1.Ustalenia definicyjne

Słowo nauka towarzyszy ludzkości od pradawnych dziejów. Szczególne znaczenie edukacja miała w czasach starożytnych, w których silnie rozwijała się filozofia, a wraz z nią inne nauki greckich intelektualistów. W XV wieku Jan Gutenberg przyczynił się do silnego rozwoju edukacji dzięki wynalezieniu druku, odtąd wiedza była zapisywana w księgach. Z czasem powstałą dziedzina poświecona tylko nauczaniu- dydaktyka, której poświęcona jest niniejsza praca.

Edukacja wywodzi się z łacińskiego słowa educare, wskazującego pierwotnie na zjawisko „wydobywania na jaw” czy też „prowadzenia czegoś ku górze”. Jak twierdzi B. Niemierko edukacja obejmuje ogół działań edukacyjnych. Jest poję­ciem najszerszym, mieszczącym wychowanie, nauczanie i kształcenie, często stoso­wanym dla podkreślenia instytucjonalnego charakteru tych działań - w rodzinie, szkole, zakładzie pracy, pod władzą Ministerstwa Edukacji Narodowej.

W leksykonie PWN definicja edukacji przedstawia ją jako ogół oddziaływań międzygeneracyjnych, służących formowaniu całokształtu zdolności życiowych człowieka: fizycznych, poznawczych, estetycznych, moralnych i religijnych, czyniących z niego istotę dojrzałą, świadomie realizującą się… Ściślej ujmując edukacja to proces, w którym poprzez nauczanie rozwija się umysł i charakter ludzki.

Edukacja to ogół procesów których celem jest zmiana ludzi, przede wszystkim dzieci i młodzieży - stosowanie do panujących w danym społeczeństwie ideałów i celów wychowawczych

Według K. Żegnałka, biorąc pod uwagę przesłanki teoretyczne i uwarunkowania społeczno-polityczne edukacja jest traktowana, m.in. jako:

- proces permanentnego uczenia się przez całe życie;

- prawo, a zarazem obywatelska powinność człowieka oraz imperatyw społeczny;

- instrument władzy do realizacji określonych interesów i celów społecznych, partyjnych, związkowych, narodowych, kulturowych itp.;

- obszar samoregulacji społecznej, główny czynnik rozwoju ludzkiego kapitału, jakości życia społeczeństwa czy cywilizacji;

- typ przemocy symbolicznej, narzucającej kulturę grupy dominującej przedstawicielom innych grup społecznych.

Jak pisze W. Okoń edukacja była postrzegana czasami jako wykształcenie, a innym razem jako wychowanie. Obecnie edukację uważa się jako ogół procesów oświatowo-wychowawczych, obejmujących kształcenie i wychowanie oraz szeroko rozumianą oświatę.

W najszerszym ujęciu przez edukację rozumie się - ogół oddziaływań służących formowaniu się zdolności życiowych człowieka. Tak określana praktyka edukacyjna jest pojęciem szerokim i mocno zróżnicowanym - pedagogika bowiem w takim ujęciu ma za zadanie opisywać, wyjaśniać i rozumieć różnorakie formy praktyki edukacyjnej. W tym kontekście ważnym obszarem badań pedagogicznych są polityczne, społeczne i kulturowe uwarunkowania praktyki edukacyjnej (zwłaszcza instytucjonalnej), oraz odkrywanie nierówności w dostępie do oświaty i diagnozowanie innych patologicznych zjawisk towarzyszących praktyce edukacyjnej. Ostatecznie też pedagogika bada edukacyjne oddziaływanie mediów, kultury popularnej, rodziny oraz grup rówieśniczych.

Kształcenie natomiast jest działaniem edukacyjnym zrównoważonym w aspektach emocjonalno-motywacyjnym i poznawczym. Jego wynikiem jest zdolność do sprawnego osiągania celów o istotnej wartości społecznej. Na przykład samo­dzielne opanowanie pewnej dziedziny wiedzy lub organizacja trudnego przed­sięwzięcia jest świadectwem odpowiedniego wykształcenia- tak uważa B. Niemierko.

Kształcenie zmierza do wszechstronnego rozwoju osobowości, kształtowania uzdolnień, zainteresowań i ogólnej sprawności umysłowej. Rezultatem każdego kształcenia jest wykształcenie, które najczęściej dzielone jest na ogólne i zawodowe. Kształcenie ogólne polega na „zaznajamianiu uczniów z dorobkiem kultury nagromadzonym przez ludzkość, z wiedzą o przyrodzie i społeczeństwie, z najważniejszymi prawami rządzącymi rozwojem przyrody i życia społecznego, z zastosowaniem tych praw w różnych dziedzinach życia”- W. Okoń. Kształcenie zawodowe natomiast jest procesem zmierzającym do przekazania uczniowi określonego zasobu wiedzy z danej specjalności o charakterze produkcyjnym, rolniczo-budowlanym, usługowym itd.

Kształcenie, podobnie jak uczenie się, uczenie i nauczanie, może być organizowane i kierowane bezpośrednio lub pośrednio. W toku kształce­nia kierowanego bezpośrednio osobą kierującą jest nauczyciel, który czuwa nad realizacją założonych celów kształcenia i współpracuje w tym zakresie z innymi nauczycielami, z rodzicami uczniów, z organizacjami dziecięcymi i młodzieżowymi itd. W trakcie kształcenia kierowanego pośrednio sterującą rolę pełni autor podręcznika, książki popularnonau­kowe, skryptu, artykułu, audycji radiowej, programu telewizyjnego, fil­mu oświatowego i innych źródeł wiedzy, z których uczeń korzysta w swej samodzielnej pracy nad poznawaniem otaczającego go świata i wzboga­caniem przez to własnej osobowości. Tego typu uczenie się jest nazywa­ne samokształceniem. Obejmuje ono własny wysiłek uczącego się podmiotu, niepodlegający kontroli zewnętrznej i organizowany przeważ­nie na podstawie samodzielnie opracowanego programu. Dlatego też za­sadniczym warunkiem skuteczności samokształcenia jest systematycz­na autokontrola i samoocena. W przeciwieństwie do uczenia się, uczenia i nauczania, które mogą mieć charakter czynności okazjonalnych, jednorazowych i przypadko­wych, kształcenie jest zawsze procesem planowym, systematycznym i za­mierzonym, realizacja bowiem celów w procesie kształcenia wymaga pla­nowego, systematycznego i długotrwałego wysiłku. Bez takiego wysiłku nie jest możliwe zapewnienie dzieciom i młodzieży pełnowartościowego wykształcenia ogólnego lub zawodowego.

Kształcenie zakłada harmonię oddziaływań emocjonalnych i poznawczych, uzyskiwaną dzięki ich pewnemu ograniczeniu. Kształcenie powinno być wielostronne.

Kupisiewicz pisze, że proces uczenia się może prowadzić do opanowania przez uczniów tylko określonych wiadomości i umiejętności, ale może też wpływać w sposób istotny na ich wszechstronny rozwój. W pierwszym wypadku będzie to nauczanie informujące i wdrażające. Natomiast w drugim wypadku proces ten zmierza nie tylko do przekazania uczniom wiadomości z poszczególnych dziedzin wiedzy, do ukształtowania określonych umiejętności i nawyków, lecz również do rozwinięcia zainteresowań oraz zdolności poznawczych: myślenia, spostrzegania, uwagi, pamięci i wyobraźni. Ponad to celem tego procesu jest kształtowanie u uczniów określonych postaw, wdrożenie do systematycznego i samodzielnego zdobywania wiedzy, do indywidualnej oraz zespołowej działalności poznawczej, wpojenie wartościowych zasad postępowania, słowem- wszechstronny rozwój intelektualny dzieci, młodzieży i dorosłych, wielostronnie powiązany z rozwojem emocjonalnym. Tak rozumiany proces uczenia się wyznacza kierunek zarówno udzielaniu wiadomości i umiejętności, jak i ćwiczeniu umysłu.

Współczesna teoria kształcenia coraz bardziej oddala się od stanowiska, które kojarzy kształcenie tylko z rozwojem intelektualnej strony osobowości, a tym bardziej z jakimś przekazywaniem wiedzy, wiąże je natomiast z roz­wojem całej osobowości człowieka, a więc tego, co jest najbardziej ludzkie. Stanowisko takie zajmuje m.in. Wolfgang Klafki, według którego sztuka kształcenia opiera się na związku trzech podstawowych zdolności:

1. do samookreśle­nia się jednostki co do pojmowania przez nią spraw międzyludzkich, zawodo­wych, etycznych i religijnych;

2. do współdecydowania;

3. do solidarności.

Problem wiedzy i to w ujęciu problemowym pojawia się u Klafkiego dopiero przy charakterystyce kształcenia ogólnego.

Traktując kształcenie jako proces prowadzący do wykształcenia i odnoszący się do całej osobowości człowieka, można w tym procesie wyróżnić:

1. pozna­wanie świata, jaki stworzyła natura oraz jaki stworzył i stwarza człowiek, włą­cznie z jego kulturą;

2. proces przygotowywania się do udziału w formowaniu i przetwarzaniu tego świata;

3. procesy rozwijania sprawności i kompetencji, zdolności i uzdolnień, zainteresowań i zamiłowań;

4. procesy kształtowania indywidualnego stosunku do wartości społecznych, poznawczych, artystycznych, moralnych i religijnych.

2. Wyjaśnij, jaką rolę w procesie edukacji i kształcenia odgrywa uczenie się

Teoretyczne rozważania nad uczeniem się spotykamy już w staro­żytności. Z tego też okresu pochodzą dwa najstarsze jego określenia. W czasach przedsokratycznych i u sofistów panowało przekonanie, że uczenie się jest przejmowaniem wiedzy, przechodzeniem ze stanu nie­wiedzy do wiedzy. Kryło się za tym przeświadczenie, że uczący się podmiot stanowi swoistą białą kartę (tabula rasa, którą życie wypełnia wiedzą. Platon z kolei rozumiał przez uczenie się pewien rodząj przy­pominania sobie (anamnesis) tego, co w duszy człowieka było zapisa­ne w postaci idei od jego zarania, czego sobie jednak nie uświadamiał. W pierwszym przypadku było to uczenie się z obcych zasobów wiedzy, w drugim zaś, platońskim- z własnych, ale zapomnianych już czy nieuświadamianych sobie zasobów tej wiedzy.

Uczenie się, najogólniej rozumiane jako zdo­bywanie doświadczeń przez organizm, jest znakomitym procesem przystoso­wawczym, pozwalającym wielu gatunkom przezwyciężyć ograniczenia środo­wiska i swoje własne. Rozkwitło jednak dopiero w cywilizacji ludzkiej, która je unormowała. To normowanie nie obyło się bez błędów: przesady i nadmiaru, nadużywania władzy, zaniedbywania potrzeb dziecka. Część z tych wypaczeń dokonała się w szkole - zwykle nie dlatego, by szkoła lekceważyła stawiane jej cele, lecz dlatego, że chciała nauczać zbyt wiele i zbyt szybko.

S. Baley twierdzi, że nauczanie jest procesem, którego produktem jest wiedza i umiejętność. Podobnej myśli są rosyjscy dydaktycy, pisząc, że uczenie się to praca nad opanowaniem wiadomości, umiejętności i nawyków. Zwróćmy uwagę, iż w każdej z tej definicji mowa jest o uczeniu się jako o procesie lub pracy- w ten sposób dydaktycy chcą podkreślić, że uczenie się nie jest jednorazowym aktem, lecz zbiorem powiązanych ze sobą czynności, mających wspólny cel. Szczególnymi cechami uczenia się są: planowość i aktywność. Planowość, a wraz z nią ciągłość oraz wewnętrzna spoistość poszczególnych czynności, stanowi więc pierwszą cechę świadomie organizowanego uczenia się. Drugą cechą tak rozumianego uczenia się jest aktywność osoby uczącej się. Wprawdzie explicite ta znalazła odbicie tylko w definicji B. Nawroczyńskiego, jednakże inni autorzy również ją uważają za oczywistą, określają bowiem uczenie się jako pracę, bądź jako proces, bądź też utożsamiają je z odpowiednio realizowanym ćwiczeniem, a czynności związane z tak pojmowanym uczeniem się wymagają aktywnego udziału osoby uczącej się. Efektywne uczenie się wymaga planowanego działania i aktywnego udziału osoby uczącej się.

W podręczniku Kupisiewicza czytamy, że mając na myśli uczenie się myślimy zarówno o nabywaniu wiadomości, jak i nabywaniu sprawności. Warunkiem koniecznym do nabywania sprawności jest aktywność uczącego się podmiotu, uczenie się bowiem ma miejsce tylko wtedy, gdy jesteśmy czynni. Uczenie się nie jest biernym procesem przyjmowania wiedzy, przeciwnie- jest czynnym procesem wywarzania i przetwarzania.

Uczenie się określane jest też jako względnie trwała zmiana w tendencji do zachowania się w pewien sposób, która to zmiana jest wynikiem ćwiczenia połączonego z wzmacnianiem. Jest to definicja łącząca psychologów i pedagogów, odnosi się głównie do psychologii nauczania.

W szerokim znaczeniu uczenie się rozumiane jest jako proces nabywania przez jednostkę względnie trwałych zmian w zachowaniu się na podstawie jej indywidualnego doświadczenia. W wąskim znaczeniu uczenie się bywa ograniczane do świadomego i zamierzonego zdobywania wiadomości i umiejętności. Takie definicje przedstawił K. Żegnałek.

Z podanych definicji wynika, że uczenie się zmierza do realizacji określonego celu, że jest procesem ukierunkowanym na wynik. Dlatego też można przyjąć, że właśnie to ukierunkowanie, czyli dążenie osoby uczącej się do uzyskania do założonego wcześniej wyniku, stanowi następną cechę uczenia się. Mówiąc o wynikach uczenia się mamy na myśli nabywanie przez uczący się podmiot wiadomości, umiejętności i nawyki, modyfikujące w sposób względnie trwały dotychczasowe formy jego zachowania lub kształtujący formy nowe. Takie właśnie znaczenie nadaje uczeniu się W. Okoń, pisząc, iż jest ono procesem, w którym na podstawie poznania, doświadczenia i ćwiczenia powstają nowe formy zachowania się i działania lub zmieniają się.

Reasumując można stwierdzić, że uczenie się jest procesem nabywania przez uczący się podmiot określonych wiadomości, umiejętności i nawyków. Ilościowy i jakościowy rezultat tego procesu zależy przy tym od wielu różnych czynników, wśród których bardzo istotną rolę odgrywają motywacja i aktywność.

3. Analizując wybrane definicje, wyjaśnij, dlaczego uczenie się jest centralną kategorią edukacji

Analizując definicje uczenia się oraz edukacji na podstawie dzieł kilku autorów można jednoznacznie stwierdzić, że bez uczenia się nie byłoby kształcenia. Uczenie się to nic innego jak zdobywanie doświadczenia, wiedzy, to pewien rodzaju schemat edukacji, proces nabywania przez uczący się podmiot określonych wiadomości, umiejętności i nawyków.

Uczenie się to podstawowy proces życiowy. We współczesnym świecie najbardziej pożądanym towarem jest wiedza, jest o największy kapitał ludzki. Aby funkcjonować w społeczeństwie współczesny człowiek powinien uczyć się przez całe życie.

Przypomnijmy, że edukacja jest traktowana, m.in. jako: proces permanentnego uczenia się przez całe życie, dlatego uczenie się jest podstawą edukacji.

ZMIANY JAJKIE DOKONAŁY SIĘ W SYSTEMIE KSZTAŁCENIA W OSTATNICH PIĘDZIESIECIU LATACH.

System kształcenia jest zależny od sutemu politycznego, jaki w danej chwili panuje w kraju. W związku z tym sięgając pamięcią w przeszłość zmian tych było kilka.

15 lipiec 1961r, następuje reforma szkolnictwa, która obejmuje szkoły podstawowe, średnie i zawodowe, polega ona na następujących zmianach:

• likwidacja jednolitej szkoły ogólnokształcącej

• powołanie 8 letniej szkoły podstawowej

• 4 letnie liceum

• szkoły zawodowe zostały podzielone na dwie kategorie:

• niższą obejmującą 2 letnie zasadnicze szkoły zawodowe i 2 letnie szkoły przysposobienia rolniczego

• wyższą, na którą się składają 4 letnie lub 5 letnie technika, licea zawodowe, oraz 2 letnie lub 3 letnie technika, licea dla absolwentów niższych szkół zawodowych.

Dla absolwentów liceów ogólnokształcących utworzono 2 letnie szkoły pomaturalne, się kształcić w 5 letnim liceum pedagogicznym lub w 2 letnim pomaturalnym studium nauczycielskim.

W latach sześćdziesiątych systemem politycznym był socjalizm. Dla ówczesnej władzy celem oświaty była całkowita ateizacja szkolnictwa. Dlatego też nauczanie religii zostało usunięte ze szkół publicznych. Religia przeniosła się do salek katechetycznych. Szkolnictwo wyższe zostało podporządkowane nadrzędnej władzy ministra. Uczelnie podzielono na uniwersytety, politechniki i akademie (wojskowe, medyczne itp.), oraz szkoły wyższe( pedagogiczne i artystyczne). Studia na tych uczelniach trwały 5 lat.

Wraz ze zmiana lidera partii komunistycznej zapowiedziano kolejna reformę oświaty. W 1973r. Ministerstwo Oświaty wydało zarządzenie o organizacji zbiorczych szkół gminnych. Polegało to na tworzeniu dużych zespołów szkół, miały się one składać ze szkół podstawowych, liceów ogólnokształcących i zawodowych ( przewidywano utworzenie w tych zespołach klas dla dzieci upośledzonych a także kształcenie osób dorosłych w zakresie szkoły podstawowej.) W zamierzeniu szkoły te miały być lepiej wyposażone a tym samym miały lepiej kształcić. W1976r działało takich szkół na terenie kraju 1500. Pomysł ten jednak się nie sprawdził, między innymi, dlatego że wystąpiły problemy z organizacją dowozu do tych szkół.

W międzyczasie Sejm przyjął uchwałę o nowym modelu szkolnictwa, która weszła w życie w 1978r, polegała ona na:

• upowszechnienie wychowania przedszkolnego

• 10 letnia szkoła ogólnokształcąca

• 2 letnie szkoły przygotowujące na studia

• oparcie szkolnictwa zawodowego na bazie dziesięciolatki.

W1982 r. z tego projektu wycofano się.

W tych latach kształcili się raczej ludzie młodzi, lub starsi na „ wieczorówkach”, którzy musieli uzupełnić wykształceni podstawowe, lub zdobyć maturę. Szkoła przygotowywała do konkretnych zawodów, na jakie było zapotrzebowanie. Kształcenie miało charakter bardziej techniczny, dlatego tez programy tych szkól były dostosowane do tych zapotrzebowań. Programy szkolne były tak sformułowane ze zniekształcały historię, podając wiele faktów w sposób nierzetelny i nie prawdziwy. Była to swoista indoktrynacja.

Wynikało to z zewnętrznego postrzegania człowieka bez wnikania w jego intencje i refleksje. A są to przecież czynniki, które tak naprawdę wpływają na aktywność człowieka. Wykształcenie zdobywało się na cale życie, kończąc szkole na poziomie podstawowym, średnim lub wyższym. Rzeczywistość była raczej stabilna i idąc do pracy nie było potrzeby zmieniać lub uzupełniać wykształcenia.

W drugiej połowie lat siedemdziesiątych nastąpił przełom. System polityczny ulęgał zmianie, działająca wówczas opozycja zabiegała o odkłamanie treści programowych, zawartych w podręcznikach a także w przeróżnych wydawnictwach, artykułach.

W latach 1981 1983 w Polsce wprowadzono stan wojenny a 1989r rozpoczął się proces przywracania niepodległości i demokracji. W związku ze zmieniającą się sytuacja następowały też zmiany w systemie kształcenia. W 1990 r Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło tzw. Priorytety edukacyjne, określające kierunek zmian, było to:

• stworzenie możliwości zakładania szkół niepaństwowych

• rezygnacja z narzucania szkołom jednakowych programów i podręczników.

Maj 1990 r jest to data uchwalenia ustawy, która rozdzieliła kompetencje Ministerstwa

Edukacji Narodowej, Kuratoriów Oświaty i Wychowania oraz Organów Samorządowych.

1 września 1990r do szkól wróciła nauka religii.

W1999r Sejm przyjął ustawę o reformie systemu szkolnego. Były to zmiany wprowadzające:

• szkołę 8 letnią i 4 letnie liceum zastąpiono przez system trójstopniowy:

• 6 letnia szkoła podstawowa

• 3 letnie gimnazjum

• 3 letnie liceum zakończone maturą

Wprowadzono także 2 letnie lub 3 letnie szkoły zawodowe oraz po ich ukończeniu 2 letnie licea uzupełniające a także szkoły policealne. Celem reformy było podniesienie poziomu kształcenia. W 2005 r została wprowadzona nowa matura obejmująca języki: obowiązkowy, język polski i język obcy, oraz przedmiot wybrany z listy wskazanej przez Ministerstwo a także jeden lub dwa przedmioty dodatkowe. W latach 90- tych nastąpiła komputeryzacja szkół.

Mimo reformy programy szkolne nadal są przeładowane informacjami i wiedzą o charakterze encyklopedycznym, nie uczy się samodzielnego myślenia, co skutkuje brakiem umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach, nieumiejętnością podejmowania trafnych decyzji

Programy dydaktyczne, brak programów wychowawczych, skutkiem jest wzrastająca agresja wśród młodzieży, przestępczość, narkomania...

W roku 1990 weszła ustawa o szkolnictwie wyższym wprowadzająca autonomię uczelni oraz wolność badań i nauczania. Wystąpił dynamiczny rozwój niepaństwowych szkół wyższych. W 1991 r było 10 szkół, rok 2001 - 241 takich szkół, które kształciły ponad pół miliona studentów.

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej 1 maja 2004 r. spowodowało konieczność zmian o szkolnictwie wyższym, wprowadzająca tzw. System boloński przyjęty przez UE dzielący studia wyższe na 3 etapy:

• licencjaci

• magisterski

• doktorancki

Obok pedagogiki od 60-ci lat rozwija się nowy kierunek andragogika, czyli pedagogika dorosłych. Jest to bardzo ciekawy kierunek, zmieniający dotychczasowe spojrzenie na kształcenie. Wynika z niego, że kształcić się mogą tylko osoby młode w tzw. W” dobrym wieku do nauki” gdzie szczyt zdolności do wchłaniania wiedzy przypada na 25 rok życia., ale także osoby dorosłe.

Obecnie kładzie się nacisk na rekonstrukcję wiedzy:

• dopełnienie

• aktualizowanie

• restrukturyzację

• reedukację

• zmiany w jej rozumieniu , rozumieniu siebie i innych Dzisiaj ważna jest umiejętność rozwiązywania problemów, a nie zapamiętywanie.

Ważne są postawy:

• wobec siebie

• wobec innych

• wobec wiedzy

• wobec świata

Dzisiaj uczenie się to: (przynajmniej tak powinno być)

• poszerzanie wiedzy - oparte na przekonaniu, o kumulacji wiedzy i osiąganiu rezultatów

• zapamiętywanie - przenoszenie jednostek informacji

• przyswajanie pożądanych faktów, aby móc je użyć w praktyce - selekcja wiedzy mająca praktyczne i użyteczne znaczenie- tylko taka wiedza jest przyswajana

Cechy charakterystyczne współczesnej edukacji:

• uczenie się to aktywny proces, w którym znaczenie jest konstruowane, a rozumienie transformowane

• uczenie się nie jest zewnętrzną, a wewnętrzną konstrukcja

• uczący się nie są pasywnymi odbiorcami

Uczenie się jest aktywnym procesem, który nie przebiega tylko w nabywaniu wiedzy z książek, ale przybiera formy „

• negocjowanie

• dyskusja - rozwiązywanie problemów

• tworzenie projektów

• rekonstrukcja doświadczenia

• modyfikowanie wiedzy

Podsumowując, wygląda na to ze mieliśmy dwa podejścia do uczenia się

• powierzchowne- zapamiętywanie, nie powiązanych ze sobą informacji, brak osobistego stosunku do nabywanych treści, odtwarzanie i zapamiętywanie dosłownie.

• Pogłębione - rozumienie, uczenie się ze zrozumieniem, szukanie związków między tekstem a rzeczywistością, krytyczna ocena, wyciąganie logicznych wniosków, własnych idei, które powstają w związku z czytanym tekstem.

Współczesne formy i metody kształcenia:

Wobec stale zmieniających się warunków życia społecznego zachodzi konieczność modyfikowania nie tylko systemu szkolnictwa, ale także metod i form kształcenia.

Dużą rolę w procesie edukacji odgrywa nauczyciel. Jego wiedza, kompetencje a także postawa pedagogiczna. Nauczyciela nie jako tego, który podaje gotową wiedzę a potem egzekwuje jej przyswojenie w postaci prac pisemnych, egzaminów itd.

Taka metoda nauczania daje tylko pozorne wyniki w postaci ocen, ale nie przygotowuje do życia, do odnalezienia się w różnych sytuacjach, jakie stawia przed nami, przed młodzieżą obecna rzeczywistość.

Nauczyciel powinien posiąść wiedzę nie tylko teoretyczną, jaką nabywa na studiach, ale tez wiedzę psychopedagogiczną, aby mógł poznać swoich uczniów. Tym bardziej, że ludzie dzielą się na trzy kategorie:

• Wzrokowcy - zapamiętują wszystko to, co widzą, mają bardzo dobra pamięć do twarzy, dobrze zapamiętują wszelkie pokazy, demonstracje, rysunki, wykresy

• Słuchowcy - lubią słuchać i bez problemu zapamiętują to, co usłyszeli

• Działanie- to, co sami zrobili, do czegoś doszli metodą prób i błędów i to zapamiętują najlepiej

Dlatego też mając to na uwadze nauczyciel powinien dobrać odpowiednie metody i techniki nauczania takie jak;

• Podające - opowiadania, wykłady, opisy, konspekty, pogadanki

• Eksponujące - pokazy z elegantami sytuacji, jakie zdarzają się w życiu

• Programowe - w oparciu o program nauczania, przy użyciu książki, komputera wszelkiego sprzętu pomagającego przyswoić sobie wiedze

• Problemowe- wykład problemowy, metody aktywizujące

• Metoda nauczania oparta na słowie- są to wszelkie pogadanki, wygłaszane referaty, dyskusja, burza mózgów, pogadanki, praca z literaturą

• Metody oparte na obserwacji i pomiarze - są to wszelkie pokazy, odgrywanie scenek, wcielanie się w różne postacie, pomiary różnych zjawisk

• Metody oparte na działalności praktycznej - metoda laboratoryjna, metoda zajęć praktycznych

Wg. Okonia mamy takie metody jak:

• Metoda asymilacji wiedzy- podająca

-pogadanka,

dyskusja

• Metoda samodzielnego dochodzenia do wiedzy(problemowa)

• klasyczna metoda problemowa (podany problem, dyskusja, szukanie rozwiązania)

• metoda przypadków

• metoda sytuacyjna

• burza mózgów

• mikronauczanie

• gry dydaktyczne

Metody praktyczne:

• ćwiczenie

• realizacja zadań

Metody modelujące (eksponujące)

Impresyjne

Ekspresyjne Metody aktywizujące - przyswajanie wiedzy odbywa się w sposób niekonwencjonalny. To uczeń jest współtwórcą danej lekcji i ma wpływ na przebieg lekcji na to, co się będzie działo na tej lekcji. Tę metodę bardzo dobrze oddaje przysłowie „ -Powiedz a zapomnę, Pokaż a zapamiętam, Pozwól wziąć udział a zrozumiem”

Techniki:

Integracyjne - poprzez wprowadzenie życzliwej atmosfery nawiązujemy lepszą współpracę ze sobą, zanikają bariery psychiczne i wtedy

śmiało stawiamy swoje tezy i bronimy ich.

Definiowanie pojęć - uczy analizy, wyrażania własnego zdania

Hierarchizacji - uczą porządkowania wiadomości od najbardziej ważnych do tych mniej ważnych

Twórcze rozwiązywanie problemów - rozwijają umiejętność dyskusji, twórczego tworzenia

Współpracy -umiejętność tworzenia jednego zespołu

Dyskusyjne -szanowanie odmiennego zdania

Grupowe podejmowanie decyzji- uczą współpracy

Planowania - dające możliwość planowania wydarzeń

Gry dydaktyczne- uczą przestrzegania pewnych reguł, zasad

Przyspieszonego uczenia - techniki szybkiego czytania, pisania...

Ewaluacyjne - ocena własnej pracy i umiejętność przyjmowania krytyki

Jak widać metod i technik kształcenia jest wiele? Do mnie jednak najbardziej przemawia metoda samodzielnego dochodzenia do wiedzy, wydaje mi się, że jeżeli mamy jakieś zadanie i próbujemy je wykonać sami, metodą prób i błędów wtedy lepiej zapamiętamy drogę, jaka prowadzi do rozwiązania. Dyskusja nad problemem, burza mózgów, ścieranie się z poglądami innych kształci w nas wiarę w siebie, co w efekcie daje nam pewność siebie, która jest tak bardzo nam potrzebna w życiu. Bardzo skuteczne są tez metody integracyjne, - jeżeli spotyka się grupa osób w klasie, które się nie znają, nie wszyscy będą brali czynny, swobodny udział w dyskusjach. Natomiast, jeżeli przeprowadzimy dobrze dobrane ćwiczenia integracyjne to już mamy połowę sukcesu. Dzieci, młodzież, starsi otwierają się i czują się bezpiecznie ( ze nie będą wyśmiani) i wtedy aktywność jest duża.

Chciałam tez wspomnieć o pewnej metodzie, o której nie przeczytałam w książkach, ale sama jej doświadczyłam. Jest to metoda ruchu rozwijającego bazującego na pracy Weroniki Sherborne. Nie jest to metoda, która kształci w dosłownym tego słowa znaczeniu, ale pozwala się wyzbyć wszelkich zahamowań, kompleksów, daje człowiekowi to, czego w danej chwili mu brakuje, uzupełnia tak jak by nasze braki emocjonalne, psychiczne, które są w nas głęboko ukryte nawet nie zdajemy sobie często sprawy, co tak naprawdę przeszkadza nam w funkcjonowaniu.

Na przełomie XVII I XVIII wieku system edukacji w Polsce podupada:

• szkolnictwo parafialne,

• gimnazja innowiercze,

• konwikty jezuickie,

• Akademia Krakowska oraz jej szkolne kolonie akademickie.

Dobrze opisał panującą sytuację ksiądz Hugo Kołłątaj (1750-1812) w swoim dziele zatytułowanym:

„Stan oświecenia w Polsce w ostatnich latach panowania Augusta III”.

Pisał w nim między innymi o tym, że naukę przedstawiano w bezużyteczny nikomu sposób - same "suche fakty", nic ciekawego i wartościowego oraz o tym, jak wyglądało wychowanie które opierało się na systemie dotkliwych kar, np.:

• klęczenie w kościele lub w szkole,

• odmówienie przejścia do następnej klasy lub wydalenie z niej.

W tym wieku obecna była wszem i wobec ciemnota, która pozwalała na wyzysk ludu. Dopiero

w drugiej połowie XVIII wieku kształtowały się w Polsce nowe warunki dla dziedziny edukacji. Oświata stawała sie jednym z głównych haseł tej epoki, gdzie głównie próbowano ją uwolnić od wpływów kościelnych, zakonnych i ich kolegiów (zwłaszcza szkół połączonych z bursami, które kształciły z reguły młodzież stanów wyższych), próbowano przekazać oświatę pod opiekę państwa oraz rozszerzyć jej wpływ.

W tym że właśnie wieku, na terenie Portugalii i Francji zaostrzyła się walka o edukację. I to również spowodowało wkroczenie Polski na drogę reform w tejże właśnie dziedzinie. Tutaj dużą rolę odegrał Stanisław Konarski (1700-1773), który przeprowadził gruntowną reformę szkół pijarskich, zwracając

szczególną uwagę na wychowanie patriotyczne i obywatelskie. W 1740 roku założył w Warszawie Collegium Nobilium, gdzie wykładowym językiem była łacina, a nauki jakie tam wykładano to:

• ekonomia,

• prawo polskie,

• nauka języków,

• lektura pisarzy nowożytnych,

• nauki matematyczno - przyrodnicze.

Nauka w nim trwała osiem lat, choć Collegium miało tylko 5 klas, gdyż niektóre klasy były

2 -letnie. Ponadto dla absolwentów stworzono 2-letnią klasę prawa. Collegium było elitarną szkołą głównie przeznaczoną dla młodzieży szlacheckiej ( synów magnackich), która kształciła ich w duchu obywatelskim i patriotycznym.

Szkoła ta wychowała wielu obywateli polskich min. :

Ignacego Potockiego, Adama Naruszewicza czy Stanisława Kostkę.

Collegium Nobilium na ul. Miodowej

Obecny wygląd gmachu Akademii Teatralnej na Miodowej

Zreformowano także szkoły pijarskie (czyli szkoły pobożne), które uczyły języka polskiego

i nowożytnych języków obcych, oraz dodały wiele nowych elementów do takich nauk jak historia, fizyka, ekonomia, geografia itd. W tym wieku powstały także inne świetne świeckie szkoły.

W 1764 roku na tron polski wstąpił Stanisław August Poniatowski. I to był początek prawdziwego rozwoju oświaty w Polsce. Ponieważ sam był człowiekiem bardzo wykształconym, cenił w szczególny sposób wartość oświaty jak i dobrej edukacji. A jego pragnieniem było stworzenie nowej kultury

w polskim dworze. Aby zrealizować swój szlachetny cel, skupiał i zachęcał uczonych, literatów, sprowadzał artystów, gromadził kolekcje i gabinety. Zrodziła się więc koncepcja założenia szkoły…

POWSTANIE SZKOŁY RYCERSKIEJ - 1766r.

• pierwsza szkoła czysto świecka

• atmosfera oświecona pod względem umysłowym

• cel szkoły to wychowanie wzorowych obywateli

• kadra nauczycielska świecka, cudzoziemcy, jak i również protestanci

• forma korpusu kadetów ( duchowieństwo nie sprawowało nad nią kierownictwa)

• utrzymywała kosztem publicznym 60 chłopów z mniej zamożnych rodzin szlacheckich,

20 na koszt prywatny

• osobliwością szkoły była wielka machina popularyzująca system Kopernika

• młodzież zorganizowana w oddziały wojskowe, nosiła mundur kadecki, uczyła się musztry

i ćwiczeń wojskowych, studiowała fortyfikację i przyswajała sobie wiedzę wojskową

• brak obowiązku pozostawania w służbie wojskowej

• komendant - Adam Czartoryski pouczał:

• „ Niech was prowadzi ta zacna ambicja żebyście wy płód nowy, odmienili starą postać kraju swojego i roznosząc każdy po swoim województwie, ziemi, powiecie, światła

z pilnością tutaj zebrane oswobodzili Ojczyznę od jarzma tych strasznych tyranów: nieświadomości i prewencji, żebyście swoim uczyli przykładem pożytecznego obywatelstwa powinności”.

Adam Kazimierz Czartoryski,

komendant Szkoły Rycerskiej

Program studiów:

- program tej szkoły obejmował 4 lata kształcenia ogólnego wraz z nauką języków obcych

i 2 lata zawodowego (służba wojskowa, inżynieria wojskowa, służba cywilna), uczono się jazdy

konnej, szermierki itp.

- język polski, francuski, niemiecki, łacina w niewielkim zakresie;

- nauki wpływające na wyrobienie uczuć moralnych i obywatelskich;

- nauka historii w celu pokazania formy rządów i ich odmiany, w celu zaszczepienia ducha

miłości praw i ojczyzny, oraz aby pokazać do czego prowadzi egoizm;

- nauka moralna połączona z nauką prawa natury i narodów;

- świecka nauka moralności zamiast nauki Religii;

- hasła naczelne w nauce moralnej to Bóg, ojczyzna, cnota;

- podręczniki opracowane przez Czartoryskiego: „Katechizm rycerski”, „ Definicje” różnych cnót

towarzyskich i obywatelskich;

- wprowadzenie przez Czartoryskiego samorządu: młodzież dzieliła się po dziesięcioro.

Przewodnikami byli dekurionowi, wybierani spośród tych grup. Ich zadaniem była opieka nad

grupami i przedstawianie Radzie korpusowej wnioski, aby ci mogli wydawać oceny i ewentualnie

nagradzać. Uroczystym obrządkiem przy przyjmowaniu i żegnaniu kadetów było abszytowanie.

Abszytowanie służyło podnoszeniu atmosfery moralnej.

- kadeci mogli czytać najnowsze dzieła filozoficzne i polityczne

Z kadetów min. wyszli: Kościuszko, Jasiński, Kniaziewicz, Fiszer, Mokronowski, Sokolnicki, Sowiński,

Niemcewicz

Skutki niepożądane Szkoły Rycerskiej:

- duże naśladownictwo obcych urządzeń i zwyczajów;

- lekceważenie staropolskich cnót domowych i rodzinnych, nieraz

pogarda języka ojczystego

Przykład: młodzi Sułkowscy czy Mniszchowie do 12 roku mówili

w języku francuskim i jako cudzoziemcy uczyli się polskiego;

- kojarzenie przez sarmatów starej szkoły i łacińskiej elokwencji ze

starą moralnością i duchem narodowym, co wynikało

z ograniczonego umysłu szlachty.

Mundur kadeta Szkoły Rycerskiej

Budynek Szkoły Rycerskiej, autor Zygmunt Vogel.

Wzorując sie na Szkole Rycerskiej powstawały także prywatne świeckie szkoły rycerskie min.

w Niemirowie, Grodnie, w Radzynie.

• Ciekawostka: Szkoła Rycerska była początkiem dla obecnej dziś Akademii Obrony Narodowej.

W ten właśnie sposób zostało przygotowane podłoże do powstania takiej instytucji jak Komisja Edukacji Narodowej, która dokonuje "rewolucji szkolnej", która jako pierwsza w Europie nie podlega żadnemu ministerium i zależna jest od Sejmu

UTWORZENIE KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ - 14 październik 1773r.

• Pod zarząd KEN oddano:

- akademie

- gimnazja

- kolonie akademickie

- szkoły publiczne

• Projekty reform :

1. Listy o wychowaniu Franciszka Bielińskiego

1775r. Franciszek Bieliński opisał Sposób edukacji w 15 listach

Zasada powszechnej edukacji : do nauki mają prawo wszystkie stany; chłop w parafii,

mieszczanin w miastach, szlachcic w swoim województwie, duchowny w swojej diecezji.

Sposób wychowania według stanów:

a). rolnicy (powinni nauczyć się w kolejności czytania, pisania i czytania sposobem Felbigera,

zasad wiary, podstawowych wiadomości z rolnictwa i miernictwa)

Felbiger oparł swoją metodę nauczania, zwaną też sagańską (żagańską). Zawierała w sobie: .metodę głoskową, wspólne czytanie w klasie, .sprawdzanie poznanych wiadomości dzięki pytaniom i odpowiedziom - zgłaszanie się uczniów przez podniesienie ręki, wykorzystywanie tablic streszczających materiał, podział uczniów na klasy w zależności od stopnia zaawansowania w nauce.

b). szlachta (nauka w gimnazjach, podzielonych na 2 stopnie: niższy trzyletni poświęcony

głównie nauce języków oraz wyższy czteroletni poświęcony nauce realnej, od 10 roku

życia ma rozpocząć naukę w szkole publicznej)

Według Bielińskiego, Polakom są konieczne 3 języki:

- łaciński dla stylu, literatury, historii i prawa

- francuski jako międzynarodowy

- niemiecki w celach porozumienia

Język ojczysty ma być językiem wykładowym przedmiotów realnych i gramatyka łacińska tez powinna być napisana w języku polskim. Książki mają mieć ryciny - kopersztychy, przede wszystkim Orbis pictus Komeńskiego. Poza językami maja być wykładane: etyka, polityka, prawo. Na zakończenie ma być przeprowadzony kurs teologii dla świeckich trwający dwa miesiące. Dni wolne to pierwszeństwo na ćwiczenia wojskowe ale i na zabawę. Natomiast kobiety powinny się uczyć języka francuskiego

i niemieckiego, geografii, historii, fizyki, trochę logiki i retoryki.

c). duchowieństwo (wstąpienie po ukończeniu szkoły średniej lub pisemnej zgody

egzaminatora, w każdej diecezji jedno seminarium dla księży świeckich a zakony po dwa na

każdą prowincję, seminarium ma trwać 3 lata i ma nauczać również sposobu edukowania

dzieci, edukacja duchowna ma się odbywać pod nadzorem komisji.

I w ten sposób Bieliński podzielił szkoły na rolnicze, mieszczańskie, szlacheckie i duchowne. A dla wykształcenia dla nich nauczycieli, zaleca ustanowienie kilku osobnych szkół. Najpierw zaleca ich kształcić w specjalizacji, a potem w dydaktyce. Wszystkie podręczniki mają być po polsku i podzielone na dwa rodzaje: te przystępniejsze dla uczniów i rozwinięte dla nauczycieli. Stowarzyszenie uczonych ma być powołane do ich opracowania. Uniwersytetów nie wziął pod uwagę, gdyż skupił się na programie gimnazjum w którym zamieścił kursy prawnicze, filozofię i teologię.

2. Projekt ks. Antoniego Popławskiego

1775r. ogłoszono zarys reformy szkolnej Antoniego Popławskiego pt:

„ O rozporządzeniu i wydoskonaleniu edukacji obywatelskiej projekt”

Projekt składa się z trzech części:

I. rozwija ogólne uwagi o nauczaniu i wychowaniu;

II. przedstawia szczegółowy projekt urządzania szkół w Polsce;

III. omawia wszelkiego rodzaju okoliczności praktyczne towarzyszące pracy szkolnej.

Cele wychowania na podstawie wskazówek Russa

Wychowywanie dziecka to rozwijanie wszystkich zdolności :

- ciała ( edukacja fizyczna);

- duszy ( edukacja rozumu) w miarę ich dorastania;

- moralności ( wprowadzenie w życie nałogów które doprowadzą je do szczęścia).

WYCHOWANIE FIZYCZNE

Podkreślenie ruchu u dzieci, hartowanie, przyzwyczajanie do różnego klimatu.

Podstawą rozwoju duszy jest zdrowe ciało. Przez ciało doświadcza się zmysłami.

Przez zmysły człowiek żyje i kształci się.

WYCHOWANIE ROZUMU - instrukcja

Odbywa się przez:

- poznawanie prawdy, czyli nabywanie wiadomości o rzeczach i stosunkach przez ćwiczenie umysłu;

- wnioskowanie czyli formalne kształcenie, gdzie kształci głównie:

„refleksja, obserwacja i medytacja własnego rozumu niż cudzego, szkoła lub też książka”

WYCHOWANIE MORALNE

To wprawianie dziecka w życie dobre i cnotliwe względem siebie i innych.

Główne zasady:

- wyrabianie dobrych nałogów;

- nasuwanie dobrych przykładów do naśladowania;

- sprawiedliwa pochwała i nagana z warunkiem;

- odwracanie uwagi od złych rzeczy.

Moralności można uczyć przez:

a). doświadczenie ( za swoje błędy dziecko ponosi konsekwencje)

b). informowanie o różnych typach ludzi zarówno tych dobrych jak i złych

c). wykładanie praw i powinności jakie zachodzą między ludźmi

Popławski zwraca szczególną uwagę na harmonię między moralnością życia społecznego

i politycznego a zasadami które są wpajane młodzieży.

Po raz pierwszy w Polsce wprowadzono taki program nauki, gdzie wiadomości o przyrodzie i o ciele ludzkim są ponad nauką języków i gramatyki. Na pierwszym miejscu jest historia naturalna

( poznawanie gatunków stworzeń ziemskich), kosmografia, nauka o ciele ludzkim, o rozumie ludzkim (logika) i charakterze (nauka moralna). Ze względu na potrzeby życia społecznego : czytanie i pisanie, arytmetyka i geometria, prawo naturalne i polityczne, sprawy gospodarcze, łacina z gramatyką

i retoryką, geografia z historią.

Rodzaje szkół Popławskiego:

*Szkoły parafialne

Są to szkoły dla dzieci z warstw niższych oraz szlachty której nie stać na domowych nauczycieli.

Między jedną a druga szkołą powinny być 4 mile odległości.

*Szkoły publiczne - średnie

Powinny być od siebie w odległości 18 mil. Mają 8 klas, w tym retoryka na ostatnim roku trwa 2 lata. Przedmioty wykładane w języku polskim, nawet gramatyka łacińska. Wyklucza się mechaniczne kłucie na pamięć. Plan nauki i podręczników z rozkładem na klasy. Program nauczania był przyrodniczo - utylitarystyczny. Każda klasa ma mieć własnego nauczyciela. Nauka jednego przedmiotu od początku do końca i dopiero potem kolejnego przedmiotu. Uczeń nie powinien powtarzać żadnej klasy.

*Szkoły główne

Dla całej Rzeczypospolitej wystarczą 4 szkoły. Przewiduje on dodanie katedr: ekonomii, mechaniki, architektury, historii naturalnej z gabinetem, fizyki eksperymentalnej, chemii matematyki wyższej, języka polskiego i łacińskiego.

*Szkoły parafialne

To szkoły dla dzieci od 7 lat. Nauka ma trwać 4 lata: dwie pierwsze klasy które trwają rok mają przejść wszystkie dzieci. Dzieci które zostają na wsi powinny skończyć trzecią klasę dwuletnią i nauczyć się rzeczy praktycznych:

- pierwszy rok :miara, waga, pieniądze, reguła trzech, miernictwo, nauka moralna „o cnotach, występkach i wadach znaczniejszych w Polsce uboższego stanu”;

- drugi rok: roboty w ogrodzie i na roli (wyrób masła i sera, konserwowanie jaj itp.), zasady trójpolowego gospodarstwa, układanie rejestrów i rachunków gospodarskich, nauka moralna

„ o powinnościach względem panów, dzierżawców, najemników, robotników”, przez dwa lata powtarzanie rachunków, kaligrafia i katechizm w niedzielę.

Podręczniki według Popławskiego powinny być inne dla młodzieży i nauczycieli - ze wskazówkami.

Ustawy porządkowe - kodeks życia szkolnego

Posiadały by wskazówki jaką metodą i w jakiej kolejności nauczać, zasady edukacji fizycznej, moralnej i chrześcijańskiej, myśli przewodnie karania szkolnego, kar i nagród, obowiązki nauczycieli

i młodzieży. Profesorowie powinni iść na emeryturę po 26 latach pracy i mieć zapewniony byt. Wakacje powinny trwać 2 miesiące (sierpień, wrzesień) obok świąt. Poza tym powinna być lekarska opieka cyrulika. Przy akademiach miały powstać seminaria.

3. Myśli o edukacji i instrukcji w Polsce ustanowić się mającej Ignacego Potockiego

1774r. uwzględniono tu ustępy dotyczące szkoły średniej.

Na jedno województwo ma przypadać jedna szkoła. Przedmioty nauczane w szkole to: arytmetyka, geometria, nauka moralna. Nauka trwa 6 lat:

- pierwszy i drugi rok to nauka gramatyki;

- trzeci i czwarty rok to nauka logiki i retoryki;

- piąty i szósty rok to nauka chemii, mechaniki, fizyki ogólnej.

W przeciwieństwie do Popławskiego codziennie ma się nauczać po kilka przedmiotów. Nauka moralna ma być połączona z nauką religii. Młodzież ma mieć codziennie czas na zabawę. Ma nastąpić zamiana rekreacji na rolnicze, żołnierskie prace i roboty. Nauka gospodarstwa, ogrodnictwa, geometrii.

4.Edukacja obywatelska Adolfa Kamieńskiego

1774r. podkreśla potrzebę zawodowego kształcenia młodzieży aby miała sposób na życie.

Uniwersytety mają kształcić architektów i malarzy, cyrulików i aptekarzy. Powinny powstać w Polsce 3 lub 4 szkoły techniczne, rzemieślnicze i handlowe a w województwach niższe szkoły. Powstawanie towarzystw handlowych i rzemieślniczych.

KEN nie rozwinęła żadnej z powyższych działalności. Pierwszą szkołę rzemieślniczą w Polsce założono w 1761r. a w 1874r. Czartoryscy założyli szkołę ekonomiczną.

5.Reformy Piotra Samuela Duponta, sekretarza Komisji Edukacyjnej

1774r. ukazuje potrzebę wprowadzenia hierarchii szkolnej.

Na najniższym szczeblu mają być szkoły parafialne, na nich wspierać się mają powiatowe, na tych wojewódzkie zależne od uniwersytetów, na których czele stanie ogólnopolska akademia. Szkoły powiatowe mają trwać 3 lata (dla drobnej szlachty wiejskiej), wojewódzkie maja trwać 5 lat (dają wyższe wykształcenie na urzędników i oficerów), w powiatowych wprowadzi się język niemiecki,

w wojewódzkich - francuski. Na najwyższym poziomie ma być akademia powołana do układania książek szkolnych. W szkołach parafialnych dzieci chłopskie i szlacheckie powinny być traktowane równo.

• Działalność Komisji:

Pierwszy okres 1773 - 1776

Pierwszy rok to prace przygotowawcze i omawianie projektów. W 1774r., Biskup Massalski ułożył przepisy dla szkół parafialnych, Potocki i Piramowicz dla szkół wojewódzkich z przepisami dla rektorów, prefektów, dyrektorów i układem nauk na szkoły wojewódzkie i powiatowe, Czartoryski dla uniwersytetów (ale nie dopełnił) i dla pensji żeńskich. Na podstawie tych przepisów ułożono nowy program szkolny i nowe metody pedagogiczne oraz dydaktyczne, głoszone przez literaturę francuską

i projekty polskie. To one stały się podstawą reformy szkolnej, dokonanej przez Komisję aby z czasem wejść do Ustaw Komisji.

10 lutego 1775r. zostało powołane Towarzystwo do ksiąg elementarnych. Przewodniczącym został Potocki. Było ono stworzone do zrobienia podręczników.

Drugi okres 1776 - 1783

Przeprowadzenie w latach 1778 - 1781 gruntownej reformy w Krakowie prze Hugo Kołłątaja:

• Urządzenie wydziału filozoficznego który miał dostarczać oświeconych nauczycieli szkołom średnim;

• Językiem wykładowym jest język polski;

• Ustanowienie katedry nowej filozofii, etyki, fizyki, matematyki, historii naturalnej, wymowy

i poezji;

• Powołanie młodych profesorów, przeważnie świeckich

• Wykładanie metodą rozumową a nie pamięciową, przestrzeganie związku teorii z praktyką, uwzględnianie najnowszych badań naukowych;

• Zbiory i gabinety naukowe do wykładania nauk ścisłych i przyrodniczych;

• Powstanie obserwatorium astronomicznego, ogrodu botanicznego, gabinetów fizycznego

i chemicznego, laboratorium anatomicznego, klinik uniwersyteckich;

• Podwyższenie pensji profesorom;

• Stypendia na studia zagraniczne dla studentów.

Powyższe reformy zatwierdzono i powierzono Akademii Krakowskiej wychowanie nauczycieli, stwarzając seminarium, którego kierownikiem został Popławski. Na tej samej zasadzie zreorganizowano akademię wileńską pod przewodnictwem Marcina Poczobuta.

Reformy urzeczywistniły urządzenie hierarchii szkolnej. Najwyżej były uniwersytety nazwane „szkołami głównymi”. Dostarczały one nauczycieli i zawiadywały szkołami wojewódzkimi, zwanymi wydziałowymi. One z kolei miały zwierzchnictwo nad szkołami powiatowymi, które były przemianowane na podwydziałowe. Te, obejmowały nadzór nad niższymi szkołami parafialnymi

i prywatnymi pensjonatami.

Ustawy Komisji Edukacyjnej

1. Stworzenie stanu nauczycielskiego - akademickiego:

• „stanowi temu, i przez powołanie a posługi jego i przez wybór a doświadczenie osób,

i przez pożytki, które z nich ojczyzna odbierać ma, wszelką cześć, wysokie poważanie

i okazanie wdzięczności Komisja zaręcza”.

2. Nauczyciele Szkół Głównych, średnich oraz kandydaci mają autonomię, niezależność od organów rządowych poza Komisją, swobodę postępowania w ramach ustaw, obsadzanie stanowisk kierowniczych. Rektor Szkoły Głównej to najwyższy członek stanu akademickiego.

3. Szkoły średnie dzielą się na wydziałowe ( 6 nauczycieli i 6 klas, są 7 letnie, klasa 5 jest 2 lata)

i podwydziałowe ( 3 nauczycieli i 3 klasy dwuletnie, czyli 6 lat nauki).

4. Nauczanie w szkołach wydziałowych:

- I, II klasa (gramatyka, moralność, rachunki, geografia, nauka religii - prawdy wiary, stary i nowy testament);Tutaj byli nauczyciele klasowi.

- III klasa (wymowa z gramatyką, matematyka z logiką i rysunkami mierniczymi, fizyka, nauki przyrodnicze z higieną, nauka moralna, prawo, historia, geografia, przypominanie katechizmu

w kościele w adwent i wielki post oraz słuchanie kazań w niedzielę); każdy nauczyciel miał swój przedmiot.

Dla każdej szkoły był wyznaczony kaznodzieja odpowiedzialny za nabożeństwa, kazania, praktyki religijne.

5. Troska o wychowanie obywatelskie i narodowe młodzieży.

6. Program nauczania dla szkół średnich:

- pierwszeństwo nauk rzeczowych nad językowymi;

- zachowanie języka łacińskiego;

- gramatyka polska i łacińska w klasach niższych, pojęcia moralne, wiadomości przyrodnicze;

- nauka wymowy i poezji w języku polskim i łacińskim w klasach wyższych, nauki ścisłe i przyrodnicze,

(matematyka, fizyka, botanika i mineralogia, higiena, historia rozwoju sztuk i wynalazków, rolnictwo

i ogrodnictwo), logika w klasie najwyższej wykładana przez 2 godziny, ekonomia.

- język niemiecki na pierwszym miejscu wśród języków nowożytnych, język słowiański na kresach wschodnich ;

7. Edukacja moralna poprzez przyzwyczajanie młodzieży do szlachetnego postępowania przez przykład, zachętę, budzenie poczucia honoru, namowa do niesienia pomocy. Dwa rodzaje karania:

- w ustępach napisanych przez Piramowicza; łagodność i niechęć do kar cielesnych;

- w rozdziale o karach i nagrodach Kopczyńskiego; ostry wymiar kary (regestr za lenistwo, stawianie na korytarzu uczniów z napisem co zrobił, chłosty za bójki, kradzież, upór, niepoprawność.

Są też nagrody: dla lepszych uczniów honorowe miejsca, przewodnictwo w grach i zabawach, błękitna kokarda na kapeluszu a za pierwszeństwo na egzaminie ponsowa, wyszczególnianie nazwisk na tablicach i korytarzach. Koledzy sądzili się nawzajem dla rozstrzygnięcia sporów.

Wychowanie fizyczne jest bardzo ważne i wiąże się z edukacją umysłową i moralną. Bardzo surowe kary stosowane za nieregularne uczęszczanie do szkoły. Nauka trwała 20 godzin tygodniowo, przez 4 dni po 2 godziny rano i popołudniu, we wtorki i czwartki tylko 2 godziny rano, a popołudnia przeznaczone na zabawy i wycieczki. Młodzież niezapisana mogła uczęszczać w lekcjach.

8. Szkółki ludowe - parafialne:

- usunięto łacinę, aby dzieci mogły w języku polskim uczyć się czytania, pisania, rachunków

i wiadomości gospodarskich;

- szkoła dla dzieci chłopskich i szlachty;

- Przepisy do szkół parafialnych zawierały wskazówki dotyczące prowadzenia szkółek;

- szkoły podzielono na mniejsze dla dzieci chłopskich we wsiach z programem skróconym, większe

w miasteczkach z programem obszerniejszym. Program obszerny:

• „W większych szkołach dawana będzie nauka chrześcijańska, nauka obyczajów stosowna do wieku i kondycji uczniów, czytanie i pisanie, rachunki, początki rozmiaru

z wiadomością miar, wag i monet. Nauka rolnicza i ogrodnicza więcej przez okazywanie samych że robót niż przez mówienie i przepisy na pamięć; wiadomości zachowania zdrowia, leczenia bydląt, handlu wewnętrznego w tej okolicy i sąsiedztwie, użycia tych rzeczy, które się częstokroć po wsiach i miasteczkach zaniedbują a użytecznymi być mogą, jako to np. różnych roślin przydatnych do farb, sierści bydląt, kor różnych drzew, starych chust, popiołów etc.”

- zwrócono uwagę na prace na świeżym powietrzu i wychowanie fizyczne;

- uczniów nie wolno wykorzystywać do robót, karać, bić, poniżać ale należy szanować tych

najbiedniejszych i im pomagać;

- nauka trwa do 23 kwietnia i co niedzielę powtarzają materiał;

- odsunięto kler od nadzoru szkółek;

- powstanie Elementarza dla szkół parafialnych narodowych w 1785r. Kopczyński wprowadził tutaj

nową metodę połączenia nauki czytania z pisaniem. Pisanie jest przed czytaniem, a nauka opiera się

na metodzie analityczno - syntetycznej;

- powstanie Powinności nauczyciela w 1787r. Piramowicza;

- wydanie elementarza Sposób nowy najłatwiejszy, pisania i czytania razem dla panienek;

z przypisami dla nauczycielek Prokopowicza w 1790r. Nauka pisania zaczyna się tutaj od

wypisywania liter, rozwijanie mechaniki poprzez kreślenie pojedynczych kresek i kółek.

10 kwiecień 1794r - ostatnie posiedzenie Komisji ; upadek.

• Tutaj jako ciekawostkę dodamy, iż dorobek Komisji był wzorem do organizacji szkolnictwa

w Księstwie Warszawskim i w Królestwie Polskim, a także skorzystały z tego modelu takie państwa jak Francja, Niemcy czy Rosja.

WIEK XIX

Od XIX wieku obserwuje się kształtowanie i rozwój nowoczesnych systemów szkolnych, jednakże w tym właśnie wieku Polska jako niepodległe państwo, decydujące o swoim losie

i o własnym systemie edukacyjnym, nie istniała. O edukacji decydowały tu tylko państwa zaborcze, które prezentowały przeróżne ustroje, różne religie, kultury jak i różną politykę.

Z dniem 24.10.1795 roku, Rosja, Prusy i Austria, podzieliły pomiędzy siebie terytorium Polski, tym sposobem rozpoczął się proces germanizowania oraz rusyfikowania ludności.

Zabór rosyjski

Kuratorem okręgu był tu Adam Jerzy Czartoryski, który wraz z Aleksandrem I, doprowadził do świetności Uniwersytet Wileński.

Adam Jerzy Czartoryski (1770- 1861) W 1815r odznaczony Orderem Orła Białego

W tych właśnie czasach powstaje w 1805r. w Krzemieńcu - polska szkoła średnia, założona przez Tadeusza Czackiego, nazwana później Liceum Krzemienieckim. Szkoła ta miała oferować wykształcenie od podstawowego poprzez średnie, aż do półwyższego.

Nauka w tej szkole trwała 10 lat i była podzielona na dwa etapy :

1. Cztery roczne klasy ; obejmowały naukę języka polskiego, rosyjskiego, francuskiego, łacinę, religię, geografię, arytmetykę i geometrię, potem dodawano też inne przedmioty jak np. algebrę, logikę, historię.

2. Trzy dwuletnie kursy, np. lekarskie czy mechaniczne.

• Ciekawostka: w Szkole tej były także dostępne przedmioty dodatkowe np.: język grecki, rysunek, muzyka czy taniec i jazda konna.

• Nauka w tym Liceum była nauką płatną i do tego bardzo kosztowną.

Dużą rolę odegrała w tym wieku działalność Stanisława Staszica (1755-1826), który poprzez swoje niedzielne szkoły dokształcające dla robotników i rzemieślników, daje początek szkolnictwu zawodowemu.

W 1800 roku zostaje założone Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk (które prowadzi pracę zespołową, systematyczną i zorganizowaną, zajmuje się także gromadzeniem zbiorów muzealnych, popularyzacją wiedzy oraz organizowaniem rocznic).

W 1807 roku powstała Szkoła Prawa, w 1809 Szkoła Lekarska i Szkoła Leśnictwa,

a w 1816 rozpoczyna się działalność Uniwersytetu Warszawskiego, który składał się z 5 wydziałów :

- Prawa i Administracji,

- Lekarskiego,

- Filozoficznego,

- Teologicznego,

- Nauk i Sztuk Pięknych.

Liczba studentów była bliska 800 osobom, a profesorów wykładających było 40-50.

W Warszawie zaczyna się także rozwijać szkolnictwo artystyczne - w 1811 roku powstaje między innymi Szkoła Dramatyczna, którą w 1821 roku przekształcono w Instytut Muzyki i Deklamacji,

a jeszcze później, bo w 1826 roku połączono ją z Uniwersytetem Warszawskim z wydziałem Nauk

i Sztuk Pięknych. Później następuje okres powstań i właśnie w tym okresie między powstaniem styczniowym a listopadowym, następuje regres kulturalno-oświatowy oraz rusyfikacja.

To właśnie w tym czasie Aleksander Wielkopolski swoimi inicjatywami i reformami próbuje coś zmienić. I tak w 1862 roku doprowadził do wydania przez Komisję Rządową Wyznań i Oświecenia Publicznego „Ustawy szkolnej”, która całemu szkolnictwu miała przywrócić język polski oraz miała na celu uwłaszczenie chłopów. Jednakże z powodu powstanie styczniowego ustawa nie została zrealizowana. Także za sprawą Wielkopolskiego, otworzono ponownie w Warszawie polski uniwersytet pod nazwą Szkoła Główna, było to w roku 1862. Posiadała ona 4 wydziały:

- lekarski,

- matematyczno-fizyczny,

- prawa i administracji oraz

- filologiczno-historyczny.

W szkole studiowało 1312 studentów (1863), a w ostatnim roku, naukę ukończyło 1200 absolwentów. W 1869 roku na skutek działań rządu carskiego zmierzających do unifikacji Królestwa Polskiego Z Rosją zlikwidowano szkołę, a w jej miejsce utworzono uniwersytet rosyjski (z językiem wykładowym rosyjskim), który od 1915 roku przekształcił się w Uniwersytet Warszawski.

W 1895 roku powstaje Średnia Szkoła Mechaniczno-Techniczna, ufundowana przez Hipolita Wawelberga oraz Stanisława Rotwanda , troszkę później, bo w 1898 Warszawski Instytut Politechniczny z wykładowym językiem rosyjskim, który w roku 1915 przekształca się w Politechnikę Warszawską.

W tych czasach swoją działalność uświetnił Jan Władysław Dawid (1854-1914), który jako jeden

z najwybitniejszych pedagogów i psychologów polskich, propaguje psychologię i pedagogikę eksperymentalną. Jako pierwszy w Polsce przeprowadza badanie eksperymentalne nad dziećmi, nad ich światem wyobrażeń i pojęć, nad ich myśleniem i inteligencją.

Na polu wychowania przedszkolnego zasłużyła się Maria Weryho - Radziwiłłowiczowa (1858-1944), która założyła własny zakład freblowski (jest to miejsce pobytu dzieci oraz miejsce kształcenia wychowawczyń). W swoich pismach rozwijała także metodykę wychowanie przedszkolnego.

Najcięższe czasy przypadły na okres 1879-1897, wtedy też szkolnictwo zostało całkowicie zrusyfikowane, a likwidacja wielu szkół powodowała wzrost analfabetyzmu.

W tym okresie utrzymały się tylko szkoły prywatne oraz nauczanie domowe („schodzi do podziemia”

i często ukrywa się pod innymi formami działalności). Tutaj zaistniał Uniwersytet Latający - jako nieformalna instytucja kształcenia wyższego.

• Ciekawostka: nazwa tego uniwersytetu wywodzi się od braku stałej siedziby

i ciągłych zmian miejsca wykładów.

Po 1905 roku przekształcił się on w legalne Towarzystwo Kursów Naukowych, które działało

w Warszawie prowadząc wykłady na wydziałach:

- matematyczno-przyrodniczym,

- humanistycznym,

- technologicznym,

- rolniczym.

W roku 1920 zostało przekształcone w Wolną wszechnicę Polską.

W tych latach dochodzi do radykalizacji życia społecznego, powstają postulaty o obowiązkowym, bezpłatnym i bezwyznaniowym nauczaniu wszystkich dzieci, opowiadano się za szkołą powszechną

i świecką, występowano przeciwko rusyfikacji i odzyskaniu niepodległości. Młodzież tworzy liczne „przybudówki” przy partiach politycznych, powstaje mnóstwo związków, które skupiają młodzież szkół średnich i studentów. Kiedy w 1905 roku wybucha w Rosji ruch rewolucyjny, młodzież polska

w Królestwie Polskim opuszcza uczelnie i szkoły rosyjskie, manifestuje i tworzy komitety strajkowe.

Młodzież domaga się szkół takich, które odpowiadałyby „narodowym, kulturalnym i moralnym potrzebom”.

Zabór pruski

W zaborze pruskim, na Śląsku i Pomorzu, szkoły zostały całkowicie zgermanizowane i to na cały okres. Tutaj swoją działalność zaznaczył Ewaryst Estkowski (1820-1856), który założył pierwsze polskie Towarzystwo Pedagogiczne w Poznaniu oraz redagował i wydawał pisma pedagogiczne.

Ewaryst Estkowski

Poświęcił on szczególną uwagę nauczaniu elementarnemu, kształceniu nauczycieli, zagadnieniu szkół realnych, szkół niedzielnych dla starszej młodzieży z warstw chłopskich i robotniczych, zagadnieniu oświaty pozaszkolnej. Według niego, nauczanie elementarne ma ucznia uszlachetnić, kształcić władze umysłowe oraz pozwalać mu przyswajać początki najważniejszych wiadomości.

W okresie Kulturkampfu (1871-1878) następuje pełna germanizacja życia publicznego - zakaz używania języka polskiego w sądach, w urzędach. To doprowadza do walki o język polski, do powstania tajnych organizacji młodzieżowych i kółek samokształceniowych oraz do buntów dzieci.

W Księstwie Poznańskim najbardziej zaczęła się rozwijać polska filozofia i myśl pedagogiczna, do sławy dochodzą tu m.in. takie osoby jak Bronisław Ferdynand Trentowski, August Cieszkowski.

Jednak „patriarchą” życia umysłowego został Karol Libelt(1807-1875), było on nauczycielem, uczestniczył w walkach o wolność, był publicystą, myślicielem, działaczem oświatowym i społecznym.

Wypowiadał się za nową szkołą - szkołą realną, która ma „uszlachetniać pracę i uszlachetniać ducha”.

Karol Libelt

Szkół wyższych w Księstwie Poznańskim nie było. Młodzież by studiować wyjeżdżała na uniwersytety niemieckie, choć w 1857 roku powstało w Wielkopolsce Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk (działa ono do dziś). A oto one:

W latach 1872-1878 istniało Towarzystwo Oświaty Ludowej, które zakładało biblioteki i czytelnie, kolportowało książki, a później pod nazwą Towarzystwo Czytelni Ludowych szerzyło oświatę.

Ok.1826 roku powstała Biblioteka Kórnicka, którą założył Tytus Działyński, przekazując jednocześnie ponad 8 tysięcy woluminów cennych dzieł z własnego zbioru. Od 1953 roku Biblioteka została częścią Polskiej Akademii Nauk.

Zabór austriacki

Podobnie jak w zaborze pruskim, tak i w zaborze austriackim szkolnictwo było germanizowane.

Jednakże w okresie przekształcania monarchii austriackiej w Austro - Węgry

poszczególne kraje zyskiwały własne sejmy oraz samorządy terytorialne.

Galicja uzyskała tutaj najszerszą autonomię, jednak zacofanie gospodarcze tych terenów tzw. ”nędza galicyjska”, przeszkadzało w szerzeniu oświaty wśród dzieci z biedniejszych warstw. Tutaj uświetnił swoją działalność Józef Dietl (1804-1878) wybitny polski lekarz, polityk, profesor, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, a w latach 1866-1874 był prezydentem Krakowa. Dzięki niemu w 1866 roku powołano Szkolną Radę Krajową, gdzie:

• językiem wykładowym stał się język polski,

• następuje zeświecczenie szkół (choć nauka religii pozostaje),

• szkoła ludowa staje się obowiązkowa i bezpłatna,

• powstają udoskonalone seminaria nauczycielskie,

• rozwijają się gimnazja,

• tworzone są szkoły i kursy przemysłowe i rzemieślnicze.

W okresie działania Rady pojawia się tzw. obóz Stańczyków, który chce zapobiec rozwojowi

i postępowi. Chcą oni między innymi:

• podzielić szkoły ludowe na miejskie i wiejskie oraz

• zwiększyć obciążenia finansowe rodziców gimnazjalistów.

Pomnik Józefa Dietla w Krakowie, pl. Wszystkich Świętych,

dłuta Xawerego Dunikowskiego

Józef Dietl, lata 60 XIX wiek

Jednak dzięki politycznemu ruchowi chłopskiemu nie udało się to obozowi i dzieci chłopskie coraz częściej trafiają do gimnazjów, a co za tym idzie, mogą zdawać na uniwersytety.

W 1882 roku we Lwowie powstaje Macierz Polska, założona przez Józefa Ignacego Kraszewskiego, która zajmowała się wydawaniem i rozpowszechnianiem literatury popularnej oraz gazet. Podobne organizacje powstają także na terenie innych regionów. Jednakże ich cel jest taki sam:

• krzewienie i popieranie oświaty w duchu chrześcijańskim i narodowym, poprzez zakładanie

i prowadzenie :

- ochronek,

- szkół powszechnych,

- seminariów nauczycielskich,

- szkół średnich,

- szkół wyższych.

• organizowanie

- czytelni,

- bibliotek,

- uniwersytetów ludowych.

• urządzanie

- odczytów,

- wykładów ,

- pogadanek,

- przedstawień publicznych,

• wydawanie i rozpowszechnianie książek.

Inny znany działacz społeczny Henryk Jordan, również profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, założył w 1889 roku na krakowskich Błoniach - park zabaw, w trosce o zdrowe i kulturalne organizowanie czasu młodzieży. W parku tym były przeróżne urządzenia sportowe: basen, 12 boisk, ścieżki zdrowia

i inne. Można było tu także ćwiczyć lekkoatletykę i gimnastykę, a w razie niepogody były także sale do zajęć, prysznice, szatnie, magazyny. Była również „Mleczarnia” służąca dożywianiu dzieci. Park Jordana dał początek dzisiejszym ogródkom jordanowskim, które można znaleźć w każdym zakątku Polski.

W zaborze austriackim bardzo widoczne zarysowały się dwa centa kultury i nauki w Krakowie i we Lwowie.

Henryk Jordan (1842 - 1907) oraz popiersie w parku Jordana oraz tablica pamiątkowa na ul. Wiślnej w Krakowie.

Park Jordana jesienią

Szkolnictwo elementarne i seminaria nauczycielskie

• Rok 1825 Prusy:

- obowiązek posyłania dzieci do szkoły ludowej;

- zniesiony nadzór konsystorzy ewangelickich na rzecz władzy świeckiej.

• Po roku 1815 rozpowszechnił się w Europie system wzajemnego nauczania, tzw. system monitorialny Bella - Lancastera i trwał on 20-30lat. Polegał on na tym, że zdolniejsi uczniowie, zwani monitorami mieli pod swoja opieką 10 - osobową grupkę uczniów i uczyli ich tego, czego sami się nauczyli od swojego nauczyciela. Oprócz tego kontrolowali ich i promowali do następnej klasy. Nauczyciel natomiast pełnił rolę organizacyjną, nauczał monitorów i udzielał wskazówek dotyczących nauczania

• Program szkoły ludowej:

- religia ma być nauczana systemem „na pamięć”;

- wiadomości ojczyste, przyroda, rysunki tylko w czasie wolnym;

- zakaz kształcenia formalnego, nauka ma się opierać na nauczaniu na pamięć;

- zakaz wykraczania poza podany podręcznik;

- nadzór kościołów nad szkołami.

Kształcenie nauczycieli

Zakładano seminaria nauczycielskie które miały za zadanie:

a). przekazać nauczycielom najważniejsze wiadomości;

b). wprowadzić w sztukę nauczania.

Seminarium trwało 3 lata, gdzie wykształcenie ogólne dawano przez pierwsze 2 lata, natomiast w 3 roku dawano już pedagogiczne. I tutaj przy zakładach powstawały szkoły ćwiczeń.

Po roku 1848 wiedza nauczyciela ma obejmować jednoklasowe szkółki. Program:

• usunięto pedagogikę, dydaktykę, psychologię;

• z nauki języka ojczystego lekturę arcydzieł literatury klasycznej;

• z rachunków ułamki dziesiętne oraz pierwiastki;

• położono nacisk na katechizm, biblię, pieśni kościelne.

Seminaria umieszczano w małych miasteczkach i wsiach, kandydatów zamykano w

Internatach.

W 1872 r. nowa ustawa pozwoliła na bezgraniczne rozwijanie się zarówno szkolnictwa jak

i nauczycielstwa. Pod koniec XIX wieku:

• Szkoła elementarna nie ma już charakteru zawodowego nauczania rolników

i rzemieślników;

• Szkoła elementarna jest instytucją ogólnie kształcącą w stopniu do studiów średnich;

• Udoskonalono metody nauczania jak i podręczniki;

• Wychowano wzorowych nauczycieli;

• Podniesiono wymagania przyjęcia do seminariów;

• Seminarium ma program 4 lat;

• Nauczyciele mają wpływ na rozwój i kierunek szkolnictwa.

Szkolnictwo średnie

• Gimnazjum pruskie

Nad jego organizacją czuwał duch Hegla, który był najwpływowszym filozofem.

Georg Hegel

Pojmował dzieje świata jako stopniowe urzeczywistnianie się idei. Państwo jest jednym z najwyższych wcieleń pierwiastka rozumu. Jego wielbiciele w pruskim ministerstwie oświaty, zasięgali jego rad w sprawie organizacji szkolnictwa. Urząd powołany jest do tego, aby kierować życiem szkoły w każdym drobiazgu za pośrednictwem planów przepisów, rozporządzeń, zleceń, egzaminów i kontroli.

• Gimnazjum kończy się egzaminem dojrzałości i wprowadza do uniwersytetu;

• Zamiast neohumanistycznego wykształcenia formalnego jest encyklopedyczne, czyli ogólne, gdzie uczeń otrzymywał obszerna wiedzę z różnych dziedzin, aby po maturze mógł sobie wybrać kierunek studiów;

• Języki klasyczne jako podstawa, głównie łacina jako narzędzie gimnastyki umysłu;

• Metoda pamięciowa;

• Nauka trwa 8 lat, 11 godzin dziennej pracy;

• Duża ilość lektur, wypracowań, deklamacji, egzaminów;

• Wprowadzenie instytucji zawiadowców, czyli gospodarzy klas. Ich zadanie polegało na kontrolowaniu całego życia uczniów, jego książek, towarzystwa, spełnienie obowiązków kościelnych;

• Prowadzenie się i postępy uczniów oraz nauczycieli był normowany przez dyrektora, którego nadzorowała inspekcja ministerialna;

W pierwszej połowie XIX wieku, z powodu licznej krytyki powyższego programu gimnazjum,

zaczęto wprowadzać zmiany: poprawa warunków higienicznych, wprowadzenie ćwiczeń fizycznych, skrócenie ilości godzin pracy, stopniowe ograniczenie materiału naukowego (głównie filologii klasycznej oraz licznych wypracowań), zaczęto rozkładać materiał nauczania.

• Uniwersytety pruskie we Wrocławiu i Bonn

• Wybitne postacie profesorskie filozofów, filologów, historyków, matematyków, prawników;

• Samodzielne opanowanie dziedziny, prowadzenie ścisłych badań naukowych, źródłowych i wdrażanie do nich młodzieży, co stało się zadaniem profesorów;

• Gwarancja wolności nauki, swoboda wygłaszania własnych opinii u uzasadniania rezultatów swoich badań;

• Brak przepisów co do wykładania materiału, podręczników, brak kontroli;

• Usunięty wpływ władz kościelnych od uniwersytetów, z wyjątkiem teologii;

• Swoboda wewnętrzna: wybór dziekana, powoływanie nowych profesorów, rektora i senatu akademickiego;

• Wolność studiów, bez narzucania ścisłego kanonu;

Wiek XX stanowił stulecie oświaty, główną cechą edukacji było natomiast jej upowszechnienie i demokratyzacja. Następują „eksplozje oświatowe” oraz „kryzysy edukacyjne”. Eksplozje to dynamiczny rozwój edukacji na każdym szczeblu szkolnictwa i wykształcenia - od podstawowego poprzez średnie aż do uniwersyteckiego i pozaszkolnego. Kryzysy natomiast polegały na tym, iż trwają ciągle całe niezagospodarowane „pustynie oświatowe” w kraju i na świecie.

Główne idee i kierunki oświaty to:

• demokratyzacja oświaty przejawiającą się głównie w wyrównywaniu szans edukacyjnych, co odbywa się dzięki tworzeniu odpowiedniej sieci szkół, bezpłatności nauki, tworzeniu systemu stypendiów i bezpłatnych internatów;

• tworzenie instytucji kształcenia dla dorosłych, które umożliwiają uzupełnianie wykształcenia, zmianę kwalifikacji czy też rozwijanie swoich indywidualnych zainteresowań;

• tworzenie jednolitych systemów edukacyjnych,

• zachowanie idei humanizmu, wyrażającej się na przykład w przezwyciężeniu rasizmu,

• zapobieganie selekcji poprzez takie działania jak stosunkowo późne odłączanie szkół średnich od podstawowych oraz zachowanie drożności pomiędzy różnymi typami szkół.

Ustrój szkolnictwa obejmuje następujące szczeble edukacji:

• wychowanie przedszkolne;

• edukacja wczesnoszkolna stanowiąca pierwszy z obowiązkowych szczebli szkolnych, czyli szkoła powszechna;

• gimnazjum - obowiązkowy szczebel szkoły średniej;

• drugi szczebel szkoły średniej - licea ogólnokształcące, szkoły zawodowe itd.,

• studia wyższe - dla rozpoczęcia studiów niezbędna jest matura, jest to nieobowiązkowy szczebel edukacji szkolnej; istnieją również wyższe szkoły zawodowe (szkoły nauczycielskie itp.)

Ważną rolę w uporządkowaniu organizacji szkolnictwa odegrały podstawowe akty ustawodawcze:

• 7 lutego 1919 r. powstał pierwszy oficjalny akt ustawodawczy, dekret:

„O obowiązku szkolnym”, wydany przez Naczelnika Państwa.

Cel dekretu:

• ujednolicenie systemu oświaty;

• obowiązek kształcenia dzieci w zakresie szkoły powszechnej od 7 do 14 lat;

• przejściowe zakładanie szkół powszechnych 4 i 5 - letnich z obowiązkową nauką uzupełniającą do czasu utworzenia 7 - letnich szkół powszechnych.

• 11 marca 1922r. została uchwalona reforma szkolna:

„O ustroju szkolnictwa”, J. Jędrzejewicza i K. Pierackiego:

Ustawa ta dokonała poważnej przebudowy całego systemu szkolnictwa;

• Przedszkole dla dzieci od 3 roku życia;

• Ciekawostka: przedszkola rozwinęły się z dawnych ochronek, które były instytucjami filantropijnymi o charakterze opiekuńczym, przeznaczonymi głównie dla ubogich dzieci. Ich praca miała charakter misji religijnych lub społecznych (pierwsze powstały w końcu XVIII wieku we Francji).

Przedszkole, 1939 r.

• Program szkół powszechnych rozbito na 3 szczeble:

1. obejmował elementarny zakres wykształcenia ogólnego

2. był rozszerzeniem i pogłębieniem szczebla 1

3. przysposabiał młodzież do życia społeczno - obywatelskiego

i gospodarczego.

• Nauka w szkole powszechnej trwała 7 lat i dzieliła się na 3 stopnie szkół:

I. stopień szkoły realizował 1 szczebel programowy z najważniejszymi składnikami 2 i 3 szczebla. Obejmował klasę III (2 lata) i IV (3 lata)

II. stopień szkoły realizował 2 szczebel programowy z najważniejszymi składnikami 3 szczebla. Obejmował klasę VI (2 lata)

III. stopień szkoły realizował program 3 szczebla i miał siedem klas jednorocznych.

• Obowiązek dokształcania ogólnego i zawodowego młodzieży do 18 lat, która wypełniła obowiązek szkolny i nie uczęszczała do żadnej szkoły.

• Szkoła średnia ogólnokształcąca trwała 6 lat i była podzielona na:

* gimnazjum 4 - letnie jednolite pod względem programowym; przyjmowano na podstawie egzaminów wstępnych, po ukończeniu 2 szczebla programowego szkoły powszechnej III lub II stopnia.

*liceum 2 - letnie programowo zróżnicowane na wydziały(klasyczny,

humanistyczny, matematyczno-fizyczny, przyrodniczy), a ich podstawę

dydaktyczną stanowiły odpowiednio dobrane przedmioty; przyjmowano na

podstawie świadectw absolwentów gimnazjum.

• Szkoły zawodowe obejmowały:

- szkoły dokształcające (przyjmowały młodzież pracującą, która podlegała obowiązkowi dokształcenia. Trwały one 3 lata a ich program opierał się na 1

i 2 szczeblu szkoły powszechnej);

- szkoły typu zasadniczego dzieliły się na:

*szkoły stopnia niższego o charakterze praktycznym, oparte na 1 szczeblu programowym szkoły powszechnej, trwały 2 lub 3 lata;

*gimnazja zawodowe dawały przygotowanie praktyczne, teoretyczne i ogólne, oparte na 2 szczeblu programowym, trwały od 2 do 4 lat;

*licea zawodowe wyposażały uczniów w głębsze wykształcenie teoretyczne i ogólne, oparte na programie gimnazjum ogólnokształcącego, trwały 2 -3 lata.

• Szkoły wyższe: uniwersytety, akademie, politechniki były dostępne dla absolwentów wszystkich szkół szczebla licealnego na podstawie uzyskanych świadectw dojrzałości.

W 1944 roku nastąpiła proklamacja Polski jako państwa demokracji ludowej, przez co szkolnictwo polskie przejęło radzieckie tradycje - szkoła realizowała od tego momentu ideał wychowania komunistycznego.

SZKOŁA PODSTAWOWA W JĘDZRZYCHOWIE Z 1945r.

• 15 lipca 1961r. została uchwalona ustawa:

„O rozwoju systemu oświaty i wychowania” pod kierunkiem W. Tułodzieckiego.

Ustawa ta nadała reformie szkolnej ostateczny kształt i moc prawa.

Organizacja szkolnictwa:

• Szkoła podstawowa:

- trwa 8 lat;

- stanowi „organizacyjną i programową podstawę całego systemu kształcenia

i wychowania”;

- obowiązek szkolny obejmuje dzieci od 7 roku życia i trwa „do ukończenia szkoły podstawowej”, najdłużej do ukończenia 17 roku życia.

• Zasadnicze szkoły zawodowe:

- przyjmują absolwentów szkół podstawowych;

- kształcą wykwalifikowanych robotników i rolników;

- mogą być organizowane przy zakładach pracy;

- trwają 2-3 lata w zależności od kierunku nauczania.

• Szkoły przysposobienia rolniczego

- przygotowują do zawodu rolnika młodzież pracującą w rolnictwie, nie uczęszczającej do innych szkół;

- przyjmują absolwentów szkoły podstawowej;

- trwają 2 lata.

• Szkoły średnie:

a). licea ogólnokształcące, 4-letnie, przygotowują młodzież do studiów wyższych i do pracy zawodowej;

b). technika i licea zawodowe, 4 lub 5-letnie, przygotowują do zawodów technicznych oraz dają wykształcenie ogólne, niezbędne do podjęcia studiów wyższych;

Szkoły średnie kończy matura.

• Szkolnictwo wyższe - uniwersytety, akademie, politechniki; ich organizację określała ustawa z 1958 roku:

• http://static1.money.pl/d/akty_prawne/pdf/DU/1985/42/DU19850420201.pdf

Rok 1989 to porzucenie ideologii komunistycznej. Od tej pory Polska była suwerennym

i demokratycznym państwem.

Pod względem płci przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja oraz szkoły wyższe były dostępne dla wszystkich - zarówno dla dziewcząt jak i dla chłopców. W tych czasach nie zwracano tak wielkiej uwagi na pochodzenie, edukacja miała być obowiązkowa dla wszystkich - dla tych biedniejszych i dla tych bogatych.

• 7 września 1991r wprowadzono ustawę o systemie oświaty, głównie:

• Nauczanie religii w szkołach;

• Programy autorskie;

• Funkcjonowanie różnych typów szkół: wyznaniowych, prywatnych.

Ustawa z 1991r została znowelizowana w 1999r.

W myśl zapisów Konstytucji RP każdy ma prawo do nauki. Nauka jest obowiązkowa od 7 do 18 roku życia, ale status instytucji obowiązkowych mają szkoła podstawowa i gimnazjum. Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna i obejmuje:

• Przedszkole dla dzieci od 3 do 6 roku życia. Zerówka dla dzieci 6-letnich nie jest obowiązkowa, jest organizowana w przedszkolach i szkołach.

• Szkoła podstawowa podzielona jest na dwa trzyletnie etapy:

1. etap:

- obejmuje klasy od I do III;

- kształcenie zintegrowane to zajęcia prowadzone przez jednego nauczyciela, który pełni też funkcję wychowawcy;

- nauczyciel nie musi przestrzegać czasu pracy (45-minutowe lekcje);

- uczniowie uczestniczą w zajęciach religii lub etyki, gdzie o uczestnictwie dziecka w zajęciach decydują rodzice;

- mogą być wprowadzone zajęcia dodatkowe, np. j. obcy;

- uczniowie mogą uczestniczyć w zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych oraz zajęciach gimnastyki korekcyjnej, możliwe jest też wprowadzenie innych zajęć dodatkowych dla wszystkich lub grupy członków (decyzje podejmuje dyrektor szkoły);

- dyrektor ma przyznany limit godzin przyznawany szkole na każdy oddział klasowy do wykorzystania w ciągu trzech lat.

2. etap:

- obejmuje klasy od IV do VI; - przedmioty są nauczane przez różnych nauczycieli;

- jeden wychowawca jest odpowiedzialny za swoją klasę;

- naucza się: j. polski, j. obcy nowożytny, matematyka, przyroda, historia

i społeczeństwo, muzyka, plastyka, technika, informatyka, wychowanie fizyczne, religia lub etyka (praktycznie nie realizowana w polskich szkołach).

- od klasy V uczniowie uczestniczą za zgodą rodziców w zajęciach z wychowania do życia w rodzinie;

- w klasie VI uczniowie przystępują do sprawdzianu poziomu wiedzy i umiejętności, który jest jednakowy dla wszystkich uczniów, uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych otrzymują dostosowane arkusze, mogą oni także zdawać egzamin w indywidualnie przystosowanych warunkach. Sprawdzian organizowany jest przez CKE i nie ma wpływu na ukończenie szkoły podstawowej jak i na przyjęcie do gimnazjum.

• Gimnazjum:

- obejmuje młodzież od 13 do 16 lat;

- kształcenie ma charakter ogólny i obejmuje: j. polski, historię, wiedzę

o społeczeństwie, plastykę, muzykę, j. obcy nowożytny, drugi j. nowożytny, matematykę, fizykę z astronomią, chemię, biologię, geografię, informatykę, technikę, wychowanie fizyczne;

- zajęcia artystyczne, zajęcia techniczne, edukacja dla bezpieczeństwa i drugi język nowożytny to przedmioty wprowadzone od roku szkolnego 2009/2010 w wyniku zmiany podstawy programowej, wprowadzona tylko w klasach pierwszych;

- dla uczniów którzy nie uczęszczają na religię, dyrektor powinien zorganizować zajęcia z etyki;

- wychowanie do życia w rodzinie nie jest obowiązkowe;

- nauka w gimnazjum kończy się egzaminem gimnazjalnym, pisanym przez uczniów klas III w kwietniu, termin corocznie ustala dyrektor CKE. Egzamin składa się z dwóch części: humanistycznej i matematyczno-przyrodniczej, a od 2008/2009 również z języka obcego. Wynik egzaminu nie ma wpływu na ukończenie gimnazjum, ale ma znaczenie przy rekrutacji do szkół ponad gimnazjalnych.

• Szkoły ponad gimnazjalne:

a) zasadnicze szkoły zawodowe o okresie nauczania nie krótszym niż 2 lata i nie dłuższym niż

3 lata, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje

zawodowe po zdaniu egzaminu, a także dalsze kształcenie w dwuletnich

uzupełniających szkołach liceach ogólnokształcących i trzyletnich technikach uzupełniających

b) trzyletnie licea ogólnokształcące, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa

dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego,

c) trzyletnie licea profilowane kształcące w profilach kształcenia ogólno zawodowego, których

ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego,

d) czteroletnie technika, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego

kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także umożliwiające uzyskanie świadectwa

dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego,

e) dwuletnie uzupełniające licea ogólnokształcące dla absolwentów szkół zasadniczych

zawodowych, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu

egzaminu maturalnego,

f) trzyletnie technika uzupełniające dla absolwentów szkół zasadniczych zawodowych, których

ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po

zdaniu egzaminu, a także umożliwiające uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu

egzaminu maturalnego,

g) szkoły policealne o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku, których ukończenie

umożliwia osobom posiadającym wykształcenie średnie uzyskanie dyplomu

potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu,

h) trzyletnie szkoły specjalne przysposabiające do pracy dla uczniów z upośledzeniem

umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z

niepełno sprawnościami sprzężonymi, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa

potwierdzającego przysposobienie do pracy.

• Szkoły wyższe

Ustawa o systemie oświaty nie zalicza szkół wyższych do systemu oświaty. W art. 4 ust. 3 Prawa o szkolnictwie wyższym z dnia 30 sierpnia 2005 r. czytamy, iż uczelnie „stanowią integralną część systemu edukacji i nauki”. Stąd też niektórzy zaliczają szkoły wyższe do systemu oświaty, dowodząc że wydzielenie szkół wyższych z tego systemu to tworzenie zbędnych bytów, oparte o wątpliwie i arbitralne kryteria [por. P. Bała, Konstytucyjne prawo do nauki a polski system oświaty, Warszawa 2009, s. 244].

Skala ocen:

Roczne (semestralne) oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych, począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, ustala się w stopniach według następującej skali:

• celujący - 6

• bardzo dobry - 5

• dobry - 4

• dostateczny - 3

• dopuszczający - 2

• niedostateczny - 1

Roczne oceny klasyfikacyjne z zachowania:

• wzorowe

• bardzo dobre

• dobre

• poprawne

• nieodpowiednie

• naganne

W klasach I-III szkoły podstawowej obowiązuje ocena opisowa. Ocenianie bieżące w ciągu roku oraz oceny śródroczne określa statut szkoły.

PODSUMOWANIE:

Wiek XX wnosi rozwój nauk pedagogicznych i psychologicznych, zostaje ”odkryte dziecko” a jednocześnie również „odkryto nauczyciela”. W sposób rewolucyjny określono prawa dziecka, zapewniono mu pełny rozwój indywidualny, uznano jego prawa jak również sprecyzowano rolę i zadania nauczyciela. Rozwijają się badania nad osobowością nauczyciela, talentem i zdolnościami wychowawczymi. Gwałtowny rozwój naukowo-techniczny, gospodarczy i kulturalny wymaga obecnie od nauczyciela stałego podnoszenia poziomu wykształcenia w celu nadążenia za gwałtownie zachodzącymi zmianami. Szkolnictwo ma obecnie wyznaczony za główny priorytet - dostarczanie społeczeństwu wysoko wykwalifikowanych obywateli. Edukacja staje się w głównej mierze przygotowaniem do zawodu.

Ułatwiać to ma cybernetyzacja i technizacja procesów dydaktycznych w nowoczesnej szkole. Coraz częściej mówi się o dydaktyce nie jako o „sztuce” i nie jako o teorii nauczania i kształcenia, lecz jako o technologii nauczania. Sprawę komplikuje współczesny wymóg ustawicznego kształcenia się przez całe życie w celu nadążenia za gwałtownym postępem naukowo-technicznym. Wyraża to idea edukacji permanentnej.

Współcześnie od nauczyciela wymaga się, aby był dobrym specjalistą, budził w młodzieży zainteresowania, umiał korzystać w pracy z ułatwień, jakie daje postęp naukowo-techniczny, chciał i był animatorem różnych poczynań edukacyjno-kulturalnych, miał wyrobiona otwartą postawę, sam prezentował wartościową osobowość, chciał i był życzliwym doradcą zarówno uczniów jak i rodziców. I przede wszystkim był trenerem, osobą motywującą do pracy. 

Przypisy część 1:

- Kupisiewicz Cz., Dydaktyka ogólna, Oficyna Wydawnicza Graf Punkt, Warszawa 2000;

- Leksykon PWN, Warszawa 1998;

- Niemierko B., Kształcenie Szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007;

- Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2003;

- Żegnałek K., Dydaktyka ogólna, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa 2005.

Przypisy część 2:

Przypisy część 3:

- Książka "Pedagogika" pod red. B. Śliwerskiego i Z. Kwiecińskiego,

- Internetowa encyklopedia Wikipedia ; http://pl.wikipedia.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna,

- Portal encyklopedii wiedzy "wiem"; http://portalwiedzy.onet.pl/

- Zdjęcia i ryciny; http://images.google.pl/imghp?client=firefox-a&rls=org.mozilla:pl:official&hl=pl&tab=wi

- Strona Uniwersytetu Warszawskiego; http://www.uw.edu.pl/

- Strona Uniwersytetu Lwowskiego; http://www.zgapa.pl/zgapedia/Uniwersytet_Lwowski.html

EWOLUCJA

EDUKACJI

Przewrót społeczno - polityczny który ogarnął Europę zachodnią i środkową, zaowocował rozwinięciem się badań oraz doświadczeń w dziedzinie wychowania. Sytuacja ta wywołała wysunięcie się na przód mieszczaństwa, głoszącego hasła liberalizmu politycznego i ekonomicznego. W prasie podejmuje się tematy związane z oświatą. Powstają także specjalne towarzystwa których zadaniem jest zakładanie pewnych rodzajów szkół i poparcie oświaty. Te szkoły które już istnieją powracają do życia, a nowe dopiero powstają. Państwa Europy zaczęły tworzyć ministerstwa oświaty. Ich zadaniem było niesienie pomocy społeczeństwom w realizacji planów związanych z oświatą - w myśl teorii liberalnej. Po roku 1860 państwo zostało powszechnie uznane za organ, który ma zwierzchnictwo nad sprawami dotyczącymi wychowania. Uniezależniło się od kościołów…

WIEK XX

„Obywatele Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej maja prawo do nauki. Oświata i wychowanie stanowią jedną z podstawowych dźwigni socjalistycznego rozwoju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. System kształcenia i wychowania ma na celu przygotowanie kwalifikowanych pracowników gospodarki i kultury narodowej, świadomych budowniczych socjalizmu. Rozwój systemu oświaty i wychowania zapewnia każdemu obywatelowi zdobycie wykształcenia podstawowego oraz dostępność wszystkich szczebli i kierunków kształcenia w zależności od zainteresowań i uzdolnień”.

„Nauka jest jak niezmierzone morze (…).

Im więcej jej pijesz,

tym bardziej jesteś spragniony”.

Stefan Żeromski

Uczenie się (według definicji encyklopedycznej) to proces zdobywania

i gromadzenia doświadczeń, w wyniku czego powstają nowe formy zachowania się

i działania lub następuje modyfikacja zachowań i działań wcześniej nabytych. Wskutek uczenia się opanowany zostaje cały system wiadomości, umiejętności, nawyków, przyzwyczajeń, przekonań.

• Uczymy się niezależnie od tego, czy podejmujemy świadomie naukę, czy żyjemy bez większej kontroli nad naszym życiem za pomocą radia, telewizji, prasy, Internetu, rozmów z innymi ludźmi.

• Wiedzę zdobywamy przez cały czas poprzez doskonalenie swoich kwalifikacji

i umiejętności zawodowych oraz ogólnych i proces ten trwa

w zasadzie przez całe nasze życie - tzw. kształcenie ustawiczne.

Musimy się przystosować do ciągłych zmian w otaczającej nas rzeczywistości pod względem ekonomicznym, naukowym, ale też kulturowym. Od tego zależy nasz rozwój społeczno - gospodarczy.

• Rozwijamy się we wszystkich obszarach naszego funkcjonowania, uczymy się nie tylko tego co daje nam wiedzę i umiejętności, ale też tego, co wzbogaca nasze życie i pozwala nam lepiej z niego korzystać.

• Doskonalimy się i przez to pracujemy nad sobą i własnym charakterem, stajemy się lepszymi i ciekawszymi ludźmi oraz inwestujemy w swoje przyszłe sukcesy.

• Książki, kursy, szkolenia są dla nas furtką do poprawnych relacji zarówno z samym sobą jak i z innymi osobami.

• Uczymy się lepiej gospodarować czasem, usprawniamy sposób robienia notatek, zwiększamy szybkość czytania.

• Wspinamy się po kolejnych szczeblach kariery zawodowej, przez systematyczne doskonalenie zawodowe, aktualizowanie wiedzy, poszerzanie kwalifikacji.

• Wiedza nasza wymaga stałego aktualizowania, dlatego musimy cały czas się uczyć aby być „na bieżąco”. Nie skorzystamy np. z podręcznika geografii, z którego uczyli się jeszcze nasi rodzice, gdyż mielibyśmy problemy z odnalezieniem się w dzisiejszej rzeczywistości. Znajomość języka lub obsługi komputera jest niemal obowiązkowa. Trzeba mieć rozeznanie w nowej rzeczywistości, zrozumieć życie, kulturę oraz potrzeby innych.

• Ciągła nauka czyni nas bardziej przydatnymi dla społeczeństwa.

“Jeśli planujesz na rok, zasadź kukurydzę.
Jeśli planujesz na rok, zasadź drzew
Jeśli planujesz na całe życie, szkol i ucz ludzi”
(Guanzi c.645 p.n.e.)

UCZENIE SIĘ JEST INWESTYCJĄ NA CAŁE ŻYCIE

EDUKACJA I KSZTAŁCENIE

---