diagnoza17

48

Rozdział III

8.    Zamiana wyrazu na bliskoznaczny może świadczyć o osłabionej pamięci słuchowej bądź wzrokowej w zależności od formy pisania lub wynikać z próby ominięcia trudności.

9.    Łączenie w jedną całość przyimków z rzeczownikami (asocjacje). Występują tu takie przykładowe nieprawidłowości w piśmie jak: nastole, wklasie. Błędy te są objawem wadliwego wyodrębniania wyrazów w zdaniu co wskazywałoby na trudności w analizie dźwiękowej (na przykład podczas pisania ze słuchu), bądź wzrokowej (na przykład I strategia w przepisywaniu) oraz świadczą o niedostatecznym utrwaleniu wyobrażeń słuchowo-graficznych wyrazów.

10.    Błędy wynikające z nieznajomości zasad ortografii. Do tej kategorii zaliczamy także te, które nie uwzględniają zróżnicowanej realizacji zapisu niektórych głosek. To zagadnienie zostało już omówione na początku części dotyczącej pisania i powinno być uwzględnione w ocenie pisma.

Wśród przyczyn powodujących długie utrzymywanie się tego typu błędów wyróżnia się zaburzenia pamięci wzrokowej, utrudniającej utrwalenie związku między dźwiękiem a literą, czy wzorca wzrokowego struktury wyrazu, bądź niewłaściwa metoda nauki stosowana przez nauczyciela.

Najczęściej popełnianymi błędami w obrębie tej kategorii są według I. Styczek (1981) takie jak:

*    mylenie i - J,

*    nieprawidłowa realizacja zmiękczeń (ś - si, ź- zi, ć- ci, dź - dzi, ń - nO.

*    mylenie samogłosek ą i ę, z zespołem dźwiękowym on, om, en i em,

*    mylenie u- ó, ź- rz, h- ch,

*    nie uwzględnienie zasad w przypadku utraty dźwięczności i u-dżwięcznienia spółgłosek (na przykład wyraz torebka dziecko pisze tak jak słyszy torepka, czy słowo prośba pisze prożba). W takich przypadkach zamiana głoski dźwięcznej na bezdźwięczną, na przykład b - p, nie może być uznawana jako objaw zaburzenia słuchu fonematycznego w opozycji dźwięczna - bezdźwięczna, czy też mylenie liter o podobnym kształcie a różnym kierunku.

*    rozpoczynanie zdania z małej litery i brak kropki na jego końcu. Umiejętne stosowanie tych rozbieżności w praktyce wymaga znajomości zasad oraz wyjątków, niekiedy intuicji i wreszcie doświadczenia, które nabywa się dzięki czytaniu. Częsty trening czytania powoduje w efekcie utrwalenie się obrazów graficznych wyrazów. Ponieważ w początkowej fazie nauki czytania dzieci mają stosunkowo ubogie doświadczenie czytelnicze, w związku z tym wzorce wzrokowe są jeszcze nieutrwalone i błędy mają prawo występować. Z biegiem czasu, w wyniku zdobywania doświadczenia sukcesywnie są one eliminowane.