AnalizaFinansowaTeoriaPrakty"8

Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie

Analiza poszczególnych elementów kosztów nie daje ogólnego, łącznego poglądu na poziom kosztów sprzedaży. Uzyskanie syntetycznego obrazu obniżki kosztów lub ich przekroczenia wymaga zastosowania specyficznych metod dostosowanych do łącznej oceny poziomu kosztów sprzedaży. Informacje o wymiernych efektach obniżki kosztów wyraża się w formie określonych wskaźników oraz w postaci globalnej sumy obniżki i sum odchyleń cząstkowych. Wskaźniki obniżki kosztów są wielkościami stosunkowymi (procentowymi), które charakteryzują stopień obniżania poziomu kosztów.

W teorii analizy ekonomicznej stosowane są dwie podstawowe metody mierzenia poziomu kosztów produkcji: metoda pomiaru bezpośredniego i metoda pomiaru pośredniego. Zastosowanie metody pomiaru bezpośredniego ogranicza się do produkcji porównywalnej, tj. produkcji, która była już wytwarzana w roku ubiegłym. Ponadto konieczne jest, by produkcja porównywalna stanowiła 70% i były sporządzane oddzielne kalkulacje kosztów jednostkowych każdego wyrobu lub jednorodnych grup wyrobów, charakteryzujących się stałym udziałem wyrobów zaliczanych do danej grupy. Zastosowanie metody pomiaru pośredniego nie wymaga zachowania tak rygorystycznych warunków, stąd też wydaje się, że ma ona szersze zastosowanie w praktyce, gdzie obecnie produkty mają krótki cykl życia.

Metodą pośredniego pomiaru poziomu kosztów obejmuje się koszty całej produkcji sprzedanej, a więc również tej części produkcji, która nie była wytwarzana w roku ubiegłym. W metodzie pośredniej przedmiotem badań jest wielkość względna, tj. wskaźnik zmian poziomu kosztów oraz kwota obniżki kosztów. Obie te wielkości powinny być ustalane zarówno na etapie planowania jak i wykonania. Obliczenie wskaźnika zmian poziomu kosztów i kwoty obniżki kosztów poprzedzana jest ustaleniem wskaźnika poziomu kosztów jako relacji kosztów działalności operacyjnej do przychodów ze sprzedaży netto, co przedstawia wzór:

^ ^ _ koszty działalności operacyjnej ^ ^ ^ przychody ze sprzedaży netto

Ocena poziomu kosztów wymaga badania zmian wielkości przedstawionego wskaźnika ustalonego na etapie planowania lub rzeczywiście uzyskanego w porównaniu do wskaźnika poziomu kosztów z okresu minionego. W ten sposób określa się, o ile procent „tanieje” lub „drożeje” średnio złotówka osiągniętych przychodów ze sprzedaży. Wskaźnik zmiany poziomu kosztów oblicza się według wzoru:

228