Finanse p stwa Wypych 0 201

Ocena sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa

niem wykorzystany może być w analizie wrażliwości do wyboru wariantu strategii finansowej: umiarkowanej, agresywnej czy zachowawczej. Wybór strategii zależy wprawdzie od polityki finansowej realizowanej przez kierownictwo przedsiębiorstwa podporządkowanej ogólnej strategii rozwoju, potencjału kapitałów własnych, dostępności kredytów, formy organizacyjno-prawnej przedsiębiorstwa, skali ryzyka związanego z prowadzeniem działalności w danej branży. Nie mniej jednak typ realizowanej strategii pozostaje również w ścisłym związku ze strukturą majątkową przedsiębiorstwa i strukturą finansowania tego majątku i co najistotniejsze wywiera wpływ na poziom zysku netto, zarówno w wyrażeniu bezwzględnym (wolumen zysku pozostającego do dyspozycji właścicieli przedsiębiorstwa), jak i w wyrażeniu względnym (poziom zyskowności kapitałów własnych). Jak już podkreślano strategia agresywna zapewnia relatywnie mały zysk netto w wyrażeniu bezwzględnym, ale jednocześnie prowadzi do wysokiej zyskowności kapitałów własnych. Z kolei strategia zachowawcza odwrotnie - zysk w wyrażeniu bezwzględnym jest tu stosunkowo wysoki, ale zyskow-ność kapitałów własnych relatywnie niska. Wybór strategii ma więc istotne znaczenie dla polityki dywidendy i określania kierunków rozwoju przedsiębiorstwa w kontekście realizacji celu głównego.

Problem powyższy zilustrujemy przykładem liczbowym (tablica 5.6). Rozpatrzymy trzy warianty finansowania majątku przedsiębiorstwa (stała struktura aktywów, zróżnicowana struktura pasywów) odpowiadające strategii umiarkowanej, agresywnej i zachowawczej. W przypadku strategii agresywnej przedsiębiorstwo korzysta w większym stopniu (w porównaniu ze strategią umiarkowaną) z kapitałów obcych, co wiąże się z wyższymi kosztami ich pozyskania (odsetki od kredytów są wyższe o 2 punkty procentowe), strategia zachowawcza charakteryzuje się relatywnie niskim angażowaniem kapitałów obcych, co sprawia, że pozyskiwany jest on taniej (oprocentowanie kredytów o 1 punkt niższe). Zysk operacyjny dla wszystkich wariantów jest jednakowy. Konsekwencją jest zróżnicowanie wolumenu zysku netto oraz stopy zyskowności kapitału własnego. Jak już sygnalizowano strategia agresywna umożliwia osiągnięcie niższej kwoty zysku, lecz prowadzi do wysokiej zyskowności kapitału własnego, krańcowo odmienna sytuacja jest w przypadku strategii zachowawczej. Wybór typu strategii zależeć będzie więc od tego, czy zarządzający przedsiębiorstwem zainteresowani będą relatywnie wyższym wolumenem zysku, czy też preferować będą maksymalizację stopy zwrotu z kapitału własnego.

Tablica 5.6. Struktura kapitałowo-majątkowa a zyskowność

(ilustracja liczbowa)

Wyszczególnienie	Strategia Umiarkowana	Strategia agresywna	Strategia zachowawcza
Struktura bilansu
Suma bilansowa (Aktywa)	2000	2000	2000
Majątek trwały	1200	1200	1200
Majątek obrotowy	800	800	800
Kapitały własne	1000	600	1300
Kredyty długotenninowe	500	700	400
Kredyty krótkoterminowe	200	300	100
Płatności bieżące	300	400	200
Relacje struktur)' majątkowej
Majątek obrotowy/Zobowiązania krótkotermino-	1.60	1.14	2.67
we	1.25	1.08	1.41
Kapitały stałe / Majątek trwały	0.83	0.50	1,08
Kapitały własne / Majątek trwały	0.50	0.30	0.65
Kapitały własne / Aktywa
Uproszczony rachunek wyników
Zysk operacyjny	600	600	600
Odsetki
- kredyty długotenninowe	(15%) 75	(17%) 119	(14 %) 56
- kredyty krótkoterminowe	(10%) 20	(12%) 36	(9 %) 9
Zysk brutto	505	445	535
Podatek dochodowy (40 %)	202	178	214
ZYSK NETTO	303	267	321
ZYSK NETTO / KAPITAŁY WŁASNE (w	30,3	44,5	24,7
_

Przedstawiony problem unaocznić można także na przykładzie danych dotyczących przedsiębiorstwa ALFA. Osiągnęło ono zysk netto w wysokości 18 min zł, a stopa zyskowności kapitału własnego wyniosła 22 %. Można rozważyć hipotetyczną sytuację, że przedsiębiorstwo przeznacza 10 min zł zysku na dywidendy, a w celu utrzymania kapitałów na tym samym co dotychczas poziomie zaciągnie dodatkowy kredyt długoterminowy w tej samej wysokości. Otrzymanie kredytu bank warunkuje podwyższeniem stopy oprocentowania całości zadłużenia długoterminowego o 2 punkty procentowe (z 15 do 17 %). Konsekwencją takiego rozstrzygnięcia byłoby zmniejszenie wolumenu zysku netto do 17,2 min zł (w rezultacie wzrostu odsetek od kredytu długoterminowego z 3,6 do 4,9 min zł, natomiast stopa zyskowności kapitału własnego wzrosłaby do 24 %. Jednocześnie udział kapitałów własnych w finansowaniu przedsiębiorstwa obniżyłby się z 53,9 do 47,3 % a stopień pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym z 1,23 do 1,08 (wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym oraz wskaźnik bieżącej płynności nie ulegną zmianie). Podjęcie tego rodzaju decyzji nie stanowiłoby więc zagrożenia dla równo-

201