Przegląd filozoficzno literacki0

Reprezentacje-dwugłowce

że funkcja terminu wyrażającego „pojęcie gęste” polega na wytworzeniu odpowiedniego nastawienia, ale że terminy tego rodzaju są ponadto opisowe, to pokazałabym w ten sposób, że te terminy są z rodziny reprezentacji--dwugłowców.

Myślę, że gdy postrzegamy lub rozważamy pewne konfiguracje jakości pierwotnych (a kombinacji tych jest wiele i wzajemnie się wykluczają), zwykle jakości te wykształcają w nas pewne nastawienia w stosunku do ich nośników. Zjawisko to tłumaczy się przez postulowanie wrodzonych dyspozycji lub wpływem kultury. Tradycyjnie jakości wtórne pojmuje się jako moce wytwarzania wrażeń, ale z racji tego, że moce wytwarzania nastawień niewiele się różnią, proponuję również je nazywać własnościami wtórnymi, ewentualnie „własnościami wtórnymi nastawień”. Własności wtórne są z definicji zrelatywizowane do postrzegającego, a w tym przypadku do rodzaju odbiorcy. Jednakże dla pewnej grupy lub klasy odbiorców są własnościami obiektywnymi.

A więc po pierwsze, słowa wyrażające „pojęcia gęste” mogą opisywać własności wtórne nastawień, względem całości naszego gatunku oraz względem kultury nadawcy i odbiorcy. Oznacza to, że zdania oznajmują-ce, w których słowa te są użyte atrybutywnie, nie spełniają funkcji właściwej w sposób normalny, o ile przedmioty atrybucji nie mają istotnie określonych wtórnych własności nastawień dla społeczności, obejmującej i nadawcę, i odbiorcę. Po drugie, dzieje się tak właśnie dlatego, że funkcją właściwą wtórnych własności nastawień jest funkcja dyrektywalna, wytwarzająca u odbiorcy pożądane nastawienia wobec przedmiotów atrybucji. Ich funkcją jest spowodowanie przyjęcia u odbiorcy odpowiedniego nastawienia wobec tych przedmiotów. Czyli słowa [wyrażające „pojęcia gęste”] wytwarzają u odbiorców określone nastawienia wobec desygnowanych przedmiotów właśnie dlatego, że wywołane nastawienia okazują się w znacznej mierze niezależnie „prawdziwe” zdaniem samych odbiorców. Opisane przedmioty wytwarzają - o tyle, o ile można to dokładnie zbadać i szczegółowo opisać - określone nastawienia. W tym sensie słowa wyrażające pojęcia gęste zwracają się w dwie strony naraz: opisują swoje przedmioty i wywołują wobec nich określone nastawienia. Być może także wewnętrzne reprezentacje wywoływane przez te słowa zwracają się w obie strony naraz. Być może są one wewnętrznymi RD.

Z angielskiego przełożyła Krystyna Bielecka we współpracy z uczestnikami translatorium filozoficznego

w Instytucie Filozofii UW: Jakubem Niewęgłowskim, Eliaszem Robakiewiczem i Natalią Stoch

Przekład przejrzał Marcin Milkowski