Teoria i praktyku analizy finansowej w przedsiębiorstwie
o wypłacalności przedsiębiorstwa. Gromadzenie nadmiernych zapasów, zbyt liberalna polityka kredytowa w stosunku do odbiorców czy też konieczność wcześniejszej zapłaty zobowiązań powodują, że firmy rentowne odczuwają często niedobór środków pieniężnych w bieżącej działalności. Jeżeli dodatkowo jeszcze podjęta zostanie działalność inwestycyjna, dla której sfinansowania wykorzystano w znacznym stopniu kapitały obce, to wymienione trudności zwiększa ponadto koszt obsługi zadłużenia i konieczność zwrotu pożyczonych kapitałów. W skrajnym przypadku przedsiębiorstwa rentowne mogą więc stać się niewypłacalne, co w konsekwencji spowoduje ich upadłość. Dlatego też nie tylko inwestorzy i wierzyciele, ale również dostawcy, odbiorcy, szeroko rozumiana konkurencja oraz pracownicy i inni interesariusze w takim samym stopniu zainteresowani są oceną rentowności jak i wypłacalności podmiotów gospodarczych, w których zaangażowali swoje kapitały lub też z którymi związani są umową. Zachowanie wypłacalności przedsiębiorstwa powoduje, że w dobrze zarządzanych podmiotach gospodarczych ocena zdolności generowania gotówki w relacji do istniejących potrzeb zajmuje główne miejsce w zarządzaniu finansami firmy.
Wstępna analiza przepływów pieniężnych typu ex post w oparciu
0 omawiany rachunek może być dokonana w oparciu o nadwyżki lub niedobory środków pieniężnych z poszczególnych rodzajów działalności lub też jako analiza pozioma (dynamiki) bądź analiza pozioma (struktury) poszczególnych tytułów wpływów i wydatków ze wszystkich rodzajów działalności.
Rachunki przepływów pieniężnych sporządzane z podziałem na przepływy z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej mogą być bardzo pomocne w rozpoznaniu konkretnej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Trzy rodzaje strumieni oraz dwa kierunki przepływu (dodatni lub ujemny) pozwalają bowiem wyróżnić osiem możliwych przypadków (tabela 13).65
Przypadek 1. W praktyce spotykany rzadko. Określa przedsiębiorstwa o bardzo dużej płynności finansowej. Jest on charakterystyczny dla sytuacji, kiedy firma przygotowuje się do nowych przedsięwzięć lub do przejęcia innej firmy.
Przypadek 2. Występuje w przedsiębiorstwach dojrzałych, których działalność jest wysoce rentowna. Wygenerowana gotówka z działalno-
6' Por. D.W. Olszewski, Podstawy analizy finansowej przedsiębiorstwa, Ccntnim Edukacji
1 Rozwoju Biznesu, Warszawa 1993, s. 35.
146