socjologia samobojstwa7

i 06    5. Dewiacja samotnicza - samobójstwo

kład, że w każdym akcie samobójczym da się wyodrębnić trzy komponenty: pragnienie zabicia siebie, pragnienie zabicia kogoś z otoczenia oraz pragnienie śmierci, f

Trzecim etapem rozwoju syndromu presuicydalnego jest wyobrażenie śmierci. Właściwie większość ludzi ma w swoim życiu tego typu doświadczenie. Często rodzi się ono na tle jakichś ważnych zdarzeń jako refleksja, wtargnięcie czy skojarzenie. W syndromie presuicydalnym wyobrażenie śmierci połączone jest z abnegacją życia. Pojawia 'się najpierw jako jedno z kilku rozwiązań, jednak stopniowo zajmuje coraz więcej uwagi i w końcu staje się uporczywym pragnieniem. Najbardziej niebezpieczne są te wyobrażenia, które mobilizują jednostkę do przygotowań do zamachu samobójczego.

Podobnie proces dojrzewania samobójczego opisuje znany polski suicydolog, Brunon Hołyst, w swojej koncepcji zachowania suicydalnego. Autor wyodrębnia trzy etapy kształtowania się w psychice jednostki decyzji o pozbawieniu siebie życia. Pierwszym z nich jest samobójstwo wyobrażone, pojawia się w momencie, kiedy jednostka zaczyna myśleć, że jednym ze sposobów rozwiązania jej problemów mogłoby być samobójstwo. Na tym etapie myśli jednostki o samobójstwie nie różnią się właściwie|Oci myślenia o nim jednostki dobrze przystosowanej. To taka wczesna faza ringelowskie-go wyobrażenia śmierci. Drugim etapem jest samobójstwo upragnione. Myślenie o samobójstwie staje się uporczywe. Jednostka traktuje je jako jedyne lub najlepsze wyjście z sytuacji. Ta faza zaczyna być naprawdę niebezpieczna, gdyż często wiąże się z przygotowaniami do autodestrukcji, np. osoba taka zaczyna gromadzić leki, porządkuje swoje sprawy urzędowe, czasem podejmuje świadomie próby samobójcze itp. Kolejna faza to samobójstwo usiłowane. I wreszcie ostatnim aktem zachowania suicydalnego jest samobójstwo dokonane (Hołyst, 1999). Wraz z rozwojem zachowania suicydalnego można zauważyć specyficzny proces selekcji jednostek. Każdy kolejny etap angażuje mniejszą liczbę osób. W ostatnim zostają jednostki charakteryzujące się najwyższym stopniem ryzyka samobójczego.

ROZDZIAŁ 6

Agresja wśród dzieci i młodzieży

6.1. Skala zjawiska

W ostatnim czasie coraz większy niepokój budzi wzrost agresywności miodzie rozumianej, ogólnie rzecz biorąc, jako akt zamierzony mający na celu zaszl dzenie lub zadanie bólu innemu człowiekowi. Wnikliwi obserwatorzy już od kill dziesięciu lat przewidywali taki kierunek patologizacji młodzieży, kiedy w latach XX w. na Zachodzie pojawiły się bandy motocyklowe, jednak zderzenie progne z rzeczywistością jest mimo wszystko bolesne i rodzi pewną deterministyczną bezr; ność. Najbardziej drastyczne i jednocześnie widoczne przejawy tego typu zachow obserwowane są we wzroście zabójstw, rozbojów, pobić, w tzw. fali w szkole, eks sach seksualnych czy agresji młodzieży wobec dorosłych.

Co prawda w ostatnich latach obserwuje się pewien spadek oraz stabilizację li by przestępstw agresywnych młodzieży, ale wyniki i tak są niepokojące, tym bard; że dotyczą przecież najbardziej drastycznych przejawów agresji.

Istnieje kilka cech charakterystycznych dla tego zjawiska.

• Wzrost brutalizacji zachowań młodzieży, czego najbardziej skrajnym przejaw są właśnie zabójstwa, rozboje oraz pobicia.

® Unifikacja grupowa zachowań agresywnych. Agresywność staje się powszecl we wszystkich warstwach społecznych, podczas gdy jeszcze do połowy lat 80. była jarzona ze środowiskami marginesu społecznego.

• Unifikacja płciowa. Wzrost agresywności obserwowany jest zarówno u dzic cząt, jak i u chłopców. (W ostatnich latach wskaźnik przestępczości dziewcząt pod> ił się, podczas gdy u chłopców uległ pewnej stabilizacji. Więcej zob. I. Pospis; Szczepniak, 2007).

® Manifestacja zachowań agresywnych, nawet w tych przestrzeniach społeczny które do tej pory uchodziły za nieprzyzwalające na takie zachowanie, np. szkoła, m sca publiczne.

® Obniżenie się wieku nieletnich sprawców zachowań brutalnych.