U) Rozdział VII. Organy kolegialni’ w systemie oświaty
Mogiła założyć, że efektywne funkcjonowanie szkoły na wielu obszarach zale-od różnorodnych czynników. Organem mającym zasadniczo istotny wpływ na /ulanie placówki jest jej dyrektor. Jednak sprawne działanie szkoły polega na do-rej współpracy i wysiłku wiciu osób. Optymalne zarządzanie szkołą powinno być ięc efektem zbiorowej aktywności zarówno nauczycieli, jak leż uczniów oraz ich kl/.iców. Takie rozwiązanie wydaje się optymalne i jak najbardziej zasadne. Każ-•; ze ws|>omnianyeh trzech środowisk posiada w szkołę swoją reprezentację. Two-teme rad szkół w poszczególnych szkołach jest fakultatywne. Mając powyższe na wadze, laki stan rzeczy może budzić uzasadnione zdziwienie, bowiem rady szkół togą być organami, które w sposób najbardziej reprezentatywny uwiarygodniają Im es demokratyzacji w placówkach oświatowych.
/godnie z an. 50 ust. I SysOśwlJ. w szkołach mogą działać rady szkół. Zapis iki świadczy o fakultatywności działania wspomnianego organu. Zaznaczył jedno-(reśnie. że rada szkoły uczestniczy w rozwiązywaniu spraw wewnętrznych szkoły także
uchwala statut szkoły lub placówki;
przedstaw ia wnioski w sprawie rocznego planu finansowego środków specjalnych szkoły lub placówki i opiniuje projekt planu finansowego szkoły lub placówki;
może występować do organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą lub placówką z wnioskami o zbadanie i dokonanie oceny działalności szkoły lub placówki, jej dyrektora lub innego nauczyciela zatrudnionego w szkole lub placówce; wnioski te mają dla organu charakter wiążący; opiniuje plan pracy szkoły lub placówki, projekty innowacji i eksperymentów pedagogicznych oraz inne sprawy istotne dla szkoły lub placówki; z własnej inicjatywy ocenia sytuację oraz stan szkoły lub placówki i występuje z wnioskami do dyrektora, rady pedagogicznej, organu prowadzącego szkołę lub placówkę oraz do wojewódzkiej rady ośw iatowej, w szczególności w sprawach organizacji zajęć pozalekcyjnych i przedmiotów nadobowiązkowych.
I Ichwalcnio statutu szkoły wydaje się jednym z istotniejszych zadań, jakie usla-tkI«wca przewidział dla rady szkoły. Warto jednak pamiętać, że statut jest uchwa-ny na podstawie projektu, który wcześniej opracowuje rada pedagogiczna. Rada ;koly może jednak w prowadzać do przygotowanego projektu zmiany i |K»prawki.
Możliwość przedstaw iania wniosków należy rozumieć jako formułowanie przez .spommany organ propozycji do projektu planu finansowego przed jego ustaleniem ■zez dyrektora szkoły (tak: M. Pi lich. Ustawa 5 Ul).
Ważną kom|xMcncją jest możliwość występowania rudy szkoły tło poszczcgól-,ch organów ośw nitowych Warto zaznaczyć. ż« itul.i szkoły może składać wnioski dokonanie oceny działalności szkoły, |ak rówim ż może wnioskować o dokonanie jeny dyrektora szkoły oraz innego nauczyciela, Wnioski kierowane są do organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Wiążący charakter wniosków oznacza, że organ sprawujący nadzór pedagogiczny ma obowiązek podjąć przez radę szkoły czynności. Poza tym. rada szkoły posiada uprawnienia kontrolne. Może zatem z własnej inicjatywy ocenie sytuację oraz stan szkoły. Może więc wnioskować o udzielenie jej wyjaśnień czy wgląd w dokumentację szkoły.
Rada szkoły opiniuje m.in. plan pracy szkoły lub placówki, projekty innowacji i eksperymentów pedagogicznych. Poza tym. ustawodawca zakłada opiniowanie innych spraw istotnych dla szkoły. Do tych „innych spraw" można zaliczyć np. wnioskowanie o nadanie imienia szkole.
W celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki rada szkoły lub placówki może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek oraz innych źródeł. Zasady wydatkowania funduszy rady szkoły lub placówki określa regulamin rady szkoły. Można także przyjąć, że celem działania rady szkoły jest współdziałanie z pozostałymi organami szkoły w dziele wychowania, edukacji oraz kształtowania młodego człowieka, przygotowanego do życia we współczesnym święcie. Mając to na uwadze można powiedzieć, że rada szkoły ma za zadanie dbać o dobro ucznia i poszanowanie jego godności osobistej, wspierać rozwój placówki w której funkcjonuje oraz kształtować podstawy skutecznego współdziałania wszystkich podmiotów stanowiących społeczność szkoły.
Istotne dla prawidłowego działania rady szkoły jest rozpoznanie obszarów, w których to działanie powinno być jak najbardziej efektywne. Ważne jest również dokonanie analizy możliwości pracy w obszarze wybranym przez radę. Członkowie rady powinni więc ustalić priorytety obejmujące działania konieczne i możliwe do realizacji w określonym zakresie i czasie. Następnie ważne wydaje się określenie celów szczegółowych, pamiętając o tym. żeby były one rzeczywiście potrzebne, opisujące konkretne efekty, realne, możliwe do osiągnięcia w konkretnym czasie i pozytywne. Należy też ustalić zasady dochodzenia do realizacji celów (określenie wykonawców, ustalenie form pracy, wyznaczenie terminów).
Zgodnie z art. 51 ust. 1 SysOśwU, w skład rady szkoły lub placówki wchodzą w równej liczbie:
- nauczyciele wybrani przez ogół nauczycieli:
- rodzice wybrani przez ogół rodziców:
uczniowie wybrani przez ogół uczniów.
Należy zwrócić uwagę, że jest to zasada ogólna, od której jednak ustawodawca przewidział pewne wyjątki. I tak. w skład rady szkoły lub placówki nic wchodzą uczniowie przedszkoli, szkół podstawowych, z wyłączeniem szkół dla dorosłych, a także uczniowie szkół specjalnych i placówek dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym, znacznym lub głębokim. Podobnie też. w skład rady szkoły nie wejdą uczniowie i słuchacze następujących szkół i placówek: szkolnych schronisk młodzieżowych, poradni psychologiczno-pedagogicznych. w tym poradni socjalistycznych, placówek kształcenia praktycznego oraz. ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego, bibliotek pedagogicznych.