Przedsiębiorstwa działając w złożonym i zmieniającym się otoczeniu muszą stale koncentrować się na przyszłym kierunku działania i na przyjęciu takiej pozycji, która zapewni im możliwość szybkiego reagowania. Muszą rozwiązać następujący problem: w jaki sposób zamierzają przetrwać jako organizacje, biorąc pod uwagę szy bkie tempo zmian oraz zagrożenia i wyzwania ze strony konkurencji. wskutek technologicznego starzenia się produktów i procesów . Służą temu określone strategie. „Strategie można zdefiniować jako sposób działania, schemat lub naczelną ideę. poprzez którą organizacja lub jednostka ma nadzieję osiągnąć określony cel"1''. Różnie się więc rozumie i definiuje strategie przedsiębiorstw.
Zwy kle wyróżnia się trzy poziomy strategii:
1) dużych przedsiębiorstw (korporacji) działających na wielu rynkach związaną z wyborem obszaru działalności i sposobu jej prowadzenia,
2) jednostek produkcyjno-handlowych dotyczącą konkretnego produktu i rynku, a określającą sposób konkurowania (strategia konkurencji),
3) funkcjonalne, związane z realizowanymi w przedsiębiorstwie funkcjami (strategia produkcyjna, finansowa, marketingowa, logistyczna)136.
Rola logistyki na poszczególnych poziomach strategii przedsiębiorstwa jest rożna. Najwyższy poziom strategii to poziom dużych przedsiębiorstw (korporacji) działających na wielu rynkach. Wtedy decyzje logistyczne stanowią część generalnej strategii związanej w lokalizacją produkcji, ustaleniem jej asortymentu. sposobami obsługi poszczególnych rynków. W miarę postępu globalizacji będzie rosła rola logistyki. Jednakże siła oddziaływania koncepcji logistycznych jest słabsza od innych elementów strategii tych przedsiębiorstw, np. wymagań polityki finansowej korporacji lub założeń w zakresie oddziaływania na rynek1 .
'** i } Coyfc. EJ. Sanfi: C J Langiey Jr Zarządzanie logistyczne. Op cit Ibid.
W tym ujęciu pwttam strategii logistycznych przedstawiono w polskiej literaturze między innymi u pracach i Witkowski Strategia logistyczna przedsiębiorstw przemysłowych AE. Wrocław 1995: M Ciesielski Strategie logistyczne . op. ca.. Ueo Logistyka w strategiach firm Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Poanan 1999 M. Ciesielski: Strategie logistyczne ...op.cit.
Na niższym poziomie, tj. jednostek produkcyjno-handlowych, znaczenie logistyki jest większe. Na tym poziomie podejmuje się decyzje dotyczące charakteru konkurencji w obrębie danego rynku, rodzaju oferowanycli produktów lub usług, ukierunkowania na grupy klientów oraz sposobu rozdziału zasobów przedsiębiorstwa1 2' . W tych przedsiębiorstwach logistyka jest ważnym elementem przyjętej strategii konkurencji.
Na poziomie funkcjonalnym strategie logistyczne są samodzielnymi strategiami realizowanymi w określonym obszarze przedsiębiorstwa. Ich ogólnym zadaniem jest wspomaganie realizacji strategii ogólnej przedsiębiorstwa.
Strategie konkurencji i strategie funkcjonalne zostały dokładniej przedstawione w dalszej części pracy.
Strategie logistyczne przenikają się wzajemnie ze strategiami konkurencji. Najczęściej traktuje się strategie logistyczne jako bezpośrednie rozwinięcie strategii konkurencji. Wówczas klasyfikacja strategii logistycznych jest, jak pisze M. Ciesielski , pochodną modelu strategii konkurencji przedstawionego przez M.E. Portera. „Opracowanie strategii konkurencji oznacza opracowanie ogólnej formuły, w jaki sposób przedsiębiorstwo zamierza konkurować, jakie powinny być jego cele i jakie zasady postępowania będą potrzebne do realizacji tych celów”140.
Charakter i natężenie konkurencji zależą według M.E. Portera od pięciu sil konkurencyjnych. Są to:
I rywalizacja między istniejącymi firmami,
- groźba wejścia nowych konkurentów,
| siła przetargowa dostawców,
i siła przetargowa nabywców,
- zagrożenia przez substytuty141.
Wszystkie pięć sil konkurencyjnych działających łącznie wyznacza natężenie konkurencji w sektorze. Stąd celem strategii konkurencji przedsiębiorstwa wdanym sektorze jest wyszukanie takiej pozycji, w której to przedsiębiorstwo
- 77
M ftoblemy ic przedstawił 1 Witkowski: Op. cit.
M. Ciesielski: Logistyka.... op. cit.
I M.E Porter Strategia konkurencji. PWE. Warszawa 1992.
Ibid.