PICT6353

talnv. nic powinna być wdrażana „po omacku ■ w<*“?“ ⁰ wlasn^nirację _czy pracświndczcnic. lecz o wyniki rzednie Poprowadzonej dragnozy. Dopiero .akie informacje mogą stanowić podstawę do przeprowadzam, znnan programowych lub do wdrażania reform, eksperymentów czy mnowacj, pedagog,cznych. Powrnna także dostarczyć informacji o tym jak jest. co należy zmienię.

Dzięki badaniom diagnostycznym system oświatowy, a w jego obrębie po. szczególne typy i rodzaje szkól i placówek oświatowo-wychowawczych, uzyskują w miarę pełne'infon.iaejc o jakości i efektywności ich pracy poziomic przygolo-Wania uczniów do dalszej edukacji, poziomie realizowanych zadań, zasadności funkcjonujących w szkole takich czy innych struktur organizacyjnych, itp. D_ia. gnozy stanowią także podstawę dla doskonalenia praktyki, jak i budowania teorii

pedagogiki.    ,    , ,

Aby jednak efekty pedagogicznych badań diagnostycznych mogły być wykorzystane do podejmowania racjonalnych decyzji, diagnoza powinna być co pewien czas powtarzana, aby zaobserwować dynąmikę zmian jakie zaszły po w prowadzeniu innowacji, zmian strukturalnych, programowych czy innych. Sprzyjać to powinno także udzielaniu odpowiedzi na pytania typu „Jak jest i jaki jest stan?” lub „Dlaczego jest tak jak jest?".

c) Badania weryfikacyjne

, Badania weryfikacyjne (łac. verifićatio sprawdzanie) mają podstawowa I znaczenie przy ocenie skutków- dokonanych zmian organizacyjnych czy programowych, skutków działania jakiegoś układu, zastosowanych innych rozwiązań czy wdrożonych refonn. Poszukują one także związków i zależności pomiędzy pewnymi zjawiskami a wynikającymi z nich następstwami. leli przedmiotem są głównie zależności typu sprawczego, które odnoszą się do zamierzonych efektów będących wynikiem uprzednio wdrożonych zmian - społecznych, gospodarczych, produkcyjnych. prawnych, organizacyjnych, itp.

W przypadku instytucji edukacyjnych badaniami tymi mogą być objęte w-szcl-kie wprowadzane zmiany wynikające z wdrożonych reform oświatow-ych, intiowa-cji pedagogicznych, eksperymentów-, organizacji pracy, zmian progrnmow-ych, finansowych, strukturalnych szkół, zmian w- programach i metodach nauczania, sposobach oceniania, itp. Np. zbyt mały udział rodziców- w życiu szkoły, a w szczególności w szybko różnicujących się przemianach społecznych, obyczajowych czy innych i wynikające stąd zmiany w procesie oddziaływań wychow-aw--czych; powodować może narastanie postaw agresywnych uczniów- wobec innych uczniów czy nauczycieli.

Badania weryfikacyjne powinny dostarczyć informacji niezbędnych do udzielenia odpowiedzi min. na takie pytania:

• Jak przebiega proces wprowadzonych zmian, np. zmian organizacyjnych, programowych. strukturalnych, kadrow-ych, itp.?;

Jaki* są skutki tych zmian. tzn. czy przynoszą one oczekiwane rczuhaw ™    ,

Jeżeli nie, to jakie czynniki je ograniczają?;    ^Waly CZV ^mc?

Jakie są niepożądane efekty wprowadzanych zmian, wdrażanych reform czv innowacji pedagogicznych?;    ^{1 2} *«‘onn czy

C V.v kontynuować proces wprowadzania zmian, czy też należy je zaniechać¹’

Ocena zmian w badanych zjawiskach czy procesach, może opierać sic na rrw /umowaniu indukcyjnym i redukcyjnym.

Badania wery fikacyjne typu indukcyjnego polegają na ustaleniu następstw

do znanych przyczyn. Przykładem mogą być np. badania, które zmierzają do ustalenia poziomu aspiracji życiowych uczniów w powiązaniu z uzyskiwanymi osiągnięciami szkolnymi czy pochodzeniem społecznym, lub badanie skutków stosowania przez rodziców autokratycznych metod wychowawczych w połączeniu z rozwojem emocjonalnym ucznia czyjego samodzielnością.

Badania weryfikacyjne typu redukcyjnego polegają na ustaleniu przyczyn do znanych następstw. Przykładem badań typu redukcyjnego będzie próba poszukiwania przyczyn występowania np. u dzieci skłonności do stosowania przez nich przemocy wobec innych uczniów, lub poszukiwanie przyczyn ucieczek uczniów z. domów rodzinnych.

Oba rodzaje badań weryfikacyjnych różnią się znacznie w swej procedurze. Badania typu indukcyjnego polegają na znalezieniu dostatecznej liczby takich przypadków, które, w oparciu np. o przeprowadzoną obserwację, wywoływać będą określone skutki. W drugim przypadku, badacz znając skutki zachowania się dzieci wobec innych dzieci, dąży do znalezienia dostatecznej liczby przypadków, które uzasadniałyby ich zachowanie.

1

Koncepcja wiedzy

Na wiele lat przed początkiem współczesnej cywilizacji ludzie posiadali szeroką wiedzę o środowisku w którym żyli. Nauczyli się m.in. rozpoznawać liczno zdarzenia, zjawiska czy przedmioty będące dla nich niekiedy zagrożeniem innym razem warunkiem życia. Odkryli jak pożyteczny może być ogień i jak zdobywać pożywienie i przetwarzać surowce dla własnych potrzeb. Nauczyli się polować, uprawiać ziemię, transportować towary i porozumiewać się między sobą. Zaobserwowali, że niektóre zjawiska czy procesy przyrodnicze jak np. pory roku. następują po sobie z określoną regularnością. Ludzie nabywali wiedzę o wielu aspektach ich codziennego życia, nie czekając na pojawienie sic nauki [li. Nagel 1961, s. 11].

2

Każde pokolenie, które powtarzało niejako w swoim życiu dzieje przodków, przyjmowało od nich wiedzę i doświadczenie, zdobywało nową wiedzę w pewien sposób i przekazywało ją następnemu pokoleniu, które z kolei ją dopełniało i przekazywało następnemu. Tak pozyskaną i kształtowaną pod wpływem