Przegląd filozoficzno literacki4

Reprezentacje-dwugłowce

2. Podstawowa teoria reprezentacji

Brentano uznawał zdolność umysłu, jaką jest „odnoszenie się” do czegoś nieistniejącego, za istotę intencjonalności. W ostatnich latach przyznano mu rację co do tego, że jądrem każdej teorii reprezentacji jest wyjaśnienie fenomenu błędnych reprezentacji. Jak argumentowałam, rozpatrywanie teorii intencjonalności w ramach teorii funkcji, która pozwala nam lepiej zrozumieć, czym jest ogólniejsze pojęcie dysfunkcji, najlepiej służy wyjaśnieniu błędności reprezentacji. W tym celu używam ogólnego biologicznego pojęcia funkcji jako, z grubsza rzecz biorąc, wartości przetrwania reprodukowanego gatunku. Funkcje tego rodzaju nazywam „funkcjami właściwymi”¹.

Zastanówmy się teraz nad „funkcją właściwą” od strony tego, co wnosi ona do wyjaśnienia procesu ciągłego powielania. Możliwość błędnej interpretacji wywodzi się stąd, że egzemplarz może nieprawidłowo wykonywać funkcję odpowiedzialną za ciągłe powielanie przynależnego mu typu. Statystycznie rzecz biorąc, w niektórych przypadkach niepoprawne funkcjonowanie może być częstsze od funkcjonowania poprawnego. Na przykład wiele mechanizmów biologicznych przez większość czasu nie działa, aby tylko w określonych okolicznościach przynieść korzystne efekty, które zadecydowały jednak o rozprzestrzenianiu się gatunku. I tak odruch mrugania, pojawiający się, gdy jakiś obiekt zbliża się zbyt blisko oka, może być niepotrzebnie wywołany wiele razy, chociaż za każdym razem rzeczywiście zapobiega dostawaniu się obcych ciał do oka. Aby się rozprzestrzenić, typ często musi działać poprawnie tylko w pewnych, rzadko występujących sytuacjach krytycznych. Proporcja występowania tych sytuacji waha się znacznie w zależności od innych czynników, które dołączają się do mechanizmów ewolucji przez dobór naturalny.

Możemy zastosować pojęcie junkcji właściwej bezpośrednio do opisu języków naturalnych. Całe zdania zazwyczaj nie są powielane, tak jak powielane są fonemy i słowa czy tak jak powielane są syntaktyczne formy, w których one występują. Formy syntaktyczne przenoszone są z jednego pokolenia użytkowników języka na następne pokolenia i bywają powielane przez tego samego użytkownika języka przy różnych okazjach. Jeśli pewna odmiana teorii gramatyki uniwersalnej jest poprawna, to również niektóre bardzo ogólne cechy gramatyczne powielają się za pośrednictwem genów. Nie szukając wcale tak daleko, jest oczywiste, że użytkownicy danego języka powielają słowa ułożone według konkretnego wzorca występującego w określonych formach składniowych. Jest tak, gdyż efekty, jakie te wzorce

R.G. Millikan, Language, thought, andother biological categories. New foundationsfor realism..., op. cit.; R.G. Millikan, White Queen philosophy and other essays for Alice..., op. cit.