DSCN9352

532

MAŁGORZATA MOGIELNICKA

532

MAŁGORZATA MOGIELNICKA

interpretowane jako piece między innymi garncarskie. Z terenu Polski dysponu-jemy jedynie piecami prawdopodobnie mającymi naziemne kopuły gliniane, niestety bardzo zniszczonymi, rekonstruowanymi niejednoznacznie, tak, że wykonanie szeregu ich elementów było zbyt trudne jak na warunki, w jakich prowadzone były nasze doświadczenia. Z tego też względu wybraliśmy do przeprowadzenia eksperymentu prostszy w konstrukcji piec typu jaskiniowego. W Czechosłowacji odkryto na grodzisku datowanym na okres halsztacki A i B obiekt interpretowany jako piec jaskiniowy, analogiczny do pieca z Wielkorusi publikowanego przez K. Moszyńskiego⁴⁴. Ogólnym założeniem było zbudowanie pieca możliwie najprymitywniejszego, bez dodatkowych ulepszeń, za jakie można uważać warstwy izolacyjne, palenisko kamienne, wylepianie ścian gliną czy wykładanie kamieniami. Chodziło o stwierdzenie, czy w tak prymitywnym obiekcie wypal naczyń jest

możliwy.

Piec budowało dwóch robotników przez około pięć godzin w dniu 11.VIII; jeden pracował wewnątrz, a drugi odrzucał wydobytą ziemię. W tej sytuacji minimalną pojemność pieca dyktowała w jakimś sensie możliwość pomieszczenia w nim człowieka. Piec, wykopany w piaszczysto-gliniastym stoku, składał się z jamy przypiecowej, kanału wlotowego i komory (ryc. 14 i 16). Jama przypiecowa, zagłębiona na około 0,40—0,80 m od powierzchni ziemi, o planie trapezu, zwężała się w kierunku wlotu pieca. Tunelowy wlot pieca miał około 0,85 m długości, przy szerokości około 0,70 m, a wysokości około 0.50 m. Komora miała w planie kształt owalu (1,05    1,50 m) krótszą średnicą usytuowanego po osi pieca. W prze

kroju była stożkowata, o największej wysokości 0,85 m. Nieopodal tylnej jej ściany znajdował się w stropie dymnik.

Próbnego wypalenia pieca dokonano snopkiem słomy. Zarówno przy otwar-tym. jak i zamkniętym dymniku w piecu był dobry ciąg. Jak się więc okazało > onanie pieca tego typu nie nastręcza większych trudności i jak się wydaje, P^rzekraczało możliwości technicznych ludności kultury łużyckiej.

I. Wypał w paleniskach

^L' ^Kf*i»Mwskiego. w pa

\\ I* ^AdAmek- Prav6ki Hradltko ^- Drewno sosnowe

Hraditko u Ob fan, Brno M«i, s. 57 I n,. ryc

stan. 2 w Worytach, pow. Olsztyn stwierdzono

EKSPERYMENTALNY WYRÓB CERAMTKI

połowy wysokości wypełniona była drewnem przełożonym słomą. Dno jamy wyłożono nadwęglonymi szczapami, pochodzącymi z próbnego palenia w jamie, prawie do wysokości 20 cm, czyli do górnych powierzchni kamieni, na których'ustawiono naczynia (ryc. 10 — przęślik nr 30 przykryty był miską nr 25). Przestrzeń

Obok naczyń widoczne stożki Segera

Ryc. 10. Ustawienie naczyń w ognisku

,    ^ _hnvmi i_u£no ułożonymi szczapami, a pozostałą

nad naczyniami wypełniono dro    '    wierzchu przytluczono grubymi

grubymi polanami. Całość ^zal°^z0"°_?Loteria! opałowy sięgał około 10 cm po-polanami średnicy 10—25 cm.    ,_{3 rozpa}Iono ogień, który w przeciągu

niżej powierzchni gruntu (ryc. ID-    . _skoncentrował się nad naczyniami,

kilku minut objął całą jamę.    , , _{d jąc} warstwę popiołu. Następnie

Słoma w tym czasie wypaliła się "‘^wtrakcic wypału naczynia roz-ogień rozłożył się równomiernie w ^J    _ia kilkakrotnie między godz.

żarzyły się do czerwoności.    O godz. 15 wyjęto gałęzią

13“ a 14, kiedy to dało się słyszę J* • _aszoncgo żaru pozostałe. W rezulta-z ognia trzy naczynia, a o godz    _d^_{óch a w} żarze około jednej godziny,

cie znajdowały się one w ogm    _{s a q wartośc}i 750°C, a pozostania

Wobec zeszklenia się i ^z«“^;Łia‘ _{a g20}oc można przyjąć, że osiągnięto tempera bez zmian stożka wyskalowanego na

- B. B₀.Ke. i- DąWowafcl. «•

występowanie zwęglonego drewna «--

Badania ...» s. 322.