Finanse p stwa Wypych6 197

Ocena sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa

strukturalnej bilansu. Punktem wyjścia jest wyodrębnienie następujących układów strukturalnych:

-    podział aktywów na: majątek trwały (MT) i majątek obrotowy (MO),

-    podział pasywów według źródeł pozyskania kapitału na: kapitały własne (KW0 i zobowiązania (KZ),

-    podział pasywów według czasowej dyspozycyjności kapitału na: kapitały stałe (KS) obejmujące kapitały własne i zobowiązania długoterminowe (ZD) oraz zobowiązania krótkoterminowe (ZK) obejmujące kapitały krótkoterminowe i płatności bieżące.

Biorąc za punkt wyjścia ogólną zasadę bilansowania, którą zapiszemy jako:

MT + MO = KW + KZ = KW + ZD+ZK

i uwzględniając sformułowane uprzednio wnioski z analizy strukturalnej bilansu, równowagę ekonomiczno-finansową przedsiębiorstwa charakteryzujemy przy użyciu następujących formuł:

BPF = ^M° - 2 ZK	(1)
KW + ZD ^ ,n ^FMTks= MT ^>1,0	(2)
KW 0,5 < FMTkw = < 1,0	(3)
0,30<FAKkiv = mt+mo<0J5	(4)

Formuła (1) opisująca równowagę krótkookresową charakteryzuje strategię finansowania majątku obrotowego i informuje o dostosowaniu źródeł bieżącego zasilania kapitałowego do struktury majątku. Przestrzeganie tej relacji pozwala oczekiwać, że uwolnienie kapitału związanego z majątkiem obrotowym nastąpi w czasie nie dłuższym, niż jest wymagany dla wywiązywania się z ciążącego na przedsiębiorstwie obowiązku płatności. Jak już wskazano, w ocenie wierzycieli i kredytodawców jako zadawalający uznaje się poziom tej relacji zbliżony do 2 (w literaturze finansowej wskazuje się najczęściej na przedział od 1,5 do 2,0). Można przyjąć, że poziom znacznie wyższy od 2,0 jest typowy dla zachowawczej strategii finansowej: w tym przypadku ryzyko finansowe sprowadza się niemal do zera, albowiem całość majątku obrotowego znajduje pokrycie w kapitale stałym. W przypadku strategii agresywnej, ukierunkowanej na wzrost ryzyka, wskaźnik bieżącej płynności finansowej przyjmuje wartości niższe, przy czym zejście do poziomu poniżej 1,2 oznacza zagrożenie utraty płynności i jest źle postrzegane przez wierzycieli i kredytodawców. Mimo to w rzeczywistości gospodarczej dość często mamy do czynienia z sytuacjami, gdy poziom tego wskaźnika przyjmuje wartości nawet poniżej 1,0 i przedsiębiorstwa nie mają większego problemu z finansowaniem działalności bieżącej (dotyczy to m.in. renomowanych spółek giełdowych oraz przedsiębiorstw o dobrej kondycji finansowej). Dla umiarkowanej strategii finansowej, zakładającej kompromis między ryzykiem finansowym i zyskami typowy jest poziom wskaźnika BPF w granicach od 1,5 do 2,0: strategia ta nawiązuje bowiem do podziału środków obrotowych na część stałą oraz część zmienną i zakłada, iż stała wielkość majątku obrotowego powinna być finansowana kapitałami stałymi. Zbyt wysoki poziom wskaźnika, znacznie przekraczający 2,0 najczęściej postrzegany jest jako nieumiejętność zagospodarowania płynnych zasobów majątkowych przedsiębiorstwa. Oczywiste jest jednak, że w odniesieniu do niektórych rodzajów działalności relatywnie wysoki poziom wskaźnika płynności bieżącej jest zjawiskiem normalnym.

Formuły (2) i (3) wyrażają opisane wcześniej „złotą regułę finansowania’' i „złotą regułę bilansową”. Mając na względzie wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym można wskazać, że dla agresywnej strategii finansowej charakterystyczny jest jego poziom bliski 1,0. Natomiast w miarę zmniejszania ryzyka finansowego wartości tego wskaźnika wykazują tendencję rosnąca. Stosunkowo najłatwiej jest odnieść do poszczególnych typów strategii wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym, albowiem zakłada się, że powinien on przyjmować wartości w przedziale dwustronnie zamkniętym [(),5; 1,0]. Dla strategii zachowawczej jego poziom jest bliski górnej granicy tego przedziału (a nawet przewyższa tą granicę), natomiast dla strategii agresywnej oscyluje w pobliżu granicy dolnej.

Ostatnia z wymienionych formuł wyraża strukturę kapitałową przedsiębiorstwa i informuje jednocześnie o stopniu finansowania majątku kapitałem własnym. W miarę zwiększania zobowiązań w pasywach przedsiębiorstwa rośnie ryzyko w zakresie zdolności płatniczej.