Teoria i praktyka analizy finansowej \v przedsiębiorstwie
Trzeba wyraźnie podkreślić, że stosowanie wskaźników - indeksów przeliczeniowych cen nie doprowadza do uzyskania dokładnych rezultatów, ale w dużym stopniu umożliwia wyeliminowanie zakłóceń porównywalności danych i otrzymanie bardziej realnych wielkości. Uwzględnienie wpływu zmian cen zwiększa wartość poznawczą analizy finansowej i stwarza pewniejszą podstawę do oceny przewidywanej dynamiki zjawisk na przyszłość.
W zależności od wielkości przyjętej za bazę odniesienia, wyróżnia się następujące kierunki porównań:
- porównania w czasie, gdy bazę odniesienia stanowią wielkości rzeczywiste lat ubiegłych,
porównanie z planem, gdy wzorcem porównań są założenia planu przedsiębiorstwa,
- porównania w przestrzeni, najczęściej przeprowadzane przy przyjęciu za podstawę odniesienia wielkości rzeczywistych innych przedsiębiorstw (analizy międzyzakładowe), np. przedsiębiorstw najlepszych czy też dynamicznie się rozwijających się (benchmar-king) lub też wielkości średnie w danym sektorze.
Pierwsze dwa kierunki porównań zwane są porównaniami wewnętrznymi. Przedmiotem badań pozostają bowiem wielkości rzeczywiste okresu ocenianego i lat minionych oraz dane planowane analizowanego przedsiębiorstwa.
Porównanie w czasie pozwala na ocenę kierunku i tempa zmiany analizowanej wielkości w trakcie ocenianego okresu. Może być ono dokonywane z zastosowaniem:
podstawy stałej, kiedy kolejne lata oceniane są na podstawie pierwszego roku przyjętego za bazę odniesienia,
- podstawy łańcuchowej, gdy każdy następny rok porównywany jest z bezpośrednio poprzedzającym.
Badanie przy podstawie stałej umożliwia ustalenie wskaźników dynamiki analizowanego zjawiska i określenie jego tendencji rozwojowej. W przypadku wykorzystania podstawy łańcuchowej możliwe jest ustalenie tempa zmian ocenianego zjawiska.
Porównania w czasie określane są w literaturze jako „porównanie mniejszego zła z większym złem”. Opinia ta wynika z częstego braku charakterystyki jakościowej przyjętej bazy odniesienia.
32