DSCF5351

72 W. Budzyński, W. Szempliński

Triticum. Przypuszcza się, źe gatunki obu rodzajów wywodzą się od wspólnej przodka.

2.2. Znaczenie gospodarcze

Ziarno pszenicy jako surowiec chlebowy i paszowy ma znaczenie strategiczni Na świeeie uprawia się 215-230 min hektarów pszenicy. Przez długi czas po. wierzchnia ta jest dość stała i stanowi około 32% areału zajętego przez zboża. Światowe zbiory ziarna pszenicy wynoszą 550-600 min ton rocznie, z małątenden. cją zwyżkową. Największe plony uzyskuje się w Irlandii (8,5 t/ha), Holandii (8,2 t/ha), a także Anglii, Belgii, Danii i Francji. W krajach graniczących z Polską najwyższe plony mają Niemcy (7,3 t/ha), Czechy (4,6 t/ha) i Słowacja (3,9 t/ha). W pozostałych krajach ościennych nie przekraczają one 3,0 t/ha.

Powierzchnia uprawy pszenicy w Polsce systematycznie rośnie i wynosi obeo? nie 2560 tys. ha. Stanowi to prawie 30% powierzchni zajętej przez wszystkie zboża. Dominuje forma ozima jako plenniejsza, a udział jarej ustalił się na poziomie 600-750 tys. ha. Największy udział pszenicy w strukturze zasiewów zbóż występuje i woj. dolnośląskim (53%), opolskim i podkarpackim (po 46%), małopolskim (44%) oraz zachodniopomorskim (41%), a najmniejszy w podlaskim (11%), mazowieckim (15%) i łódzkim (17%). Przestrzenne zróżnicowanie udziału pszenicy w struktur# zasiewów wynika więc przede wszystkim z jakości gleb.

Krajowy średni plon ziarna w latach 2000-2002 wynosił około 3,5 t/ha. Należy go ocenić jako niski, sięgający zaledwie 50-66% potencjału wyrażonego średnim plonem wzorca zbiorowego COBORU (rys. 2.1). Potencjał plonotwórczy aktualnie zarejestrowanych odmian pszenicy ozimej wynosi około 7,0 t/ha, a jarej - 5,3 t/ha i jest osiągany przy średnim poziomie zabiegów agrotechnicznych stosowanych w Stacjach COBO.

Przestrzenne zróżnicowanie plonów pszenicy ozimej tylko częściowo pokryw^ się z jakością przestrzeni produkcyjnej. Wpływ na nie ma także poziom agrotechn|| ki, mierzony zużyciem nawozów wapniowych i NPK, dynamiką wdrażania postępdi biologicznego, stopniem technicyzacji procesów produkcyjnych itd. Największe plony uzyskuje się w rejonie południowo-zachodnim, obejmującym woj. opolskie (130%), wielkopolskie (119%) i dolnośląskie (113% średniego plonu krajowego). Wysoki poziom plonowania odnotowuje się także w woj. zachodniopomorskim i kujawsko-pomorskim (108%). We wschodniej, centralnej, południowo-zachodniej Polsce plony spadają od 12 do 23% poniżej poziomu średniego.

Krajowa wielkość zbiorów ziarna pszenicy wynosi średniorocznie 9,1-9,7 min ton i zaspokaja wewnętrzne potrzeby ilościowe. Uzasadniony import jakościowy (pszenicy twardej - polepszacza do produkcji makaronów i pieczywa) nie powinien