0000021 3

30 Biomechanika kliniczna

30 Biomechanika kliniczna

Ryc. 3. Dźwignia jednoramienna w stanie równowagi. Jest to dźwignia o ramieniu (a) krótszym od ramienia siły oporu (B). W stanie równowagi zachodzi układ stosunków wyrażony wzorem: F * a = R * b.

C - punkt oparcia, F - siła mięśnia,

A - punkt przyłożenia siły,

R - siła oporu, B - punkt przyłożenia oporu, a - ramię siły, b - ramię oporu (wg [2])

ny mięśnia, które stanowią jednostki czynnościowe mięśnia wykazujące niezależność. Przykładem są aktony przedni, środkowy i tylny mięśnia naramiennego. Inną cechą funkcjonalną mięśni jest to, że kurcząc się, mogą wywoływać ruch w co najmniej jednym stawne. W związku z tym wyróżnia się klasy mięśni tzw. jedno, dwu oraz wielostawowych. Na przykład mięsień ramienny należy do klasy mięśni dwustawowych (ryc. 4). Ma to znaczenie dla rozumienia anatomii czynnościowej i funkcji aktonów oraz przebiegu wektorów sił względem osi obrotów (stawów) różnych mięśni człowieka. Funkcje mięśni szkieletowych są opisywane w podręcznikach anatomii z odwołaniem się do stanu, gdy układ ruchu nie podlega żadnym oddziaływaniom zewnętrznym. Sytuacje takie należą jednak do

Ryc. 4. Mięsień dwustawowy. Mięsień ramienny zbliża do siebie ramię i przedramię, wywołując ruch w stawie łokciowym. Ale przedramię, zginając się, jednocześnie cofa ramię ku tyłowi, wywołując ruch także w stawie ramiennym (wg [2])

rzadkości. Przykładem jest ruch prostowania w stawie łokciowym bez aktywizacji mięśnia trójgłowego ramienia; paradoksalnie ruch ten realizuje mięsień dwugłowy ramienia. Dzieje się tak podczas działania tzw. zginacza ekscentrycznego, hamującego prostowanie przedramienia, na które działa siła grawitacji.

4.3. Środki ciężkości ciała i poszczególnych segmentów

W biomechanice jest przyjęty model ciała człowieka składający się z 14 poszczególnych segmentów (członów), mających początek i koniec. Są to segmenty nieparzyste, takie jak: głowa (od szczytu czaszki do wcięcia jarzmowego na mostku) i tułów (od wcięcia jarzmowego na mostku do spojenia łonowego), oraz