103 [1600x1200]

Rozdział IV Ekosystemy

Podsumowanie

■    Biocenoza to wszystkie organizmy powiązane ze sobą różnymi zależnościami

ryjące na określonym obszarze. Biotop to środowisko nieożywione, w którym organi-:my funkcjonują. Biocenoza i biotop tworzą ekosystem, czyli funkcjonalną całość, w której zachodzi nieustanna przemiana materii i przepływ' energii.

■    Ekosystem ulega sukcesji, czyli powolnym zmianom biocenozy i biotopu, które je : worzą. Sukcesja pierwotna występuje, gdy rkosystem rozwija się w miejscu, gdzie wcześniej nie było organizmów. Sukcesja wtórna rozwija się na obszarze, gdzie wcześniej istniał już inny ekosystem.

■    Pomiędzy organizmami zamieszkującymi rkosystem zachodzą zależności pokarmowe. Organizmy można podzielić na:

•    producentów, którzy wytwarzają materię organiczną ze związków nieorganicznych - wody i dwutlenku węgla;

•    konsumentów, którzy pobierają potrzebne związki organiczne wraz z pożywieniem.

■    Łańcuch pokarmowy to szereg organizmów ustawionych w taki sposób, że każda poprzedzająca grupa stanowi pokarm dla organizmów z następnego ogniwa.

Większość osobników żywi się kilkoma rodzajami pokarmu, dlatego łańcuchy pokarmowe łączą się ze sobą, tworząc sieć pokarmową.

■    Zjadanie jednych organizmów przez inne z wyższych poziomów pokarmowych powoduje, że w ekosystemie ma miejsce przepływ energii. Dociera ona na Ziemię w postaci promieni słonecznych, po czym jest przechwytywana przez producentów. Następnie trafia do konsumentów. Na każdym poziomie jej część ulega rozproszeniu w postaci ciepła.

■    Z zależnościami pokarmowymi wiąże się również krążenie materii. Jest to proces przemieszczania się wszelkich substancji, wchodzących w skład organizmów, między środowiskiem a organizmami.

■    Wszystkie ekosystemy o zbliżonym klimacie i charakterystycznej roślinności, zamieszkałe przez organizmy o podobnych przystosowaniach do środowiska, tworzą biom. Każdy biom charakteryzuje się określoną ilością opadów oraz rozkładem temperatury w ciągu roku. Za oddzielny biom uważa się strefy górskie. Można tam zaobserwować specyficzny sposób ułożenia roślinności w' tak zwane piętra.

Rozdział IV

Wiesz czy nie wiesz?

D Podkreśl nazwy elementów biotopu.

(2 p.)

głaz narzutowy, bakterie glebowe, nasłonecznienie, poranna rosa, poczwarki motyla, mrówki, woda w strumyku

B Podaj nazwę rodzaju sukcesji, która przebiega według poniższego schematu. (2 p.)

piasek porosty krzewinki

trawy

103