501

492 Rośliny ze stanowisk naturalnych

niebieskawosrebrzystym. Kwiaty różowe, zebrane w duży zbity kłos na pojedynczych wysokich, sztywnych łodygach. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Najbardziej charakterystyczne jest kłącze, grube, ciemnobrunatne, poprzecznie bruzdowane, skręcone w kształcie węża czy litery S, o przełomie jąsnoróżowym (stąd nazwa wężownik, raczki).

Surowiec. Surowcem jest ususzone kłącze wężownika — Rhiz. Bi-stortae. Kłącze jest spłaszczone i esowato lub wężowato skręcone. Barwa kłącza czerwonobrunatna, powierzchnia nierówna, szorstka. Przełom jest różowobrunatny. Surowiec ma smak ściągający; zapachu brak. Zawiera garbniki w ilości co najmniej 15%, skrobię, żywice i inne. Powinien być dobrze wymyty z ziemi i oczyszczony z łodyg i korzeni. Wilgotność — najwyżej 12%. Zapotrzebowanie dość duże.

Zastosowanie. Kłącze wężownika jest surowcem leczniczym i technicznym. W lecznictwie ma zastosowanie jako lek ściągający, przeciwbiegunkowy. Zewnętrznie — jako lek przy odmrożeniach. Ma zastosowanie w przemyśle garbarskim.

Zbiór. Kłącza wężownika kopie się jesienią lub wczesną wiosną. Odcina się nożem nierdzewnym część nadziemną, oczyszcza się bardzo dokładnie z drobnych korzeni, ziemi i kamyczków, które znajdują się zwykle w załamaniach kłącza; myjemy szybko, lecz starannie i doczyszczamy po obeschnięciu. W ten sposób otrzymuje się czyste, gładkie, brunatne, skręcone kłącza. Suszyć można na słońcu, lecz najlepiej w podwyższonej temperaturze, aż do zupełnego wyschnięcia.. Suche kłącza stają się twarde jak kość i mają różowawy przełom; przy nieodpowiednim suszeniu i zwilgotnieniu przełom jest ciemnobrunatny, co dyskwalifikuje surowiec leczniczy. Przechowuje się w dziale surowców obojętnych.

58. Roz chodnik ostry — Sedum acre L.

(Inne nazwy: nieśmiertelnik dziki, pryszczymik)

Rodzina: Gruboszowate — Crassulaceae

Rozchodnik ostry tworzy niskie zbite kępki i zadarnia nieraz dość duże powierzchnie. Występuje na stanowiskach suchych, piaszczystych, słonecznych, najczęściej przy drogach, na skarpach, wydmach, skrajach lasów, skałach, starych murach itp. Wygląd jego jest bardzo charakterystyczny. Jest to bylina niska mająca około 10 cm wysokości, o pojedynczych, gęsto ulistnionych łódyżkach. Liście są małe, grube, soczyste, podłużnie lancetowate, o barwie jasnozielonej. Obok pędów liściowych płonnych roślina wydaje pędy kwiatowe słabiej ułistnione z podbaldachami żółtych kwiatów, podobnych do gwiazdek. Kwitnie w czerwcu. Smak ziela jest ostry i tym się ono różni m. in. od innych pokrewnych gatunków. Za-