diagnoza19

50

Rozdział III

-    utrzymanie pisma w liniaturze,

-    rozplanowanie graficzne wyrazów w stosunku do stronicy.

5)    Tempo pisania:

-    tempo bardzo wolne,

-    tempo przeciętne,

-    tempo bardzo szybkie.

6)    Ustalenie tego, którą ręką dziecko pisze: prawą - lewą.

7)    Siła nacisku reki na narzędzie (analiza śladu).

Nieprawidłowa realizacja zapisu w obrębię tych kategorii wynikać może z niskiej sprawności motoiycznej. Natomiast biedy polegające na niewłaściwym rozplanowaniu graficznym wyrazów w stosunku do stronicy, nieodpowiednim wyborze linijek, myleniu kierunku zapisu (pismo lustrzane, pismo od strony prawej do lewej) są objawem zaburzeń orientacji przestrzennej.

Nie bez znaczenie jest fakt zidentyfikowania tego, którą ręką dziecko pisze.

W tym miejscu nasuwa się kilka refleksji dotyczących interpretacji uzyskanych wyników podjętych prób sprawdzania umiejętności pisania dzieci dyslektycznych. Chociaż ocena poziomu graficznego pisma jest potrzebna do uzyskania informacji o graficznych umiejętnościach dziecka, nie może stać się ona podstawą do wystawania ocen za pismo. Nauczyciel analizując pismo uzyskuje informacje o stopniu zaburzenia sfery motoiycznej dziecka. Konstruuje projekt pedagogicznego działania — ćwiczenia funkcji motoiycznej ucznia.

Szczególnie dużą zależność obserwuje się między niskim poziomem graficznym pisma, a leworęcznością. Wprawdzie już dziś psychologowie i pedagodzy leworęczność uznają za normę tak jak praworęczność, to niemniej obiektywne warunki pisania takie, jak jego kierunek od lewej strony do prawej i z góry na dół powodują, że u dzieci leworęcznych proces zdobywania automatyzacji ruchów trwa dłużej. W związku z tym powinny być spełnione specjalne warunki aby ułatwić tym dzieciom nabywanie umiejętności manualnych w zakresie poprawnego pisania. Szerzej na tej temat pisze M. Bogdanowicz w pracy Leworęczność u dzieci (1989). Autorka wyraża pogląd, że „dzieci leworęczne, sprawne motoiyczne, silnie zlateralizowane i właściwie przygotowane do pisania w wieku przedszkolnym, (...) w pierwszym półroczu klasy pierwszej będą pisać wolniej, mniej kształtnie, nie nadążają za klasą i brzydko piszą” (s. 143). Zatem negatywnie ocenianie dziecka leworęcznego w tym okresie może być dla niego bardzo krzywdzące. Jednym ze skutków takiego postępowania są zaburzenia w sferze emocjonalno-motywacyjnej.

Rozpoznawczy etap diagnozy pedagogicznej w obrębie interpretacji błędów popełnionych podczas czytania i pisania kończy się wyprowa-