Ir* Rozdział \'ll. Organy kolegialne w systemie oświaty
•Iow nic społeczeństwo powinno być głównym kreatorem polityki oświatowej, a nic a sensie ścisłym politycy.
W związku z niepodjęciem od chwili uchwalenia SysOśwU funkcjonowania (rojowej rady. zasadne staje się pytanie: czy taki stan rzeczy nic odbija się icgalywnic na kondycji polskiej oświaty? Chodzi tutaj głównie o rozstrzygane problemów takich jak kwestie wartości, wzory patriotyzmu, wzory wychowana i inne równic ważne sprawy. Cały ten obszar powinien podlegać intensywnej Jcbacic społecznej, której inicjowanie i koordynowanie powinno należeć właśnie In Krajowej Rady Oświatowej. Krajowa rada powinna mieć zagwarantowany sil-iv glos i niezależność. Warto więc postulować zmiany w zapisach ustawowych, co itogloby doprowadzić do uruchomienia lego organu. Propozycją dodatkową jest viększa niezależność od organów administracji państwowej. Kolejną, poszerzenie •kładu rady o reprezentantów organizacji pozarządowych, rodzicielskich i uczniow-lk u li Zasadne wydaje się. że Krajowa Rada Oświatowa powinna mieć kompetencje Kemania procy wszystkich organów administracji państwowej w zakresie oświaty ■ głównym uwzględnieniem Ministra lulukacji Narodowej.
Zgodnie z zapisem ustawowym. Rada jest społecznym organem opiniodawczym wnioskodawczym w spoiwach oświaty. Podmiotem, który inicjuje powstanie Kramu i Rady Oświatowej jest minister właściwy do spraw oświaty i wychowania. >rzy czym powołanie rady następuje na wniosek wojewódzkich rad oświatowych cprczcntujących co najmniej 1/4 województw.
Do zadań Krajowej rady należy:
opracowanie i prezentacja ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania proicktów założeń polityki oświatowej państwa, w tym propozycji udziału nakładów budżetowych na oświatę w dochodzie narodowym podzielonym; opiniowanie projektu ustawy budżetowej w części dotyczącej oświaty i przedstawianie swojej opinii właściwym komisjom sejmowym i senackim; opiniowanie kryteriów podziału środków będących w dyspozycji ministra właściwego ilo spraw oświaty i wychowania, przeznaczonych na oświatę; opiniowanie koncepcji kształcenia, w tym ramowych planów nauczania oraz za-kiesii obowiązujących podstaw programowych; opiniowanie projektów' aktów prawnych dotyczących oświaty; opiniowanie innych spraw dotyczących oświaty, które zostały przedstawione przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.
Krajowa Rada może występować z wnioskami dotyczącymi spraw oświaty bez-i .średnio do naczelnych i centralnych organów administracji rządowej
W skład Krajowej Rady wchodzą przedstawiciele wojewódzkich rad oświatowych. po jednym z każdej rody wojewódzkiej, oraz po jednym przedstawicielu cen-ulnych struktur związków zawodowych zrzeszających nauczycieli C/Jonkowie idy pełnią swoje lunkcjc społecznie, tj bez wynagrodzenia. Kadencja Krajowej ady trwa t lala Krajowa Rada uchwala regulamin swojej działalności oraz wybić ^ $0. Samorządowe rady oświatowe
169
ra przewodniczącego. Krajowa Rada może powoływać stałe i doraźne komisje. Obsługę administracyjną Krajowej Rady zapewnia minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.
Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może powołać radę oświatową działającą przy tym organie. Organem stanowiącym będzie odpowiednio rada gminy, rada powiatu oraz sejmik województwa. Zapis art. 4X SysOśwU oznacza zatem, że tworzenie rad oświatowych jest dopuszczalne na każdym szczeblu samorządu terytorialnego. Ustawa nie precyzuje, kto wnioskuje o powołanie rady. Można jednak uznać, że wnioskodawcą może być organ wykonawczy każdej z jednostek samorządu terytorialnego. W pozostałych przypadkach osoby mające inicjatywę uchwałodawczą określa statut jednostki samorządu terytorialnego. Co do dopuszczalności przeprowadzenia w sprawie powołania rady oświatowej referendum lokalnego (ustawa z 15.9.2000 r. o referendum lokalnym. Dz.U. Nr 88. poz. 985 ze zm.) zob. M. Pilich, Ustawa, s. 524. Samorządowe rady oświatowe są organami doradczymi i opiniodawczymi, pozbaw ionymi kompetencji stanowiących. l)o zadań samorządowej rady oświatowej należy:
badanie potrzeb oświatowych na obszarze działania jednostki samorządu terytorialnego oraz przygotowywanie projektów ich zaspokajania:
- opiniowanie budżetu jednostki samorządu terytorialnego w części dotyczącej wydatków na oświatę:
- opiniowanie projektów sieci publicznych szkół i placówek:
- opiniowanie projektów aktów prawa miejscowego wydawanych w sprawach oświaty;
wyrażanie opinii i wniosków w innych sprawach dotyczących oświaty.
Pod pojęciem badania potrzeb oświatowych można rozumieć inicjowanie, organizowanie i koordynowanie wszelkiego rodzaju badań i spotkań ze społecznością lokalną, przyjmowaniu uwag i postulatów związanych z potrzebami oświatowymi danego regionu. Opiniowanie budżetu przez samorządową radę oświatową dotyczy natomiast wyłącznie części zawierającej zestawienie wydatków na oświatę.
Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego ustala: skład i zasady wyboru członków rady oświatowej; regulamin działania rady oświatowej.
Warto zaznaczyć, że ustawa nic narzuca ograniczeń co do funkcjonowania oraz składu samorządowych rad oświatowych. Tryb przeprowadzania wyborów oraz składu rad jest dowolny. Wydaje się. że pewną słabością funkcjonowania rad oświatowych jest fakt. że to na organie stanowiącym jednostki samorządu terytorialnego spoczywa określenie regulaminu według którego rada ma działać.