 60

określa zasady zaliczania poszczególnych wpływów i wydatków do przychodów i kosztów oraz sposób ich ewidencjonowania. Zasady ewidencjonowania uzależnione są od tego, czy podmiot jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Biuro Rachunkowe „Marad” jest zwolnione podmiotowo z podatku VAT.

1. Ewidencjonowanie przychodów

Do przychodów osiąganych z działalności gospodarczej nie zaliczmy : (1)

• pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych pożyczek i kredytów oraz zwróconych pożyczek, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek

• kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielanych pożyczek, a także kwot należnych, lecz nie otrzymanych, z tytułu wykonywania wolnego zawodu

• zwróconych, umorzonych lub zaniechanych podatków i opłat stanowiących dochody budżetu państwa albo budżetu gmin, nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów

• zwróconych innych wydatków nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów

• odsetek otrzymanych z związku ze zwrotem nadpłaconych zobowiązań podatkowych i innych należności budżetowych, a także oprocentowania zwrotu różnicy podatku VAT

• przychodów zwiększających zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

• umorzonych zobowiązań, w tym także umorzonych pożyczek, związanych z postępowaniem układowym

1. na podstawie art. 14 ust. 3 i4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku ( Dz.U. Nr 90, poz. 416 ze zmianami )

• otrzymanych zwrotów podatku VAT oraz różnicy podatku VAT

• części przychodów stanowiących spłatę wartości przedmiotu najmu, dzierżawy lub leasingu

Biuro Rachunkowe „Marad” prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług podatkowych. Zakres świadczonych usług obejmuje prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, ryczałtu ewidencjonowanego, ewidencji VAT-owskich, pełnej rachunkowości oraz „spraw pracowniczych”.

Firma jest podmiotowo zwolniona z podatku od towarów i usług. Pani Mieczysława Majda- jeden ze wspólników, posiada świadectwo kwalifikacyjne Ministerstwa Finansów uprawniające do prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Przychodem w firmie „Marad”, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będzie pełna kwota należności za świadczoną usługę.

Natomiast dla podatników podatku od towarów i usług przychodem będzie kwota należna za sprzedany towar lub rzeczowy składnik majątku trwałego, czy też za wykonaną usługę, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług.(2)

Kwota uzyskanego przychodu podlega wpisaniu do odpowiednich rubryk księgi podatkowej. Wpisów dokonuje się do kolumny nr 7 lub 8, w zależności od rodzaju przychodu. Natomiast w kolumnie nr 9 wpisuje się łączną sumę przychodu wynikającą z tych kolumn.

W firmie „Marad” zapisów dokonuje się na podstawie wystawianych rachunków oraz prowadzonej ewidencji sprzedaży bezrachunkowej.

Przykład zapisu przychodu w księdze rachunkowej na podstawie wystawionego rachunku :

2. na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku ( Dz.U. Nr 90, poz. 416 ze zmianami )

Biuro Rachunkowe „ Marad ” w dniu 07.01.1999 roku wykonała usługę na rzecz firmy H & P Consulting. Został wystawiony rachunek na sumę 450,00 PLN. Jest to kwota należna firmie „Marad” za wykonanie usługi.

Zapisu wyżej wymienionej sumy należy dokonać w kolumnie nr 7 oraz powtórzyć w kolumnie nr 9.

Do przychodów z działalności gospodarczej, oprócz przychodów ze sprzedaży towarów i usług, zalicza się również : (3)

• otrzymane odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych otrzymywanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Firma "„Marad" nie posiada rachunku bankowego.

• otrzymywane dotacje przedmiotowe, którymi są dopłaty Skarbu Państwa do określonych cen wyrobów i usług. W przypadku osiągnięcia takiego przychodu, należy dokonać zapisu w kolumnach 8 i 9. Firma „Marad” nie otrzymuje takich dotacji.

• otrzymane kary umowne- należy je księgować w kolumnach 8 i 9. W omawianej firmie nie uzyskano dotychczas przychodu z tytułu kar umownych.

• różnice kursowe- księgowane w przypadku różnicy powstałej w skutek zmiany kursu walut. Przychodem jest różnica dotycząca sprzedaży towaru lub wyrobu, natomiast kosztem różnica dotycząca wydatków na zakup materiałów, towarów lub usług. Jeżeli różnica jest ujemna księguje się ją na czerwono. W firmie „Marad” przypadki różnic dotychczas nie wystąpiły.

• przychody ze sprzedaży całości lub części składników majątku ( środków trwałych, wyposażenia). Wpisów dokonuje się na podstawie wystawionego rachunku lub faktury, czy też umowy kupna- sprzedaży dotyczącej sprzedaży składników majątku, natomiast w pozostałych wypadkach- na podstawie not

3. J.Kulicki „ Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodow” Wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1999r. str. 177-185

lub innych właściwych dowodów księgowych. Firma „Marad” osiągnęła

w dniu 19.05.1999r. przychód ze sprzedaży składnika majątku firmy, jakim

był używany telefon komórkowy.

Księgowanie przychodów ukazane jest w aneksie na str. 107

2. Ewidencjonowanie kosztów

W działalności gospodarczej dąży się do maksymalnego ograniczenia ponoszonych kosztów, ponieważ pomniejszają one dochód uzyskiwany z działalności. Ważne jest, które z ponoszonych wydatków stanowią koszt uzyskania przychodu. Każdy rodzaj działalności wiąże się z ponoszeniem kosztów.

Kosztem uzyskania przychodu nie są : (1)

• wydatki na nabycie gruntu i prawa wieczystego użytkowania gruntu, z wyjątkiem rocznych opłat za jego użytkowanie oraz wydatki na nabycie lub wytworzenie środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli podlegają one odpisom amortyzacyjnym. Wydatki te są po zaktualizowaniu i pomniejszeniu o również zaktualizowane odpisy amortyzacyjne, kosztami uzyskania przychodu w przypadku ich dalszej odsprzedaży, bez względu na czas ich poniesienia oraz gdy sprzedaż nieruchomości praw jest przedmiotem działalności gospodarczej.

• opłaty dodatkowe za nie zagospodarowanie dzierżawionych gruntów w terminie ustawowym

1. na podstawie przepisów zawartych w art. 23 ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku ( Dz.U. z 1993r. Nr 90 , poz. 416 ze zmianami )

• raty i inne opłaty leasingowe w części zawierającej w sobie wartość przedmiotu leasingu, jeżeli zalicza się go do składników majątku trwałego leasigobiorcy już w trakcie trwania umowy. W przypadku gdy umowa tego nie określa, tę część raty ustala się proporcjonalnie do okresów trwania umowy. Dotyczy to leasingu kapitałowego, gdy jest się leasigobiorcą. Oznacza to, że kosztem jest tylko część raty leasingowej zawierająca opłaty manipulacyjne, zysk leasingodawcy i odsetki. Pozostałą część odlicza się w postaci odpisów amortyzacyjnych. Do innych opłat leasingowych zaliczamy między innymi opłaty dzierżawne, najmu, użyczenia.

• straty w środkach trwałych i obrotowych w części pokrytej amortyzacją i odszkodowaniem, powstałych np. w wyniku kradzieży, czy też pożaru.

• wydatki na remont, modernizację lub przebudowę środka trwałego, które pozwalają na przeszacowanie jego wartości i tym samym zwiększenie kwot odpisów amortyzacyjnych. Wydatki te są kosztem uzyskania przychodu, kiedy nie powodują wzrostu wartości początkowej.

• straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeśli likwiduje się je jako nieprzydatne, ze względu na zmianę rodzaju działalności lub zmianę technologii ( gdy są nadal sprawne )

• wydatki ponoszone przez leasingodawcę na nabycie lub wytworzenie praw majątkowych lub przedmiotów leasingu, ale tylko wtedy, gdy zgodnie z umową będzie to środek trwały leasingobiorcy. W przeciwnym wypadku wydatki te są kosztami leasingodawcy- w leasingu operacyjnym, odliczanymi w postaci odpisów amortyzacyjnych

• odpisy amortyzacyjne od tej części wartości środka trwałego, która została już odliczona od podstawy opodatkowania. Może to wystąpić w przypadku, kiedy dokonano wpisu do kosztów uzyskania przychodu w ramach umowy leasingowej lub odliczona w ramach ulg inwestycyjnych

• odpisy amortyzacyjne z tytułu zużycia będącego środkiem trwałym samochodu osobowego lub innego samochodu o ładowności do 500 kg, od części jego wartości przekraczającej równowartość 10 000 ECU. Wartość jest to koszt nabycia lub wytworzenia ; ustala się ją w dniu odprawy celnej, kupna w kraju lub przekazania do użytku pojazdu wytworzonego we własnej firmie, według kursu sprzedaży walut NBP.

• wydatki poniesione na zakup wyposażenia, o ile zostanie stwierdzone, że służą one nie firmie, a celom osobistym właściciela, pracowników lub innych osób, lub bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą firmy

• wydatki z tytułu używania dla potrzeb firmy nie wprowadzonego do ewidencji środków trwałych samochodu osobowego lub innego samochodu o ładowności do 500 kg, w części przekraczającej kwotę wynikającą z przemnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu przez aktualną stawkę za jeden km, pomniejszoną o wysokość odpisów z tytułu zużycia oraz o koszty utrzymania i eksploatacji samochodu zaliczone już do kosztów uzyskania przychodu, w przypadku kiedy koszty te bez uzasadnienia zostały wpisane do księgi

• składki na ubezpieczenie wcześniej omówionych samochodów w części odpowiadającej ich wartości powyżej 10 000 ECU w proporcji do wartości samochodu przyjętej w ubezpieczeniu. Wyliczenia dokonuje się w następujący sposób : składka ubezpieczeniowa x 10 000 ECU : wartość ubezpieczeniowa = koszt ubezpieczenia pojazdu

• straty powstałe w wyniku utraty lub likwidacji samochodu oraz koszty remontów powypadkowych, jeśli nie zostały one objęte ubezpieczeniem dobrowolnym

• koszt jazd lokalnych samochodem własnym pracownika, w części przekraczającej przyznany ryczałt lub w wysokości przekraczającej stawkę za jeden kilometr przebiegu, gdzie pracownik jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, comiesięcznie poświadczanej przez pracodawcę. W przypadku braku takiej ewidencji wydatki te nie są uznawane za koszt uzyskania przychodu.

• koszt podróży służbowej pracownika :

1. jazdy własnym samochodem, w części przekraczającej kwotę obliczoną dla faktycznie przejechanej liczby kilometrów

2. całej podróży, gdy brak jest udokumentowania delegacją służbową

• odsetki za zwłokę za nieterminowe wpłaty podatków, opłat skarbowych, obowiązujących składek

• darowizny i ofiary wszelkiego rodzaju, jednak te do wysokości 10% i 15% nie są zaliczane do kosztów, ale zalicza się je do grupy odliczeń od dochodu

• składki na rzecz organizacji, do których właściciel lub firma nie muszą obligatoryjnie należeć, z wyłączeniem organizacji pracodawców, do wysokości określonej przez Radę Ministrów

• odpisy i wpłaty na tworzone przez firmę fundusze, chyba że obowiązek lub możliwość ich tworzenia i finansowania określą odrębne ustawy. Dotyczy to kwot odpisów podstawowych.

• podatek dochodowy, od spadków i darowizn, a także akcyzowy od nadmiernych i zawinionych ubytków produktów

• koszty egzekucyjne, grzywny, kary, opłaty i odsetki od nich, wynikłe z postępowania karnego, karno-skarbowego, administracyjnego, a także opłaty sankcyjne, które zgodnie z odrębnymi przepisami podlegają wpłacie do budżetu państwa lub gminy

• wydatki poniesione na spłatę pożyczek, kredytów- w tym wypadku w koszty ujmuje się skapitalizowane, tylko faktycznie zapłacone odsetki- nawet karne;

spłatę innych zobowiązań np. udzielonych poręczeń ; umorzenie kapitałów pozostających w związku z utworzeniem, powiększeniem lub ulepszeniem źródła przychodów

• odsetki, prowizje i różnice kursowe od kredytów, zwiększające koszt inwestycji w okresie jej realizacji

• odsetki od własnego kapitału zainwestowanego w firmę

• naliczone, lecz nie zapłacone lub umorzone odsetki od zobowiązań, kredytów

• wierzytelności umorzone, z wyłączeniem tych, które uprzednio zostały zaksięgowane jako przychody należne

• wierzytelności odpisane jako przedawnione, to znaczy takie, przy których zaniedbano wykorzystania wszelkich dostępnych środków prawnych dla ich ściągnięcia

• wierzytelności odpisane jako nieściągalne, z wyjątkiem tych, które uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została uprawdopodobniona

• kary umowne, które zostały zapłacone z tytułu VAT wyrobów firmy, wykonanych robót i usług oraz kary za zwłokę w dostarczaniu towarów wolnych od VAT albo za zwłokę w usunięciu VAT towarów i usług

• straty z tytułu sprzedaży wierzytelności np. sprzedaż długu, o ile zostały poprzednio zarachowane jako przychód należny

• udzielone przez firmę pożyczki, w tym również te stracone

• poniesione koszty zaniechanych inwestycji

• umorzone pożyczki udzielone przez firmę, jeżeli nie jest to związane z postępowaniem ugodowym lub układowym

• rezerwy tworzone na pokrycie wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, z wyjątkiem tych które uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne

• inne rezerwy niż wymienione wcześniej, jeżeli obowiązek ich tworzenia nie wynika z odrębnych ustaw

• jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadków przy pracy lub chorób zawodowych pracowników firmy i dodatkowa składka ubezpieczeniowa za stwierdzone pogorszenie warunków pracy

• koszty utrzymania zakładowych obiektów socjalnych, w części pokrytej ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych

• koszty uzyskania od przychodów ze źródeł krajowych i zagranicznych, z których dochody nie podlegają opodatkowaniu lub są zwolnione z podatków

• wydatki ze środków zakładowego funduszu socjalnego oraz odpisy i wpłaty na ten fundusz, chyba że obowiązek taki wynika z odrębnych przepisów

• wydatki na nabycie wkładów, udziałów w spółdzielniach i spółkach, akcji i innych papierów wartościowych albo jednostek uczestnictwa w funduszu powierniczym, świadectw udziałowych narodowych funduszy inwestycyjnych oraz dopłat wnoszonych do spółek prawa handlowego. Wydatki te staną się kosztami uzyskania przychodu w chwili ich dalszej odsprzedaży.

• składki na ubezpieczenie społeczne, Fundusz Pracy i inne fundusze celowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw, od nagród i premii, które zostały wypłacone załodze gotówką lub w papierach wartościowych z dochodu firmy, już po opodatkowaniu

• podatek VAT : wyjątkowo zalicza się do kosztów podatek naliczony :

1. jeżeli podatnik jest zwolniony z VAT

2. jeżeli nabyto towary i usługi do wytworzenia lub odsprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od VAT

3. od zakupów towarów i usług, w części związanej ze sprzedażą zwolnioną, chyba, że jest to środek trwały i niedoliczona część VAT-u podwyższa wartość środka trwałego

Natomiast podatek należny VAT :

1. w przypadku importu usług, z wyłączeniem usług transportowych

2. w przypadku przekazania przez firmę towarów i świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy

• wpłaty, o których mowa w art. 4 ust. 1 i art. 6 ust. 2 ustawy z 9 maja 1991 roku o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych (2)

2. Dz.U. nR 46, Nr 80 i Nr 110 1991r., Nr 21 z 1992r. oraz Nr 28 z 1993r.

• kwoty dodatkowe, które zgodnie z przepisami o cenach podlegają wpłaceniu do budżetu państwa

• kwoty podwyższające podstawową opłatę eksploatacyjną za wydobycie kopalin

• strat powstałych w wyniku utraty dokonanych przedpłat, zaliczkę w związku z niewykonaniem umowy

• wartość akcji lub udziałów w spółce albo wkładów w spółdzielni, objętych lub nabytych w zamian za wkład niepieniężny. W razie ich zbycia, kosztem ich nabycia ustalonym na dzień objęcia lub nabycia, są zaktualizowane wydatki na nabycie, wytworzenie lub ulepszenie składników majątku stanowiących wkład niepieniężny pomniejszone o odpisy amortyzacyjne dokonane przed wniesieniem wkładu i zaliczone do kosztów uzyskania przychodów

• wydatków związanych z przychodami zwolnionymi od podatku dochodowego

• koszty reprezentacji i reklamy objęte limitem w części przekraczającej 0,25% przychodu. Reklama emitowana przez środki masowego przekazu i publicznie nie podlega temu limitowi.

• Składek opłaconych przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczeniowych na jego pracowników, jeżeli uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca, a umowa przez pięć następnych lat wyklucza:

1. wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie

2. wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy

3. możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy

4. wartość pracy własnej- w przypadku spółki istnieje możliwość podpisania umowy o pracę między spółką a jej współwłaścicielem- można wtedy wynagrodzenia zaliczać do kosztów firmy; wartości pracy małżonka i małoletnich dzieci (3)

W pozarolniczej działalności gospodarczej, w prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, w działalności agencyjnej oraz w zakresie wykonywania wolnego zawodu kosztami uzyskania przychodów są przede wszystkim :

1. Koszty zużytych w trakcie działalności gospodarczej surowców, materiałów, półwyrobów i wyrobów gotowych obcej produkcji, natomiast w przypadku handlu zalicza się jeszcze koszty zakupu towarów przeznaczonych do sprzedaży.

Koszty poniesione w walutach obcych liczone są według średniego kursu NBP w dniu ich poniesienia.

Po przeprowadzeniu spisu z natury oblicza się je następująco :

Remanent początkowy + koszty zawarte w kolumnie numer 10 + koszty uboczne - remanent końcowy

Biuro Rachunkowe „Marad” w kolumnie nr 10 przeznaczonej do wpisywania zakupów towarów handlowych i materiałów według cen zakupu nie księguje ani wartości zakupionych materiałów, surowców oraz wyrobów obcej produkcji , ponieważ przy świadczonych usługach nie dokonuje ich zakupu.

2. Koszty uboczne zakupu zapisuje się w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w kolumnie nr 11. W firmie „Marad” księguje się tu koszty związane z usługami firmy przewozowej Servisco, dostarczającej niekiedy zamawiane materiały dydaktyczne, czy też urządzenia elektroniczne.

3. W.J. Markowski „ ABC small business”u ”, Wyd. Markus s.c. ,Łódź 1998 r., str. 80-85

3. Do kolumny nr 12, przeznaczonej na księgowanie wydatków poniesionych na koszty reprezentacji i reklamy wpisuje się wartości ponoszone na reklamę i reprezentację firmy. Koszty te objęte są limitem 0,25% rocznego przychodu. Nie wszystkie wydatki ponoszone na reklamę i reprezentację są kosztami uzyskania przychodu. Nie są nimi koszty reprezentacji i reklamy w części przekraczającej omówiony wyżej limit, chyba że reklama przekazywana jest przez środki masowego przekazu lub publicznie w inny sposób.

Generalną zasadą jest fakt, że charakter wydatków ponoszonych na reklamę i reprezentację powinien być związany z prowadzoną działalnością, a wydatki na to poniesione powinny wpływać na osiągnięcie lub zwiększenie przychodu podatnika. Zasada ta dotyczy zarówno wydatków ponoszonych na reklamę publiczną jak i niepubliczną.

Za reklamę uważa się „ rozpowszechnianie informacji o danym towarze w celu zwrócenia na niego uwagi i zachęcenia do zakupu” (4)

Do wydatków objętych limitem 0,25% rocznego przychodu zaliczamy :

• koszty usług gastronomicznych dla klientów firmy, uczestników konferencji, przyjęć i posiedzeń

• przyjmowanie i utrzymywanie delegacji kontrahentów krajowych i zagranicznych oraz koszty organizacji przyjęć i imprez organizowanych na rzecz delegacji, w tym koszt hotelu, przejazdów itp.

• koszt ulotek reklamowych, katalogów

• upominki i nagrody wręczane w ramach reprezentacji firmy oraz degustacja produktów

• organizowanie imprez artystycznych z okazji uroczystości, zakup kwiatów do dekoracji pomieszczeń lub wręczania ich określonym osobom

4. Biuletyn Informacyjny dla służb ekonomiczno - finansowych Nr 1 z 1 stycznia 1999 roku, Wyd. Zakład Doradztwa i Organizacji, Gorzów Wlkp. 1999r. str. 45

• koszty udziału w imprezach targowych, reklamowych, giełdach, imprezach sportowych, w tym również obsługa, przewóz i ubezpieczenie eksponatów, likwidacja stanowisk. Dotyczy to np. imprez, na które przyjeżdżają specjaliści zajmujący się daną dziedziną, do których wysyłane są imienne zaproszenia na daną imprezę.

• zakupy zastawy stołowej, artykułów dekoracyjnych, kawy, herbaty, napoi itp. - przeznaczonych na cele reprezentacyjne

W przypadku przekroczenia omówionego wcześniej limitu, nadwyżka nad nim nie może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodu.

Zapisów dokonuje się na podstawie faktur oraz rachunków.

W przypadku gdy firma przeznacza pewną ilość zakupionych towarów handlowych na upominki i nagrody , należy to odnotować w księdze poprzez dokonanie w kolumnie nr 10 ujemnego zapisu wartości przeznaczonych rzeczy według ich cen zakupu oraz zaksięgowanie ze znakiem plus tej wartości do kolumny nr 12. Jeżeli są to wyroby firmy, to należy wyksięgować wartość zużytych do ich wyprodukowania materiałów z kolumny nr 10, a zaksięgować tą wartość w kolumnę nr 12.

Podatnicy podatku od towarów i usług odliczają figurujący w fakturach VAT podatek naliczony w całości, niezależnie od tego, czy wydatek mieści się w omówionym limicie, czy też pokrywany jest z zysku. Prawo odliczenia podatku nie przysługuje od niektórych kosztów poniesionych na reprezentację i reklamę, a określonych w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 1999 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym ( Dz. U. Nr 109, poz. 1245).

Firma „Marad” ponosi następujące koszty reprezentacji i reklamy :

• wydatki ponoszone na podjęcie klientów, kontrahentów np. zakup kawy, herbaty itp.

• koszty upominków służących reprezentacji np. kalendarzyki, wizytówki itp.

• koszty związane z wytworzeniem i wysyłką reklamy skierowanej do potencjalnego klienta np. listy ofertowe

4.W kolumnie nr 13 księguje się koszty związane z wypłacanymi wynagrodzeniami zatrudnianych pracowników. Omawiana firma nie zatrudnia pracowników na umowę o pracę. Zatrudniani są okresowo pracownicy na podstawie umowy zlecenia. W kolumnie tej należy także zaksięgować ewentualne koszty rzeczowych świadczeń okolicznościowych, takich jak paczki, bony towarowe. Księguje się również ewentualne wynagrodzenie w naturze, którym może być wykonanie rocznego rozliczenia pracownika.

5.Pozostałe koszty wpisywane są do kolumny nr 14 księgi przychodów i rozchodów. Dotyczy to kosztów poniesionych w celu uzyskania przychodu w danym roku podatkowym, nawet tych które w sposób pośredni związane są z uzyskaniem tego przychodu. Szczegółowe omówienie kosztów wpisywanych do tej kolumny jest mocno utrudnione ze względu na ich dużą ilość oraz ciągłe zmiany i nowości.

Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty poniesione w celu

osiągnięcia przychodów z wyłączeniem kosztów wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy. (5)

5. na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku ( Dz.U. z 1993r. )

3. Pozostałe koszty związane z działalnością firmy „Marad”

1. Amortyzacja środków trwałych jest jednym z podstawowych kosztów kwalifikowanych do kolumny nr 14. Następujące składniki majątku trwałego firmy są środkami trwałymi :

• nieruchomości, do których zalicza się grunty, budowle i budynki, w tym także lokale będące odrębną własnością

• maszyny, urządzenia i środki transportu

• pozostałe przedmioty

o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż jeden rok, które są wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą lub oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze.

Ponadto do środków trwałych zalicza się :

• budynki i budowle wybudowane na gruncie nie będącym własnością podatnika

• przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych

• środki trwałe nie stanowiące własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzącą działalnością gospodarczą na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, zawartej z właścicielem lub współwłaścicielem tych środków

Za środki trwałe uznaje się wymienione wyżej przedmioty, które stanowią własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania.

Przedmioty będące środkami trwałymi wpisuje się do ewidencji środków trwałych, w której znajdują się :

• wartości niematerialne i prawne

• składniki majątkowe o wartości powyżej 2500 PLN i okresie użytkowania powyżej jednego roku. Amortyzuje się je wpisując w koszty kwoty odpisów amortyzacyjnych

• składniki majątkowe o wartości powyżej 2500 PLN i początkowo przewidywanym okresie użytkowania do jednego roku, zaliczone wcześniej do wyposażenia, których zakup został już zaewidencjonowany w koszty, a które nadal będą użytkowane. Po upływie jednego roku wykreśla je się z ewidencji wyposażenia oraz dokonuje korekty kosztów, poprzez pomniejszenie ich o cenę nabycia lub koszt wytworzenia i powiększając o równowartość odpisów amortyzacyjnych za okres dotychczasowego użytkowania. Następnie wpisuje się je do ewidencji środków trwałych.

Amortyzację prowadzi się według zasad ogólnych.

W przypadku kiedy podatnik zadecyduje przed upływem jednego roku o przesunięciu przedmiotu z ewidencji wyposażenia do ewidencji środków trwałych, tok postępowania przedstawia się jak wyżej.

W odniesieniu do składników majątku o wartości poniżej 2500 PLN i okresie użytkowania powyżej jednego roku, należy pamiętać, iż podatnik sam decyduje czy wprowadzi je do ewidencji środków trwałych, czy też nie.

Przedmioty te , wpisane do ewidencji amortyzuje się jednorazowo, wpisując w koszty pełną kwotę nabycia, w miesiącu przekazania ich do użytkowania, albo w miesiącu następnym.

Odpisów amortyzacyjnych nie dokonuje się między innymi od :

• dzieł sztuki i eksponatów muzealnych, ponieważ ich cena rośnie

• budynków mieszkalnych, chyba, że podatnik zadecyduje inaczej

• gruntów i prawa wieczystego użytkowania gruntów

• środków trwałych i wartości niematerialnych nabytych nieodpłatnie, o ile dochód ten zwolniony był od podatku dochodowego lub nabycie nie stanowi przychodu w naturze

• składników majątkowych, z wyłączeniem nieruchomości, oddanych przez podatnika do nieodpłatnego używania, za miesiące od tego dnia

• składników majątkowych, nabytych przed 1 stycznia 1995 roku, ale zaliczonych do środków trwałych dopiero od tego dnia

• know - how wniesionego do spółki jako wkład niepieniężny

Do wartości niematerialnych i prawnych podlegających odpisom amortyzacyjnym zaliczmy między innymi :

• koszty prac rozwojowych, pozytywnie zakończonych, wdrożonych do produkcji, potwierdzonych dokumentami, że spodziewany zysk będzie od nich wyższy

• programy komputerowe o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane w firmie lub oddane na podstawie umowy dzierżawnej

• wartość firmy

• koszty organizacji i zgromadzenia kapitału zakładowego i spółki akcyjnej

• składniki majątkowe, prawa majątkowe i programy przejęte w leasing, jeżeli zgodnie z odrębnymi przepisami, są środkiem trwałym firmy

• prawa majątkowe, do których zalicza się prawo wieczystego użytkowania gruntu, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, autorskie prawa majątkowe, licencje, prawa do projektów, wynalazków, patentów, znaków towarowych oraz wzorów zdobniczych

Do wartości nowo nabytych środków trwałych dolicza się poniesione koszty uboczne zakupu, cło, akcyzę, transport oraz instalację przedmiotu.

Okres amortyzacji firma ustala sama, jednak nie może być krótszy niż okresy określone w ustawie w stosunku do poszczególnych środków trwałych.

1. B. Michalczyk „ Podatkowa księga przychodów i rozchodów ” Wyd. Michalczyk i Prokop , Łódź 2000 r., str 83-103

Ustalenie wartości początkowej

Za wartość początkową środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych uznaję się :

• w razie odpłatnego nabycia - cenę ich nabycia

• w razie wytworzenia we własnym zakresie - koszt wytworzenia

• w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób- wartość rynkową, chyba, że umowa określa wartość w niższej wysokości.

• w razie nabycia w formie wkładu niepieniężnego wniesionego przez wspólnika - ustaloną przez podatnika na dzień wniesienia wkładu wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej (1)

Cena nabycia jest to cena z rachunku lub umowy kupna-sprzedaży powiększona o koszty uboczne, do których zaliczamy cło, koszt montażu, transport, ubezpieczenie w drodze.

Na koszt wytworzenia składają się ceny zużytego materiału, wynagrodzenia pracowników, składki ZUS pracowników, wartość usług obcych oraz innych poniesionych kosztów. Ponadto zalicza się koszty ogólne firmy, naliczane w sposób procentowy. Nie zalicza się kosztów ogólnych zarządu i kosztów sprzedaży.

W przypadku ulepszenia środków trwałych wartość początkową powiększa się o sumę wydatków poniesionych na ulepszenie, w tym także o wydatki na nabycie części składowych lub preferencyjnych, których jednostkowa cena nabycia przekracza 1000 PLN. Środki trwałe uważa się za ulepszone jeżeli wydatki poniesione na to powodują wzrost ich wartości użytkowej, w stosunku do ich wartości przed ulepszeniem.

1. B. Michalczyk „ Podatkowa księga przychodów i rozchodów” Wyd. Michalczyk i Prokop, Łódź 2000 r. str. 87-88

Odpisów amortyzacyjnych można dokonywać miesięcznie, kwartalnie lub raz na koniec roku.

Odpisy miesięczne dokonywane są od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczęto użytkowanie środka trwałego. Zakończenie amortyzacji ma miejsce w ostatnim dniu miesiąca, w którym przedmiot został sprzedany lub zlikwidowany albo w którym wartość dokonanych odpisów zrównała się z jego wartością początkową.

Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w wartości brutto. Przez wartość brutto rozumie się, w tym przypadku wartość początkową, okresowo aktualizowaną, ale bez podatku od towarów i usług, w przypadku płatników tego podatku.

Stawki amortyzacyjne dla poszczególnych środków trwałych ogłaszane są w Wykazie Rocznych Stawek Amortyzacyjnych.

Istnieją dwie metody amortyzacji środków trwałych :

• liniowa

• degresywna

Amortyzacja liniowa polega na tym umownym przyjęciu, iż środki trwałe zużywają się jednakowo w każdej jednostce czasu, bez względu na to, czy i w jakim stopniu są one wykorzystywane w procesie produkcji lub wymiany, czy też są nieczynne. Jest to tzw. Metoda amortyzacji równomiernej.

Metoda degresywna jest metodą amortyzacji nierównomiernej, w której zakłada się, że zużycie środka trwałego kształtuje się różnie w poszczególnych okresach ich użytkowania. Stosuje się ją zazwyczaj przy amortyzacji maszyn lub urządzeń mających charakter produkcyjny.

W pierwszym roku używania środka trwałego amortyzacja obliczana jest od jego wartości brutto według stawki podwyższonej współczynnikiem do 2,0 lub w przypadku gmin zagrożonych bezrobociem strukturalnym do 3,0. W następnych latach odpisy ustala się od wartości netto na początek roku. (2)

2. T. Kiziukiewicz, K. Sawicki „ Rachunkowość małych firm „ Wyd. PWE, Warszawa 1998 r. str. 135-137

Biuro Rachunkowe „Marad” stosuje metodę liniową przy amortyzacji zestawu komputerowego zakupionego w dniu 16.08.1998 roku.

Przykład :

Założenia :

• wartość początkowa środka trwałego wynosi 4 156 PLN , na dzień 16.12.1998 rok

• roczna stawka amortyzacyjna przy metodzie liniowej - 30%

Odpisy amortyzacyjne w poszczególnych latach kształtować się będą :

• w 1999 roku - 4 156 x 30% = 1246,80 PLN

• w 2000 roku - 4 156 x 30% = 1246,80 PLN

• w 2001 roku - 4 156 x 30% = 1246,80 PLN

• w 2002 roku - 4 156 x 30% : 12 m-cy x 4 m-ce = 415,60 PLN

Miesięczna rata amortyzacji wynosi 103,90 PLN.

Jej wartość wpisuje się do księgi przychodów i rozchodów na podstawie dowodu księgowego sporządzonego w oparciu o prowadzoną ewidencję środków trwałych.

2. Kosztem zaliczanym do pozostałych wydatków w firmie „Marad” jest także zakup wyposażenia, jakim jest kserokopiarka. Wartość brutto jej nabycia została wpisana jednorazowo do księgi przychodów i rozchodów w dniu nabycia.

3. Rzeczowe składniki majątku nabywane w celu prowadzenia działalności o wartości nie przekraczającej 1 000 PLN i dowolnym okresie użytkowania, nie wymagają dodatkowego ewidencjonowania. Dokonuje się zapisu pełnej wartości ich nabycia lub wytworzenia w księdze podatkowej w kolumnie 14.

Do składników tych zaliczamy sprzęt biurowy, aparaturę itp.

4. Opłaty za energię elektryczną oraz zakup węgla w proporcji wynikającej z użytkowanego lokalu

5. Opłaty za telefon na podstawie bilingu

6. Wydatki związane z naprawą i konserwacją urządzeń

7. Koszty ubezpieczeń OC i NW oraz wydatki na zakup paliw, olei, części, w związku z używaniem w działalności samochodu osobowego

8. Kwoty podatku od nieruchomości dotyczącego pomieszczeń wykorzystywanych do celów prowadzenia działalności

9. Koszty związane z realizacją płatności, czyli koszty przekazów pocztowych oraz prowizje od dokonywanych wpłat bankowych

10. Koszty prenumeraty fachowych czasopism

11. Zakup artykułów biurowych, opłaty skarbowe od zawieranych umów kupna-sprzedaży oraz zakup znaczków pocztowych

12. Składki ZUS wspólników

13. Koszty reklamy i reprezentacji prowadzonej w sposób publiczny, czyli skierowanej do ogóły potencjalnych klientów. Chodzi tu przede wszystkim o reklamę radiową oraz prasową, a także o wszelkiego rodzaju działania mające na celu umożliwienie ogółowi potencjalnych nabywców usług zapoznanie się z zaletami przedmiotu reklamy. Zalicza się tu także wydatki związane z rozlepianiem plakatów na tablicach reklamowych.

14. Wydatki na kawę, herbatę dla wspólników oraz środki ochrony indywidualnej i środki czystości

Omówione powyżej koszty ewidencjonowane są w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w kolumnie nr 14, jako „Pozostałe wydatki” oraz w kolumnie nr 15 , jako „ Razem wydatki”.

Przykłady tych księgowań przedstawiono w aneksie na stronach 107-108

4. Ustalenie dochodu z działalności gospodarczej w firmie „Marad”

U podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania

• powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków - jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub

• pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego - jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa

Dochodem lub stratą ze sprzedaży składników majątku trwałego związanego z prowadzoną działalnością jest różnica pomiędzy przychodem uzyskanym ze sprzedaży a ich wartością wykazaną w ewidencji środków trwałych prowadzonej do celów stosowania odpisów amortyzacyjnych, powiększona o wartość dokonanych odpisów amortyzacyjnych. (1)

W firmie „Marad” sporządza się zawsze na koniec roku podatkowego inwentaryzację, w celu ustalenia dochodu z działalności gospodarczej.

Spis z natury sporządzony w omawianej firmie na dzień 31 grudnia 1999 roku nie zawiera żadnych pozycji, ponieważ w dniu jego sporządzenia firma nie posiadała materiałów podlegających inwentaryzacji.

Poszczególne składniki inwentaryzacji wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia. Po przeprowadzonej wycenie składników ujmuje się ich

(1) B. Michalczewski „Podatkowa księga przychodów i rozchodów „ Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000 r. str. 137

wartość w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, poprzez wpisanie sumy wartości wszystkich składników objętych spisem w jednej pozycji.

W celu ustalenia tej sumy sporządza się odrębny, szczegółowy wykaz inwentaryzowanych składników, który należy przechowywać wraz z podatkową księgą przychodów i rozchodów.

Na podstawie ogólnych sum rocznych na oddzielnej karcie podatkowej ustala się dochód osiągnięty w danym roku podatkowym. W tym celu wielkość przychodu osiągniętego w roku podatkowym, który ukazuje kolumna nr 9 pomniejsza się o koszty uzyskania tego przychodu.

Biuro Rachunkowe „Marad” wysokość kosztów uzyskania przychodu oblicza w następujący sposób :

Wartość spisu z natury na początek roku podatkowego + wydatki poniesione na zakup materiałów + wydatki z tytułu kosztów ubocznych zakupu - wartość spisu z natury na koniec roku podatkowego + pozostałe wydatki = koszty uzyskania przychodu

Różnica między przychodem a kosztami jego uzyskania wyraża dochód z działalności gospodarczej, który jest podstawą opodatkowania.

Należny podatek dochodowy firma „Marad” oblicza według tabeli przedstawiającej skalę podatkową w 1999 roku :

Tablica nr 5

Podstawa obliczenia podatku w PLN		Podatek wynosi
Ponad	Do
	29 624	19% podstawy obliczenia minus kwota 394,80
29 624	59 248	5 233,76+30% nadwyżki ponad 29 624
59 472		14 120,96+40% nadwyżki ponad 59 248

Według ustawy w roku 1999 zwolnione od podatku dochodowego rocznego są uzyskane dochody do kwoty 2077,88 PLN. Podatek dochodowy od takiej kwoty wyniósłby 394,80 PLN. O tą kwotę pomniejsza się podatek dochodowy od dochodu mieszczącego się w pierwszym przedziale skali podatkowej.

Zestawienie przychodów i rozchodów firmy „Marad” za rok 1999 przedstawia się następująco :

1. Suma przychodów .................................................................. 39 297,00

2. Koszty uzyskania przychodów :

1. wartość spisu z natury na dzień 31.12.1998 roku ................... 173,28

2. wydatki na zakup materiałów ................................................ 2 126,43

3. koszty uboczne zakupu ........................................................... 256,34

4. minus wartość spisu z natury na dzień 31.12.1999 roku ........ 242,28

5. kwota pozostałych wydatków ................................................. 10 018,99

Razem koszty ............................................................................... 12 332,76

3. Dochód za 1999 rok ................................................................. 26 964,24

Na osobach prowadzących działalność gospodarczą ciąży obowiązek dostarczenia do właściwego urzędu skarbowego zeznania o wysokości osiągniętego dochodu lub poniesionej stracie w danym roku podatkowym.

Zeznanie to składa się w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku, którego dotyczy. Na podstawie tego zeznania ustala się różnicę pomiędzy podatkiem należnym za dany rok a sumą przekazanych zaliczek. Jeżeli należny podatek jest większy, podatnik zobowiązany jest do wpłacenia brakującej kwoty.

W ciągu roku podatkowego podatnik obowiązany jest do wpłacania miesięcznych zaliczek podatku dochodowego. W tym przypadku przy ustalaniu dochodu nie muszą występować stany wynikające ze spisu z natury, ponieważ nie ma obowiązku jego comiesięcznego przeprowadzania.

W okresie od stycznia do listopada zaliczki wpłacane są do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczą. Natomiast za miesiąc grudzień wpłaca się do wysokości zaliczki za listopad w terminie do 20 grudnia. W tych samych terminach składa się także deklarację PIT-5.

Przykład deklaracji PIT-5 przedstawiony jest w aneksie na stronach 111-115

Przykład obliczania podatku w firmie „Marad” :

Sierpień 1999 rok.

Osiągnięty dochód ............................................................................ 3512,00

Majda Marcin : 80% dochodu firmy, czyli....................................... 2809,60

minus składka na ubezpieczenie zdrowotne ........... 71,93

kwota podatku należnego ........................................ 461,89

Majda Mieczysława : 20% dochodu firmy, czyli .............................. 702,40

minus składka na ubezpieczenie zdrowotne............ 71,93

kwota podatku należnego ........................................ 61,52

Z powyższych obliczeń wynika, że Marcin Majda zobowiązany jest wpłacić miesięczną zaliczkę oraz złożyć PIT-5 w terminie do 20 września 1999 roku.

IV. EWIDENCJE DODATKOWE

Podatkowa księga przychodów i rozchodów służy ewidencjonowaniu operacji gospodarczych ( przychód i rozchód ) dokonywanych przez podatników wykonujących różne rodzaje działalności , jednak ustawodawca nałożył na określone grupy podatników obowiązek prowadzenia ewidencji dodatkowych , którymi są :

• ewidencja sprzedaży

• ewidencja wyposażenia

• ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

• ewidencja przebiegu pojazdu

• imienne karty przychodów ( wynagrodzeń ) pracowników

• rejestr opłaty skarbowej

• ewidencja pożyczek i zastawionych rzeczy

• rejestr kupna i sprzedaży wartości dewizowych

1.Ewidencja sprzedaży

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów , obowiązek prowadzenia

ewidencji sprzedaży ciąży na podatnikach , którzy:

• zlecają prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów biuru rachunkowemu

• chcą być zwolnieni z obowiązku codziennego dokonywania wpisów do podatkowej księgi przychodów i rozchodów

• prowadzą jedną wspólną księgę przychodów i rozchodów dla przedsiębiorstwa wielozakładowego

• nie przechowują podatkowej księgi w miejscu wykonywania działalności gospodarczej ( przypadek ten ma szczególne zastosowanie dla działalności gospodarczej w zakresie handlu obwoźnego i obnośnego )

Ewidencja sprzedaży , powinna być zbroszurowana , a jej karty kolejno ponumerowane. Obowiązek ten ciąży na podatniku. Powinna zawierać następujące dane :

• liczbę porządkową wpisu

• datę uzyskania przychodu

• kwotę przychodu ze sprzedaży wyrobów (towarów i usług) nie udokumentowanego fakturami , rachunkami .

Ewidencja ta nie musi być poświadczona przez urząd skarbowy.

Wpisów dotyczących przychodów ze sprzedaży towarów i usług

należy dokonywać po zakończeniu każdego dnia, nie później jednak niż przed rozpoczęciem działalności w dniu następnym.

Po zakończeniu miesiąca należy podsumować w ewidencji sprzedaży kolumnę dotyczącą sprzedaży(wyrobów i usług) nie udokumentowanej fakturami , rachunkami oraz sporządzić dowód wewnętrzny, określający kwotę miesięcznej sprzedaży, stanowiący podstawę dokonania wpisu do podatkowej księgi przychodów i rozchodów.(1)

Ewidencja sprzedaży może być prowadzona według następującego wzoru:

1. B.Michalczyk „Podatkowa księga przychodów i rozchodów.” Wyd.Michalczyk i Prokop s.c., Łódź 1998r. s. (77-80)

Tablica nr 3

L.p.	Data uzyskania przychodu	Kwota przychodu	Uwagi
1	2	3	4
1	05.04.1999r.	23,00	Rozl . roczne
2	07.04.1999r.	156,00	Usł. rach.
3	08.04.1999r.	37,00	Rozl. Roczne
4	09.04.1999r.	237,12	Usł. Rach.
	Razem	453,12

Źródło : J. Kulicki „Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów” Wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1995r. str. 72

2.Ewidencja wyposażenia

Pod pojęciem wyposażenia , rozumie się rzeczowe składniki majątku , związanego z wykonywaną działalnością gospodarczą , nie zaliczone zgodnie z odrębnymi przepisami do środków trwałych. (1)

Podatnicy, prowadzący podatkową księgę przychodów, obowiązani są także prowadzić ewidencję wyposażenia , która powinna zawierać co najmniej następujące dane:

• datę nabycia

• numer rachunku

• nazwę wyposażenia

• cenę zakupu wyposażenia lub koszt wytworzenia

1. par. 3 ust.2 rozporządzenia w sprawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów

• numer pozycji , pod którą wpisano w księdze koszt związany z nabyciem wyposażenia

• datę likwidacji ( w tym również datę sprzedaży lub darowizny ) oraz przyczynę likwidacji wyposażenia.

Objęte ewidencją mogą być składniki , które spełniają następujące

warunki : (2)

• faktyczny okres użytkowania nie może być dłuższy niż 1 rok ( w tym przypadku nie ma znaczenia ich wartość początkowa )

• wartość początkowa nie może przekraczać 2.500 zł ( w tym przypadku nie ma znaczenia okres użytkowania )

Ewidencją wyposażenia obejmuje się wyposażenie , którego wartość początkowa w roku 1999 , w rozumieniu odrębnych przepisów o amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych , przekracza 1000 zł, natomiast w 2000 roku - 1500 PLN.

Przy zakładaniu ewidencji po raz pierwszy lub na skutek przejścia z opodatkowania zryczałtowanego , podatnicy dokonują wyceny wyposażenia według cen zakupu lub według wartości rynkowej z dnia założenia ewidencji. (3)

Zapisy w ewidencji wyposażenia muszą być dokonane w dniu przekazania wyposażenia do użytkowania .

2. par. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 stycznia 1997 roku w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (Dz.U.

Nr 6 , poz. 35 ze zmianami )

3. B.Michalczyk „ Podatkowa księga przychodów i rozchodów” , Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. , Łódź 1998r s. ( 80-81)

Wyposażenie należące do firmy „Marad” przedstawia tablica nr 6

L.p.	Data nabycia	Numer rachunku	Określenie wyposażenia	Cena nabycia	Nr pozycji księgowej	Data likwidacji	Przyczyna likwidacji
1	2	3	4	5	6	7	8
1	11.11.98	16/2/98	Kserokopiarka	1299,00	126	23.06.99	zniszczenie
2	23.11.98	124/98	Telefaks	1180,00	131
3	16.12.98	1113/98	Kserokopiarka	2299,00	167
4	20.12.98	Um. K-S	Zestaw komp.	1800,00	172

Źródło : opracowanie własne na podstawie prowadzonej ewidencji , zgodnej z wymogami wynikającymi z przepisu par. 3 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów

3.Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

Ewidencję środków trwałych obowiązani są prowadzić wszyscy podatnicy wykorzystujący do prowadzenia działalności środki trwałe .

Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych pozwala ustalić ich stan , stopień zużycia oraz wielkość odpisu amortyzacyjnego (1)

Ewidencja ta powinna zawierać :

• liczbę porządkową

• datę nabycia

• datę przyjęcia środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do użytkowania

• określenie dokumentu stwierdzającego nabycie

• określenie środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej

• symbol klasyfikacji rodzajowej środków trwałych

1. T.Kiziukiewicz K.Sawicki : „Rachunkowość małych firm „ , Wyd.PWE , Warszawa 1998r. s.75

• wartość początkową środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej

• zaktualizowaną wartość początkową

• stawkę amortyzacyjną

• kwotę odpisu amortyzacyjnego za dany rok

• kwotę odpisów amortyzacyjnych narastająco za okres ich dokonywania , w tym także , gdy składnik majątku był kiedykolwiek wprowadzony do ewidencji , a następnie z niej wykreślony i znowu wprowadzony

• datę likwidacji środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej oraz jej przyczynę

Ewidencje środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

mogą być prowadzone zarówno odrębnie , jak i łącznie . (2)

Zapisy w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych muszą być dokonane najpóźniej w dniu przekazania składnika do używania . Jest to istotne , ponieważ od następnego miesiąca po oddaniu do używania rozpoczyna się amortyzowanie. Prawidłowe ujęcie w ewidencji jest warunkiem uznania odpisów amortyzacyjnych za koszty uzyskania przychodów i wpisania ich do podatkowej księgi przychodów i rozchodów .

W ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nie wykazuje się wydzierżawianych , wynajmowanych lub używanych przez właściciela do prowadzenia działalności : budynków mieszkalnych , lokali mieszkalnych i własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego . Ich wartość ustala się corocznie , mnożąc powierzchnię użytkową przez kwotę obowiązującą w danym roku .(3)

Firma „ Marad” posiada środki trwałe niezbędne do prowadzenia działalności , więc jest zobligowana do prowadzenia ewidencji środków trwałych. Ewidencja ta spełnia ustawowe wymogi formalne ,

2. T J.Kulicki , „ Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Przepisy, przykłady,komentarz.”, Wyd. SeZaM s.c. , Warszawa 1999r. s.59

3. T.Kiziukiewicz K.Sawicki , „ Rachunkowość małych firm „ , Wyd. PWE , Warszawa 1998r s. 75-78

ukazuje wartość środków trwałych firmy oraz ich stan. Środki trwałe

należące do firmy zostały nabyte w drodze kupna.

Sposób ewidencji środków trwałych firmy „Marad” ukazuje podany na str. 116 aneksu wykaz.

4. Ewidencja przebiegu pojazdu

Ewidencja przebiegu pojazdu dotyczy samochodów osobowych oraz innych samochodów o dopuszczalnej ładowności nie przekraczającej

500 kg. , nie wprowadzonych do ewidencji środków trwałych , będących własnością pracowników lub osób prowadzących działalność gospodarczą dla potrzeb działalności gospodarczej podatnika , który jest niezbędny do ustalenia kosztów uzyskania przychodów. Obejmuje ich przebieg w kilometrach.

Ewidencja ta , w odniesieniu do poszczególnych miesięcy , powinna zawierać następujące dane : (1)

• nazwisko i imię pracownika oraz adres zamieszkania pracownika (właściciela) lub nazwę podmiotu gospodarczego (pieczątkę)

• numer rejestracyjny pojazdu i pojemność silnika

• numer kolejny wpisu

• datę wyjazdu

• opis trasy wyjazdu (skąd-dokąd)

• liczbę faktycznie przejechanych kilometrów

• stawkę za jeden kilometr przebiegu pojazdu

1. B. Michalczyk „ Podatkowa księga przychodów i rozchodów „ Wyd. Michalczyk i Prokop , Łódź 1998r. str.104

• koszt przejazdu wynikający z iloczynu stawki za jeden kilometr przebiegu pojazdu i liczby faktycznie przejechanych kilometrów

• w przypadku prowadzenia ewidencji przez pracownika - podpis pracodawcy

• uwagi

Należy prowadzić jednocześnie zestawienie miesięcznych wydatków eksploatacji samochodu . Na podstawie otrzymywanych rachunków i faktur , na których musi być uwidoczniony numer rejestracyjny pojazdu , dokonuje się wpisów do zestawienia wydatków związanych z eksploatacją samochodu. Do wydatków tych zalicza się : paliwo , oleje , filtry , części zamienne , naprawy , opłaty parkingowe , czynsz dzierżawny w leasingu operacyjnym oraz koszty ubezpieczenia . (2)

Podatnicy podmiotowo zwolnieni z podatku VAT wpisują wartość brutto z otrzymywanych rachunków lub faktur . Natomiast płatnicy VAT wpisują wartości netto z wyłączeniem faktur dotyczących zakupu benzynowych paliw silnikowych ( nie dotyczy to zakupu oleju napędowego oraz gazu propan-butan).

Wartość wydatków porównuje się z przebiegiem pojazdu podatnika .

Jeżeli koszty są równe lub wyższe od wartości wynikającej z przebiegu, to do kosztów uzyskania przychodów przyjmuje się kwotę wartości przebiegu . Jeżeli wartość przebiegu jest kwotowo wyższa od kosztów , przyjmuje się wtedy kwotę udokumentowanych kosztów .

Ewidencję przebiegu pojazdu prowadzi się również dla samochodów używanych do działalności gospodarczej na podstawie umów użyczenia , najmu , dzierżawy , leasingu operacyjnego ( nie wprowadzonych do ewidencji środków trwałych ).

W firmie „ Marad „ prowadzona jest ewidencja przebiegu pojazdu , której przedmiotem jest samochód osobowy o pojemności silnika powyżej 900 ccm . Używany jest on na potrzeby firmy na podstawie umowy użyczenia.

(2) Por. K.Haski „ Jak prowadzić poprawnie podatkową księgę przychodów i rozchodów „ , Wyd. SIGMA Skierniewice 1998r. str.68

Przykład prowadzenia omawianej ewidencji przedstawiony jest w aneksie na

str. 118-119

Omówione rodzaje ewidencji dodatkowych ukazują , jak rozbudowaną formą ewidencji jest podatkowa księga przychodów i rozchodów. Praca moja ma na celu przybliżenie głównych zasad i najczęściej występujących zdarzeń gospodarczych mających w niej swoje odzwierciedlenie.

Zakończenie

Aktualnie obowiązujące w Polsce przepisy podatkowe dopuszczają fakultatywność opcji opodatkowania dla osób fizycznych i spółek cywilnych osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na niewielką skalę. Stwarza to możliwość świadomego, racjonalnego wybory przez przedsiębiorców jak najkorzystniejszej formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Możliwość wyboru posiadają zarówno przedsiębiorcy rozpoczynający działalność, jak i ją kontynuujący.

Za najbardziej efektywny należy uznać wybór takiej opcji, która zapewni podatnikom przy danym przychodzie ze sprzedaży, określonej dochodowości i przewidywanych ulgach największy zysk netto, czyli najniższą kwotę obciążenia podatkiem dochodowym.

Podsumowując przedstawione i omówione w niniejszej pracy formy opodatkowania stwierdzić można, że podatek dochodowy na zasadach ogólnych może być wybrany przez każdego, kto prowadzi działalność gospodarczą w niewielkim rozmiarze. Ta forma opodatkowania uwzględnia koszty uzyskania przychodu oraz stwarza możliwość odliczania należnych ulg wymienionych w Rozporządzeniu Ministra Finansów. Jest ona szczególnie korzystna, gdy dochodowość jest niska albo gdy wartość odliczeń jest znana.

Z kolei podatek na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego, a dokładniej mówiąc kwota podatku zryczałtowanego zależy od przychodu. W tym przypadku podatnik ma prawo do odliczeń od przychodu przed opodatkowaniem, a także do ulg inwestycyjnych. Ponadto podatnikowi przysługują odliczenia od podatku wynikające z ustawy o podatku dochodowym. Zatem w przypadku wyboru ryczałtu odliczenia mogą być czynnikiem decydującym o zmniejszeniu podatku.

Jeżeli chodzi o kartę podatkową, to kwota podatku jest stała dla danego typu działalności, przy danej liczbie zatrudnienia i liczbie mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność. W tym przypadku nie przysługują odliczenia budowlane, remontowe, na dokształcanie itp.

Przedstawiona w pracy próba analiz obowiązujących form opodatkowania skłania mnie do przyjęcia poglądu, że zdecydowanie najniższym stopniem uciążliwości charakteryzuje się karta podatkowa, nieco wyższym ryczałt ewidencjonowany, a najwyższym księga podatkowa. Jeszcze raz zaznaczam, że podatnik musi sam dokonać wyboru jednej z omawianych form opodatkowania, co ma tę zaletę, że właśnie nikt inny, jak tylko on powinien ocenić, czy jest to forma właściwa dla prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Wiedza zdobyta przez autora pracy w trakcie jej pisania wzbogaciła jego wiedzę z zakresu rozliczeń podatkowych z tytułu dochodów. Wiedza ta okaże się zapewne bardzo przydatna w jego pracy zawodowej.

102

---