525

516 Rośliny ze stanowisk naturalnych

przewiewie lub w temperaturze podwyższonej do 35°. Przy suszeniu kwiaty nieco ciemnieją. Przechowywać należy w opakowaniu półszczelnym.

Owoce tarniny są podobne do małych śliwek, czarne, z silnym woskowym nalotem, twarde, cierpkie. Zbiera się, gdy są już dojrzałe, przez całą jesień aż do zimy. Niekiedy jest zapotrzebowanie na świeże owoce, częściej jednak na suche. Należy dosuszać w temperaturze podwyższonej do 60°. W lecznictwie używany jest tylko I gatunek, II gatunek jest techniczny.

72. Tasznik pospolity — Capsella bursa pastońs (L.) Mnch.

{Inne nazwy: tasznik, tobołki pastusze, sumki pastusze, kaletka pasterska,

bydelnik, kaszka)

Rodzina: Krzyżowe — Cruciferae

Jest to roślina jednoroczna lub dwuletnia. Pospolity chwast pól i ogrodów, a zarazem znana roślina ruderalna. Z przyziemnej różyczki liści wyrasta rozgałęziona, wzniesiona łodyga kwiatowa wysokości 5—60 cm.

Kwiaty białe, drobne. Szybko przekwitają od dołu i tworzą liczne, sercowa te łuszczynki, sztywno odstające od łodygi. Łuszczynki długo trzymają się na łodydze. One właśnie nadają charakterystyczny wygląd roślinie i stąd pochodzi nazwa tobołków, sumek lub kaletek pastuszych. Na glebie żyznej różyczki liści są dość duże i cała roślina utrzymuje długo soczystość, natomiast w warunkach gorszych karleje i szybko przekwita. Kwitnienie rośliny i owocowanie zaczyna się już w kwietniu i ciągnie się dość długo; roślina rośnie i z tym łączy się ciągłe kwitnienie i osadzanie łuszczynek.

Często pod jesień wyrasta również drugie pokolenie tasznika kwitnące aż do października. Cała roślina ma słaby swoisty zapach i gorzki smak.

Podobne do tasznika są tobołki polne (Thlaspi arvense L.), mają one łuszczynki większe, okrągławe, nasiona o charakterystycznym zapachu czosnku.

Surowiec. Surowcem jest ziele tasznika — Hba Bursae pastoris. Łodygi są zielone, do 40 cm długości, często ezterokanciaste. Liści na łodydze jest bardzo mało. Na całej łodydze występują dość gęste trójkątnawe płaskie łuszczynki, na szczycie zaś białe drobne kwiaty. Surowiec ma smak słonawogorzki, zapach słaby. Zawiera ciała czynne: cholinę, acetylocholinę i tyraminę, dalej glukozyd flawonowy diosminę, w świeżym zielu nieco kwasu siarko cyjanowego i substancji zawierającej siarkę. Surowiec powinien być kruchy. Nie może zawierać korzeni i innych zanieczyszczeń. Zapotrzebowanie średnie.