CCI00164

CCI00164



22 Historia wychowania. Wybór źródeł.

W oznaczonym dniu przyszedł dominus Erlebald z resztą uczniów internatu do wielkiej sali naszego gmachu i stawiał każdemu z nas wiele pytań z przedmiotów, których się uczyliśmy, i z autorów, których czytaliśmy. Z tych ostatnich musieliśmy na każdą regułę podawać przykłady. Żądano także zdania sprawy z dziejów biblijnych Starego i Nowego Testamentu, których słuchaliśmy przez cztery lata, oraz z ich wewnętrznego znaczenia. Tym, którzy w jakimkolwiek punkcie w tyle pozostali, kazano się jeszcze dokładniej w tej mierze pouczyć, ci zaś, którzy okazali niejaką obojętność lub niedbalstwo, otrzymali ostrą naganę od Erlebalda, który się nam wydał wówczas mężem nader poważnym i surowym. Nie wszyscy jednak współ-uczniowic moi przeszli do retoryki; wiele młodej szlachty wróciło do domu albo sami zabrali ich rodzice, ażeby zrobić z nich giermków i wyuczyć sztuk rycerskich, do których w klasztorze wcale nie wprawiano. Chociaż bowiem każdego dnia widzieliśmy rycerzy i hrabiów wysiadujących w przyległym domu gościnnym, to przecież nie mieliśmy z nimi żadnej styczności; duchowni tylko i biskupi przychodzili niekiedy do naszego pokoju, aby nas egzaminować albo też nacieszyć się naszymi wesołymi zabawami. Dobrze jeszcze teraz pamiętam, jak bardzo wstydziłem się, gdy przy wyścigach, urządzonych w obecności jakiegoś biskupa, upadłem na ziemię i za to jeszcze byłem wyśmiany. Od tego dnia zabawa ta już mi się nie podobała i wolałem grę w kości i przy drążku1 2.

Podczas dni rekreacyjnych, które nam w tym roku stały się podwójnie miłymi przez odbywanie małych wycieczek do folwarków klasztornych, przybył i na powrót do Reichenau ku wielkiej naszej radości obydwaj nauczyciele: dominus Grimald i dominus Tatto. Pierwszemu polecono zaprowadzić w porządku klasztornym zmiany, które uzna za konieczne na podstawie doświadczeń nabytych w Aniane , Tatto zaś podjął się wprowadzić nas w tajniki retoryki.

Rok 820. W dzień św. Pirminiusza, naszego założyciela i pierwszego Opata (3-go listopada), rozpoczęliśmy studia retoryczne. Podręcznikiem naszym byl Kasjodor, znany nam już prawie wszystkim, bo przy nauce gramatyki polecano nam do lektury jego pisma odnoszące się do lego przedmiotu. Obok tego wyjaśnialiśmy i czytaliśmy w szkole retoryczne pisma Cycerona: natomiast czytanie Kwinlyliana było każdemu z nas do woli zostawione. Aż dotąd, oprócz mniejszych listów, nie mieliśmy żadnych zadań do wypracowania*7, teraz zaś musieliśmy prawie codziennie uczyć się przeprowadzania w czyn różnych form retorycznych, o których była mowa w podręczniku. Wypracowania te trwały przez całą zimę. Na wiosnę zaczęło się studium historii, z której mieliśmy już niejakie wiadomości bądź to z martyrologium, bądź z czytania przy stole, bądź wreszcie z rozmowy z naszymi nauczycielami. Za podstawę służyło nam Chronikon Bcdy3 4 5 6, a do powtarzania dano nam książkę, w której kronikarz Rejginbert kazał spisać kroniki Euzebiusza z Cezarei , św. Hieronima, Prospera"0, Kasjodora, biskupów Jordanesa7 i Mellilusa8. Obok tego czytaliśmy w szkole najpierw Sallustiusa9,apóźniej Tytusa Liviu-sa10, w którym mieliśmy nadto wyszukiwać retoryczne formy i reguły. Czytałem również w tym czasie, za poradą Tattona, dialog Alkuina O retoryce i o cnotach, który przyniósł ze sobą, i miałem zeń wiele pouczenia i zadowolenia.

Dla urozmaicenia wyjaśnialiśmy ustępy z Eneidy Wergilego oraz Pruden-tiusa11 i Fortunata12 i od czasu do czasu pisaliśmy sami małe poemata łacińskie. Do tych ostatnich nie wszyscy byli obowiązani, ja jednak pisałem je z taką ochotą, iż nieraz zaniedbałem przez to inne wypracowania. Wreszcie musiał sobie każdy z nas odpisać jedną z kronik, aby później w danym razie zawsze mieć pod ręką.

Rok 821. Przez następną zimę zajmowała nas dialcktyka pod kierownictwem Tattona. Kształcił nas w niej według pisma Alkuina, które przyniósł z Francji; ponieważ na razie byl tylko jeden odpis tego dzieła, dlatego dano nam do rąk Kasjodora i wstęp Porfiriusza13, a później także Boecjusa14

1

   Ta gra, zwana „Stockspiel", polegała na tym, że dwa oddziały chłopców starały się wydrzeć sobie drąg, ujęty na przeciwnych końcach.

2

   A więc o szablonie w średniowiecznym nauczaniu i prowadzeniu uczniów nie może

być mowy. Zatrzymywano wszędzie tylko ogólny rozkład lat nauki i ogólne nazwy jej działów; w szczegółach jednak dążył każdy klasztor na wyścigi do możliwego udoskonalenia tak formalnej, jak materialnej strony nauczania. W każdym wieku też napotykamy klasztory cieszące się wielkim rozgłosem wskutek znamienitych reform wychowawczych i dydaktycznych, poczynionych przez zdohtiejszego i głębiej w duszach czytającego przełożonego. Stawały się one zawsze modelem, według którego ulepszano inne szkoły klasztorne, bądź to posyłając do nich braci na praktykę, bądź też sprowadzając znich słynnych nauczycieli. Twierdzenia więc o zupełnym zastoju szkolnictwa, o zasklepianiu się w dogmalyzmie szkolnym, są co najmniej historycznymi mrzonkami.    v

3

   Mowa tu widocznie o zadaniach domowych.

4

   Beda Czcigodny - polihistor brytyjski (ok. 672-735).

5

   Euzebiusz z Cezarei (ok. 260-339) autor wielu dzieł historycznych i teologicznych.

6

   Prosper - autor kroniki świata do upadku cesarstwa rzymskiego.

7

   Jordanes (VI w.) - historyk grecki.

8

   Mellitus (VII w.) - bp Londynu i Canterbury.

9

   Sallustiusz (I w. przed Ch.) - polityk i historyk rzymski.

10

   Liwiusz Tytus (59-17) - wybitny historyk rzymski.

11

   Prudencjusz (384-405) - najwybitniejszy poeta chrześcijański.

12

   Fortunatus (IV w.) - pisarz, autor podręcznika Sztuka retoryki.

13

   Porfiriusz (233-304) - najwybitniejszy po Plotynic przedstawiciel neoplatonizmu.

14

   Boecjusz (475-524) - filozof i pisarz, m.in. autor podręczników muzyki i arytmetyki.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
CCI00164 22 Historia wychowania. Wybór źródeł. W oznaczonym dniu przyszedł dominus Eiicbald z resztą
CCI00165 24 Historia wychowania. Wybór źródeł. 9 i pismo Bedy o dialektyce Arystotelesa. Musieliśmy
CCI00106 80 Historia wychowania. Wybór źródeł. grzywny lakic wpływają (Jo skarbca scholarów. Od wyro
CCI00107 78 Historia wychowania. Wybór źródeł. ustawy, jeśli się ich jak najusilniej nie przestrzega
CCI00109 84 Historia wychowania. Wybór źródeł. wszystkie i poszczególne ustawy i ugody, jakie w szko
CCI00110 86 Historia wychowania. Wybór źródeł. nc, zupełną i wolną władzę będą mieli. Nikomu więc z
CCI00112 90 Historia wychowania. Wybór źródeł. lonego na żądanie rektora z obojga miast Krakowa i Ka
CCI00113 92 Historia wychowania. Wybór źródeł. - . - # Działo się w Krakowie w poniedziałek po św.
CCI00161 16 Historia wychowania. Wybór źródeł. O książkach filozofów Olo powiedzieliśmy o 7 sztukach
CCI00163 20 Historia wychowania. Wybór źródeł. stolicy. Byl on szczególnie zadowolony z moich odpowi
CCI00166 26 Historia wychowania. Wybór źródeł. kiedy oni rozmawiali o swoich grodach, zamkach i o w
CCI00167 28 Historia wychowania. Wybór źródeł. którzy się dopytywali o stan naszej szkoły, i to było
CCI00162 18 Historia wychowania. Wybór źródeł. wyprzedzili w nauce. Dobrotliwa pomoc mego nauczyciel
CCI00163 20 Historia wychowania. Wybór źródeł. stolicy. Był on szczególnie zadowolony z moich odpowi
CCI00165 24 Historia wychowania. Wybór źródeł. i pismo Bedy o diałektyce Arystotelesa. Musieliśmy te
CCI00166 26 Historia wychowania. Wybór źródeł. kiedy oni rozmawiali o swoich grodach, zamkach i o ws
CCI00105 76 f 11isloria wychowania. Wybór źródeł.A, 76 i pytania, które mu postawili, powinni mu pot

więcej podobnych podstron