img114 2

9. Specjalne metody badania niektórych półproduktów i wyrobów gotowych

W zależności od rodzaju zastosowanego obciążenia rozróżnia się metodę graficzną- pomiar wykonuje się przy stałym obciążeniu dla każdej serii badanych próbek oraz metodę obliczeniową - pomiar prowadzi się przy obciążeniu zmienianym (zwiększanym lub zmniejszanym) dla kolejno badanych próbek.

9.3.9.    Badanie swobodnej kurczliwości liniowej folii termokurczliwych 1261

Badanie polega na oznaczaniu zmian zachodzących w folii z tworzyw sztucznych pod wpływem temperatury. Metoda jest stosowana do oceny przydatności folii termokurczliwych z różnych tworzyw sztucznych przeznaczonych na opakowania. Metoda polega na przetrzymaniu pięciu próbek folii w postaci kwadratów o wymiarach 100x100 mm z odchyłkami 0,5 mm, umieszczonymi w ramkach, w cieczy grzejnej o ustalonej temperaturze i w ściśle określonym czasie (I0±0,5 s). Po wyjęciu i ochłodzeniu próbek mierzy się długość ich boków w celu ustalenia zmiany wymiarów w dwóch prostopadłych kierunkach. Przyrząd do wykonania oznaczeń składa się z łaźni ogrzewającej, dwóch ramek metalowych, termometru rtęciowego, sekundomierza, cieczy ogrzewającej (nie rozkładającej się i obojętnej dla badanych próbek w warunkach oznaczenia; zalecany jest olej silikonowy lub gliceryna). Próbki klimatyzuje się w temp. 20±2''C, przy wilgotności względnej powietrza 65±5%. w czasie 24 h. Wyniki poszczególnych oznaczeń podaje się w procentach. Ostateczny wynik jest średnią arytmetyczną poszczególnych oznaczeń obliczonych oddzielnie dla kierunku zgodnego z kierunkiem wytwarzania folii i dla kierunku do niego prostopadłego.

9.3.10.    Badania odporności folii na obniżone temperatury |27|

W normie opisano trzy metody:

Metoda A - polega na ochłodzeniu próbki w kształcie paska złożonego w pętlę do określonej temperatury, a następnie ścięciu tej pętli płytą dociskającą do odległości równej dwukrotnej grubości badanej próbki (ocenia się jakość folii elastycznych na trzech próbkach o wymiarach 100x15 mm. rys. 4.25).

Metoda B - polega na poddaniu próbki folii działaniu niskiej temperatury i następnie zgięciu jej jeden raz o kąt 180" na metalowym pręcie o określonej średnicy (ocenia się jakość folii sztywnych, na trzech próbkach o wymiarach 150x50 mm).

Metoda C - polega na spuszczeniu z określonej wysokości ciężarka o odpowiedniej masie na próbkę folii (zgiętą w pętlę), zamocowaną jednostronnie w przyrządzie umieszczonym w komorze chłodniczej (ocenia się jakość folii, które w czasie użytkowania będą narażone na szczególnie trudne warunki w niskich temperaturach na trzech próbkach o wymiarach 60x15 mm).

Wynik badania uznaje się za dodatni, jeżeli wszystkie badane próbki nie ulegną uszkodzeniu w postaci pęknięć lub rys widocznych gołym okiem.

9.3.11.    Oznaczanie połysku |28|

Oznaczenie polega na określeniu połysku folii nieprzezroczystych i przezroczystych z tworzyw sztucznych za pomocą połyskomierza o geometrii pomiarowej 45/45. Za miarę połysku powierzchni przyjmuje się wartość refraktometryczną, tzn. wartość stosunku strumienia świetlnego odbitego od danej powierzchni do strumienia padającego na tę powierzchnię w geometrycznych warunkach pomiaru, określonych konstrukcją przyrządu zależną od iluminatu, od czułości widmowej odbiornika i od zastosowanego wzorca odbicia. Metoda polega na zmierzeniu wartości refraktometrycznej w geometrii pomiarowej 45/45 w stosunku do przyjętego wzorca odniesienia. Próbki powinny mieć kształt prostokąta o następujących wymiarach: folie twarde 65x103 mm, folie miękkie 100x100 mm lub o innych wymiarach w zależności od użytego połyskomierza.

Połysk badanej folii oznacza sic. przenosząc głowicę połyskomierza na próbkę folii i odczytując wartość liczbową na skali galwanometru, którą przyjmuje się za liczbową wartość połysku folii. Oblicza się średnią arytmetyczną wyników pięciu pomiarów różniących się nie więcej niż o 2 jednostki wartości bezwzględnej, wykonanych na pięciu próbkach folii. Wartości liczbowej połysku należy' przyporządkować następujące określenie słowne: dla wartości liczbowej połysku poniżej 15 mat, 15 -30półmat, 31 50 pólpolysk, 52-80 połysk, powyżej S0 wysoki połysk.

9.3.12.    Ocena przenikania substancji zapachowych z opakowania na produkt |29J, [30]

Jeżeli folia pełni role opakowania pośrednio (przez warstwę powietrza) lub bezpośrednio, tzn. styka się z produktem (szczególnie żywnościowym), jest ważne, żeby zapach folii nie przechodził na produkt. Zapach (podobnie zresztą jak smak) jest właściwością niemierzalną, dlatego też. badanie jego przeprowadza się przez ocenę sensoryczną. Zespół ludzi uprzednio sprawdzonych pod względem wrażliwości sensorycznej wg PN-65/A-04021 przeprowadza badania polegające najczęściej na porównaniu zapachu i ewentualnie również smaku substancji stykającej się w określonych warunkach z folią z zapachem i smakiem takiej samej ilości substancji wzorcowej (ślepa próba). Do badań stosuje się substancję wzorcową według tab. 9.2, a jako środki do regeneracji smaku nie-słodzoną herbatę, czerstwą bułkę lub surowe jabłko.

Próbki badane przez zespół oceniający odpowiednio zaszyfrowuje się. a wyniki opracowuje metodami statystycznymi. Materiał opakowaniowy lub opakowanie