dydaktyka 01
2

66 Mnteriały do ćwiczeń i dydaktyki ogólnej

Karta pracy D

1. Zapoznaj się z podanym tekstem:

Notatki:

Utrwalanie wiadomości i umiejętności

Opracowane na podstawie: F. Bcrcźnicki, Dydaktyka kształcenia ogólnego, Impuls, Kraków 2004, s 244.

Utrwalanie w procesie kształcenia jest bardzo ważnym ogniwem ze względu na to, żc tylko trwale przyswojone

wiadomości są:

y

podstawą pomnażania wiedzy, podstawą wykonywania operacji intelektualnych,

-    warunkiem skutecznego działania,

\

/ - warunkiem tworzenia się przekonań i poglądów.

Utrwalaniu wiedzy służy z pewnością powtarzanie, tyle l że we współczesnej dydaktyce nie ma miejsca na zabiegi metodyczne skierowane na mechaniczne powtarzanie wiadomości przez uczniów i wykonywanie przez nich ćwiczeń opierających się wyłącznie na pamięci. Współczesna dydaktyka docenia te działania nauczyciela, których celem jest utrwalanie usystematyzowanych wiadomości i umiejętności po uprzednim ich zrozumieniu.

Dlatego powtarzanie, służące utrwalaniu wiadomości i umiejętności’, powinno 'przebiegać nie~tyIe~prZeż ich reprodukcję, czyli odtwarzanie w ten sam sposób i w tej sarniej kołe|ności, w jakiej były wprowadzone, co głównie przez: •^y- rekonstrukcję, czyli odtwarzanie wiadomości w zmienionym ukiacfzie, które ma na celu nic dosłowne ich zapamiętanie, lecz przyswojenie związków między nimi i przedstawienie ich istoty własnymi słowami,

V

-    systematyzację, czyli porządkowanie wiadomości i ich klasyfikowanie, przedstawianie w schematach i tabelach eksponujących zachodzące między nimi powiązania,

-    wykorzystywanie nabytych umiejętności w różnych za-'■^/ daniach.

Utrwalanie wiadomości i umiejętności przez powtarzanie nie zapewnia na ogól tak trwałego ich funkcjonowania, jak rozwiązywanie różnych zadań problemowych.

Uczniowie po sformułowaniu problemu poszukują przecież pomysłów jego rozwiązania, czerpiąc z posiadanej wiedzy,

Program zajęć nr 5. Ogniwa procesu kształcenia

a tym samym utrwalając ją. Podobna sytuacja ma miejsce w uzasadnianiu wysuwanych hipotez - tu też są wykorzystywane posiadane wiadomości, co sprzyja ich zapamiętaniu. Szczególnie korzystne są problemy o charakterze praktycznym wymagające od uczniów posługiwania się posiadanymi wiadomościami i zastosowania nabytych umiejętności. Reasumując; we współcześnie pojmowanym utrwalaniu wiadomości i umiejętności chodzi w głównej mierze o to, aby było ono organizowane w sposób wymagający twórczego posługiwania się tymi wiadomościami i umiejętnościami przez uczniów.

2. Odpowiedz na pytania:

1.    Jaki: są możliwości utrwalania wiadomości i umiejętności poza ich reprodukcją?

2.    Jakie sytuacje pozwalają uczniom na twórcze wykorzystywanie posiadanych wiadomości i umiejętności?

3.    Poszukaj dodatkowych informacji na temat utrwalania wiadomości i umiejętności uczniów w innych źródłach.

67