instytut bibliograficzny i bibliografie mi�dzynarodowe (6)

100 BIBLIOGRAFIE MIĘDZYNARODOWE

ogólnym obejmującym całość dzieła. Każdy jednak temat występujący w tytule występuje pod hasłem szczegółowym jako odsyłacz.

W bibliografiach, których temat wiąże się również z pojęciem kraju, pierwszeństwo daje się, o ile to możliwe, tematowi, który dopiero wtedy dzieli się według krajów.

Istnieją jednak hasła tematyczne, które nie mogą występować samodzielnie, bez odniesienia do nazwy geograficznej, np. kartografia, kolonie itd. Hasła te spotyka się zawsze jako hasła podrzędne pod nazwą kraju, przy czym jakość ich i układ jest zmienny, zależnie od tego pojęcia geograficznego, do którego się odnoszą.

Indeksy

Uzupełnienie bibliografii stanowi obszerny indeks, który wykazuje nazwiska autorów bibliografii, wydawców, o ile pod ich nazwiskiem zostało wydane dzieło, tytuły dzieł anonimowych i tytuły serii, o ile stanowiły one jedyny tytuł bibliografii. Biblioteki i archiwa, których zbiory zostały umieszczone w drukowanych katalogach, figurują w indeksie pod nazwą miast, w których się znajdują. Zbiory prywatne — pod nazwiskiem ich właściciela obecnego i dawniejszego. Wszystkie nazwy patentów zostały zgromadzone pod hasłem: Patents i ułożone alfabetycznie tworząc oddzielny indeks w indeksie ogólnym.

Hasła indeksu odsyłają do numeru szpalty, na której znajduje się opis danej pozycji.

Ogromny różnojęzyczny materiał zawarty w bibliografii Bestermana sprawia, że korzystanie z tego dzieła wydaje się na pierwszy rzut oka dość skomplikowane. Po dokładnym jednak zapoznaniu się z układem widać, że jest ono proste, czytelne, jasno i logicznie opracowane.

L. N. Malcles: Les sources du travail bibliographiąue [Źródła pracy bibliograficznej], T. 1—3 Geneve 1950

Autorką dzieła jest Louise-Noelle Malcles, autorka wielu prac z zakresu historii i metodyki bibliografii, wybitny pedagog w dziedzinie szkolenia bibliotekarzy we Francji.

Omawiane dzieło ma formę wykładu wprowadzającego w zagadnienia teoretyczne bibliografii, w jej historię oraz wyjaśniającego definicję różnych jej rodzajów. Te zagadnienia ogólne są omawiane w pierwszym rozdziale tomu pierwszego. Główna część dzieła to szczegółowy przegląd bibliografii całego świata, dokonany nie przez mechaniczne zestawienie bibliografii, lecz przez rozwinięcie przed czytelnikami logicznie skonstruowanego systemu bibliografii, obejmującego niemal wszystkie kraje i ukazującego dostęp do piśmiennictwa całego świata.

Całość pracy składa się z trzech tomów. T. 1 został poświęcony bibliografiom ogólnym. T. 2—3 — bibliografiom specjalnym.

Tom 1:

Przegląd bibliografii rozpoczyna autorka od bibliografii bibliografii (rozdz. 2), bibliografii powszechnych (rozdz. 3), omówienia głównych źródeł dot. druków XV i XVI w. (rozdz. 4). Następne dwa rozdziały zostały poświęcone drukowanym katalogom bibliotek (rozdz. 5) oraz katalogom centralnym (rozdz. 6).

Najobszerniejszy rozdział 7 jest szczegółowym omówieniem bibliografii narodowych, poprzedzonym wstępem zawierającym m. in. historię ustawy o egzemplarzu obowiązkowym w różnych krajach.

Bibliografie krajów bałkańskich i słowiańskich zostały wyodrębnione w oddzielną grupę w drugiej części rozdziału siódmego.

Bibliografie narodowe zostały omówione wg poszczególnych krajów. Kraje ułożono abecadłowo wg nazw francuskich, przy czym zgrupowano obok siebie kraje posługujące się tym samym lub pokrewnym językiem, np.

Hiszpania, Ameryka Południowa, Meksyk.

Wielka Brytania, Kanada, Australia.

Kraje skandynawskie.

Informacje dotyczące bibliografii różnych krajów nie zawsze są jednakowo szczegółowe. Przyczyn tego należy szukać w tym, że materiały dotyczące poszczególnych krajów zostały opracowane i dostarczone przez różnych autorów. Jakkolwiek redakcja dzieła dążyła do przedstawienia materiału wg jednolitego schematu, występuje on tylko w najogólniejszych zarysach.

Schemat ten uwzględnia:

najdawniejsze spisy bibliograficzne,

bibliografie retrospektywne przedstawione chronologicznie wg dat ich powstania,

bibliografie narodowe bieżące oraz ich uzupełnienia omówione również chronologicznie.

Następne rozdziały dzieła Malcles zostały poświęcone encyklopediom (rozdz. 8), biografiom (rozdz. 9), wykazom czasopism (rozdz. 10), wydawnictwom towarzystw naukowych (rozdz. 11), bibliografiom zawartości czasopism (rozdz. 12).

Zakończenie tomu stanowi indeks krzyżowy zawierający nazwiska autorów bibliografii, ich tytuły oraz hasła przedmiotowe oznaczające różne rodzaje bibliografii oraz tematy bibliotekoznawcze.