DSCF5335

56 W. Budzyński, W. Szempliński

• bezpośrednie przyczyny zewnętrzne, szczególnie niedostateczny dostęp iwjjjj

złe warunki rozwoju korzeni w glebie, nadmierne uwilgotnienie gleby, ||| równowagi makroelementowej w glebie, szkodniki i choroby;

• czynniki agrotechniczne, wśród nich gęsty siew, nieodpowiednie stanowisk nadmierne, jednostronne, wczesne nawożenie azotem, porażenie podstąp źdźbła przez kompleks chorób podsuszkowych.

Rys. 1.8. Wylęganie zbóż: A - łamanie doklosia, B - wylęganie źdźblowe, C - wylęganie korzeniowe (Szempliński)

W praktyce rolniczej i pracach hodowlanych podatność roślin na wylęganie

najczęściej określa się pochyleniem źdźbeł ocenianym w skali 9-stopniowej; Wskaźnik ten uwzględnia nie tylko kąt odchylenia roślin od pozycji pionowej, ale także procentową powierzchnię wylęgniętego łanu. Gdy wylęganie jest bardzo silne (1-2°), zazwyczaj nie można przeprowadzić zbioru mechanicznie. Rośliny pochylone pod kątem większym niż 45° (7-9°) można zbierać mechanicznie bez żadnych utrudnień.

Ze zbóż ozimych najmniejszą odpornością na wylęganie charakteryzuje się żyto, nieco większą jęczmień, największą pszenica, przy czym w obrębie tego gatunku występuje duże zróżnicowanie między odmianami. Ze zbóż jarych największą tendencję do wylęgania wykazuje owies, nieco mniejszą jęczmień, a najmniejszą psze-r nica i pszenżyto (tab. 1.11).

Kłoszeniem (wyrzucaniem wiech) określa się zjawisko wysuwania kwiatostanu j z pochwy liścia flagowego. Rozwój kwiatostanów, czyli organów generatywnyclt^| zaczyna się u zbóż dużo wcześniej i trwa równolegle z rozwojem wegetatywnym. ; Rozpoczęcie procesu generatywnego, różnicowania się stożka wzrostu, jest uwa- j runkowane przede wszystkim mechanizmem indukcji termicznej i fotoperiodycznej. 1 Indukcyjny wpływ temperatury na rozwój organów generatywnych, określany jako jaryzacja, w początkowym okresie wegetacji mieści się w przedziale od 0 do 10 °C i trwa od kilku do kilkudziesięciu dni. Zbożom jarym wystarcza zwykle kilku- J_ub