woloszynH

352 Europa XVII wiek

w ten sposób ułatwi ci sprawne jej odnalezienie. Ponieważ bowiem ten tw ój skarbiec codziennie będzie wzrasta! i to do wielkiej mnogości, niemożliwością byłoby zapamiętać, gdzie co w nim się znajduje, jeśli nie dołączysz doń wykazu swoich zasobów' tak obfitych. Gdybyś jednakże nie chciał sporządzać rejestru, a mimo to bogactwa swoje mieć w pogotowiu, sporządź sobie księgę podzieloną na działy, gdzie by w pewnym stałym a tobie znanym porządku były zapisane nagłówki wszystkich rzeczy. Pod nimi będziesz mógł wpisywać zarówno wyrazy, jak i zdania, sentencje, jak opowiadania i wszystko WTeszcie, co napotkasz. [...]

IV. Przechodzę do korzyści, jakie przyniesie kilkuletnia praca poświęcona czytaniu i streszczaniu autorów. Pierwszą będzie jasny pogląd na rzeczy: kiedy będzie ci trzeba o czymś pomyśleć, powiedzieć lub coś zdziałać, nie będziesz tego musiał dopiero tu i tam poszukiwać, lecz będziesz to miał pod ręką i towarzyszyć ci będzie, gdziekolwiek się ruszysz; a to bardzo wielka rzecz. Po drugie, będziesz zasobny we własne, uczciwie zdobyte bogactwa: nikt nie będzie ciebie mógł oskarżyć, że nieprawnie posiadasz skarby wiedzy. Po trzecie, skarby twe będą zawsze do twojej dy spozycji i bardziej ci będą użyteczne niż setki cudzych wyborów, antologii, skarbczyków, frazesów gotowych itp Bowiem czegośmy sami nie wykonali, tego za naszą własność nie uważam. Poza tym rzadko kiedy znajdziesz w tych cudzy ch zbiorach to, czego najwięcej szukasz, co zaś samodzielnie, z rozmysłem zebrałeś, będziesz miał zawsze w pogotowiu. [...]

Czwarta korzyść będzie taka, że dzięki temu bogatemu skarbcowi wypisów' osiągniesz rzecz nie do wiary - będziesz mógł w ciągu jednego dnia choćby kilkuset autorów' przeglądnąć (tylu mianowicie, ilu przeczytałeś i streściłeś) i w wątpliwościach ich rady zasięgnąć. Nie będzie niemal żadnej rzeczy, której byś ze szkodą swoją nie wiedział; będziesz mógł być nazwany chodzącą żywą biblioteką; będziesz uważany za wszechwiedzącego jak wyrocznia przez tych, którzy tego sekretu nie znają. A nie tylko będziesz uważany, ale i naprawdę nim będziesz. Dobrze bowiem zaopatrzony w zbiór wszelakich wypisów, potrafisz:

1.    na każdy podany temat wymienić autorów, którzy o nim pisali;

2.    gdyby cię proszono o rozprawę na dany temat, nigdy ci nie zabraknie materiału, czy trzeba to będzie zrobić na piśmie, czy wygłosić ustnie, wystarczy ci poprosić o chwilkę czasu do namysłu przed tym;

3.    zdobędziesz zdolność bystrego osądzania, które poglądy autorów wydają się być prawdziwsze lub prawdopodobniejsze od innych;

4.    dzięki temu będziesz mógł być użyteczny wielu ludziom szukającym wskazówek w wątpliwościach;

5.    sam zaś będziesz miał stały środek na niepewność pamięci;

6.    ilekroć zajdzie potrzeba, o dowolnej rzeczy potrafisz mówić choćby przez cały dzień, czego nie dokaże nikt, kto się nie zaopatrzy w taki skarbiec;

7.    wreszcie, jeśli przy tym potrafisz posługiwać się sentencjami, uczoność twa wyda się cala z klejnotów. Do tego, by taka była rzeczywiście, walnie się przyczyni, jeśli od razu przy wypisywaniu czegoś, co ci się szczególnie spodobało, zastanowisz się, do czego możesz to u siebie zastosować, kiedy’, gdzie i w jaki sposób. A co by się odpowiedniego nastręczało, zapisz to do specjalnej książeczki, której nadaj tytuł Uwagi i od czasu do czasu przeglądaj. [...]