SZKOŁA JAKO MIEJSCE ŻYCIA I ROZWOJU DZIECKA

	SZKOŁA
tradycyjna - socjalizacja ucznia; - podporządkowana programowi, treściom; wyposażenie ucznia w kompendium informacji; - obraz ucznia przysłania program (bo program jest ważniejszy)	romantyczna - stawia na ucznia jako niepowtarzalna jednostkę; - rozwój osobisty ucznia;	nowoczesna - aktywność jednostki w dobrze zorganizowanej przestrzeni edukacyjnej; - dziecko uczy się wielozmysłowo;

• Szkoła to instytucja, która ma za zadanie nauczać; jest to wyzwanie dla nauczyciela i wyzwanie dla ucznia.

• Szkoła przygotowuje do przyszłych zadań;

• Szkoła to spotkanie z drugim człowiekiem;

• Szkoła, jako organizacja ucząca się - nauczyciel i uczeń uczą się od siebie nawzajem.

Instytucja szkoły:

• Aspekt osobowy:

- to grupa dzieci, ich osobowość;

- nauczyciel, który pracuje z dzieckiem, jego osobowość;

- rodzice, który są sprzymierzeńcami, ale mogą tez przeszkadzać.

• Aspekt materialny:

- wyposażenie sali, pomoce dydaktyczne (jakie są, do czego je wykorzystać);

- aranżacja przestrzeni edukacyjnej;

• Aspekt strukturalno-dynamiczny:

- zasady, reguły, których dziecko musi przestrzegać; (ważne, aby nie narzucać tego z góry tylko ustalić je razem z dziećmi)

PEDAGOGIKA WZAJEMNOŚCI

WARUNKI INSTYTUCJONALNE, ORGANIZACYJNO - ŚRODOWISKOWE

	wiedza
	władza

wzajemność - dzieci uczą się nawzajem od siebie; maja podobny poziom doświadczeń w różnych dziedzinach, co pozwala im wspólnie rozwiązywać problemy; wymyślać nowe rzeczy; działając razem mogą zrobić więcej niż gdyby działali sami;

tutoring rówieśniczy - dziecko jest ekspertem, ma o czymś dużą wiedzę; uczy inne dzieci, przekazuje im informacje;

*************************************************************************************

	Edukacja adaptacyjna	Edukacja emancypacyjna
ISTOTA	Edukacja to zadanie do realizacji (zadanie to ma wykonać nauczyciel, przygotować młodego człowieka do życia w społeczeństwie)	Edukacja to fakt w życiu człowieka (wychodząca od dziecka, dzieciństwo to wartość sama w sobie)
FUNDAMENT	Logika teologiczna (nastawiona na cele; żeby u. dał sobie rade w życiu, żeby był przydatny dla innych; kanon wiedzy, który daje możliwość funkcjonowania w świecie)	Logika aksjologiczna (nastawiona na wartości: prawda, dobro, piękno)
ZAŁOŻENIA	Stałość, niezmienność treści; okresowa weryfikacja	Uznanie zmienności, dynamiki w świecie (świat się zmienia, trudno cos długoterminowo zaplanować)
KIERUNEK	Dojrzałość szkolna - jej pomiar w sferach motorycznej, umysłowej oraz społeczno-emocjonalnej	Osiągnięcie postępów w rozwoju, zmiana zachowań
DZIAŁANIA	Diagnoza wstępna	Diagnoza permanentna
	Konstruowanie planu pracy (roczny, miesięczny, dzienny)	Konstruowanie scenariuszy na bieżąco (uwzględniając rytm pracy dzieci, ich zainteresowania oraz możliwości)
	Szkoła tradycyjna

*************************************************************************************

Co szkoła zmienia w życiu dziecka?

• poszerzenie środowiska społecznego dziecka;

• uczy współpracy;

• zmiana systemu kontroli (kontrola nauczycielska);

• zmiana rodzaju dominującej aktywności:

zabawa -> nauka (przedszkole)

nauka -> zabawa (szkoła)

• wprowadza obowiązki;

• zwiększa samodzielność (d. samo idzie do szkoły);

• zmiana źródeł pozyskiwania informacji (d. może coś przeczytać samo);

• zmiana sposobu uczenia się (powinna pojawić się wielozmysłowość doświadczanie; dominuje niestety tylko przekazywanie treści);

• wejście w świat unormowany regułami (regulaminy, zasady);

• zmiana relacji z rodzicami (osoby znaczące: mama -> pani -> koledzy);

• zmiana relacji z kolegami (chłopcy z chłopcami, dziewczyny z dziewczynami).

„Szkoła powinna być droga dziecka ku sobie samemu, a nie do dogmatów, celów i programów”

W. Paulsen

*************************************************************************************

Integracja sensoryczna - radość dziecka w naturalnym odkrywaniu świata. Dzieciństwo to czas, w którym człowiek bardzo intensywnie się uczy.

Dzieciństwo, jako spontaniczno-reaktywne poznawanie świata:

• układ sensoryczny (poznawanie świata zmysłami; oczy i uszy otwarte);

• aktywność ruchowa;

• synkretyzm myślenia (myślenie całościowe);

• reakcje afektywne (emocje pozwalają d. uczyć się, kierują jego zainteresowaniami; zainteresujmy dzieci, żeby chciały się uczyć);

• własny plan poznania

do 3 r.ż. dziecku uczy się całkowicie w sposób spontaniczny, uczy się tego co chce, w każdych okolicznościach, niejako mimowolnie, a nawet przypadkowo (d. robi to co jest zgodne z jego zainteresowaniami);

3 - 7 r. ż. uczenie nabiera charakteru spontaniczno-reaktywnego czyli dziecko robi to, co chce a chce tego co chce nauczyciel tzn. uczy się wtedy kiedy program nauczyciela staje się jego programem;

od 6 - 7 r.ż. dziecko jest gotowe do uczenia się reaktywnego a więc odbywającego się pod kierunkiem nauczyciela i przy jego współpracy; d. potrafi odrzucić swoje potrzeby i uczyć się tego co chce nauczyciel;

*************************************************************************************

Współczesna koncepcja kształcenia:

- celem integracji jest całościowe postrzeganie człowieka w procesie nauczania i otaczającej go rzeczywistości (do szkoły nie chodzi sama głowa, ale też ciało i emocje - wszystko ma być aktywne!!!);

- całościowe poznanie rzeczywistości (nie szufladkujemy wiedzy).

Dziecko, jako indywidualność

Kiedy przychodzi do naszej klasy „Jaś” nie wiemy, jaki jest; nie mamy do niego instrukcji obsługi. „Jaś” ma swoje preferencje sensoryczne ( np. lepiej uczy się, gdy przekazujemy mu wiedzę słowem mówionym, niż gdy czyta) oraz swoje własne wzorce myślowe. Musimy dziecko dobrze poznać, aby je dobrze uczyć.

Pamiętajmy, że każde dziecko jest inne: inaczej się uczy, odbiera świat, dokonuje obróbki intelektualnej; Trzeba świadomie podjąć takie działania, które dotrą do jak największej liczby dzieci, żeby każdy miał coś dla siebie.

Integracja sensoryczna to organizacja informacji odbieranych przez nasze ciało do celowego wykorzystania (ciało - zmysły, umysł, emocje, ruch).

*************************************************************************************

PROCES ORGANIZOWANIA INFORMACJI

• ZMYSŁY I UMYSŁ

DOTYK WZROK SŁUCH SMAK WECH

NAUCZYCIEL PRZEKAZUJE INFORMACJE, DZIECKO BUDUJE OSOBISTE STRUKTURY WIEDZY

• RUCH

co daje dziecku ruch?

• mielinizacja komórek nerwowych (szybsze połączenia nerwowe):

• dotlenienie mózgu;

• lepsza koncentracja;

• lepsza paca zmysłów;

• lepsze zapamiętywanie informacji na poziomie fizycznym i intelektualnym;

• wyrażanie myśli, przeżyć, emocji;

• EMOCJE

• interpretacja rzeczywistości

• wyrażanie osobistego stosunku do świata

*********************************************************************************************

CIAŁO

UMYSŁ NAUCZANIE

EMOCJE

Czynniki wpływające na efektywność kształcenia:

• właściwy stan ducha i umysłu, pozytywne nastawienie do działań, ciekawość, co będzie, chęć poznania świata;

• ciekawa prezentacja tematu (wyjście gdzieś, spotkanie z kimś)

• twórcze i kreatywne myślenie (nie podajemy nic na tacy - to nie ma być transmisja informacji; stawiamy przed dziećmi problemy do rozwiązania - taka wiedza jest trwalsza)

• aktywizacja dostępu do zapamiętanego materiału (tworzenie powiązań miedzy „szufladami”, nowe strategie zapamiętywania i odnajdowania wiedzy);

• praktyczne zastosowanie i powiązanie zdobytej wiedzy (wiedza powinna być użyteczna, powinna dać się wykorzystać - idź z dziećmi do parku i zobacz roślinki a nie pokazuj na obrazkach).

Spośród zajęć wybieramy te, które rozjaśnią życie w klasie, będą zgodne z zainteresowaniami dzieci, sprawią, ze to nie wiedza będzie gonić za dziećmi, ale dzieci za wiedzą.

*************************************************************************************

integracja w edukacji wczesnoszkolnej

poziomy integracji

Scalanie na poziomie zewnętrznym	Scalanie na poziomie wewnętrznym
Nie różne przedmioty, ale nauczanie zintegrowane, bloki tematyczne, wszystko razem (zmiana zapisu w dziennikach), brak podziału na treści realizowane w poszczególnych latach.

Stawiamy przed dziećmi problem np. Czy przyszła już wiosna?

• d. musza wiedzieć, po czym to poznać;

• d. planują wycieczkę; musza wiedzieć, co zabrać, co będzie potrzebne a co nie;

• planowanie to kompetencja ponadprzedmiotowa;

• problem, nowość, naukowość, problemowość, eksploracyjność;

*************************************************************************************

INTEGRACJA W EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ

• cele autogenne (powinny pochodzić od dziecka, wynikać z jego potrzeb i możliwości tymczasem jest tak, że to nauczanie wyznacza cele);

• integracja treści (metody aktywizujące);

• wykorzystanie przedwiedzy ucznia;

• stopień swobody dany dziecku (dajmy dziecku trochę swobody - wybierz kredkę, którą chcesz a nie proszę to narysować czerwona kredka!); proste wybory, które przygotowują do wyborów w dorosłym życiu;

• organizacja czasu zajęć (dostosowanie czasu lekcji do możliwości psychofizycznych dzieci - jak dzieci są zmęczone to trzeba przerwać zajęcia, ale nie przerywać jak są czymś zafascynowane tylko, dlatego że minął określony czas i „jest czas na przerwę”);

• organizacja przestrzeni (wyznaczenie kącików wypoczynku);

• relacja nauczyciel - uczeń (nauczyciel pomaga);

• tworzenie zespołu klasowego;

• różnorodność ofert edukacyjnych.

*************************************************************************************

************************************************************************************

DOKUMENTY WYZNACZAJĄCE KIERUNKI PRACY PEDAGOGICZNEJ NAUCZYCIELA W KLASACH I - III

EDUKACJA WCZESNOSCKOLNA

- edukacja w szkole podstawowej trwa sześć lat i obejmuje dzieci w wieku 6 - 12 lat;

- w tym edukacja wczesnoszkolna trwa trzy lata i dotyczy dzieci 7 - 9 letnich;

- ramy organizacyjne i programowe funkcjonowania szkół podstawowych określa Ustawa o systemie oświaty (1991).

RODZAJE SZKÓŁ PODSTAWOWYCH:

ORGAN NADZORUJACY - KURATORIUM

• szkoły publiczne

• szkoły niepubliczne

• szkoły prywatne

• szkoły integracyjne i specjalne

ORGAN PROWADZĄCY - SAMORZĄD TERYTORIALNY

*************************************************************************************

UJĘCIE MODELOWE EDUKACJI

DAWNY SYSTEM NAUKA	OBECNY SYSTEM UCZEŃ
- specjalizacja; - ilość (im więcej tym lepiej); - przedmiotowość; - instytucjonalizm; - masowość (w całej Polsce zawsze to samo).	- integracyjność; - jakość (mniej a lepiej); - podmiotowość; - wymiar osobowy; - indywidualna droga rozwoju. (to są założenia, w praktyce to wygląda niestety inaczej)

• PODSTAWA PROGRAMOWA

wyznacza kierunki działania; jest jedna dla wszystkich; wyznacza ramy kształcenia na danym etapie

P.P. kształcenia ogólnego obowiązująca na danym etapie kształcenia to zestawy celów, treści, zadań wychowawczych i umiejętności, jakie mają zdobyć uczniowie, które są potem uwzględniane w programach nauczania oraz umożliwiają ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych.

• program nauczania

wynika z podstawy programowej na danym poziomie nauczania;

P.U. jest to opis działań nauczyciela, które umożliwiają realizację zadań edukacyjnych zamieszczonych w P.P. kształcenia ogólnego;

są różne programy zatwierdzone przez MEN; nauczyciel wybiera jeden z nich; program można również napisać samemu (musi zostać zatwierdzony); każdy program wymaga akceptacji RP i pozytywnej opinii RS.

• obudowa metodyczna

pakiet edukacyjny to podręczniki; są różne; najczęściej do danego programu są odpowiednie podręczniki; podręczniki dopuszczone do użytku szkolnego są wpisane w listę MEN - wykaz podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego. Pakiety edukacyjne dla ucznia i nauczyciela; książka to nie to wszystko, co uczeń umieć powinien, w książkach czasem jest za dużo, im cieńsza książka tym lepiej.

*************************************************************************************

• STRUKTURA PODSTAWY PROGRAMOWEJ

• struktura programu nauczania

	Szczegółowe cele edukacyjne
	Materiał nauczania uwzględniający treści zawarte w podstawie programowej
	Procedura osiągania celów; jakie procedury stosować
	Opis założonych osiągnięć ucznia i propozycje metod ich oceny (co d. umie)
jeśli program odpowiada na te pytania to jest DOBRY!!!

• STRUKTURA PROGRAMOWA SZKOŁY

Działania szkoły określa:

- szkolny zestaw programów nauczania;

- program wychowawczy szkoły;

- program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska;

*************************************************************************************

ŹRÓDŁA INFORMACJI W PROCESIE KSZTAŁCENIA

NAUCZANIE I WYCHOWANIE	dostarczanie	WIADOMOŚCI O  OKREŚLONEJ TREŚCI
			udostępnianie

TREŚCI KSZTAŁCENIA

czego uczyć?

Ujęcie statyczne	Ujęcie dynamiczne
zestawy umiejętności, wiadomości, postaw	wiedza czyli materiał nauczania; zmiany, które mają zajść w posiadanych wiadomościach; czynności, które sprawią, że te zmiany zajdą

Treści kształcenia to system, na który składa się cele, materiał i wymagania przetwarzane w postaci

Wymiary treści kształcenia

operacyjny	informacyjny	wynikowy
Zamierzone właściwości uczniów wyrażające się opanowaniem przez nich określonych czynności; zaplanowane zmiany w uczniach	Zaplanowana informacja przedmiotowa, międzyprzedmiotowa lub ponadprzedmiotowa podporządkowana celom, wykorzystana w toku uczenia się; wiedza, którą chcemy dziecku udostępnić	Oczekiwane osiągnięcia uczniów przewidziane programem nauczania; efekty dokonanych zmian w uczniu;

*************************************************************************************

*************************************************************************************

TRÓJWYMIAROWY MODEL TREŚCI NAUCZANIA

Na trójwymiarowy model treści nauczania składają się:

• materiał nauczania to uporządkowana informacja rzeczowa; aspekt informacyjny

• cele nauczania opisują zamierzone czynności uczniów, do ich formułowania (sposób operacyjny używa się taksonomii celów); aspekt uczniowski;

• wymagania programowe to zamierzone osiągnięcia ucznia wynikające z programu nauczania (a więc formułowane przez autora programu).

1. TREŚĆ PLAMOWAMA

treść przygotowana w trakcie planowania procesu dydaktycznego (przygotowanie zajęć; środków

2. TREŚĆ POZNANA

treść nauczana w trakcie procesu kształcenia; prowadzenia zajęć;

3. TREŚĆ OPANOWANA

treść po zakończeniu procesu dydaktycznego; to co uczeń będzie wiedział;

*************************************************************************************

Cele edukacji zintegrowanej (Cywińska)

• wspieranie wszechstronnego, harmonijnego rozwoju wszystkich uczniów w sferze fizycznej, intelektualnej, psychicznej i emocjonalnej;

• nabywanie wiedzy o sobie i otaczającej rzeczywistości;

• kształtowanie umiejętności formułowania wniosków i spostrzeżeń;

• inspirowanie do działania w różnych obszarach rzeczywistości; uczenie się doświadczenie, działanie, manipulowanie;

• wspieranie pozytywnej motywacji do podejmowania działań i stwarzanie możliwości osiągania sukcesu;

• zdobywanie umiejętności konstruktywnego uczestnictwa w życiu i pracy rodziny, klasy, szkoły, środowiska;

• rozwijanie umiejętności komunikowania się, współpracy;

• wdrażanie do posługiwania się językiem ogólnopolskim, kształtowanie umiejętności w procesie mówienia, pisania, czytania, liczenia oraz działań artystycznych;

• wdrażanie do posługiwanie się językiem matematycznym, technicznym, muzycznym.

MATERIAŁ NAUCZANIA

obszary zadań	obszary edukacyjne
- Poznawanie świata i siebie - Aktywność w świecie konkretnym i symbolicznym - Stosunek do świata i siebie (samoocena)	- Edukacja polonistyczna - Edukacja matematyczna - Edukacja społeczno - przyrodnicza - Edukacja plastyczno - techniczna - Edukacja muzyczna - Edukacja ruchowo - zdrowotna

*************************************************************************************

EFEKT KSZTAŁCENIA

WIEM, ŻE - wiedza deklaratywna ROZUMIEM - etap kompatybilny: wiedza deklaratywna przekształca się w wiedzę proceduralną UMIEM - wiedza proceduralna, „wiem, jak” DAM SOBIE RADĘ - motywacja, pozytywne nastawienie ********************************** W modelu tym wyodrębniony jest blok pamięci deklaratywnej i proceduralnej, które łączy pamięć operacyjna. Pamięć deklaratywna przechowuje, wzmacnia i wydobywa istniejący zapis, natomiast pamięć proceduralna jest pewnym systemem procedur. Można wymienić trzy podstawowe cechy różniące te dwa rodzaje wiedzy: 1. Wiedzę deklaratywną posiadamy w sposób zerojedynkowy ("wszystko", albo "nic"), natomiast wiedzę proceduralną można posiadać w różnym stopniu. 2. Wiedzę deklaratywną nabywamy dyskretnie, gdy dowiadujemy się o jakimś fakcie, a wiedzę proceduralną nabywamy stopniowo wykonując określone czynności. 3. Wiedzę deklaratywną można zakomunikować innym werbalnie, natomiast wiedzę proceduralną można jedynie zademonstrować.

SYLWETKA ABSOLWENTA

• ciekawy świata;

• otwarty

• chętny do podejmowania działań;

• korzystający z różnych źródeł wiedzy;

• szanuje swoją rodzinną miejscowość, ojczyznę;

• potrafi wypowiadać się, czytać, słuchać, liczyć;

• współuczestniczy w życiu klasy, grupy rodziny, społeczeństwa itp.;

• potrafi troszczyć się o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych;

• potrafi godzić własne dobro z dobrem innych osób;

• posiada wiedzę o sobie;

• jest odważny w wygłaszaniu sądów i opinii;

ZADANIA NAUCZYCIELA

„Dajmy dzieciom »skrzydła«, by mogły się rozwijać” Korczak

„Póki program dziecka nie stanie się programem nauczyciela trudno spodziewać się efektów we wspieraniu dziecka w jego rozwoju” Wygotski

*************************************************************************************

Aktywizująca strategia kształcenia i metody wyzwalające aktywność dziecka. Jest najbardziej skuteczna, jest przeciwieństwem „podawania wiedzy na tacy”.

Dziecko jest mentorem, bada, doświadcza. Uczeń gra rolę aktywnego poszukiwacza wiedzy i samodzielnie, w wyniku podjętych działań tak psychicznych jak i fizycznych, konstruuje własne rozumienie świata, którym się otacza.

Nauczyciel tworzy dziecku warunki do zdobywania doświadczeń (kreuje te warunki); a także pobudza uczniów do działania i utrzymania tych zainteresowań; ukierunkowuje je.

ZAŁOŻENI8A STRATEGII AKTYWIZUJĄCEJ

• uczeń - aktywnym poszukiwaczem;

• nauczyciel, jako refleksyjny agent (obserwuje działania dziecka i modyfikuje ofertę edukacyjną zgodnie z jego potrzebami);

• idea podmiotowości - podmiotowe traktowanie ucznia;

• epizody wspólnego zaangażowania - dziecko nie jest w stanie przez cały czas (np. 4h) angażować się na 100% w proces edukacyjny, musimy próbować wyłapać ich uwagę poprzez atrakcyjny;

• partnerstwo poznawcze (wspólnie odkrywajmy świat, spójrzmy na świat oczami dziecka, uczmy się wzajem od siebie; dobrze jest mieć świadomość jak dziecko konstruuje wiedzę;

• uczenie w kontekście - informacje nie mogą być oderwane, muszą wynikać z czegoś;

• intencjonalność ucznia (celowość);

• kooperatywny charakter ucznia (wzajemność, tutoring);

• generatywne uczenie się; uczenie się twórcze, dzięki informacjom, które dziecko otrzymuje.

PLAN DZIAŁANIA

• zorganizowanie sytuacji edukacyjnej; (np. koleżanka jest chora, długo nie chodzi do szkoły, co możemy dla niej zrobić?)

• samodzielny wybór zadań (dobrze jest dać większą ofertę, aby dzieci mogły wybrać); dzieci decydują, że piszemy list

• organizacja przestrzeni;

• aranżowanie sytuacji;

• ekstrapolacja;

• dziecięce egzemplifikacje (odniesienie wiedzy dzieci w nowych sytuacjach (np., kiedy jeszcze można napisać list).

Metoda aktywizacyjna wywodzi się z grupy metod problemowych. Jest grupa metod charakteryzujących się tym, że w procesie kształcenia aktywność podmiotu uczącego się (ucznia) przewyższa aktywność podmiotu nauczającego (nauczyciela).

Metoda aktywizująca to sposób pracy nauczyciela z uczniem polegający na takim organizowaniu sytuacji edukacyjnych, że wiedza osobista ucznia traktowana jest tu jak tabela do wprowadzenia nowych informacji, a proces restrukturyzacji wiedzy zależy od podejmowanych przez ucznia zadań.

Obszar wyzwolenia aktywności dziecka.

Uczeń spełnia się w rolach - poszukiwacza wiedzy, odkrywcy, użytkownika wiedzy, członka zespołu.

Styl uczenia się - słuchowiec, wzrokowiec, kinestetyk - metody aktywizacyjne można tak zorganizować, że każdy znajdzie coś dla siebie.

8 inteligencji (opracował Profesor Howard Gardner z Uniwersytetu Harvarda)

• Inteligencja językowa - jest to nasza umiejętność czytania, pisania i porozumiewania się za pomocą słów - doskonale rozwinięta u pisarzy, dziennikarzy, poetów i mówców.

• Inteligencja logiczna lub matematyczna - nasza umiejętność rozumowania oraz liczenia. Najlepiej jest rozwinięta u ekonomistów, naukowców, inżynierów, prawników i księgowych.

• Inteligencja wizualno-przestrzenna - umiejętność malowania, rysowania, robienia artystycznych fotografii, rzeźbienia lub wyobrażania sobie trójwymiarowych kształtów - doskonale rozwinięta u nawigatorów i artystów.

• Inteligencja muzyczna - umiejętność układania piosenek, śpiewania, gry na instrumencie, pisania wierszy, a także stosowania rymu i rytmu. Szczególnie rozwinięta u kompozytorów, dyrygentów, muzyków.

• 
  Inteligencja ruchowa - zdolności manualne oraz umiejętności sportowe - dobrze wykształcone u gimnastyków, tancerzy, rzemieślników i sportowców a także chirurgów.

• Inteligencja przyrodnicza - umiejętność rozumienia praw natury i postępowania zgodnie z nimi - dobrze rozwinięta u biologów, rolników i osób działających na rzecz ochrony przyrody.

• Inteligencja interpersonalna (społeczna) - umiejętność nawiązywania kontaktów z innymi osobami - rozwinięta u sprzedawców, nauczycieli i przywódców.

• Inteligencja intrapersonalna (refleksyjna) - umiejętność skupienia uwagi na swoich uczuciach, umiejętność wyciągania wniosków z przeżytych doświadczeń i umiejętność planowania. Ten rodzaj zdolności wiąże się u niektórych ludzi z wielką intuicją.

************************************************

Podział metod aktywizujących

Wśród metod aktywizujących możemy dokonać wewnętrznego podziału. Za Jadwigą Krzyżewską wyróżnić, można metody:

• Metody integracyjne - odprężają, relaksują, wprowadzają w dobry nastrój i życzliwą atmosferę, zapewniają bezpieczeństwo w grupie, gwarantują poczucie tożsamości, uczą efektywnej komunikacji: „pajęczynka”, „wrzuć strach do kapelusza”, „graffiti”, „krasnoludek”, „kwiat grupowy”

• Metody definiowania pojęć - celem jest nauka analizowania i definiowania pojęć, ale też negocjacji i przyjmowania różnego stanowiska: „burza mózgów”, „mapy pojęciowe”, „kula śniegowa”

• Metody hierarchizacji - uczą klasyfikowania i porządkowania wiadomości w relacjach niższości i wyższości: „piramida priorytetów”, „diamentowe uszeregowanie”

• Metody twórczego rozwiązywania problemów - uczą krytycznego i twórczego myślenia i łączenia wiedzy z doświadczeniem: „kolorowe kapelusze”, „rybi szkielet”, „dywanik pomysłów”, „6, 3, 5”

• Metody pracy we współpracy - uczą współpracy i akceptacji indywidualnych różnic, pracy w grupie, razem z grupą: „zabawa na hasło”, „układanka”

• Metody diagnostyczne - polegają na zbieraniu informacji o przebiegu i wynikach określonego stanu rzeczy: „metaplan”, „obcy przybysz”, „procedura U”

• Metody dyskusyjne - uczą dyskusji, prezentowania własnego stanowiska: „debata za i przeciw”, „dyskusja panelowa”, „dyskusja punktowana”, „akwarium”

• Metody rozwijające twórcze myślenie - uczą myślenia twórczego i odkrywania swoich predyspozycji, swoich zdolności: „słowo przypadkowe”, fabuła z kubka”

• Metody grupowego podejmowania decyzji - preferują efektywne uczestnictwo w dyskusji o i uczą odpowiedzialności za swoje i grupowe decyzje oraz podejmowania decyzji na podstawie faktów: „drzewko dyskusyjne”, „pustynia”, „6 par butów”

• Metody planowania - pozwalają uczniom planować rzeczywistość, fantazjować, marzyć i planować urzeczywistnianie swoich marzeń: „gwiazda pytań”, „planowanie przyszłości”

• Gry dydaktyczne - uczą przestrzegania reguł, właściwej radości z wygranej i umiejętności przyjmowania przegranej: „magiczny kalkulator”, „dziwne powiedzonka”

• Metody przyspieszonego uczenia się - szybkie przyswajanie wiedzy: „techniki szybkiego czytania”, „haki pamięciowe”, „łańcuchowa metoda skojarzeń”

• Metody ewaluacyjne - pozwalają dokonywać oceny siebie, innych, uczą przyjmowania krytyki: „termometr uczuć”, „smile”, „kosz i walizeczka”, „tarcza strzelecka”

Podział metod aktywizujących procesy uczenia się wg. Małgorzaty Taraszkiewicz.

M. Taraszkiewicz niezmiennie od lat propaguje podział na 16 grup metod - podział naturalny i łatwy do zapamiętania. Są to kolejno:

• Wykład - żeby uczeń poznał określony kontekst, dla wprowadzenia i podsumowania większych partii materiału.

• Czytanie - żeby czytał ze zrozumieniem i rozumiał cudze myśli, różne konteksty.

• Pisanie - żeby umiał właściwie i w rozmaity sposób wyrażać swoje myśli.

• Dyskusja - żeby doświadczył rozmaitości poglądów i ocen oraz umiał przedstawiać, bronić i korygować własne stanowisko.

• Pytania i odpowiedzi - żeby umiał się dziwić i dociekać.

• Pokaz, demonstracje - żeby zobaczył na własne oczy pewien wycinek opowiadanej rzeczywistości.

• Gry dydaktyczne - żeby poznawał różne strategie para-życiowe

• Granie ról - żeby rozumiał strukturę i dynamikę roli

• Drama - żeby poczuł, przeżył na własnej skórze

• Symulacje - żeby trenował określone umiejętności w bezpiecznym kontekście

• Analiza przypadku - żeby uczył się na doświadczeniach innych

• Karty dydaktyczne - żeby wiedział co/jak/kiedy ma robić

• Organizacja graficzna - (mapy mentalne, linie czasu) - żeby nauczył się „obrazów myśli” i myślenia w kategoriach procesów i chronologii

• Metody kreatywne - twórczego rozwiązywania problemów - żeby poszerzać pole możliwości i horyzonty wyobraźni

• Ćwiczenia - żeby poprzez praktykę dochodzić do sprawności w określonym wycinku lub dziedzinie

• Metody zintegrowane - (tzw. metoda projektu) wykorzystujące w skumulowany sposób założenia i efekty edukacyjne różnych metod do realizacji długofalowej akcji dydaktycznej oraz także dla umożliwienia doświadczenia współpracy grupowej.

Pierwszy rodzaj metod modeluje sprawne mówienie (czyli tak naprawdę - sprawne myślenie) - umiejętność podstawową dla komunikacji, najbardziej żywotnego procesu jaki zachodzi między ludźmi. Do tej grupy należą następujące metody: wykład, pytania i odpowiedzi oraz dyskusja.

Kolejne metody to czytanie i pisanie - składowe sztuki komunikowania się. Mówienie, czytanie i pisanie to megaumiejętności, które na ogół nie są ulokowane w świadomości nauczycieli, jako metody nauczania, ale przecież właśnie na nich zasadniczo opiera się cały proces dydaktyczny! Tradycyjna szkoła zakłada (cicho), iż te umiejętności nabywane są „same przez się”, a przedmiotem uwagi w praktyce stają się jedynie własności techniczne (np. pisanie bez błędów ortograficznych, czytanie względnie płynne, mówienie „na temat” lub „do rzeczy”).

Dalej znajduje się pakiet umiejętności oparty o metodę obserwacji. Także i w tym przypadku, istnieje pewna niedobra tradycja zakładająca, iż umiejętność patrzenia (lub obserwacji) jest wrodzoną umiejętnością ucznia!

Kolejne metody związane są z poruszaniem się w para-rzeczywistości, rzeczywistości Gry, będą to: gry dydaktyczne, granie ról, drama, symulacja. Te metody - w przestrzeni zdarzeń edukacyjnych, są raczej średnio popularne. Prawdopodobnie z powodu traktowania ich jako metody „niepoważne”, kłopotliwe (w sensie nie-możności kontroli efektów nauczania oraz utrzymywania dyscypliny), trzeba się do nich przygotować!

Do metod najmniej popularnych i najrzadziej wykorzystywanych w szkole należą - głównie z powodu ich małej znajomości lub powodów wymienionych wyżej: karty dydaktyczne, analizy przypadków, organizacje graficzne, metody aktywności kreatywnej i zintegrowanej.

Pozostały jeszcze ćwiczenia. Ta metoda pracy - choć bardzo popularnie wykorzystywana w szkole, jest tradycyjnie realizowana nieco „niemetodycznie”, choć jest według mnie najważniejsza ze wszystkich, ze względu na cel i sens edukacji dzieci w szkole!

*************************************************************************************

Dzięki metodom aktywizującym dziecku uczy się:

• działać (działanie to ma charakter twórczy) i współdziałać: moje potrzeby = potrzeby innych;

• porozumiewać się;

• odkrywać własne indywidualne cechy;

• patrzeć w głąb siebie (pragnienia, uczucia);

Nauczyciel aktywizujący:

• stymuluje rozwój ucznia, podtrzymuję postawę zaciekawienia światem;

• otwarty na dziecko i siebie samego;

• pokazuje dzieciom, że można inaczej pojmować te same zjawiska, procesy;

• wychodzi z propozycjami działań, które są zgodne z możliwościami poznawczymi ucznia;

• nauczyciel jest partnerem dziecka w sensie poznawczym - akceptuje fakt, że każde dziecko ma prawo do indywidualnych interpretacji, osobistego nadawania sensu i znaczeń różnym faktom, wydarzeniom.

Dlaczego metody aktywizujące?:

• są atrakcyjne;

• stwarzają warunki ułatwiające uczenie się;

• uwzględnia różne style uczenia się;

• dlatego, że w szkołach nadal preferowane są tradycyjne metody nauczania (trzeba to zmienić);

• metody te wykorzystują cykl uczenia się doświadczeniowego (wg D. Kolb'a)

MODEL UCZENIA SIĘ DOŚWIADCZENIOWEGO WG D.KOLB'A

Doświadczenie, jako kategoria poznawcza daje uczniom możliwość swoistego „przeżycia” i zobaczenia „od środka” treści kształcenia. Istotą doświadczenia jest przeżywanie sytuacji, która dzieje się obecnie albo miała miejsce w przeszłości. Edukator poprzez wykorzystywanie różnych metod (np. dyskusja, gry dydaktyczne, odgrywanie gól) wprowadza uczestników w doświadczenie. Istotną rolę odgrywa jasny instruktaż oraz wywołanie zainteresowania uczestników.

Koncepcja cyklu nauki wg D. Kolb'a zakłada:

• cykliczność procesu nauki

• dobór metod nauczania w taki sposób, aby poszczególne etapy cyklu uczenia się zostały odpowiednio ustrukturyzowane

• pełne zaangażowanie uczących się w aktywne analizowanie swoich doświadczeń

• dokonywanie przez uczących się selektywnej refleksji dotyczącej ich własnych doświadczeń

• zaangażowanie uczących się w proces analizy swojej nauki

• możliwość wykazania się przez uczniów niezależnością wobec nauczyciela

• otwartość na doświadczenie oraz dokonanie oceny własnych doświadczeń

Cykl uczenia się doświadczalnego

Model uczenia się zgodnie z cyklem Kolb'a zakłada istnienie poszczególnych faz, do których należy dopasować odpowiednią metodologię i zasady postępowania: 1. Dostarczenie doświadczeń - dostarczenie uczniowi skonkretyzowanych doświadczeń (związanych z przeżyciem) 2. Ocena doświadczeń oraz refleksja nad nimi - na tym etapie uczniowie wyrabiają sobie własne zdanie poprzez ogląd danego doświadczenia 3. Zwiększenie wiadomości doświadczenia - na tym etapie należy zastosować metody podnoszące u uczących się świadomość własnych doświadczeń; następuje konceptualizacja doświadczanych zjawisk i procesów 4. Planowanie z myślą o przyszłych doświadczeniach - ten etap odnosi się do metod przygotowujących do przyszłych doświadczeń (np. planowanie działań o wzrastającej samodzielności)

• szczególną rolę w procesie zdobywania wiedzy przypisuje się interakcji i rzeczywistemu kontaktowi z nauczycielem oraz pozostałymi członkami grupy. W procesie zdobywania wiedzy ważne jest zaangażowanie wszystkich zmysłów.

To, czego wysłucham - zapomnę;

to, czego wysłucham i zobaczę - zapamiętam;

to, czego wysłucham, co zobaczę i o czym będzie można z kimś podyskutować - zaczynam rozumieć;

to, czego wysłucham, co zobaczę, przedyskutuję i zrobię - pozwoli mi zdobyć wiedzę i umiejętności;

to, czego nauczę innych - doprowadzi mnie do mistrzostwa.




Każda z form pracy nauczyciela uczniem charakteryzuję się różnym stopniem % zapamiętywanego przez uczestników materiału. Procentowy udział zmysłów w procesie uczenia się (w kontekście zapamiętywania) przedstawia się następująco:

uczący się zapamięta:

* 10 % tego, co usłyszy

* 20 % tego, co zobaczy

* 40 % tego, o czym rozmawia

* 90 % tego, co robi

**************************************************************************************************************************************************************************

PLANOWANIE PRACY

Działanie pedagogiczne:

• Projektowanie:

• orientacja;

• planowanie (czas, zadania, środki, osoba);

• ideacja (wyobrażanie sobie tego);

• ewaluacja.

• Realizacja:

• zabezpieczenie warunków i wprowadzenie do sytuacji dydaktyczno - wychowawczej;

• realizacja kontaktu pedagogicznego;

• ewaluacja (podsumowanie i refleksja).

• Refleksja:

• weryfikacja projektowanie (zweryfikować Pomysły);

• weryfikacja realizacji (zweryfikowanie działań);

• kontrola pedagogiczna.

Planowanie to przemyślane przewidywanie przebiegi procesu kształcenia zgodnie z przyjętym projektem przewidywanych czynności, obejmujących listę zadań do wykonania.













PLANOWANIE:

• zwiększa skuteczność nauczania i wychowania (osiąganie celów);

• lepsze wykorzystanie zasobów wiedzy, motywacji, środków;

• pomniejszenie wpływów czynników organizujących kształcenie;

• świadoma kontrola nad przebiegiem i wynikami kształcenia;

• upodmiotowienie ucznia (tylko, jeśli w planie uwzględni się jego potrzeby);

• rytmiczność osiągania celów i zadań;

• ustrukturyzowane czynności uczniów i ich wiedzy;

• koordynacje i integracje kształcenia w szkole;

• modyfikacja i unowocześnienie kształcenia;

• samoocena pracy dydaktycznej.

*************************************************************************************

CECHY DOBREGO PLANU





















*************************************************************************************ETAPY PLANOWANIA

(Niemierko)

Obejmuje cały szczebel (nauczanie wczesnoszkolne - 3 lata) szkolny, rok szkolny lub semestr; Planowanie kierunkowe ma na celu ukierunkowanie czynności uczniów i nauczyciela na ustalone cele, stanowi strategiczny etap planowania dydaktycznego, najwcześniejszy i najogólniejszy, decydujący o sensie i powodzeniu dalszych etapów tego planowania.	Obejmuje moduł programowy, dział lub kilkugodzinną jednostkę tematyczną przedmiotu, blok tematyczny; Opiera się na jasno i realistycznie określonych wymaganiach programowych	Obejmuje pojedyncze zajęcia lub cykl zajęć w danym dniu aktywności: Najbardziej szczegółowy, precyzyjny; inaczej konspekt zajęć czy scenariusz)

*************************************************************************************

PLANOWANIE PRACY W KSZTAŁCENIU ZINTEGROWANYM





DZIEŃ AKTYWNOŚCI cele operacyjne
sytuacje edukacyjne	obszary aktywności	efekt końcowy, rozwojowy








*************************************************************************************

PLANOWANIE JEDNOSTKI TEMATYCZNEJ

(ku czemu zmierzamy)

(jakie działania trzeba podjąć, aby te cele osiągnąć)

(określony materiał)

*************************************************************************************

BLOK TEMATYCZNY Założenia strategii tematycznej

Czas trwania		ściśle określony; 1 - 2 tygodnie;
Tematyka zajęć		realizacja treści programowych;
Planowanie zajęć		z dużym wyprzedzeniem czasowym; ukierunkowane na cele nauczycielskie; tematy i przebieg zajęć precyzyjnie określone;
Wiedza i materiały		nauczyciel organizuje przestrzeń edukacyjną;
Charakter zajęć		dominują zajęcia w sali; kolejność i typ zajęć określa nauczyciel;
Czynności uczniów		działania realizowane w krótkich przedziałach czasowych;
Zakładane efekty		opanowanie treści zaplanowanych przez nauczyciela;

*************************************************************************************

SCHEMAT DNIA AKTYWNOŚCI

(Kościowa)

























********************************************************************************************

Struktura bloku tematycznego - przykład (Misiosna E.)

………………………………………………………….

(temat bloku)

	Temat dnia	Zadania z obszarów edukacyjnych						Środki dydaktyczne
				polonistyczna	matematyczna	społeczno - przyrodnicza	plastyczno - techniczna		muzyczna	ruchowo - zdrowotna
pn.
wt.
śr.
czw.
pt.

*************************************************************************************

Struktura dnia aktywności - przykład

Cele, zakładane efekty	Warunki pobudzające do aktywności (sytuacje edukacyjne)	Zadania dla uczniów	Czynności uczniów	Obszar aktywności

*************************************************************************************

Scenariusz zajęc.

S.z. dzieli się na część statyczną (treści, tem. zajęcia, c. operacyjne, metody nauczania, formy pracy, środki dydaktyczne, literatura przedmiotu).

*************************************************************************************

KONCEPCJA PROJEKTÓW

Czas trwania		do uzgodnienia; kilka tygodni lub miesięcy;
Tematyka zajęć		wspólne ustalenie tematu przez uczniów i nauczyciela;
Planowanie zajęć		na bieżąco; zgodnie z rytmem działań i zainteresowaniami dzieci; cele do modyfikacji;
Wiedza i materiały		dzieci poszukują materiałów; podejmują aktywność badawczą;
Charakter zajęć		dominują zajęcia w terenie; kolejność i typ zajęć wynika z realizowanego projektu;
Czynności uczniów		działania realizowane w długich przedziałach czasowych;
Zakładane efekty		opanowanie wiadomości ponadprzedmiotowych; („wiem jak” wiedza proceduralna)

ISTOTA PROJEKTU

Zamierzone działania (cele) wykonywane z całego serca w środowisku społecznym.

komponenty to: cel, motywacja i działanie.

To nie produkt (efekt finalny) jest najważniejszy, ale sam proces (czyli wszystkie działania składowe) podjętych działań.

CECHY PROJEKTU

Zespół uczniów planuje, wykonuje i prezentuje pewne przedsięwzięcie oraz ocenia jego wykonanie.

• interdyscyplinarność;

• ujmowanie tematu holistycznie;

• wspierająca rola nauczyciela;

• podmiotowość ucznia;

*************************************************************************************

METODA PROJEKTÓW

**************************************************************************************************************************************************************************

Ocenianie opisowe - od kontroli i oceny do samokontroli i samooceny.

Jaka jest różnica między kontrolą a oceną.

kontrola sprawdzenie osiągnięć (czy i w jakim stopniu uczniowie opanowali materiał)

ocena zebranie informacji, formułowanie sądów; sprawdzenie jakie uczeń ma osiągnięcia i braki i co z tego wynika dla ucznia i nauczyciela;

Jakim colom służy ocenianie?

cel edukacyjny - informacja o efektywności procesu edukacyjnego;

cel rozwojowy - diagnoza ucznia, określenie jego potrzeb i możliwości;

cel klasyfikacji - różnicowanie uczniów;

cel upowszechnienia rozwoju, osiągnięć uczniów - porównanie osiągnięć szkół, stopnia opanowania standardów;

cel ewaluacyjny - ocena efektywności różnych programów, modeli kształcenia;

Ocenianie wewnątrzszkolne ma na celu:

• bieżące i systematyczne obserwowanie postępów ucznia w nauce;

• pobudzanie rozwoju umysłowego ucznia, jego uzdolnień i zainteresowań;

• uświadamianie uczniowi stopnia opanowania wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania oraz ewentualnych braków w tym zakresie;

• wdrażanie ucznia do systematycznej pracy samokontroli i samooceny;

• ukierunkowywanie samodzielnej pracy ucznia;

• okresowe (roczne) podsumowanie wiadomości i umiejętności oraz określanie na tej podstawie stopnia opanowania przez ucznia materiału programowego przewidzianego na dany okres (rok szkolny).

• dostarczenie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia

• korygowanie organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczyciela;

*************************************************************************************

Miejsce oceniania w planowaniu procesu edukacyjnego





Mówiąc o ocenianiu mniej na uwadze:

• 
  planowanie procesu kształcenia;

• 
  sposób zbierania informacji;




WARUNKI OCENIANIA:

• uczniowie znają procedury oceniania;

• uczniowie rozumieją system oceniania;

• uczniowie znają kryteria oceniania, wymagania dotyczące wiedzy i umiejętności;

• informacje zawarte w ocenie powinny być wystarczające do zbudowania obrazu ucznia;

• nauczyciel używa różnorodnych metod sprawdzania;

• system oceniania obejmuje sposoby informowania o szkolnych osiągnięciach;

Funkcje oceny

Diagnostyczna	Klasyfikacyjna
opis rozpoznanie monitowanie wspieranie szkolnej kariery ucznia, monitorowanie jego postępów i określanie indywidualnych potrzeb	ocena poziomu opanowania wiedzy; różnicowanie i selekcja; porównanie osiągnięć uczniów ze standardami; informacje dla nadzoru i środowiska ocena jest wyrażona za pomocą umownego symbolu i służy zróżnicowaniu oraz podporządkowaniu uczniów zgodnie z pewną skalą

*************************************************************************************

rola oceny opisowej w nauczaniu zintegrowanym

Ocena opisowa to ustne lub pisemne poinformowanie o postępach.


dostarcza informacji

• nauczycielowi o poziomie rozwoju dziecka i o poziomie efektywności procesu kształcenia;

• dziecku - o efektach szkolnej aktywności; motywuje; daje wskazówki do dalszych działań;

• rodzicom - „mówi” o indywidualnych postępach ich dziecka względem jego indywidualnych możliwości i osiągnięć szkolnych.

1. ocena bieżąca

Ważne żeby były ciekawe, miały opisy, te same obrazki mogą mieć różne opisy, żeby dziecko miało motywacje do ich zbierania (a nie miało ciągle tych samych obrazków);

Oceniać można werbalnie, poprzez gest i mimikę oraz można stosować znaczki czy puzzle. Dwa pierwsze sposoby oceniania będą stosowane najczęściej, ponieważ w największym stopniu uwzględniają funkcje oceny.

Znak graficzny nie symbolizuje oceny, a jedynie informuje, co jest jej przedmiotem (np. symbol tej samej książki towarzyszy zarówno uwadze: "Ładnie czytasz...", jak i "Popracuj jeszcze nad czytaniem..." ).

2. ocena okresowa i samoocena

Semestralna ocena opisowa jest wynikiem półrocznego obserwowania rozwoju dziecka, informowania go o postępach i stałej współpracy z domem. Aby ją jednak napisać, nauczyciel musi zgromadzić jak najwięcej informacji o dziecku. Dużym ułatwieniem w rejestrowaniu wyników obserwacji są karty szkolnych osiągnięć ucznia. Ocena ucznia odbywa się na podstawie codziennej obserwacji. Do tego celu służy karta obserwacji dziecka, na której możemy zaznaczać efekty edukacyjne ucznia. Możemy je dokonywać codziennie lub zsumować pod koniec tygodnia. Karta obserwacji rozwoju obejmuje cały pierwszy etap edukacji. Pozwala to nauczycielowi na pracę z dzieckiem, zgodną z jego indywidualnym tempem rozwoju i wymusi rezygnację z patrzenia na dziecko przez pryzmat programu danej klasy. Karta ta powinna zawierać jak najwięcej informacji o uczniu, być łatwa w użyciu i czytelna. Budować ją należy w oparciu o podstawy programowe; uwzględniać ma oprócz umiejętności typowo szkolnych, jak czytanie, pisanie, liczenie, również i inne czynniki, jak: współdziałanie w grupie, organizowanie własnej pracy, zainteresowania i uzdolnienia uczniów. Podstawą oceny opisowej jest systematyczna i wnikliwa obserwacja dziecka na wielu płaszczyznach prowadzona przez nauczyciela. Wyniki obserwacji powinny być udokumentowane notatkami z obserwacji oraz wytworami prac uczniów.

do oceny bieżącej wykorzystuje się również tablice, które dzieci wypełniają same. (zaznaczają w nich co robią, jaki jestem)

Ocena opisowa dla uczniów i rodziców pisana w formie listu skierowanego do dziecka. W ocenach opisowych uwzględnione zostaną postępy edukacyjne, zmiany ucznia w rozwoju i szczególne osobiste sukcesy-dokonania - osiągnięcia.

W ocenach za pierwsze półrocze uwzględniamy trzy funkcje jakie spełnia ocena: informacyjną, korekcyjną, motywacyjną.

Świadectwa opisowe w rocznej ocenie opisowej, na etapie promowania preferuję wartość informacyjną.

Ocenianie końcowe jest rozumiane jako ocena podsumowująca, przeprowadzona na zakończenie I etapu edukacji podstawowej. Polega na zdiagnozowaniu osiągniętych kompetencji w zawartych w podstawie programowej. Dotyczy ona przede wszystkim :

Zasadniczych narzędzi uczenia się (czytanie, pisanie, mówienie, liczenie, rozwiązywanie problemów), koniecznych zachowań w aktywnym życiu społecznym, treści z zakresu wiedzy o świecie.

1

SZKOŁA, JAKO ORGANIZACJA UCZĄCA SIĘ

wzajemność

tutoring rówieśniczy

NABYWANIE

P

RZ

E

TWARZAN

I

E

REJSTRATOR SENSORYCZNY

PAMIEC KRÓDKOTRWAŁA

PAMIĘĆ DŁUGOTRWAŁA

WYODRĘBN

I

AN

I

E

PRZECHOWYWANIE

RZ

E

TWARZAN

I

E

Asocjacje negatywne

Asocjacje pozytywne

(chcę się uczyć)

korelacja

rozwijanie kompetencji przedmiotowych zainspirowanych wybranym zagadnieniem

asocjacje słowne

kolaż zadań połączonych hasłem tematycznym

integracja treści

analiza zagadnienia z wykorzystaniem treści z różnych dyscyplin nauki

integracja wiedzy ucznia

łączenie nowych informacji z tym, co się już wie, umie

Integracja treści

synchronizacja czasowo - przyczynowo - skutkowa treści z różnych gałęzi wiedzy

Integracja celów

urzeczywistnienie celów dydaktycznych i wychowawczych; osiąganie celów heterogennych i autogennych

Integracja metod

stosowanie różnych metod i form pracy

INTEGRACJA

Integracja sensoryczna

angażowanie zmysłów, ruchu, emocji w kolaż działań edukacyjnych

Integracja organizacyjna

naprzemienne planowanie sytuacji edukacyjnych

cele edukacyjne

zadania szkoły

podstawa programowa

treści kształcenia i działań edukacyjnych

Po co uczyć?

Czego uczyć?

Jak uczyć?

Jak oceniać?

materiał dydaktyczny

przedmioty, zdarzenia, działania ludzi i wytwory ich pracy, język

sygnały i komunikaty

werbalne i niewerbalne

wiedza

nazewnictwo; wyjaśniająca, interpretacyjna

DAM SOBIE RADĘ

UMIEM

WIEM

ROZUMIEM

osoby,

które są odpowiedzialne

metody

z jakich metod, sposobów pracy będziemy korzystać?

rezultaty

do czego zmierzamy, po co?

PLANOWANIE

środki

wspierające działania ucznia i nauczyciela

terminy

jak rozłożyć w czasie; co najpierw, co potem?

PLASTYCZNY

użyteczny nie tylko na papierze

FUNKCJONALNY

musi objąć przynajmniej blok tematyczny; półroczny, roczny

wyrażony za pomocą konkretnych działań, czynności, które podejmą dzieci

CAŁOŚCIOWY

PROSTY

OPERATYWNY

jedno wynika z drugiego

realny, możliwy do zrealizowania

WYKONALNY

SPÓJNY

Planowanie kierunkowe

Planowanie wynikowe

Planowanie metodyczne

EWALUACJA

samokontrola i samoocena nauczyciela i ucznia prowadząca do refleksji nad dalszym działanie

BLOK TEMATYCZNY

zadania edukacyjne

Zarysowanie mapy celów

Program nauczania

Dziecko i jego aktualne potrzeby, preferencje; stan gotowości rozwojowej; gotowość do nauki;

Wykreślenie mapy konkretnych czynności

Zadanie

Forma aktywności

Zarysowanie mapy treści

Zagadnienia, treści pozaprogramowe

Zagadnienia programowe

Zarysowanie mapy sytuacji, w których znajduje się dziecko

warunki

forma organizacyjna

osoby

kto?

miejsce

gdzie?

Etap IV

pogłębienie i utrwalenie treści na przykładach różnych tekstów

Etap III

wyrażenie przeżyć słowem mówionym, pisanym

Etap I

bezpośrednie przeżycia dziecka w zetknięciu z rzeczywistością

Etap IV

rozwiązywanie zadań tekstowych

Etap III

wyrażenie spostrzeżeń liczbą i formą matematyczną

Etap V

powtórzenie, sprawdzenie i zastosowanie informacji w sytuacjach życiowych

Etap II

przedłużenie tych przeżyć poprzez ich wyrażenie w ekspresji twórczej

Zainicjowanie projektu

działania uczniów

• ustalają temat w postaci problemu;

działania nauczyciela

• wzbudza zainteresowanie;

• pomaga w określeniu treści tematu lub sformułowaniu problemu;

Planowanie działań

działania uczniów

• szukają informacji;

• opracowują swoje spostrzeżenia;

działania nauczyciela

• pomaga w dostępie do materiałów;

• pomaga wybrać kryteria oceny;

Poszukiwania

działania uczniów

• zbierają informację;

• przeprowadzają analizę;

• projektują indywidualną lub grupową pracę;

działania nauczyciela

• obserwuje i doradza;

• pośrednio kieruje pracą;

• dostrzega indywidualne działania uczniów;

Opracowanie

działania uczniów

• piszą i legalizują pracę;

• tworzą projekt jako jedną całość;

działania nauczyciela

• udziela rad;

• pokazuje wzory dobrze opracowanych projektów;

• pomaga prawidłowo określić formę, zakończenie itp.;

Prezentacja

działania uczniów

• opracowują plan prezentacji;

• biorą czynny udział w prezentacji;

• w prezentacji uczestniczą wszyscy członkowie zespołu;

działania nauczyciela

• słucha i patrzy;

• zadaje pytania;

Ocenianie i ewaluacja

działania nauczyciela

• indywidualnie ocenia każdego ucznia;

• ocenia poszczególne fazy projektu i całą pracę;

• pokazuje co jeszcze można było zrobić;

działania uczniów

• samo oceniają się;

• odnoszą się do pracy innych (omawiają oceny innych członków zespołu;

wykonaj sprawdź

planuj oceń

---