Finanse p stwa Wypych8 199

Ocena sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa

Kredytodawcy, wierzyciele i potencjalni inwestorzy akceptują poziom zadłużenia w określonych granicach. Trudno wyobrazić sobie przedsiębiorstwo w całości finansowane kapitałem obcym, podobnie jak w normalnie funkcjonującej gospodarce rzadko spotyka się przedsiębiorstwa, których działalność w całości opiera się na kapitałach własnych (nawet małe firmy, jeżeli nie korzystają z kredytu bankowego to z reguły otrzymują kredyt kupiecki i finansują działalność z innych zobowiązań bieżących). Na podstawie doświadczeń krajów o rozwiniętej gospodarce rynkowej i przy uwzględnieniu aktualnej sytuacji gospodarczej Polski można z pewnym przybliżeniem wyznaczyć przedział określający stopień zadłużenia przedsiębiorstwa w zależności od przyjętej strategii finansowej. Przyjmując dla strategii umiarkowanej relację kapitału własnego do kapitału obcego 1:1, górny poziom zadłużenia, który skłonni są zaakceptować dawcy kapitału obcego wyznaczony jest przez relację KW:KZ = 1:2, to znaczy, że maksymalnie dwie trzecie (do 70 %) wartości pasywów mogłyby stanowić zobowiązania. Z kolei jako dolną granicę zadłużenia dla przedsiębiorstw zainteresowanych korzystaniem z kapitałów obcych można przyjąć relację KW.KZ =3:1, co oznacza, że udział zobowiązań w finansowaniu przedsiębiorstwa wynosi w tym przypadku 1/4. Poniżej tej granicy można mówić o bardzo małym zainteresowaniu przedsiębiorstwa korzystaniem z kapitału obcego. W przeliczeniu na wielkości procentowe, tak określony przedział zadłużenia zawierałby się w granicach od 25 do 70 %, a relacja kapitału własnego do majątku odpowiednio w przedziale od 30 do 75

Jeżeli przedsiębiorstwo realizuje strategię agresywną, dynamiczną trudno jest sobie wyobrazić, aby nie było zainteresowane angażowaniem kapitałów obcych w takim zakresie, w jakim skłonni są udostępnić ten kapitał kredytodawcy, pożyczkodawcy, wierzyciele, inwestorzy. Ryzyko związane z angażowaniem kapitału rozkłada się bowiem między właścicieli przedsiębiorstwa i podmioty zewnętrzne, uczestniczące w finansowaniu przedsiębiorstwa. Stopień zadłużenia w tym przypadku będzie relatywnie wysoki. Z odwrotną sytuacją mamy do czynienia w przypadku realizacji strategii zachowawczej - poziom zadłużenia jest tu względnie niski. Oczywiście, jak już stwierdzono wcześniej, teoria finansów nie wypracowała dotychczas uniwersalnej formuły,    która

umożliwiłaby wyznaczenie optymalnej struktury kapitałowej przedsiębiorstwa, godzącej optimum zyskowności kapitałów własnych i rozsądną skalę ryzyka. W konkretnych warunkach przedziały zadłużenia typowe dla poszczególnych strategii są zróżnicowane branżowo, w zależności od stopnia ryzyka, jakim jest obarczone prowadzenie działalności gospodarczej, kapitałochłonności, średniej zyskowności itp.

Graficzną prezentację relacji charakteryzujących strukturę majątko-wo-kapitałową i równowagę ekonomiczno-finansową przedsiębiorstwa w kontekście różnych strategii finansowych przedstawiono na rysunku 5.1. Przyjęto założenie dotyczące struktury aktywów: udział majątku trwałego 60 %, majątku obrotowego 40 %, określając strukturę pasywów typową dla poszczególnych stosownie do ustaleń przyjętych w opisanych relacjach.

Opisane relacje stanowią swego rodzaju model, który z powodze-

Rysunek 5.1. Struktura majątkowo kapitałowa w różnych typach strategii finansowej przedsiębiorstwa

STRATEGIA UMIARKOWANA

MT=60	KS=70	KW=50
	KP-10	ZD=20
MO=40		ZK=30

STRATEGIA AGRESYWNA

MT=60	KS"60	KW=30
		ZD=30
MO=4()	KP=0	ZK=40

STRATEGIA ZACHOWAWCZA

MT=60	KS-80	KW=60
MO=4()	KP=20	ZD=20
		ZK=20

199