DSCN9345

518

MAŁGORZATA MOGIELNICKA_____

-    u-s*-rss

sss;    -~r^:

*> = -»> *w»    rr», *«c .™lo M « «od« . po cym g,i„.

1:1. Wyrabianie masy w rękat *■    wyrabiano w rękach, z roztar-

— * *> <£-*■. TZZ.T, 2 pTS ,.5 god,. Glinę 3 A „mio-

S    TUT.« 3B ortZm w    •:» wymbi.no w rg-

.___i_    wJnni irnHnnY.

Ul. Formowanie naczyń

Zestaw narzędzi, którymi posługiwaliśmy MQ przy wyrobie ceramiki był maksymalnie prostV». Składały się nań: deska do wyrabiam, gliny z domieszką i toczenia wałków! kamienie do rozcierania domieszki kam.cn do nacieram, gliny, sito, podstawka do lepienia naczyń, naczynie z wodę, gładk. patyk pełniący rolę gładzika i służący do robienia otworów oraz ornamentowania, patyk ścieniony na jednym końcu - ..nóż" do wyrównywania krawędzi oraz odcinania naczyń od podstawki i ornamentowania, małe patyczki do wykonywania otworków w naczyniu sitowatym, otoczak i kawałek skóry do gładzenia.

Danych odnośnie sposobów lepienia naczyń dostarczają przede wszystkim źródła etnograficzne, a w mniejszym stopniu archeologiczne. W. Hołubowicz opierając się na danych etnograficznych z terenu Białorusi i Albanii wyróżnił kilka technik lepienia naczyń^u. Obserwacje te pokrywają się z danymi z innych terenów, gdzie naczynia były lepione na tych samych zasadach, tj, do uformowanego z jednego kawałka gliny dna dolepiano, nakładane od wewnątrz lub od zewnątrz, wałki gliny układane na ogół pierścieniowo rzadziej spiralnie i rozgniatając je ugniataniem lub naciskiem ślizgowym budowano i kształtowano ściankę naczynia. Stosowano także wygniatanie małych naczyń z jednej bryły gliny^IS.

Siady po takich sposobach lepienia znajdujemy w materiałach kultury łużyckiej w postaci: oderwanych den z zaczątkiem ścianki lub tylko krążka gliny; ułamków ceramiki o brzegach ukośnie ściętych lub lekko zaokrąglonych zachodzących nieraz na siebie; charakterystycznych poziomych spękań lub zgrubień szczególnie od wewnątrz naczyń; pozostałości zlepień na przełomach naczyń **. Na ogól daje się je zaobserwować na fragmentach ceramiki, a tylko sporadycznie na całych naczyniach. Niektóre wyroby ceramiczne, jak na przykład małe naczy-

UUłACf

“ Domieszkę przepalonych kamieni Uwierdzono w ceramice z Worvt rowskl, M. Mogielnicka. Badania.... s. _3r>    ^W°^ryt’

™c:"*^P!^r6r«^J "^{a PrZyk,ad} * ^KOWalSka-    -• IMS W. Filipowi.*, Produkcja

u A. K o w a I s ko ^C ern ml ‘kri ^StU0"" ^(I9*⁰⁾’ *• ⁵¹ * In.: Tenże, Gamctirtliuo ..., (1957), s. 18 i n. .« PorówTaj na    ££    ^Flllp°^Wlak' •*"*«•**, noezy*.... 8. 37.

llchcn Gafdsscn Saehsens    \rhoitc ’ a °^{1 cnz}* ^B90bachtungen an elnlgen bronzeztit-

Pflege", _t 5.    n ryc 2—4"'^{nd F}°^rschu"^chlc zur S&ch.lschen Bodenlcmal-

na cmentarzysku kultury lutycklci    1 ²° ²¹' ^T‘ ^Ma,łn°wskl. Badania archeologiczne

*• x. iw. _t. _m, _n.. _ryCi    ^powu:^{cle tankŁn}- "^Fom-^Arch-

tzowe Warszawa-Grochów stanowisko ni* 1 * * iewlez-Woinłak, Cmentarzysko luiycko-klo-ryc. 30. «. UbL XVII. 5 xxrv ,    ..Mat. star.-, t. VI!. 1961. s. 921 n..

grania ziem Polski wschodnie] i'    ^{Materialy ze} Strzytowa. a niektóre po-

»• « t n, tabl. I. 19.    hH1 ^U ^ ^PÓinej CP0CC    ..Mat. Star.-, t. VIII.

4cm

a

nia, grzechotki, figurki były wygniatane z uformowanych, uprzednio podsuszonych

² jednego kawałka elementów^,7.

gliny

lub

zlepiane

a

o

i-

Fot S. Binlcwskl

Ryc. 1. Wybrane okazy wykonanych eksperymenalnie naczyń

.7 W. Hoiubowlcz. Z badań.... cz. I. s. 157; Z. Bukowski. Luty-cWc osł«dt«.-,*•

A. Gałuszka. Cmcn.orzv.ko c.o.opolnc kultury luJycklci u- Szymocłnlc.

szyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego Im. B. Bieruta. Archeologia Śląska . t. IŁ 1959, t. 71 1 n., ryc. 17, 7; 19, 1.

9