Zwiad zuchowy

Materiały dla kursantów

Wykorzystana literatura:

1. M. Wardręcki „Zuchy”

2. A. Kamiński „Książka Drużynowego Zuchów”

3. Praca zbiorowa „Poradnik Drużynowego Gromady Zuchowej”

4. Strony Internetowe

Zastanówmy się, czemu służy? Służy poznawaniu otaczającego świata, pomaga dzieciom wrastać w kulturę społeczną. Zwiad zuchowy musi różnić się od zwiadu harcerskiego. Zuchy mają się przede wszystkim bawić. Temat zwiadu musi być na tyle atrakcyjny, żeby zuchy bawił i mobilizował je do poszukiwania odpowiedzi na pytania zadane przez tego, kto zwiad przygotował. Pytania nie mogą być zbyt trudne. Błędne jest mniemanie, że można mu potrzebne terminy przed zwiadem wytłumaczyć! Zwiad powinien posiadać ciekawą fabułę, którą należy dokładnie wytłumaczyć. Nie można jednak pozwolić, by ci chłopcy, którzy nie rozumieją problemu, nudzili się albo by w zwiadzie nie chciało im się po prostu brać udziału.

Rola w wychowaniu

Zwiad to są wszystkie formy służące pobudzaniu poznawczej aktywności dzieci, czyli wszystko to, co służy poznaniu nowych zjawisk, rzeczy, słów. Zwiad ma jasno sprecyzowany cel i pomaga uwypuklić problem, przemówić do wyobraźni zucha, bardziej niż suche gadanie. Poznanie to odbywa się poprzez samodzielne poszukiwanie grupy rówieśniczej lub pojedynczego zucha. Umożliwia zuchom wyciąganie własnych wniosków, ułatwia analizę, a drużynowy nie myśli za dzieci - robią one to samodzielnie, czyli uczy samodzielności. Tak zdobyta wiedza ma duże znaczenie dla dzieci, ponieważ może się pochwalić przed rówieśnikami, zabłysnąć, wzbudzić podziw. Po drugie taka informacja jest trwalsza i atrakcyjniejsza, bo nie była wyłożona przez dorosłego, to zuch włożył własny trud, by ją zdobyć i może traktować ją jak własność.

Jednak dzieci są małe i należy je trochę ukierunkować. Musimy unikać zadań ogólnych - precyzujemy je szczegółowo. Inaczej mówiąc zadania są konkretne i w zależności od postawionego celu mają różną formę i treści (patriotyzm, wrażliwość ekologiczna, sztuka, historia, spędzenie wolnego czasu). Świat jest duży i bogaty, różny i ciekawy, a zuch jest mały i mało wie. Jednak na raz nie może poznać wszystkiego - będzie się przyglądać i nic nie zapamięta. Dlatego drużynowy musi mu pomóc, ukierunkowując go na określoną sprawę. Wtedy zwiad przyniesie korzyści.

Kochane zuchy znajdźcie mrowisko i zobaczcie, co mrówki wynoszą na słońce, później zróbcie cień i zobaczcie, co zrobią mrówki, na koniec połóżcie kawałek papieru i po jakimś czasie odwróćcie go na drugą stronę, zaobserwujcie, co się stało.

Skierowanie może być na ludzkie postawy (pracowitość, uczciwość, rzetelność, pomysłowość, odwaga, wysławianie się), wtedy obserwujemy zachowanie, pracę, stosunek do innych. Dodatkową korzyścią w takim zwiadzie to nauka wartościowania przez zuchy. Dziecko obserwując zaczyna oceniać, rodząc w sobie coś w rodzaju moralnych poglądów, które prowadzi do posiadania przekonań, a te są motorem postępowania.

Rola w zabawie

Zwiad obok gawędy uzbraja wyobraźnię dziecka do zabawy. Łatwiej jest się bawić w coś, co widziało się w rzeczywistości. Zwiad może zastąpić gawędę, ale tylko wtedy, gdy wprost nawiązuje do tematu, a uwaga jest skierowana na elementy, które będą wykorzystywane na zbiórkach (dowiedzieć się o obowiązkach pracowników poczty). Najczęściej jest jednak narzędziem aktywnego poznania danej sprawy, przedmiotu czy zjawiska, które związane jest z tematem zabawy.

Typy zwiadu

Element zbiórki - jest to najczystsza postać zwiadu, trwa około 10-20 minut. Zuchy idą zobaczyć coś, dowiedzieć się czegoś, bo będzie im to potrzebne do dalszej zabawy, pracy lub też spełniamy punkt regulaminu

Ćwiczenia i gry - są to inaczej ćwiczenia i gry poznawcze: tropią ślady zwierząt, by je podejść i zaobserwować, a następnie znaleźć na obrazkach i określić nazwy; zbierają zioła i mchy

Zadanie międzyzbiórkowe - stanowi naukę samodzielności i odpowiedzialności. Jest to wartościowy rodzaj zwiadu i bardzo często spotykany. Należy tylko pamiętać, ze pojedynczy zuch otrzymuje mniejsze zadanie.

Wycieczka - mogą być różne: jako część zbiórki, na całą zbiórkę lub na cały dzień. Jest to pracochłonny rodzaj zwiadu, do którego drużynowy musi się przygotować: Przede wszystkim zdecydować się na długość wycieczki. Jeśli ma stanowić część cyklu, musi dostarczyć materiałów do dalszych zabaw lub być sprawdzianem zdobytych umiejętności.

1. Obejrzeć miejsce zwiadu-wycieczki - znaleźć interesujące miejsca i wyłapać niebezpieczeństwa.

2. Wywiad z współprowadzącymi - dostosować opowiadania do wieku zuchów, przygotować jakieś proste zadania do wykonania na miejscu. Można się również poradzić, co będzie nam potrzebne do dalszych zbiórek.

3. Informacje dla zuchów przed zwiadem - jest to lista spraw, na które zwracamy uwagę przed wyruszeniem na zwiad. Drużynowy opowiada o miejscu wycieczki, pokazuje zdjęcia, przeźrocza czy produkty.

4. Zapewnić bezpieczeństwo

Wycieczka całodniowa powinna mieć również charakter zbiórki, czyli:

- zachować różnorodność form

- trasa nie dłuższa niż 5 km przemarszu z częstymi odpoczynkami

- marsz luźną grupą, gdzie prowadzący i zamykający to instruktor (chyba, że są to ulice i szosy)

- powrót przed zmierzchem

Każdy zwiad ma podsumowanie!

Nawet film musi być omówiony. Pozwala to uporządkować wiadomości, lepiej zapamiętać, odreagować napięcia i emocje. Poza dyskusją dzieci na podsumowanie mogą coś wykonać: prace plastyczne, teatr samorodny, pożyteczne prace, zabawa tematyczna. Najlepszą sytuacją będzie, kiedy dzieci same coś zaproponują.

Ze zwiadem łączą się również pożyteczne umiejętności, które stanowią ważny składnik kultury, świadczący o szczeblu rozwoju społeczeństwa. Nie posiadanie ich przysparza udręk, kłopotów czy kompleksów. Najlepszym przykładem jest gdy dzieci na co dzień przebywające w mieście znajdą się nagle na wsi i na odwrót. Przekazywanie tych umiejętności jest ważnym elementem wychowania i wyrównania poziomu kulturowego.

Dom rodzinny przygotowuje dzieci do udziału w życiu codziennym tego konkretnego domu, a nie do przyszłego życia. Koleje losu mogą dziecko z miasta w życiu dorosłym przenieść na wieś i co wtedy?

Szkoła dostarcza pożyteczne umiejętności, ale tylko teoretycznie, ponieważ musi się skupić na przygotowaniu do dalszej nauki.

Przy przeprowadzaniu pożytecznych umiejętności nie ma odrębnej metodyki, ponieważ ważna jest wartość wychowawcza i duma zucha z nauczenia się czegoś nowego. Może pochwalić się przed kolegami z podwórka, a przede wszystkim przed rodzicami, co nam zjednuje ich przychylność do gromady. Zdobywanie umiejętności wiąże się z konkretną sprawnością, które pokazują kierunek drużynowemu, ale zawsze bierzemy pod uwagę możliwości i poziom wiedzy naszych malców.

Opracowanie phm. Dagmara Kiryluk HR

---