515

506 Rośliny ze stanowisk naturalnych

Zbiór. Koszyczki kwiatowe zbiera się tylko ze stanowisk naturalnych ręcznie przez uszczykiwanie (łodyżka jest krucha). Nie należy zbierać kwiatów przekwitających, gdyż rozkruszają się po ususzeniu.

Suszyć należy szybko i starannie w suszarni naturalnej. Trzeba zwracać uwagę na dosuszenie dna kwiatowego. Po ususzeniu kwiaty nabierają odcienia fioletowego. Opakowanie daje się półszczelne, przechowuje się w dziale surowców obojętnych.

66. Szakłak kruszyna (Kruszyna pospolita) — Rhamnus frangula L.

Syn. Frangula alnus Mili.

Ptodzina: Szakłakowate — Rhamnaceae

Kruszyna występuje dość pospolicie w lasach, zaroślach, zagajnikach, na torfowiskach, nieużytkach, na glebie podmokłej, zabagnionej, na stanowiskach podobnych jak olszyny. Jest to krzew nieciernisty, o liściach skrętoległych, gładkich, całobrzegich. Kwiaty białe. Kwitnie od maja nierównomiernie, często wydając kwiaty nawet pod koniec lata. Owoce ma okrągłe, nieco większe niż szakłak pospolity, są to soczyste pestkowce 2—3 nasienne; po dojrzeniu czarne, wewnątrz czarnoczerwone, o słodkawym, a równocześnie cierpko-gorzkawym smaku. Charakterystyczna jest kora brunatna z szarobiałymi, rozrzuconymi kreskami (przetchlinki), wewnątrz gładka, żółta, po ususzeniu — pomarańczowa, stopniowo przy przechowywaniu czerwieniejąca.

Surowiec. Surowcem jest ususzona kora kruszyny — Cx Rhamni frangulae FP III, przechowywana co najmniej 1 rok lub ogrzewana do' 100° w ciągu 1 godziny. Kora jest rurkowato lub rynienko wato zwinięta, grubości 1—2 mm; stronę zewnętrzną ma szarobrunatną, matową z licznymi jaśniejszymi punktami. Wewnętrzna strona kory jest czerwonawożółta, prawie gładka. Surowiec ma smak gorzkawy, zapach swoisty. Zawiera jako ciała czynne glukozydy pochodne antrachinonowe — głukofrangulinę

1    franguloemodynę.

W surowcu nie powinno być wiórków drewna, gałązek, kory ponad

2    mm grubości. Nie może być spleśniały lub sczerniały, pokryty porostami i glonami.

Kora zadana ługiem barwo się na czerwono. Tylko taka kora może być oddana do użytku. Zaraz po zdjęciu i ususzeniu nie nadaje się do obrotu, zawiera bowiem ciała powodujące bóle i wymioty, musi być zmagazynowana i przechowywana co najmniej przez rok. Można ją zbyć odbiorcy na jego odpowiedzialność. Wilgotność •— najwyżej 10%. Zapotrzebowanie bardzo duże.