CCI00161

16 Historia wychowania. Wybór źródeł.

O książkach filozofów

Olo powiedzieliśmy o 7 sztukach wyzwolonych, które według filozofów, z pożytkiem dla katolików należy ich uczyć. Wyzwolone nauki, o których nieco wcześniej rozprawialiśmy, bardziej z pożytkiem dla prawdy pewne najkorzystniejsze wskazówki zwyczajów zawierają, o szanowaniu jedynego Boga mówią. Chrześcijanin powinien dążyć do ich sprawiedliwego użycia według przepowiedni Ewangelii.

Najlepszy obraz przebiegu studiów i wychowania w średniowiecznej szkole benedyktyńskiej w Rcichcnau daje nam pamiętnik WalalYicda Strabo ( 806-849), jednego z najzdolniejszych uczniów Hrabana Maurusa w Fu Idzie, skąd po ukończeniu studiów został powołany na nauczyciela młodego Karola zw. Łysym, syna cesarzowej Judyty. W 839 r. został opalem w Rcichcnau .

Lektura tekstu zasadniczo zmienia obraz szkoły średniowiecznej szkicowany przez historyków wychowania czasów dzisiejszych i nasuwa kilka wniosków: szkoła miała charakter wybitnie wychowawczy-nic o wiedzę głównie chodziło, ale ukształtowanie charakteru moralnego. W szkole stworzono możliwości rozwoju samodzielności ucznia, szanowano jego indywidualność, konsekwentnie łączono nauczane treści z praktyką, uwzględniano zainteresowania uczniów. Stosunek między nauczycielami a uczniami był nacechowany życzliwością. Atmosfera rodzinna w szkole przejawiała się w pomocy starszych uczniów w nauczaniu młodszych. Biorąc pod uwagę ówczesne warunki dydaktyczne, jest zupełnie zrozumiałe położenie nacisku na częste powtarzanie. Utrzymał się system dydaktyczny polegający na wyczerpującym traktowaniu przedmiotów według ustalonej wczasach starożytnych kolejności. Program nauczania stawiał wysoko studia klasyczne, ale też uwzględniał problematykę życia współczesnego i wiedzę realną (prawoznawsiwo i kosmografia) oraz język ojczysty. Wychowanie religijne wypływało nie tylko ze studiowania Pisma św., ale z atmosfery panującej w szkole. Warto też zauważyć, że istniały już wtedy egzaminy promocyjne. Szkoła była dostępna dla wszystkich stanów i wspólna dla wielu powołań (Przedruk według: W. Gadowski, Kilka slow o genezie pedagogii. Przegląd Powszechny 1889, T. 23 s. 375-390).

Rok 815. Byłem zupełnym prostaczkiem i zdziwiłem się bardzo na widok wielkich zabudowań klasztornych, w których odtąd miałem zamieszkać; ucieszyłem się na widok mnóstwa rówieśników i towarzyszy zabaw, którzy mnie przyjaźnie powitali. Zresztą i ja niemało narobiłem im uciechy, bo wszystko wydawało mi się nowym i niezwykłym, więc często naśladowałem niezręcznie i nie w porę to, co widziałem u innych. Po kilku dniach jednak lepiej się rozpatrzyłem. Zaledwie zacząłem się przyzwyczajać do nowego ładu, powierzył mnie scholastyk Grimald¹ pewnemu magistrowi, u którego miałem się nauczyć czytać. A nie byłem sam; było jeszcze u tego mistrza wielu chłopców w moim wieku wyższego i niższego stanu, którzy już mnie

Grimald (zni. 872 r.), uczeń Alkuina.