DSC01379

!    'f' PETER PAUL RUBENS, PODNIESIENIE KRZYŻA, 1610-1611, Onze Lieve Wouwekathedraal (czytaj: ąze liwe

I frałekatidral), Antwerpia

j Opisz postacie ludzi krzyżujących Chrystusa. Jaki rodzaj brzydoty można im przypisać?

i6i

WPROWADZENIE DO LEKTURY Myśli Pascala pozostały dziełem niedokończonym. W zamierzeniu autora miały być usystematyzowaną obroną i pochwałą chrześcijaństwa. Rozważania te, charakterystyczne nie tylko dla filozofii, lecz także dla światopoglądu baroku, stanowią emocjonalną reakcję głęboko wierzącego w Boga racjonalisty na niepokoje religijne epoki. Pascal postrzegał chrześcijaństwo radykalnie, jako przestrzeń dramatycznych wyborów człowieka. Istotę ludzką widział jako byt słaby i targany sprzecznymi pragnieniami. Boga zaś pojmował dosłownie, niemal starotestamentowo, odczuwając lęk przed Jego nieskończonością i wszechmocą.

Do najsłynniejszych twierdzeń zawartych w Myślach należy m.in. przekonanie o kondycji ludzkiej .zawieszonej między dwiema otchłaniami.

Nieskończonością i Nicością", o tym, iż człowiek jest .nicością wobec nieskończoności, wszystkim wobec nicości, pośrodlaem między niczym a wszystkim". Inspiracją dla wielu myślicieli, którzy starali się opisać los człowieka, było zawarte w Myślach stwierdzenie: .człowiek jest tylko trzdną, najwątłejszą w przyrodzie, ale trzciną myślącą" Pascal dostrzegał bowiem wielkość człowieka w mocy jego rozumu, ale zarazem jego słabość jako bytu przyrodniczego, nietrwałego i śmiertelnego. Pisak .Nie potrzeba, by cały wszechświat uzbroił się, aby go zmiażdżył, człowiek byłby i tak czymś szlachetniejszym niż to, co go zabija, ponieważ wie, że umiera, i zna przewagę, którą wszechświat ma nad nim. Wszechświat nie wie nic o tym’”. Poniżej przedstawiamy fragment Myśli pochodzący z rozdziału Dowody Jezusa Chrystusa.

Blaise Pascal Myśli (fragmenty)

681.    Istnieją tylko dwa rodzaje ludzi: sprawiedliwi uważający się za grzeszników, grzesznicy uważający się za sprawiedliwych.

682.    Powinniśmy być wdzięczni tym, którzy nas ostrzegają o przywarach, ile² że upokarzają nas; pouczają, iż staliśmy się przedmiotem wzgardy, choć nie przeszkadza nam to upaść na nowo w przyszłości, ile że mamy na to dość innych wad. [_]

683.    Pismo [Święte] dostarczyło tekstów’ dla pocieszenia wszystkich stanów³ i obudzenia lęku we wszystkich stanach.

Natura uczyniła pono toż samo przez swoje dwie nieskończoności, przyrodzone⁴ i moralne; zawsze bowiem będziemy mieli górę i dół, bardziej i mniej zdatnych⁵, wynioślejszych i nędzniejszych - dla poniżenia naszej pychy i podniesienia naszej ohydy.

684.    Chrystianizm jest dziwny. Każe człowiekowi uznać, że człowiek jest szpetny, nawet ohydny, i każe mu chcieć być podobnym Bogu. Bez tej przeciwwagi wywyższenie to uczyniłoby go szkaradnie próżnym, poniżenie to uczyniłoby go straszliwie plugawym.

685.    Jak mało dumy budzi w chrześcijaninie wiara w zespolenie z Bogiem! Z jak małym obrzydzeniem przyrównywa się robakom ziemskim!

Piękny sposób przyjmowania życia i śmierci, dobra i zła!

(tłum. Tadeusz Boy-Żeleński)

iBUiif PaKil, M)<li (264), tłum. T. Boy-Żeleński, Warszawa 196S. ł Ile-ponieważ.

3    SUny - tu: wszyscy ludzie.

4    Przyrodzone - naturalne, istniejące w przyrodzie.

SZdbitny-zdołny.