AnalizaFinansowaTeoriaPrakty!5

Kierunki i sposoby analizy wyników finansowych

nalnie zmiennymi, jak i pozostałych pracowników, których płace mają charakter kosztów stałych. Rodzajowy układ kosztów obejmuje wiele pozycji o różnym, a co ważniejsze, trudnym do ustalenia stopniu zależności od zmian zachodzących w wielkości produkcji, co uniemożliwia podejmowanie prawidłowych decyzji.

2)    Koszty rodzajowe grupowane są w całkowitym oderwaniu od miejsc ich powstawania (wydziałów, faz produkcji) oraz nośników kosztów (wyrobów, grup wyrobów itp.).

3)    Specyfika czynników zakłócających porównywalność kosztów rodzajowych polega na tym, że nie można przeliczyć kosztów przyjętych za podstawę odniesienia (kosztów rodzajowych z okresu ubiegłego lub kosztów planowanych) na wielkość i strukturę asortymentową okresu badanego, gdyż nie ma możliwości obliczenia kosztów jednostkowych poszczególnych wyrobów w układzie rodzajowym.

4)    Sama budowa układu rodzajowego utrudnia porównanie poszczególnych elementów kosztów, gdyż występują w nim również pozycje nie stanowiące kosztów produkcji danego okresu, np. rozliczenia międzyokresowe kosztów, częściowo koszty zakupu, koszty sprzedaży itp.

Mimo wielu przeszkód, które utrudniają analizę kosztów rodzajowych, układ len nie pozbawiony jest pewnych wartości poznawczych, mających znaczenie przy wstępnej ocenie kształtowania się kosztów działalności operacyjnej przedsiębiorstwa. Obejmuje ona przede wszystkim:

1)    analizę struktury rodzajowej kosztów,

2)    badanie dynamiki kosztów.

Udział poszczególnych pozycji kosztów według rodzajów zużytych środków w całości kosztów ilustruje tzw. struktura rodzajowa kosztów. Analiza rodzajowej struktury kosztów polega na zbadaniu zmian zachodzących w udziale poszczególnych kosztów w całości kosztów rodzajowych. Dzięki temu uzyskuje się informacje o przesunięciach zachodzących we wzajemnych proporcjach między pracą żywą a uprzedmiotowioną, co wskazuje na aktualny stopień zmechanizowania procesu produkcyjnego. W poszczególnych gałęziach przemysłu występuje specyficzna i znacznie różniąca się między sobą struktura rodzajowa kosztów, będąca wynikiem mniej lub bardziej materia-łochłonnej lub pracochłonnej działalności i odmiennego stopnia wyposażenia technicznego.

215