CCF20100206074

Cytologia i Histologia

ficzną formą lizosomów). Podstawową funkcją tych krwinek jest obrona przed infekcjami (inwazjami drobnoustrojów), co oznacza, że są szczególnie intensywnie „produkowane” w czasie stanów zapalnych. W ognisku zapalnym wysiewają się do otaczających tkanek, gdzie przeprowadzają intensywnie fagocytozy. Duże nagromadzenie neutrofili i produktów ich rozpadu powoduje powstawanie tzw. ropy;

B)    eozynofile (granulocyty kwasochłonne) — ±3% wszystkich leukocytów. Zawierają w cyto-plazmie liczne ziarnistości z pcroksydazami (enzymami z grupy utleniających) i enzymami lizosomalnymi (por. wyżej). Podstawową funkcją tych krwinek jest niszczenie obcych białek, np. alergennych. Szczególnie intensywnie „produkowane” są przy zarażeniu robakami, np. wlośniem krętymi, tasiemcami oraz w czasie zakaźnych chorób bakteryjnych (np. w szkarlatynie) i wirusowych (np. w czasie żółtaczki);

C)    bazofile (granulocyty zasadochłonne) — ±0,5—1% wszystkich leukocytów. Tc najmniejsze granulocyty mają małe zdolności do fagocytozy i ruchu. Zawierają duże ziarnistości, nada-j ące Ićomórcewygl ąd „nadzianej orzeszkami”. Ich podstawowa funkcją jest najprawdopodobniej wydzielanie do krwi heparyny, substancji działającej przeciwkrzcpliwie;

2. Agranulocyty — powstają różnie (por. układ limfoidalny), cechuje je brak ziarnistości w cyto-plazmie, pojedyncze jądro jest kuliste lub rzadziej nerkowate, cytoplazma jest lekko zasado-chłonna. Dzieła sie na:

c z

A)    limfocyty — liczne (±25—40% wszystkich leukocytów). Posiadają duże kuliste jądro, same też są okrąglawe. Mają bardzo różne zdolności do ruchu i fagocytozy. Obecność tego typu krwinek stwierdzono u wszystkich kręgowców i części wyższych bezkręgowców (ale w tej grupie są one bardzo słabo zbadane). Zawsze jednak do krwi dostają się w postaci mało aktywnej i dopiero kontakt z ciałem obcym (wspomnianym już antygenem) pobudza je do działania. Ze względu na właściwości u człowieka wyróżniono dwie subpopulacje limfocytów:

a)    limfocyty T — powstają w czerwonym szpiku kostnym skąd wędrują do grasicy, tam ulegają namnożeniu i uczuleniu (nabywają cech immunologicznych, czyli odpornościowych — ściślej mówiąc „uczą się” rozpoznawać komórki własnego organizmu, aby ich nic atakować). Stąd wzięło się określenie grasiczozależne. Z grasicy wędrują do innych narządów limfopoetycznych, gdzie dalej dzielą się i stamtąd przedostają się już do krwi obwo-dowej. Żyją nawet do 10 lat i są odpowiedzialne za reakcje odpornościowe typu komórkowego. Wirus HIV atakuje i niszczy właśnie komórki pomocnicze tzw. T-helper, przez

* *

co następuje upośledzenie funkcji układu immunologicznego (por. CZĘSC: ANATOMIA I..., ROZDZ: 10);

b)    limfocyty B — powstają w układzie limfoidalnym, głównie w czerwonym szpiku kostnym. Nie przechodzą przez grasicę, stąd określenie szpikozależne. Większość żyje bardzo krótko, bo 4—10 dni. Na swojej powierzchni posiadają mikrokosmki, podczas gdy limfocyty T są gładkie. Odpowiedzialne są za reakcje odpornościowe typu humoralnego — produkują immunoglobuliny zwane przeciwciałami;

B)    monocyty (±3—8% wszystkich leukocytów) — te największe spośród białych ciałek krwi (do 20 mm) są niesamowitymi strażnikami czystości biochemicznej organizmu. Posiadają zdolność do diapedezy, szybkiego ruchu ameboidalnego i intensywnej fagocytozy (w cytopla-zmie znajdują się bardzo liczne lizosomy). Dlatego nazywa się je makrofagami. Powstają głównie w szpiku, czasem w układzie siateczkowo-śródbłonkowym. W czasie swojego krót-