Przegląd filozoficzno literacki0

Reprezentacj e-dwugłowce

dancje (możliwości działania), sugeruje, że reprezentacje percepcyjne to RD. Potraktujmy percepcyjne reprezentacje po prostu jako pewne stany organizmu, które zmieniają się bezpośrednio, zgodnie z pewnymi zmianami zachodzącymi w otoczeniu dystalnym. Postrzegany układ otoczenia dystalnego jest więc, po pierwsze, reprezentacją opisową sposobu, w jaki owo otoczenie jest urządzone. Jest również reprezentacją możliwych sposobów poruszania się w obrębie tego środowiska: reprezentacją sposobów omijania, wspinania się, reprezentacją ścieżek, sposobów patrzenia na rzeczy pod danym kątem itp. Zróżnicowania układu otoczenia odpowiadają zróżnicowaniu alternatywnych projektów ruchów i możliwym szlakom ruchowym potrzebnym do ich urzeczywistnienia. Reprezentacja możliwości działania jest reprezentacją dyrektywalną, gdyż sprawuje ona funkcję właściwą wtedy i tylko wtedy, gdy wykonywane jest działanie zgodne z tą funkcją. Nie ma powodu, by reprezentować to, co możemy zrobić, chyba że niekiedy ma to wpływ na rzeczywiste wykonanie. Rozważmy pragnienia, które spełniają swą funkcję wtedy tylko, gdy czasem pomagają we własnej realizacji. Oczywiście, w przypadku postrzeganych afordancji działanie ukierunkowane na jego wykonanie jest bezpośrednio powodowane przez percept (zmiany w środowisku, a więc i percept), co bezpośrednio przekłada się na zmiany ruchowe podmiotu postrzegającego.

W dolnym obszarze kory przedruchowej u małp występują komórki (mówiąc niespecjalistycznie: „komórki: gdy małpa widzi, małpa działa”), których aktywacja zależy od tego, co małpa zamierza osiągnąć dzięki ręcznej manipulacji (np. uchwycenie palcami niewielkich kawałków pożywienia). Komórki te reagują również wtedy, gdy małpa obserwuje swoich pobratymców, którzy wykonują te same ręczne manipulacje w tym samym celu¹⁰. Zachowania naśladownicze u dzieci pojawiają się bardzo wcześnie. Kiedyś w laboratorium zaobserwowano dziecko naśladujące mimikę twarzy (otwierania ust, wysuwania języka itd.) 42 minuty po narodzinach^{1 2}. Moglibyśmy wnioskować z analogii do małp, że pierwotne mechanizmy naśladowcze u dzieci również wykorzystują RD, gdy odzwierciedlają one to, co inne dziecko robi w tym samym czasie, gdy ukierunkowują dziecko w stronę własnego działania. Podobnie Jeannerod przytacza dowody na to, że wyobrażanie sobie siebie samego jako wykonującego pewne ruchy przy jednoczesnym ich wykonywaniu angażuje częściowo ten sam wydzielony

¹⁰ G. Rizzolatti et al., Functional organization of inferior area 6 in the macaque monkey, „Experi-mental Brain Research” 1988, t. LXX1, nr 3, s. 491-507.

A.N. Meltzoff i M.K. Moore, Newborn Infants Imitate Adult Facial Gestures, „Child Develop-ment” 1983, t. XVII, nr 3, s. 702-709.