Foto2473

64 I    Podstawy zarządzania kryzysowego

grywające się tam zdarzenia. Złożoność zagrażających sytuacji wymagaj od przedstawiających ją modeli takiego zorganizowania występującycM w nich elementów, żeby można było na ich podstawie snuć spójne opowie® ści przedstawiające historie osób - uczestników sytuacji.

Kiedy analizujemy przypadek oddziaływania zagrożenia, wykorzysta- I jąc w tym celu model sytuacji zagrażającej, największą sztuką jest uru-1 chomicnic własnej wyobraźni i zobaczenie historii, którą możemy pozna® za pomocą tego modelu oraz to, w jaki sposób struktura tworzy konkretu® wzorce zachowań i jak to wzorce mogą być modyfikowane⁵⁵.

Stwierdzenie to stanowi podstawę założenia, że najlepsza strategia! analizowania i rozwiązywania sytuacji zagrażających bezpieczeństwu lu-1 dzi powinna polegać na rozpatrywaniu zasadniczych - podmiotowyc® i środowiskowych - oloinonlów sytuacji i relacji pomiędzy nimi, w ich rzc® czywlstych warunkach, w który cli rozwija się zagrożenie. Analizy te wir® ny obejmować toż kluczowe zmienne sytuacji zagrażającej, te, które sprz® Jąją jej rozwojowi, i te, które ją ograniczają, oraz występujące pomiędzy i nimi zależności. W tabeli 5 przedstawiono wybrane parametry opisując® sytuację zagrażającą oraz pożądane i niepożądane typy zachowania sięl człowieka, których powinien być on świadomy i nad którymi powinien! pracować.

1.1.7. Model układu zagrożenia - bezpieczeństwo

W rozważaniach dotyczących materialnych aspektów bezpieczeństwa wskazać możemy trzy zasadnicze typy obiektów składających się na ca-j lość analizowanego zjawiska. Są to (zob. rysunek 12):

• podmioty bezpieczeństwa - to ludzie zarządzający i organizujący] bezpieczeństwo - wśród nich między Innymi są przedstawiciele władza rządowych I samorządowych, publicznych Instytucji bezpieczeństwa j (policja, straż, pogotowie, inspekcje), a także prywatne firmy ochrony® osób i micnhi oraz grupy społeczne l jednostki ludzkie, którzy podejl miiją różne przedsięwzięciu warunkujące zaspokojenie potrzeb bezpiek czcństwu;

przedmioty bezpieczeństwu - Jako układy zagrożeń - są to zewnętrz--ne w stosunku do ludzi I Ich środowiska procesy i zmiany stanów rze-l czy (losowe - naturalno, niclosowe - eciowc) wywołujące zagrożenia | i kryzysy, z którymi Judzie spotykają się w codziennym życiu, a którą]

RM, Hcngo, PUfla djjHcyfiUtui.,., oj), alt., b. 86.

Tabela 5. Parametry opisujące oddziaływanie czynników w sytuacji zagrożenia

PARAMETRY OPISUJĄCE

Elementy sytuacji zagrożenia	Zachowanie się w sytuacji zagrożenia |
• Zewnętrzne cechy zagrożenia (typ i istota niebezpieczeństwa, rodzaje za-grożeń pochodnych)	• Ciekawość, dociekliwość dotycząca źródeł i procesów zagrożeń
• Wfewnętrme cechy zagrożeń (treść procesów, kierunki oddziaływań, skutki)	• Możliwość wykorzystania własnych uzdolnień (poznawczych, działaniowych)
| Zakres swobody decyzji	• Wiara w siebie, chęć niesienia pomocy
• Możliwość podejmowania działań (ograniczenia, czynniki sprzyjające)	• Poczucie odpowiedzialności za siebie i innych
• Potencjalne straty (jednostkowe, grupowo, w sferze fizycznej/duchowej)	• Poczucie posiadania kontroli nad sytuacją
• Osoby/instytucjo z którymi niożua współdziałać (rodzaj współpracy: wzakresio informacji, wiedzy procedur postępowania)	• Złożoność sytuacji utrudniająca/unie-możliwiąjąca mentalne jej opracowanie, co może obniżać sprawność działań
• Wymagane zasoby umożliwiające analizę i działanie w sytuacji zagrożenia (czas, ludzie, czynniki materialne i finansowe)	* Sprostanie wymaganiom sytuacji (intelektualnym, inicjatywnym, niezależności opinii, zróżnicowanym podejściem do działania)
• Obciążenia człowieka działającego w sytuacji zagrożenia (psychiczne, fizyczne), moralne	* Konformizm przekonań co do sytuacji (zgadzanie się z opiniami innych), a także lęk, strach, emocje utrudniające działanie
* Rodzaje reperkusji dla człowieka/ grupy znajdujących się w strefie zagrożenia	* Poczucie zależności od kontroli ze strony sił zewnętrznych
* Rodzaje zadań/czynności (fizyczne, intelektualne) wymagane od ludzi waytuacji zagrożenia	• Autodeprccjaeja (zagubienie własnej tożsamości, nieprzestrzeganie norm i zasad prawnych, moralnych)

zaburzają (utrudniają/unicmożliwiają) Ich możność działania zewnętrzną, czyli sytuacyjną oraz możność działania wewnętrzną, czyli dyspozycjonalną⁶⁰;

* relacje 1 treści relacji bezpieczeństwa - zachodzą one wewnątrz wymienionych obiektów oraz pomiędzy nimi, tworząc sieci obiektywnych powiązań i zależnoścL

⁵⁸ T. Kotarbiński, Traktat o dobrej robocie, Wrocław 1969, s. 62-65.