AnalizaFinansowaTeoriaPrakty!9

Kierunki i sposoby analizy wyników finansowych

tek wzrostu przychodów ze sprzedaży uległa zmniejszeniu część kosztów pośrednich, przypadająca na jednostkę produktu.

2) Wskaźnik dynamiki kosztów pośrednich większy od jedności i od wskaźnika dynamiki przychodów zc sprzedaży produktów wskazuje na przekroczenie kosztów pośrednich w kwocie globalnej i na jednostkę produktu w stosunku do przyjętej podstawy odniesienia kosztów (bazy porównawczej).

Badanie kosztów w układzie kalkulacyjnym obejmuje również ocenę struktury kosztów tego układu. Ma ona na celu określenie udziału kosztów bezpośrednich i kosztów pośrednich oraz poszczególnych elementów kosztów tego układu w kosztach działalności operacyjnej. Głównym przedmiotem analizy jest tu nie tylko ocena występującej struktury kosztów, lecz również badanie zmian, jakie w niej zaszły w pewnym okresie.

Technika wstępnej analizy kosztów w układzie kalkulacyjnym jest taka sama jak w układzie rodzajowym.

Wstępna analiza poziomu kosztów układu rodzajowego i kalkulacyjnego, prowadzona w powiązaniu z oceną zmian zachodzących w strukturze tych kosztów, pozwala jedynie na ustalenie, w jakich pozycjach kosztów wystąpiły odchylenia w stosunku do podstawy porównawczej, nie wyjaśniając ich przyczyn. Na tym etapie można w przybliżeniu określić charakter i wagę ujawnionych odchyleń (obniżkę lub przekroczenie kosztów) oraz wytyczyć kierunek dalszej analizy szczegółowej - badań przyczynowych. Przedmiotem analizy szczegółowej powinna być ocena poszczególnych pozycji układu kalkulacyjnego, z pełnym uwzględnieniem ich specyfiki. Celowość takiego postępowania wynika z:

1)    różnego stopnia powiązań, jakie zachodzą między poszczególnymi pozycjami kosztów i produkcją,

2)    dość złożonego charakteru części pozycji kosztów, np. kosztów pośrednich,

3)    konieczności specjalnego uwypuklenia tych pozycji, które wyrażają stopień niegospodarności przedsiębiorstwa.

Szczegółowa analiza pozycji układu kalkulacyjnego powinna doprowadzić do oceny czynników rzutujących na poziom kosztów oraz równoczesnego ich podziału na zależne i niezależne od przedsiębiorstwa.

Koszty materiałowe, w tym zwłaszcza zużycie materiałów bezpośrednich, stanowią w wielu przedsiębiorstwach przemysłowych jedną z największych pozycji kosztów całkowitych. Z tych też względów za-

219