CCF20100206050

Cytologia i Histologia

3.2. Mejoza

MEJOZA MA SPECYFICZNE „ZADANIE” BIOLOGICZNE

Mejoza jest (podobnie jak mitoza) pośrednim sposobem podziału jądra komórkowego (ka-riokinezą) charakterystycznym dla Eucaryota i u wszystkich tych organizmów jej przebieg jest zasadniczo taki sam. Do jej cech specyficznych należy zaliczyć to. że:

1. Składa się z dwóch cykli podziałowych, pomiędzy którymi nie ma replikacji DNA. Podręcznik szkolny nieco upraszcza sprawę stwierdzając, że pomiędzy podziałami mejozy nie ma interfazy;

2. Zachodzi w męskich i żeńskich organach rozrodczych u zwierząt i części roślin — powstają wówczas gamety (w związku z tym nazywana jest kariokinezą generatywną) oraz poprzedza powstawanie zarodników;

3. Z jednego jadra pierwotnego powstają cztery jadra potomne:

4. Zmienia liczbę chromosomów w jądrach potomnych w ten sposób, że redukuje ją o połowę (z 2n do n, jednocześnie z 2c do c). Dlatego nazywa się ją podziałem redukcyjnym (R!). Oznacza to, że jeśli komórka macierzysta miała 2n=46 chromosomów, to każda potomna będzia miała n = 23 chromosomy (por. Ryc. 31). Mejoza nie zachodzi w komórkach haploidalnych. Nie można przecież zmniejszyć liczby chromosomów poniżej podstawowego kompletu — genomu (por. ROZDZ: 3.1);

5. Umożliwia utrzymanie stałej, charakterystycznej dla danego gatunku liczby chromosomów w kolejnych pokoleniach. Można to ująć tak: jeśli potomek ma mieć tę samą liczbę chromosomów co rodzice, to każdy z nich „daje” mu tylko połowę swoich (pól + pół = całość);

6. Jest źródłem zmienności genetycznej organizmów, ponieważ mejoza prowadzi do:

A) niezależnej segregacji chromosomów wg II prawa Mendla,

B) wymiany odcinków chromatyd w procesie crossing-over (powstają chromosomy zrekombi-nowane; por. CZĘŚĆ: GENETYKA);

7. Uważa się obecnie, że determinowanie wejścia komórki w mejozę ma miejsce na kilka cykli mitotycznych przed samą mejoza i biorą w tym udział komórki somatyczne.

Ryc. 31.

Zmiany ilości materiału genetycznego w dzielącej się me-jo tycznie komórce diploidalnej (n — liczba chromosomów, c — ilość cząsteczek DNA).