CCF20100206104

Cytologia i Histologia

Czym jest żołądek chyba nie trzeba przypominać. Ta najbardziej rozszerzona część rury przewodu pokarmowego wysłana jest u człowieka nabłonkiem walcowatym o szczególnie wysokich komórkach. W błonie śluzowej właściwej na całej powierzchni występują gruczoły żołądkowe śluzowe. W części zwanej dnem żołądka występują gruczoły trawienne zbudowane m.in. z komórek głównych (produkujących pepsynogen) i okładzinowych (produkujących HC1). Ten typ żołądka nazywany jest jednokomorowym prostym, (por. CZEŚĆ: ANATOMIA I...,). Mięśniów-ka żołądka zbudowana jest z trzech warstw włókien mięśniowych gładkich: wewnętrznej (o ukośnym przebiegu miocytów), środkowej (najgrubszej o układzie okrężnym ze zgrubieniami w okolicy wpustowej i odźwiernikowej żołądka) i zewnętrznej (o podłużnym przebiegu włókien). Oczywiście mięśniów'ka, podobnie jak pozostałe warstwy przewodu pokarmowego, jest ciągła z tą w^rar-stwe w przełyku i potem w jelicie cienkim. Błonę surowiczą tworzy otrzewna zbudowana z tkanki łącznej. Na jej powierzchni, od strony jamy ciała, występuje mezodermalny nabłonek typu jednowarstwowego płaskiego (mczotelium, por. ROZDZ: 4.1).

Z punktu widzenia tkankowego budowa jelita cienkiego jest taka sama. Wynika to z jego podstawkowej funkcji — efektywnego trawienia i wchłaniania, co wymaga bardzo dużej powierzchni czynnej przy licznych ograniczeniach związanych z objętością. Jelito to na całej długości jest pokryte nabłonkiem typu walcowatego z wysokimi komórkami (enterocytami) posiadającymi mi-krokosmki. Obok nich liczne są mukocyty (por. ROZDZ: 4.1) produkujące śluz. Charakterystyczne dla tej części przewodu pokarmowego są fałdy okrężne, będące efektem zgrubienia błony śluzowej właściwej i błony podśluzowej. Dodatkowo powierzchnię zwiększają kosmki jelitowe — bardzo liczne (do 30/mnr), palczaste wypustki tworzone przez błonę śluzową właściwą (wyobraź sobie, że jelito to rura od odkurzacza pokryta od wewnątrz frędzlami — wszystko to ma na celu wielokrotne zwiększenie powierzchni).

Ryc. 66. Mikrofotografie preparatów przekrojów poprzecznych dwunastnicy (A) oraz jelita czczego (B) (1 — kosmki jelitowe. 2 —gruczoły dwunastnicze, 3 —fałd okrężny; pow. ok. 50x).

Nabłonek jelita cienkiego tworzy na prawie całej powierzchni krypty jelitowe. W istocie są to pojedyncze (rzadko rozgałęzione) gruczoły jelitowe produkujące sok jelitowy, zawierający liczne enzymy. Nazwa krypty wzięła się stąd, że gruczoły te są wpukleniami nabłonka do błony śluzowej właściwej. W błonie śluzowej występują zwykle liczne grudki chłonne przewodu pokarmowe-

108