PTDC0064

pochówki wojowników stanowią przy tym znaczny procent ogółu grobów. Łącznic znanych jest z tego okresu ponad 200 mieczy obosiecznych i jednosiecznych, zbliżona liczba metalowych okuć tarcz (przede wszystkim umb) oraz ponad pół tysiąca grotów włóczni i oszczepów, co daje znakomitą podstawę dla rekonstrukcji wyglądu „armii’’ barbarzyńskiej.

Zwyczaj chowania zmarłych mężczyzn z ich bronią oraz cala symbolika pogrzebowa zostały przejęte przez ludność kultury przeworskiej od Celtów. Nie ulega więc wątpliwości, że również formy samej broni musiały być oparte na wzorcach celtyckich. Wczesne znaleziska militariów, pochodzące z III wieku przed Chr. (odpow iada to fazom LTB2 i LTC1 w chronologii względnej), a więc z czasów bezpośrednio poprzedzających formowanie się kultury przeworskiej, reprezentowane są bardzo skąpo; może tu chodzić co najwyżej o 10 stanowisk. Ich rozprzestrzenienie pokrywa się jednak dokładnie ze strefami osadnictwa celtyckiego na Dolnym Śląsku, w Małopolsce oraz w południowo-wschodniej Polsce, w' dorzeczu Sanu.    <;

Silne oddziaływania celtyckie widoczne są także w kombinacjach poszczególnych rodzajów militariów i grupach wyposażenia grobowego powstającej kultury przeworskiej. W celtyckim modelu uzbrojenia dominował długi miecz obosieczny do walki bezpośredniej, wojownik przeciwko wojownikowi - w inwentarzach grobowych jego odzwierciedleniem jest częsta obecność pełnego kompletu (a więc dodatkowo włóczni i tarczy) uzbrojenia. Zbliżony obraz wyłania się ze znalezisk z ziem polskich: groby „mieczników” stanowiły ponad 51% wszystkich pochówków wojowników. Godna uwagi jest przy tym podkreślana przez wielu archeologów (np. B. Kontnego) zbieżność preferowanych zestawów uzbrojenia z zestawami używanymi współcześnie w Szwajcarii i na Bałkanach, natomiast różnica w stosunku do najbliższych przecież celtyckich enklaw osadniczych w Polsce, Czechach, na Morawach i na Słowacji.

Liczba grobów z militariami pochodzących z horyzontu formowania się kultury przeworskiej pod koniec III i na początku II wieku przed Chr. (co odpowiadałoby fazie A, w schemacie lokalnej chronologii względnej autorstwa T. Dąbrowskiej, lub też fazom LTC1 i C2 w schemacie chronologicznym używanym dla obszarów celtyckich) jest jeszcze niezbyt duża - z tym okresem można łączyć zaledwie 27 pochówków. Wydaje się, że podstawową bronią była włócznia. Ta tendencja utrzymywała się zresztą przez cały młodszy okres przedrzymski w całej barbarzyńskiej Europie, a nawet nasilała się z biegiem czasu. 21 grobów z grotami włóczni stanowi około 80% wszystkich znanych pochówków;

Ryc. 2. Wczesne formy grotów włóczni: 1 - Młyny Piekarskie, znal łufne; 2 - Błonie, grób 75. Rys. P. Łuczkiewicz (I),

wg R. Mycielskiej i Z Woźniaka (2)

Ryc. 3. Importowane miecze z wczesnej fazy kultury przeworskiej: 1 - Warszawa Żerań, grób: 2 - miejscowos'ć nieznana, zbiory Muzeum Archeologicznego w Poznaniu. Wg I. Tomaszewskiej (I), rys. P. tjwzkiewicz (2)